+0 به‌ین
یاری یولدا قالمایان ایگیدین ناغیلی
دوکتور جئری
حکیمه ننه نوه‌لرینی باشینا ییغیب ناغیل
دئییردی:
بیر
گون وار ایدی، بیر گون یوخ ایدی. اسکی زامان‌لاردا اؤرت‌باسدیر ماحالی‌نین اوچ
بوجاغیندا، اوچ ایگید یاشاییردی. بو اوچ ایگید عؤمورلرینده بیربیرلرینی گؤرمهییب
بیربیرلریندن خبرلری بئله یوخ ایدی. چوخ عجیبه‌دیر؛ بو اوچ ایگید بیرگونده، بیر
ساعاتدا، بیر دقیقه‌ده، بیر ثانیه‌ده، بیر آندا، بیردن بئین‌‌لرینه ووردو، دوروب گئدیب
شیخ آغانی آختاریب تاپیب خوشبخت اولسونلار...
بو اوچ ایگیدین بیرینجیسی‌نین آدی دوکتور جئری
ایدی. دوکتور بوخچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه دوز
گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین کؤلگه‌سینده اوزانیب یاتدی. یوخودان اویاندیقدا
گؤردو باشی اوسته دیرناغی ایرنگلی بیر قیز
اگله‌شیب. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عبشوه ایله دوکتوردان هارادان گلیب هارایا
گئتدیگینی سوروشدو. دوکتور بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بارماغی ایله اوزاقداکی
بیر شهری گؤسته‌ره‌ک دئدی: بوراخ بو بئینیه وورانی، مگر سنی ایت قاپیب گئده‌سن شیخ
آغانی تاپاسان. باخ! او شهرین گؤبگینده منیم ایکی قاتلی بیرائویم وار.ایسته‌سن
اوست قاتدا یاشایاریق آلت قاتی دا اؤزونه مطب ائدیب ایشله‌یرسن. دوکتور جلد قولونو
قیزین بوینونا سالیب او اوزونو بو اوزونو اؤپه‌رک دئدی: تئز اول گئدک منیم مطبیمه.
بئله‌لیکله دوکتور جئری یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین ایکینجیسی‌نین آدی کئفلی ایسکندر
ایدی. ایسکندر ده بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه
دوز گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین
کؤلگه‌سینده اوزانیب یاتدی. یوخدان اویاندیقدا گؤردو باشی اوسته دوداغی بویالی گؤزل
بیر قیز باده سوزمکده‌دیر. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عشوه ایله ایسکندردن هارادان
گلیب هارایا گئتدیگینی سوروشدو. ایسگندر بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز باده‌نی
اونا سوناراق دئدی: بوراخ بو سؤزلری مگر بئینیه قورد آتیب گئدیب شیخ آغانی تاپاسان.
باخ! من چاخیرچی هارطونون
قیزی‌یام، خوشبخت اولماق ایسته‌سن منی آل، دده‌‌مه شاگیرد اول . ایسکندر باده‌نی
بیر نفسه یوخاری آتیب دئدی: تئز اول منی داییمین یانینا گؤتور. بئله‌لیکله کئفلی
ایسکندر ده یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین اوچونجوسونون آدی قلئیچی مورتوض
ایدی. قلئیچی مورتوض ایسه بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی،
دره تپه دوز گئتدی. یولدا یورولدوآنجاق آغاج کؤلگه‌سینده یاتمادی. دیرناغی ایرنگلی،
وارلی قیز گؤردو آنجاق ساییب محل قویمادی، باده سوزن گؤزل قیزی گؤردوآنجاق آلدانمادی. گئتدی.. گئتدی..
گئتدی سونوندا شیخ آغانی تاپیب خوشبخت اولدو. قلئیچی مورتوض ایندی اوتوز ایلدیر
شیخ آغانین قوللوغوندا چالیشیر. شیخ آغانین بافور-مانقالینا یئتیشیر، آیاق یولونا
گئدنده آفتافاسینی ایلیق سو ایله دولدورور، حاماما گئدنده کورگینی سورتوب
آلت-اوستونه دوا یاخیر...
هه!.. گؤزل نوه‌لریم بیز بو ناغیلدان بئله بیر
نتیجه آلیریق هر کس حیاتیندا آماجیندان، یولوندان ساپماسا، گؤزل قیزلارا، دونیا مالینا آلدانماسا، سونوندا ایسته‌دیگینه یئتیشیب گئرچک
خوشبخت‌لیگه چاتاجاقدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شوونیزمین فایداسی
دوکتور جئری
دونن گئنه اوستاد دفتری حیرصلنمیشدی. یومروغونو ماسایا تاپدایاراق قیشقیریردی:
- ائوین ییخیلیسن شوونیزم، قاپین باغلانسین پان ایرانیزیم!.. اولان! من یئددی آیدیر نوه‌مه سیجللی آلا بیلنمیرم. دئییرلر: سئچدیگین آد بیزیم دفتریمیزده یوخدور؛ یا گرک بو دفتردن آد سئچه‌سن یا دا گئدیب غلامعلی‌دن نامه گتیره‌سن. گئدیرم غلامعلی‌نین یانینا دئییر: بو آد تورکودور اولماز دئییرم آخی نییه اولماز؟ جاواب وئرمیر چیگین‌لرینی سیلکه‌له‌ییر. دئییرم: آخی بوکی شوونیزمین اؤزودور؛ نئجه اولا بیلر، بیر فارس اوشاغینا "باران" آدی سئچه بیلر آنجاق بیر تورک اوشاغینا "یاغیش" آدی قویا بیلمز؟ مگر اولا بیلر عئینی سؤز، سنین دیلینده موثبت آنلام داشیسین منیم دیلیمده منفی؟!!
اوستاد دفتری‌نین سؤزلری بورایا چاتدیقدا، کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلندی:
- اوستاد! بو سؤزلر ندیر دانیشیرسیز؟ نئجه یعنی اولا بیلمز بیر سؤز فارس دیلینده موثبت آنلام داشیسین تورک دیلینده منفی؟ اولار، یاخشی دا اولار!
کئفلی ایسکندرین سؤزلریندن چاش-باش اولدوق. او هر زامان شوونیزمه قارشی چیخمیشدی. ایندی بللی دئییلدی بیله‌سینه نه اولموشدو ؟ اسکندر ماتدیم-ماتدیم باخدیغمیزی گؤرنجه سؤزلرینه آیدینلیق گتیردی:
- باخین یولداشلار آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین؛ ایسلامی حؤکومتیمیزین مأمورلاری دفعه‌لرجه جیبیمده چاخیر توتوب، آپاریب یانیما شاللاق وورموشلار. آللاه غلامعلی‌دن راضی اولسون "چاخیر"-ین آدی " مایع ضدعفونی کننده" قویاندان یانیم شاللاق گؤرمهییب، هله اوسته‌لیک تشویق ده اولموشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ائتمه، ائدرلر!
دوکتور جئری
دونن آخشام کئفلی ایسکندری گؤردوم. چوخ شنگول گؤرونوردو. ساتاشدیم بیله‌سینه:
- ایسکندر بگ! همیشه بو داماغدا! نه اولوب؟.. اولمایا کرونانی شیکست وئریب‌سن؟
قاققاناق چکیب گولدو:
- اوندان دا بتر!.. موللا فرضعلی‌نی تانییرسان؟
- قونشوزو دئییرسن؟
باشی ایله دوغرولایاراق دئدی:
- موللا فرضعلی‌دن آجیغیمی آچدیم...
- نئجه؟.. نئجه؟..
- من هر واخت دوستلاری ائوه چاغریب بیر- ایکی ایستیکان وورماق ایسته‌ینده مأمورلارا راپورتوموزو وئریردی. من ده بو گون آجیغیمی آچیب اونو مچیدده گیزلیجه جاماعات نامازی قیلاندا پولیسه شئیطانلادیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت "یارانه"نین پولونو هارادان وئریر؟
دوکتور جئری
دونن آخشام باشی کئفلی ایسکندر قلئیچی مورتوضا زنگ ووردو:
- مورتوض! هارالارداسان؟.. دور گل بیزه.. لیتریاریم یاخشی عاراق الیمه گئچیب...
قلئیچی مورتوض جوشقو ایله:
- به‌یم.. خالام ائوده دئییل؟!-دئیه سوروشدو.
کئفلی ایسکندر گولدو:
- خاخاخا..خبرین یوخدور؟ خالان ایکی گوندور مشهده گئدیب!
چوخ چکمه‌دی، قلئیچی مورتوض اؤزونو خالاسی اری‌گیله چاتدیردی. قولتوغوندا یئکه بیر خوروز وار ایدی. کئفلی ایسکندر خوروزو گؤرجک گؤزلری‌نین ایچی گولدو. قاچیب آمباردان مانقالی گتیرینده، قلئیچی مورتوض حؤووضون قیراغیندا خوروزون باشینی کسیب دریسینی سویماغا باشلامیشدی.
دم-دزگاه قورولدوقدا، کئفلی ایسکندر دئدی:
- قوی اوستاد دفتری‌یه ده زنگ ووروم گلسین، اونسوز بوغازیمزدان گئچمز!
قلئیچی مورتوض بیر شئی دئمه‌دی. یاریم ساعات سونرا اوستاد دفتری ده میزین باشیندا ایدی. کئفلی ایسکندر سلیقه ایله کاباب شیشلرینی تاباقلارا قویوب بارداقلاری دولدوردو.
اوستاد دفتری بارداغینی بیر قیراغا ایته‌له‌ییب دئدی:
- من یوخ!.. محرم‌لیکده ایچینده، ایشیم راست گلمیر؛ بیلدیر ایچدیم، هامی‌یا "سهام عدالت" وئردیلر منه وئرمه‌دیلر. قورخورام بو ایل ایچیم "یارانه"می کسه‌لر. دئییرلر دؤولت پوللولارین یارانه‌سینی کسمک ایسته‌ییر...
بو سؤزلردن کئفلی ایسکندر گولدو:
- بئله ایسه کابابلاردان یئ! من راضی دئییلم یارانه‌نی کسه‌لر!
اوستاد دفتری تاباغی قاباغینا چکیب هؤوله‌سک کابابلاری دیشینه چکه-چکه، " به به! نه یئمه‌لی‌دیر..نه لذّتلی دیر.. اللریز آغریماسین ؟" دئینده، قلئیچی مورتوض فیسیلدادی:
- تشکوره گره‌ک یوخ اوستاد، اؤز مالیز کیمی یئیین!
ائرته‌سی گونو، کئفلی ایسکندرله قلئیچی مورتوض تئیمور آغانین قهوه‌خاناسیندا اوتورب گئچن گونون نئشه‌سیندن دانیشاندا، اوستاد دفتری قاش‌قاباقلا ایچری گیردی:
- بیلمیرم دونن هانسی شرف‌سیز منیم لاری خوروزومو توتوب یئییب؟ قول-قانادینی دا گتیریب موشامبادا قاپیمین آغزینا قویوب؟..
قلئیچی مورتوض بیج-بیج گولدو:
- اوستاد! نییه به یامان دئییرسیز، خبریز یوخدور خوروزو اؤزوز یئییب‌سیز دا؟!!
اوستاد دفتری چاشیردی:
- نئجه؟!..نئجه؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قلئیچی مورتوض و برجام
دوکتور جئری
ترس آوادا ایش اولمادیغی اوچون، قلئیچی مورتوض‌لا خالاسی اری کئفلی ایسکندر چالیشماغا باشکنده گئتمیشدیلر. ایکی آی بیرگه ایش آختاریب تاپا بیلمه‌یینجه هره‌سی تکباشینا ایش آختارماغا قرار وئرمیشدیلر.
آلتی آی سونرا قلئیچی مورتوض‌لا کئفلی ایسکندر گؤروشموشلر. قلئیچی مورتوض باخمیش، خالاسی اری بتر زنگین اولموش. باهالی بیر ماشین مینمیش، باهالی بالتارلار گئیمیش، قولونا قیزیل ساعات تاخمیش.
- خالا اری اوچ-دؤرد آیدا نئجه زنگین اولدون؟-دئیه قلئیچی مورتوض سورشموش.
کئفلی ایسکندر گولومسه‌یه‌رک دئمیش:
- سندن آیریلاندان سونرا مرکزی بانک‌دا ایش تاپدیم. هر گون ایشدن چیخاندا بیر-ایکی دنه آزادی سیکه‌سی اوتوب ائوده سیچیردیم. بئله‌جه سیکه‌لری ییغیب زنگین اولدوم.
ایکیسی یئنه آیریلمیشدیلار. بو اولایدان بیرآی گئچمه‌میش قئلیچی مورتوض خالاسی ارینی گؤروشمگه چاغیرمیش. کئفلی ایسکندر باهالی ماشینی ایله گؤروش یئرینه چاتینجا باخمیش قلئیچی مورتوض بیر قوجامان تانکا مینه‌رک پولیس ماشینلاری، هلی‌کوپترلر اسکورتوندا گلمکده‌دیر.
کئفلی ایسکندر چاشقین-چاشقین قئلیچی مورتوضدان سوروشموش:
- بونلار نمنه‌دیر؟!!
قلئیچی مورتوض اوزونتو ایله دئمیش:
- سندن آیریلاندان سونرا، اورانیوم کارخاناسیندا ایشه باشلادیم. هر گون ایشدن چیخاندا بیرآز زنگینلشدیریلمیش اورانیوم اوتوردوم. بوگون بیر اوسدوردوم کارخانانین یاریسی پاتلادی. ایندی منی آپاریرلار شهرین ائشیگینده سیچیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیرآز دا اوغرولارین فیکرینده اولون!
دوکتور جئری
کاتتا ایسلامین اوغلو، باغلاری ائششگین بئلینه
چاتیب گئتمک ایسته‌ینده، حاجی محمدعلی آغا برزگر توزاناق سالاراق اؤزونو یونجالیغا
یئتیردی. موتوردان آشاغی ائندی. دیشی باغیرساغینی کسیردی. بیر هفته ایدی، قان تر
ایچینده تک باشینا یونجانی بیچیب، تاغالاییب، بوکموشدو. آنجاق باغلارین قوروماسینی گؤزله‌یندن ، کیمسه گونده-گونده گلیب
یونجالاری اوغورلاییردی. نئچه گون پوسقودا یاتدیغی ایشه یاراماسا دا، ایندی آلدیغی
بیر راپورت ایله اوغرونو سوچ اوسته یاخالامیشدی.
حاجی محمدعلی یومروغونو سیخاراق دیشی‌نین دبیندن
چیخانی دئمک ایسته‌ینده، کاتتا ایسلامین اوغلو تئز اونو قاباقلادی:
- حاجی محمدعلی آغا اوتانمیرسان؛ نییه به باغلاری کیچیک سالمیسان؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
جهنّم گولمک یئری دیر!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندر ایله جنّت‌ده گزمکده ایدیک. بیردن قلئیچی مورتوض یادیما دوشدو. اوزونتو ایله دئدیم:
- ایسکندر بگ گؤردون قلئیچی مورتوض اؤز الی‌له اؤزونو نه گونه سالدی. نه قدر بیله‌سینه دئدیک، دیوارین چاتیندان قونشونون آروادینا باخما، جومعه آخشاملاری مچیدده چاخیر ایچمه، دستمازسیز جاماعات نامازی قیلما، محرمکلیکده خالقدان ییغدیغین پوللاری سیم-سانجاق‌لا کوله ائله‌مه، آیاق اوسته ایشه‌مه، بی‌بی‌سی رادیوسونا قولاق آسما، دونیا مالیندان برک یاپیشما، روشوت وئرمه، آغازاده‌لرین یولونو گئتمه، دده‌لیگین جیبیندن پول اوغورلاما...
سونرا دریندن بیر سولوق آلاراق آرتیردیم:
- قلئیچی مورتوض بیزیم کیمی شیخ آغانین سؤزلریندن چیخماسایدی، ایندی بورادا بیزیمله کئفه باخیب جهنّمه گئتمزدی!
بو سؤزلریمدن کئفلی ایسکندر کؤورلدی:
- دئییرم، بیزده قلئیچی اوچون یاخشی یولداش اولمادیق ها! بورایا گلندن بیرجه دؤنه بئله اولسون گئدیب اونون حالینی سوروشمامیشیق!
دانیشیق بو یئره چکینجه واختی ایتیرمه‌دن جنّتین ملک‌لریندن ایذین آلیب جهنّمه یوللاندیق. جهنّمده قورخونج بیر صحنه ایله قارشی قارشی‌یا گلدیک. قلئیچی مورتوضو خیرتدگه‌جن قوما قویلامیشدیلار. آنجاق بونونله بئله او، آرا وئرمه‌دن قاققاناق چکه‌رک گولمکده ایدی!
شاشقین-شاشقین سوروشدوق:
- جهنّمین اورتاسیندا، بؤیوک عذابین ایچینده اورکدن گولورسن‌می؟!!
قلئیچی مورتوض زولوقلا گولمه‌یینی ساخلادی:
- شیخ آغا، آلتدان آیاغیمی قیدیقلاییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قورخمایین، هامیمیزین یئری جنّت‌دیر!
دوکتور جئری
قیامت گونو ایدی. میزان-تره‌زی قورولوب عمل‌لر دارتیلماقدا ایدی. اینسانلار صفده چوخ گؤزله‌مه‌سینلر دئیه، اوچ-اوچ حئساب-کیتاب ملگینین قارشیسیندا چیخیردیلار. سیرا بیزه یئتیشدی. ملک تره‌زی‌یه تکان وئردی. پیس عمل‌لریمیز آغیرلیق باسینجا، گؤزونون قیراغی ایله ایکی مأمورا ایشاره ائله‌دی:
- جهنّم‌لیک‌دیرلر، آپارین!
بو حؤکمدن قلئیچی مورتوضون رنگی قاچدی، کئفلی ایسکندرین دیزلری تیتره‌دی، منیم هوشوم باشیمدان چیخدی!
گؤزومو آچدیقدا گؤردوم؛ قلئیچی مورتوض اوزومه سو چیله‌ییر. کئفلی ایسکندر ایسه چیلتیک چالاراق شن بیر ماهنی اوخویور. اویان-بویانا باخدیم. اؤزومو اولدوقجا گؤزل بیر یئرده گؤردوم. چاشقین-چاشقین سوروشدوم:
- بیز هاراداییق؟!
- جنّت‌ده‌ییک!.. سانیرام، مأمورلار ملگین سؤزونو ترسه ائشدیب بیزی جهنّم یئرینه جنّته گتیریبلر- دئیه قلئیچی مورتوض یانیت وئردی.
کئفلی ایسکندر ماهنی اوخوماغینی کسدی:
- یوخ! ترسلیک اولماییب. منجه، ساتیراچی اولدوغوموزدان تانری دا بیزیمله ظارافات ائله‌مک ایسته‌میش!
یولداشلارین سؤزلری بئینیمه باتمادی. یئنه اویان-بویانا باخدیم. بیردن گؤزوم او یاخینلاردا گزن بیر گؤزتچی‌یه دوشدو. چاغیردیم:
- آی قارداش!..آی قارداش!.. بورا جنّت‌دیرمی؟
گؤزتچی بیزه یاخینلاشدی:
- سیز ده ایرانلی‌سینیزمی؟!
اوچوموز بیرگه سسلندیک:
- هه! سیز هارادان بیلدینیز؟!
گؤزتچی گولومسوندو:
- بورا جهنّم‌دیر آنجاق بیلمیرم نییه هر یئنی گلن ایرانلی بورانی جنّت سانیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیمتلرده می کئفله‌نیب؟!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض، قیرخ یاشلی سون بئشیک خالاسینی اره وئرمیشدی. گنجلر حیطده یاللی گئدیردیلر. بیز، بیر قیراقدا دایانیب گوندمده اولان ایقتیصادی دوروما گؤره دارتیشماقدایدیق. اوستاد دفتری دئییردی:
- اؤلکه ایقتیصادیاتیندان باش چیخارتماق اولمور؛ دولار باهالاشدیقدیجا جینسلرین قیمتی ثانیه‌دن ثانیه‌یه آرتیردیردی آنجاق ایندی دولارین اوجوزلاشدیغینا باخمایاراق جینسلرین قیمتی اؤز باهالیغیندا دایانیب؟!
بو قونودا هره اؤز دوشونجه‌سینی ایره‌لی سورمکده ایکن، قلئیچی مورتوضون بؤیوک خالا اری- کئفلی ایسکندر حیط قاپیسیندان ایچری گیردی. دانیشیغین آخیمینی دَییشدیریمک اوچون دئدیم:
- یولداشلار! ایسته‌ییرسیز ایسکندری کئفلندیریب بیرآز اگله‌نک؟
اوستاد دفتری ایله پروفئسور نصرالدین گوله-گوله،" هه..هه"دئینده قلئیچی مورتوض دیللندی:
- یوخ اولماز! دده‌لیگیم شیخ آغا بیزه ایچکینی قاداغان ائدیب، بیلسه پیس اولار.
گولومسه‌یه‌رک دئدیم:
- نیگران اولما...
ایسکندری قارشیلاییب اؤپوش-گؤروشدن سونرا دئدیم:
- یولداشلار! بو قوتلو موناسیبته گؤره، سیزی بیر بارداق شرابا قوناق ائله‌مک ایسته‌ییرم، نه دئییرسیز؟!
هامی باشی ایله "یاخشی" دئینده ایسکندرین دوداغی قاچدی. ایچرییه گئچیب مطبخدن بئش بارداق گیله‌نار شربتی گتیردیم. بارداقلاری چاخناشدیب باشیمیزا چکدیکدن سونرا گؤزلریمیزی کئفلی ایسکندره تیکدیک. ایچکی همن ائتکیسینی گؤستردی. کئفلی ایسکندر دبرجه‌لنه-دبرجه‌لنه گئدیب یاللی باشی وظیفه‌سینی اوزه‌رینه گؤتوره رک عؤمروموزده گؤرمه‌دیگیمیز ادابازلیقلاری ایفا ائتمگه باشلادی. گولونج بیر بیچیمده، مندیلی الینده فیرلاداراق اگیلیب-دوروردو. هردن توخ ووروب یانینداکیلاری یئره سره‌‌له‌ییردی. گولمکدن قارنیمیزین اتلری آغریماقدایدی. بیردن ایسکندر اویناماغین بوشلاییب اورتالیغا گئچه‌رک کئفلی-کئفلی اوخوماغا باشلادی. هامی ماتدیم-ماتدیم یئرینده قورودو. ایسکندر اوخوماغیندا اؤلکه مسئوللاری تنقید آتشینه توتموشدو. من ایندییه‌دک بو تنقیدلرینی بی‌بی‌سی رادیوسوندان بئله ائشیتمه‌میشدیم! قلئیچی مورتوضون رنگ-روفو قاچدی. منه قاش-گؤز ائله‌دی، بیر ایشلر گؤروم. تئز ایسکندره یاناشیب قولومو بوینونا سالاراق قولاغینا پیچیلدادیم:
- ایسکندر! ایچدیگین شراب دئییلدی گیله‌نار شربت ایدی!
ایسکندر گؤزلرینی آخدیراق کئفلی-کئفلی فیسیلدادی:
- بونو تئزراق دئییدین، من آرتیق کئفلنمیشم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیرکه
دوکتور جئری
خیدیر کیشی گولش‌قاباق بیر اینسان ایدی. بازار آغزیندا مئیخاناسی وار ایدی. نیسیه عاراق وئردیگی اوچون مشتریلری اونون خاطیرینی چوخ ایسته‌یردیلر. اینقیلاب غلبه چالدیقدان سونرا، او مصادیره اولونموش دوکانی‌نین قاباغیندا کوپئن آلیش-وئریشی ائدیردی.
بیر گون، کومیته مأمورلاری خیدیرین ائوینه تؤکولوشوب اونو توتوقلادیلار. دئدی-قودولارا گؤره؛ خیدیر گیزلیجه عاراق چکیرمیش! قاپی-قونشونون گؤزو قاباغیندا، خیدیری قولو باغلی ماشینا میندیرنده، ایکی مامور زیققانا-زیققانا بؤیوک بیر کوپو ائودن ائشیگه چیخارتدیلار.
*
کومیته‌ده، باشچی- برادر چراغعلی أیری-أیری کوپه باخاراق، "کؤپک اوغلو! ایسلام اؤلکه‌سینده عاراق-شراب ساتیرسان؟!" دئیه سیلله ایله خیدیرین قولاغی‌نین دیبینی قیزیشدیری. خیدیرین گؤزلری دولدو:
-قوربان! آند اولسون آللاها بو عاراق دئییل، سیرکه‌دیر!
بو سؤزدن برادر چراغعلی یوموشانان کیمی اولدو. کوپون آغزینی آچیب اییله‌دی. آغزی-بورنونو بوزوشدوردو. بیر شئی آنلامامیشدی سانکی. مأمورلارا ایشمار ائله‌دی. مأمورلار دا بیر-بیر گلیب، اییله‌دیلر. اونلار دا کوپون عاراق یا سیرکه اولدوغونو بیلمه‌دیلر. هامی چاش-باش بیربیری‌نین اوزونه باخاندا، بیردن مأمورلارین بیری دئدی:
- نئجه‌دیر برادر ایسکندره دئیک گلسین، باخسین. هر نه اولسا او یاخشی بیلر؟!
برادر چراغعلی سوروشدو:
- هانسی برادر ایسکندر؟!
- شیخ آغانین دفترینده چالیشان حورّ ایسکندر دا!!
برادر چراغعلی گولومسوندو. باشی ایله راضیلیغینی بیلدیردی. شیخ آغانین دفترینه تئلئفون آچدیلار.
چوخ چکمه‌دی برادر ایسکندر اؤزونو کومیته‌یه یئتیردی. برادر چراغعلی احوالاتی اولدوغو کیمی دانیشدی. خیدیر آلتدان-آلتدان برادر ایسکندره باخدی. کومیته پالتاری ایچینده، کئفلی ایسکندری تانیدی. اورگی بیرآز ایشیقلاندی. کئفلی ایسکندر اینقیلاب قوپدوقدا، تؤوبه ائله‌ییب اینقیلابچیلارا قوشولاراق "حورّ" آیاماسینی قازانمیشدی.
برادر ایسکندر سو بارداغینی ماسانین اوستوندن گؤتوروب کوپدن دولدوراراق باشینا چکدی. بیر سوره گؤزلرینی تاوانا تیکدی."ائله بیل سیرکه‌دیر!"دئیه گئنه بارداغی کوپدن دولدوروب باشینا چکدی. اوچونجو بارداغی ووردوقدا، کسین فیکرینی آچیقلادی:
- سیرکه‌دیر!.. بتر ده ایتی سیرکه‌دیر!...عؤمرومده بئله بیر سیرکه ایچمه‌میشدیم!!
خیدیر دریندن بیر سولوق آلدی. برادر چراغعلی باشینی آشاغی سالدی. ایکی مأمور کوپو گؤتوروب زیققانا-زیققانا ائشیگه چیخارتدیلار...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آدام نئچه ایل یاشاسا یاخشیدیر؟!
دوکتور جئری
بو گون، کندیمیزین سئویملی اوغلو- حسن آغانین دونیادان کؤچمه‌سیندن سارسیلدیم. اؤنجه بو قارا خبره اینانماق ایسته‌میردیم؛ آخی، دونن قهوه‌خانا دئییب-گولوردو! آنجاق اؤزومو مزارلیغا چاتدیراندا، ننه، باجیلاری‌نین آغلاشما-چیغیرشما سسینی ائشیدنده، مئییت نامازیندا، شیخ آغانین آللاهو اکبر صداسی یوکسلنده، بو آجی گئرچکی اینانماغا زورلاندیم. یاریم ساعات ایچینده حسن توپراغا تاپشیریلدی، سانکی نه دونیایا گلمیشدی، نه ده دونیادان گئده‌جکدی!..
حاییفلانا-حاییفلانا رحمتلیگین ائوینه قاییتدیق. اوزاقدان-یاخیندان باش ساغلیغی وئرمگه گلیردیلر. هامی دا چاش-باش! گون اورتا چاغی گلیب-گئدنلرین سایی آزالدی. ناهار واختی، تکجه بئش-اون نفر یاخین قوهوم- قونشو قالمیشدی. حسن آغانین گؤزله‌نیلمز، آیین-شایین اؤلومو سؤزو-صؤحبتی اینسانین نئچه ایل عؤمور سوروب یاشاماسینا گتیریب چیخارتدی. هره بیر سؤز دئییردی. سیرا کئفلی ایسکندر گلینجه یئرینده دیکله‌نیب:
- آدام نه گنج یاشلاردا دونیاسینی دگیشدیرمه‌لیدیر قوهوم-قونشو اوزلسون، نه ده چوخ عؤمور سورمه‌لیدیر هامی الیندن بیخیب بئزار اولسون!- دئیه باشی ایله شیخ آغانین گؤستردی:
- منجه، آدام ائله شیخ آغانین یاشیندا اؤلسه یاخشیدیر!
سونوش:
بو یازی‌‌نین شادلیغینی رحمتلیک حسن.ظ گؤزل روحونا تقدیم ائدیرم. یئری جنت اولسون
جومعه آخشامی1397.8.17
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیل کؤرپو
دوکتور جئری
قیام-قیامت اولموشدو. قیل کؤرپونون گیره‌جگی قالابالیق ایدی. کؤرپو ملگینین
گؤستریشی ایله جاماعات یاواش-یاواش کؤرپودن گئچمکده ایدی. کؤرپو اوستونده، کیمی‌لری‌نین
آیاغی بودره‌ییب جهنمه دوشور، کیمی‌لری ایسه گئچیب جنته آیاق باسیردیلار. سیرا،
ترس‌آوا کندی‌نین بؤیوک باشلارینا چاتدی. باشدا کئفلی ایسکندر اولماقلا، دوکتور
جئری، کل اوغلان، قلئیچی مورتوض دایانمیشدی. قلئیچی مورتوض، دده‌لیگی شیخ آغانین
الیندن یاپیشمیشدی. کؤرپونون ملگی، رنگ-روفلاری قاچیمیش، دیریم-دیریم تیتره‌ین ترس
آوالیلاری گؤزدن گئچیرنده سوروشدو:
- سیز ترس آوالی‌سیز؟!!
ترس آوالیلار، دیقّتله ملگین اوزونه باخدیلار. بیردن گؤزلری‌نین ایچی گولدو. کؤرپونون
ملگی تانیش ایدی. کئفلی ایسکندر جوشقولاندی:
- اده سن...
ملک تئز بارماغینی دوداقلارینا باسدی:
- سوس‌س‌س...
کل اوغلان اوزونتو ایله سوروشدو:
- اؤزون بیلیرسن بیزیم اوزوموز قارا، کؤرپونو گئچمگه اومودوموز یوخدور. بیزه
بیر یاردیم ائده بیلرسن؟!
کؤرپونون ملگی بیر آز دوشونجه‌یه دالدیقدان سونرا:
- کؤرپودن گئچنده، سیزی گوناها باتیرمیش نسنه‌نی آشاغی آتساز گئچه
بیلرسیز!-دئیه یانیت وئردی.
باشدا، کئفلی ایسکندر چاغیر شوشه‌سینی جهنّمین آلاولاری ایچینه آتاراق قیل
کؤرپودن گئچدی. آردیجا، دوکتور جئری جراحلیق کیفینی آشاغییا تولازلادی. سونرا کل
اوغلان، شئعیر دفترینی بوراخدی. بو اوچو جنته‌ده بیر-بیرینی قوجاقلاییب سئوینجدن
آغلاشارکن، قلئیچی مورتوض گوله-گوله بونلارا یاخینلاشدی. هامی شاشیردی. کل اوغلان
اؤزونو ساخلایا بیلمه‌دی:
- اولان! سن مین بیر گوناه ایشله‌میسن، نفت دکلی اوغورلامیسان،
میلیارد-میلیارد پول آشیرمیسان، تون-تون قیزیل اویان-بویان ائله‌میسن، قاچاقچیلیق
یاپمیسان ، سیم-سانجاق ایشینده اولموسان،
عاراق-شاراب ساتمیسان، عفت ائوی آچمیسان،خالقین بترینی باشینا چئویرمیسن،
سن نئجه کؤرپونو گئچه بیلدین؟!!
قلئیچی مورتوض قاققاناق چکیب گولدو:
- من دده‌لیگیمی آشاغییا ایته‌له‌دیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئوللار اولماسایدی...
دوکتور جئری
قیرخ گونه یاخین ایدی خویلو خانیم، قلئیچی مورتوضو تحریمات ائله‌ییب اوزونه باخمیردی. قلئیچی مورتوض اؤنجه‌لری، اؤزونو بیر شئی اولمامیش کیمی گؤسترمگه چالیشسادا، گونو-گوندن آرتان ایچ فیشارین سونوجوندا، خالاسی اری- کئفلی ایسکندری آراچیلیق ائله‌مگه قوناق چاغیردی. کئفلی ایسکندر ار-آروادی اوز-اوزه اوتورتدوروب درد-چورلاریندان سوروشاندا، خویلو خانیم چادیراسی‌نین اوجونو دییشینده توتاراق اؤفکه‌لی-اؤفکه‌لی دئدی:
- ایسکندر قارداش! ائوه خرجلیک وئرمیر. دئینده بونو آل- اونو آل؛ بو قولاغیندان آلیب او بیری قولاغیندان اؤتورور...
کئفلی ایسکندر أیری-أیری قلئیچی مورتوضون اوزونه باخدی:
- دوغرو دئییر؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- گلیریم آزدیر خالا اری.. من نئجه ائله‌ییم؟!!
کئفلی ایسکندر یاواشجا سوروشدو:
- گلیرین نئچه‌دیر؟
- یارانه‌لی-مارانه‌لی بیر میلیون تومن.
- بیرررر میلیون تومنننن!.. سن بو پوللا ائوی گئچیندیره بیلمیرسن؟!!!
- ....
- حتما مدیریت ائله‌مه باجارمیرسان!
- مدیریت ائله‌مه؟!!
- هه مدیریت ائله‌مه! سن گره‌ک بیله‌سن آیدا بیر میلیونو نئجه خرجله‌‌یه‌سن.
- بئله ایسه، منیم یئریمه مدیریت ائله گؤره‌ک بو پولو نئجه خرجله‌یک گؤرسون؟!
کئفلی ایسکندر جیبیندن کیچیک بیر چؤرتکه چیخاردیب شاققاشاقلا حئسابلاماغا باشلادی. آرا-سیرا قلئیچی مورتوضدان سورغو دا سوروشوردو.
- اوغلوم مورتوض آیدا نئچه ائو کرایه‌سی وئریرسن؟
- اوچ یوز مین تومن.
- باخ اوغلوم! سن گره‌ک گونده اون مین تومن ائو کرایه‌سی اوچون قیراغا قویاسان.
- یاخشی!
- دؤرد باش عاییله‌سیز. هر بیریز گونده اوچ دنه سنگک چؤره‌گی یئسز، ائله‌یر اون ایکی سنگک. آیری دئییشله، سن گره‌ک گونده اون ایکی مین تومن چؤر‌ه‌‌ک اوچون قیراغا قویاسان. طبیعی‌دیر سنگگی یاوان یئمک اولماز، پنیر لازیم‌دیر. پگاه پنیرلری‌نین قوطوسو بئش مین تومن دیر، یعنی سن گره‌ک گونده بئش مین تومن، پنیر اوچون قیراغا قویاسان. قند-چای اوچون ده، گونده ایکی مین تومن قیراغا قویسان گؤره‌ر. قالدی؛ برق، گاز، سو و تئلئفون پولو. گونده اوچ مین تومن ده بونلارا قیراغا قویمالیسان. بونلارین هامیسینی توپلاسان نئچه ائلر؟!
قلئیچی مورتوض بارماغیندا حئسابلاماغا باشلایینجا کئفلی ایسکندر اؤزو جاواب وئردی:
- ائله‌یر اوتوز ایکی مین تومن. آیدا ائله‌یر دوققوز یوز آلتمیش مین تومن.
قلئیچی مورتوض باشی ایله کئفلی ایسکندرین سؤزلرینی دوغرولادی.
- قالار بورادا سنین قیرخ مین تومنین. اودا یئتیشر ائوین خانیمینا. هر نه اولسا خانیملارین اؤزلرینه مخصوص خرجلری وار!
سؤز بورایا چاتاندا، خویلو خانیم گولومسه‌ییب چادیرا‌نین اوجو آغزیندان دوشدو.
آخشام باشی قلئیچی مورتوض کئفلی ایسکندرین الینی برک-برک سیخیب یولا سالاندا دئدی:
- خالا اری آللاه سندن راضی اولسون! سن اولماسایدین من نئجه ائله‌یه‌جکدیم؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
...قیللی الینه دوشموشوک!
دوکتور جئری
ایندی، هر کیم گونده‌لیک چؤرگینی کوچه باشینداکی چؤرکخانادان آلیر. آنجاق اسکیلرده بئله دئییلدی. او زامانلار، خالق اؤزو بوغدا اکیب، اؤزو بچیب، اؤزو دؤیوب، اؤزو ساووروب، اؤزو اویودوب، اؤزو چؤرک یاپاردی. پاییزی، بوغدا چواللاری دگیرماندا سیرایا دوزولنده، قولو گوجلولر، هامیدان قاباق بوغدالارینی دارتاردیلار؛ السیز-آیاقسیزلار ایسه یئددی گئجه، یئددی گوندوز سیرالاردا گؤزله‌ملی اولوردولار.
ترس آوا کندی‌نین قولو گوجلولریندن بیری ده قلئیچی مورتوض ایدی. او، دگیرمانا گیرنده، هره‌نی بیریانا ایته‌له‌یه‌رک قاباغا گئچردی. دگیرمانچی دا قورخوسوندان جینقیرینی چیخارتماییب قولوچوماق قلئیچی‌نین بوغدالارینی دگیرمانین بوغازینا بوشالداردی...
هر ایل، قلئیچی مورتوض دگیرماندان قاییداندا، خالاسی اری کئفلی ایسکندر اونو بیر قیراغا چکیب،" اوغول! خالقا اذیت ائله‌مه، بو ایشلردن ال چک!" دئیه اؤیود وئرردی. قلئیچی مورتوض بو سؤزلره قاققاناق چکیب گولنده، کئفلی ایسکندر اؤفکه‌نیب دئیردی: "اوغول! سن هله گؤتو قیللی الینه دوشمه‌میسن!!".
او ایل یئنه قلئیچی مورتوض بوغدا چواللارینی ائششگین بئلینه چاتیب دگیرمانا یوللاندی. ایچری گیرجک یئنه هره‌نی بیر یانا ایته‌له‌یه‌رک قاباغا گئچدی. بیردن، داشین دلیندان اوجا بوی، ساری باش، گؤی گؤز بیر اوغلان ائشیگه چیخدی. گئن بیر شالوارجیق گئیمیشدی. او، دگیرمانچی‌نین اوغلو- دلی توراب ایدی. دگیرمانچی خسته‌لنیب او گون ایشه گلمه‌میشدی. دلی توراب، قلئیچی مورتوضون قاباغا گئچدیگینی گؤرموشدو سانکی. بارماغی ایله سیرانین دیبینی گؤستره‌رک قشقیردی:
- گئچ سیرایا!!
قلئیچی مورتوض گولومسوندو:
- ائله بیل منی تانیمادین، ترس آوانین شیخ آغاسی منیم دده‌لیگمدیر!!
دلی توراب سایمازجاسینا یئنه باغیردی:
- کیم اولورسان اول، گئچ سیرایا!!
قلئیچی مورتوض قیزیب الی ایله دلی تورابی دالی‌یا ایته‌له‌ینده، او قلئیچی‌نین یاخاسیندا یاپیشیب چووال تایی کیمی قووزایب یئره قویاراق ساغ دیزینی دؤشونه باسدی. نفس قلئیچی مورتوضون سینه‌سینده گیزله‌ننده، بیردن آلتدان گؤزو دلی تورابین یان-یؤوره‌سینه دوشدو...
یئددی گئجه، یئددی گوندوز سونرا، قلئیچی مورتوض اویودولموش اونلارلا ائوه قاییداندا، یولدا خالاسی اری کئفلی ایسکندر قاباغینا چیخدی:
- اوغول! نیگرانچیلیقدان اؤلدوک، بیر هفته‌نی هارالاردایدین؟
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- هئچ!.. گؤتو قیللی الینه دوشموشدوم!!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دگرلی سؤزلر!!
دوکتور جئری
جومعه آخشاملاری، شهریمیزده سعدی ادبی درنگی‌نین ییغینجاقلاری اولور. بو هفته اوستاد دفتری دیل و ادبیات حاققیندا دانیشاجاقدی. بیرآز گئجیکمیشدیک. قوشوقچو کل اوغلان ماشینی اوستادین قاپیسیندا ساخلاییب بئش-آلتی یول سیقینال چالدی. هاندان-گئجدن اوستاد دفتری ایله اوغلو، میرزه دفتری ائشیگه چیخدیلار. اوستاد دفتری باشینی باغلامیشدی، بتر ده اوسکوروردو. باشی ایله بیزیله سالاملاشاندان سونرا دئدی:
- قلمداشلار!..تأسفله من بوگون خسته‌لنمیشم، درنگه گله‌بیلمه‌یه‌جگم. منیم یئریمه اوغلوم میرزه دانیشاجاق..
میرزه دفتری ماشیندا اوتوراندا، اوستاد دفتری برک-برک تاپشیردی:
- اوغلوم میرزه!.. دیقتلی اول، دگرلی دانیشاسان، گؤرنلر- ائشیدنلر دانیشغیندان فیض‌یاب اولسونلار!
ماشین یولا دوشنده گؤزومون قیراغی ایله آرخا قولتوقدا اگلمیش میرزه دفتری‌یه باخدیم. جوشقولو گؤرونوردو. بیرآز دا رنگی قاچمیشدی. گولومسه‌یه‌رک سوروشدوم:
- آغا میرزه! دانیشیغا بیر شئی‌لر حاضیرلامیسان؟!
جلد الینی جیبینه سوخوب بیر تیکه کاغیذ چیخارتدی:
- دانیشغیمین موهوم نوکته‌لرینی یازمیشام. آنجاق بیر آز استرس‌یم وار، ایلک دفعه‌دیر جمع قاباغیندا دانیشیرام، قورخورام اؤزومو ایتیرَم دوکتور!..
میرزه دفتری‌نین یانیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر :
- قورخما اوغلوم! استرسین داواسی منده دیر!- دئیه جیبیندن بالاجا بیر شوشه چیخاردیب میرزه‌یه وئره‌رک آرتیردی:
- استرس گلنده بو داوادان بیر-ایکی خورتو ایچرسن!!
*
درنک قیو-قیو قیویلداییردی. یئریمیزده اوتورونجا درنگین باشقانی اوستاد فرهیخته، کل اوغلانی چاغیردی. کل اوغلان، قوشوغونو گورولتولو آلقیشلار ایچینده اوخویاندان سونرا، سیرا اوستاد دفتری‌نین اوغلونا یئتیشدی. میرزه دفتری میکروفونون آرخاسینا گئچینجه، شوشه ایله کاغیذی جیبیندن چیخاردیب ماسانین اوستونه قویدو. بیر-ایکی یول میکروفونون باشینا تاپداییب پوفله‌دی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُررر...
میرزه دفتری ایکینجی دیزه‌نی اوخویا بیلمدی. سسی تیتره‌ییب دوداقلاری اسمگه باشلادی. بوغازی توتولدو. ماسانین اوستوندن شوشه‌نی گؤتورب ایکی-اوچ خورتو ایچدی. داوا همن ائتکیسینی گؤستردی:
- کم گوی و گزیده گوی چون دُر
از اندکِ تو جهان شود پُر
میرزه دفتری داوانین مؤعجوزه‌سینی سئزینجه شوشه‌نی گؤتوروب اوچ-دؤرد خورتو داها ایچدی:
- استخوانگان ترکیزه دارینه، همایه کناره‌ای سپردیس بندازه. نورخان هم‌سانه آکنده. رازمان زیمابه پوشن...
دانیشیقدان هامی چاش-باش اولدور. کیمی دوداغین بوزدو؛ کیمی ایسه باشینی توولادی. میرزه دفتری شوشه‌نی یئنه باشینا چکدی:
- دفترک درصدانه دمابان گلشنه. استوانک پروندان آب زن. رشته‌مان دولا پاگن. چینی‌جا فن‌ورز آموزانه...
ساغیمدا اوتوران کل اوغلانین قولاغینا پیچیلدادیم:
- بونا نه اولدو؛ نییه تارتان-پارتان دانیشیر ؟!!
سولومدا اوتوران کئفلی ایسکندر بیج-بیج گولدو.
میرزه دفتری آنلاشیلماز سؤزلری سایا-سایا بیردن درین بیر سولوق آلیب سوسدو. دیک-دیک دینله‌ییجی‌لرین اوزنه باخدی. گؤزلری قیپ-قیرمیزی اولموشدو. کیمسه‌دن سس چیخمیردی. میرزه دفتری سوسغونلوغو گؤرونجه بیردن سسینی آتدی باشینا:
- آنلامازلار نییه به آلقیشلامیرسیز؟! یاریم ساعاتدیر سیزه قیزیل خیردالاییرام، اوچ-دؤرد یوز میلیون تومنلیق سؤز دانیشمیشام نییه به هوروت-هوروت باخیرسیز؟ آلقیشلایین دااا..
اوستاد فرهیخته او باشدان قیشقیردی:
- بو ساچما-ساپانلار ندیر دانیشیرسان، اوتان.. کَس سسینی!!
بو هایدان میرزه دفتری بیرآز یوشودو؛ یوموشاق-یوموشاق آچیقلادی:
- فرهنگستان زبان فارسی ایلده 15 میلیارد تومن بودجه آلیب اوچ-دؤرد یوز دنه سؤزجوک دوزلدیر، هئچ بیلیرسیز بو سؤزلرین بیری دؤولته نئچه‌یه باخیر؟! 12 میلیون تومنه!! من بورادا یاریم ساعاتدیر بو دگرلی - باهالی سؤزلری ساییرام، سیز ایسه هوروت-هوروت باخیب هئچ آلقیشلامیرسیز دااا...
سؤزجوکلر:
آلقیش: تشویق
ائتکی : تأثیر
جوشقو: هیجان
خورتو :جرعه
درنک: انجمن
دیزه: مصراع
سئزمک: حس ائله‌مک
سولوق: نفس
قوشوق: شعر
قوشوقچو: شاعیر
قولتوق: مُبل، صندلی
ماسا: میز
های: ندا
یوشوماق: آرام اولماق
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر