مسئوللارین سؤزلرینه اینانین!
دوکتور جئری
دیمدیگینده پئندیر بیر قارغا، آغاجین اوجا بوداغینا قونموشدو. یولدان گئچن بیر تولکو، آغاجین آلتیندا دایاناراق الیندهکی قزئتی اوخوماغا باشلادی:
- دؤولت، تحریملری گیردهلهییب اؤلکه ایقتیصادیاتی دوزهلهجک. دولارین قیمتی دؤرد مین تومندن آشاغییا دوشهجک. بوتون ایشسیزلره ایش تؤرهدیلهجک. خالق مالینی اوغورلاییب آشیرانلار، محکمهیه وئریلهجک. باهالیغین قاباغی آلینیب عومومی ارزاق اوجوز فییأتله خالقین ایختیارینا قویولاجاق. گؤیدن پئندیر یاغاجاق...
قارغا اؤزونو ساخلایا بیلمهییب، "ها..ها..ها.." دئییب گولنده، پئندیر آغزیندان آشاغی دوشدو. تولکو پئندیری گؤیده قاپاراق آرتیردی:
- قزئتدهکی خبرلره گولمک یاخشی دئییل!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
هر شئی طبیعیدیر!
دوکتور جئری
تئیمور آغانین قهوهخاناسیندا اگلشمیشدیک. شیخ آغانین سون سیستئملی ماشینی قهوهخانانین قاباغیندان گئچنده، بیردن قلئیچی مورتوض دریندن نیسگیللی بیر آخ چکیب دئدی:
- هئچ بیلیردیز؛ من "بودا طبیعی دیر!" دئسه ایدیم. ایندی من اؤرت باسدیر ماحالینین شیخآغاسی ایدیم؟!!
هامیمیز شاشیردیق:
- نئجه..نئجه؟!!
قلئیچی مورتوض آچیقلیق گتیردی:
من اوشاقلیقدان آرزو ائدیردیم، بؤیوینده ماحالیمیزین شیخ آغاسی اولام. بو اوزدن یاشیم اون دؤرده دولاندا، بوخچامی باغلاییب اوخوماق اوچون شیخ آوایا یولا دوشنده، ددهم کابلا احد قولون بوینوما سالیب اوزومو اؤپنده، قولاغیما پیچیلدادی:
- اوغلوم! گئت اوخو آنجاق توقعیم بودور؛ آبیریمیزدان مؤحکم صاحاب اولسان!!
﷼
ایکی گون سونرا آخشام چاغی شیخ آوایا یئتیشدیم. دفتره گئچیب آد یازدیرماق ایستهینده، یئکهپر بیر شیخ قولومدان یاپیشیب اؤزو ایله حوجرهسینه آپارا-آپارا دئدی:
- واخت گئچیب، سن بو گئجه منه قوناقسان. اینشااله صاباح هم آدینی یازدیرریق، همده سنه حوجره آلاریق.
شیخین حوجرهسینه گئچدیک. کیچیک بیر اوتاق ایدی. اورتاسیندا بیر یاتاق آچیلمیشدی. شیخ دئدی:
- سن گئچ دینجل. منیم بیر آز ایشیم وار، بیر ساعاتدان گلهرم.
چوخ یورولموشدوم. پالتارلاریمی چیخاردیب یاتاغا اوزانیجا بیلهمی یوخو آپاردی. گئجهنین بیر واختی قاپی تیققیلتیسینا یوخودان داشلادیم. آی ایشیغیندا گؤزلریم یئکهپر شیخی سئچدی. بیردن جانیما قورخو دوشدو. آبیریمی مؤحکم یئره یاپیشدیردیم. شیخ بؤرکونو چیخاردیب دیوارداکی میخا آسدی. اؤز-اؤزومه دئدیم: بو طبیعی دیر، آدام بؤرک ایله یاتماز کی!. شیخ قباسینی چیخاردیب میخا آسدی. یئنه اؤز-اؤزومه دئدیم: بو دا طبیعی دیر، آدام قبایلا یاتماز کی! شیخ کؤینگینی سویوندو. یئنه اؤز-اؤزومه دئدیم: بو دا طبیعی دیر، چوخلاری یاتاندا کؤینکلرینی چیخاردارلار. شیخ شالوارینی چیخارتدی. اورگیمه پیس فیکرلر گتیرمهدیم. اؤز-اؤزومه دئدیم: بو دا طبیعی دیر، هاوالار ایستیدیر، نئیلهسین؟ آرتیق شیخین اگنینده شورتدان باشقا هئچ نه قالمامیشدی! شیخ یاواش-یاواش یاتاغا یاخینلاشیب بیردن ال آتیب شورتونو چیخارداندا، " بو غئیری طبیعی دیر!" دئیه قیشقیراراق قاپییا ساری قاچدیم.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیمتلردن خبریز وار؟!
دوکتور جئری
بیر ایمضاجیق اوچون، بیر آی ایدی أیری-بوروق ایدارهسینه وار-گل ائتمکدهایدیم. هر گون، سحر تئزدن ایدارهنین قاباغینی کسیردیم؛ جلسه اوتاغینین ائشیگینده، رئیسین ناشتاولیغینی صرف ائتمهسینی گؤزلهییردیم؛ گوناورتالاری ایدارهنین نامازخاناسیندا رئیسله قوشا ناماز قیلیردیم. هردن رئیسین یانینا دوشوب بو اوتاقدان او اوتاغا گئدیردیم آنجاق او، بو گون گئت، صاباح گل دئیهرک نامهمی ایمضالامیردی کی ایمضالامیردی.
دونن یئنه رئیسین اوتاغینین قاباغیندا دایانمیشدیم، ایچریدن قدیم قونشوموز وکیلباشی ائشیگه چیخدی. ایلک گلیشده، نامهسی ایمضالانمیشدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا بو ایشین سیررینی سوروشدوم. اگیلیب قولاغیما پیچیلدادی. جلد ایدارهنین آیاق یولونا قاچیب بیر اللی مینلیک تراوئل پروندهنین آراسینا قویاراق رئیسن اوتاغینا قاییتدیم. اورهگیم گوپ-گوپ دؤیونوردو. رئیس پروندهنی آچدی. بیر اللی مینلیگه، بیر منه باخدی. آلنیمدان شیر-شیر تر آخیردی. رئیس گولومسهدی. اللی مینلیگی گؤتوروب هاوادا اویان-بویانینا باخدی. سونرا نامهنی ایمضالاییب پروندهنی ایکی اللی منه بویور ائتدی.
سئوینجیمدن دریمه سیغمیردیم. چیرتیک چالا-چالا، ماهنی اوخویا-اوخویا ایدارهدن قاییداندا، یولدا اوستاد دفترییه توش گلدیم.
- کئفین بتر دورودور دوکتور، تویدان گلیرسن می؟!- دئیه سوروشدو.
احوالاتی اولدوغو کیمی دانیشدیم. بیردن اوستادین قاشلاری چاتیلدی. حیرصلی-حیرصلی دئدی:
- دوکتور آجیغین گلمهسین!.. سنین کیمی آداملاردیر بونلاری پیس اؤیرهدیرسیز خالقین ایشینه باخمیرلار.. میللتی باشدا دولاندیریرلار...
هدیه وئردیغیمدن پئشمانلیق دویماغا باشلادیم:
- آخی اوستاد وئرمهسهایدیم، نئیلهیه بیلردیم؟! الیم هر یاندان اوزولموشدو.
اوستاد دفتری باشینی توولادی:
- دوکتور نییه به باشا دوشمورسن؟!.. ایمضانین قیمتی ییرمی مین تومندیر ، سن نییه اللی مین وئرمیسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اؤپوش
دوکتور جئری
یاد اؤلکهده چالیشان مهندیس آغازاده آروادینا ایمئیل ووردو:
- گؤزهلیم ! بو آی دا سنه مین دولار پول گؤندرهجکدیم آنجاق بانکلاریمیز تحریم اولدوغوندان یوللایا بیلمهدیم، اونون یئرینه مین دنه اؤپوشومو قبول ائله!
بئش گون سونرا آروادی ایمئیلین جاوابیندا یازدی:
- سئوگیلیم آغازاده! اؤپوشلرین یئتیشدی. 300 دنهسینی ائو یییهسینه، 150 دنهسینی باققالا، 50 دنهسینی قصابا، 20 دنهسینی ده چؤرکچییه وئردیم نیگران اولما هله 480 اؤپوش قالیر!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دگرلی سؤزلر!!
دوکتور جئری
جومعه آخشاملاری، شهریمیزده سعدی ادبی درنگینین ییغینجاقلاری اولور. بو هفته اوستاد دفتری دیل و ادبیات حاققیندا دانیشاجاقدی. بیرآز گئجیکمیشدیک. قوشوقچو کل اوغلان ماشینی اوستادین قاپیسیندا ساخلاییب بئش-آلتی یول سیقینال چالدی. هاندان-گئجدن اوستاد دفتری ایله اوغلو، میرزه دفتری ائشیگه چیخدیلار. اوستاد دفتری باشینی باغلامیشدی، بتر ده اوسکوروردو. باشی ایله بیزیله سالاملاشاندان سونرا دئدی:
- قلمداشلار!..تأسفله من بوگون خستهلنمیشم، درنگه گلهبیلمهیهجگم. منیم یئریمه اوغلوم میرزه دانیشاجاق..
میرزه دفتری ماشیندا اوتوراندا، اوستاد دفتری برک-برک تاپشیردی:
- اوغلوم میرزه!.. دیقتلی اول، دگرلی دانیشاسان، گؤرنلر- ائشیدنلر دانیشغیندان فیضیاب اولسونلار!
ماشین یولا دوشنده گؤزومون قیراغی ایله آرخا قولتوقدا اگلمیش میرزه دفترییه باخدیم. جوشقولو گؤرونوردو. بیرآز دا رنگی قاچمیشدی. گولومسهیهرک سوروشدوم:
- آغا میرزه! دانیشیغا بیر شئیلر حاضیرلامیسان؟!
جلد الینی جیبینه سوخوب بیر تیکه کاغیذ چیخارتدی:
- دانیشغیمین موهوم نوکتهلرینی یازمیشام. آنجاق بیر آز استرسیم وار، ایلک دفعهدیر جمع قاباغیندا دانیشیرام، قورخورام اؤزومو ایتیرَم دوکتور!..
میرزه دفترینین یانیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر :
- قورخما اوغلوم! استرسین داواسی منده دیر!- دئیه جیبیندن بالاجا بیر شوشه چیخاردیب میرزهیه وئرهرک آرتیردی:
- استرس گلنده بو داوادان بیر-ایکی خورتو ایچرسن!!
*
درنک قیو-قیو قیویلداییردی. یئریمیزده اوتورونجا درنگین باشقانی اوستاد فرهیخته، کل اوغلانی چاغیردی. کل اوغلان، قوشوغونو گورولتولو آلقیشلار ایچینده اوخویاندان سونرا، سیرا اوستاد دفترینین اوغلونا یئتیشدی. میرزه دفتری میکروفونون آرخاسینا گئچینجه، شوشه ایله کاغیذی جیبیندن چیخاردیب ماسانین اوستونه قویدو. بیر-ایکی یول میکروفونون باشینا تاپداییب پوفلهدی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُررر...
میرزه دفتری ایکینجی دیزهنی اوخویا بیلمدی. سسی تیترهییب دوداقلاری اسمگه باشلادی. بوغازی توتولدو. ماسانین اوستوندن شوشهنی گؤتورب ایکی-اوچ خورتو ایچدی. داوا همن ائتکیسینی گؤستردی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُر
از اندکِ تو جهان شود پُر
میرزه دفتری داوانین مؤعجوزهسینی سئزینجه شوشهنی گؤتوروب اوچ-دؤرد خورتو داها ایچدی:
- استخوانگان ترکیزه دارینه، همایه کنارهای سپردیس بندازه. نورخان همسانه آکنده. رازمان زیمابه پوشن...
دانیشیقدان هامی چاش-باش اولدور. کیمی دوداغین بوزدو؛ کیمی ایسه باشینی توولادی. میرزه دفتری شوشهنی یئنه باشینا چکدی:
- دفترک درصدانه دمابان گلشنه. استوانک پروندان آب زن. رشتهمان دولا پاگن. چینیجا فنورز آموزانه...
ساغیمدا اوتوران کل اوغلانین قولاغینا پیچیلدادیم:
- بونا نه اولدو؛ نییه تارتان-پارتان دانیشیر ؟!!
سولومدا اوتوران کئفلی ایسکندر بیج-بیج گولدو.
میرزه دفتری آنلاشیلماز سؤزلری سایا-سایا بیردن درین بیر سولوق آلیب سوسدو. دیک-دیک دینلهییجیلرین اوزنه باخدی. گؤزلری قیپ-قیرمیزی اولموشدو. کیمسهدن سس چیخمیردی. میرزه دفتری سوسغونلوغو گؤرونجه بیردن سسینی آتدی باشینا:
- آنلامازلار نییه به آلقیشلامیرسیز؟! یاریم ساعاتدیر سیزه قیزیل خیردالاییرام، اوچ-دؤرد یوز میلیون تومنلیق سؤز دانیشمیشام نییه به هوروت-هوروت باخیرسیز؟ آلقیشلایین دااا..
اوستاد فرهیخته او باشدان قیشقیردی:
- بو ساچما-ساپانلار ندیر دانیشیرسان، اوتان.. کَس سسینی!!
بو هایدان میرزه دفتری بیرآز یوشودو؛ یوموشاق-یوموشاق آچیقلادی:
- فرهنگستان زبان فارسی ایلده 15 میلیارد تومن بودجه آلیب اوچ-دؤرد یوز دنه سؤزجوک دوزلدیر، هئچ بیلیرسیز بو سؤزلرین بیری دؤولته نئچهیه باخیر؟! 12 میلیون تومنه!! من بورادا یاریم ساعاتدیر بو دگرلی - باهالی سؤزلری ساییرام، سیز ایسه هوروت-هوروت باخیب هئچ آلقیشلامیرسیز دااا...
سؤزجوکلر:
آلقیش: تشویق
ائتکی : تأثیر
جوشقو: هیجان
خورتو :جرعه
درنک: انجمن
دیزه: مصراع
سئزمک: حس ائلهمک
سولوق: نفس
قوشوق: شعر
قوشوقچو: شاعیر
قولتوق: مُبل، صندلی
ماسا: میز
های: ندا
یوشوماق: آرام اولماق
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر