یالان دانیشماغین یول یؤندمی
دوکتور جئری
جومعه آخشامی گونو خویلوخانیم گئنه قلئیچی مورتوضون گونونو گؤی اسکییه بوکدو. یازیق کیشی آروادین قاپاز- دانلاقلاریندان جانینی قورتارسین دئیه اؤزونو ائودن ائشیگه آتمالی اولدو. ساعاتلارجا کؤچهلرده بوشو بوشونا دولانماغا باشلادی... دالغین ایدی، آرغین ایدی، آیاقلاری دالیجا گلمیردی، ائوه قاییتماق دا ایستهمیردی. بیردن اؤزونو ددهلیگی شیخ آغانین قاپیسیندا گؤردو. نسه دوشونوب قاپینی چالدی. ددهلیگی قاپینی آچیب گولر اوزله اونو ایچرییه بویور ائتدی. آنجاق اونون آسیق قاش قاباغینی گؤرونجه یوموشاق-یوموشاق، "اوغلوم بیر شئیمی اولوب؟"-دئیه سوروشدو. قلئیچی مورتوض ایشسیزلیگیندن، الینین دالی اولدوغوندان، گونده-گونده آروادی ایله دعوا-دالاش ائتدیگیندن بول-بول دانیشدیقدان سونرا گؤزلرینی دیک ددهلیگینین گؤزلرینه تیکهرک سوروشدو:
- آغا! سنی آند وئریرم او گؤزل آغازادهلریوین جانینا. منه دئگینن آخی سن نئجه بو سکسن نئچه میلیونلوق اؤرت باسدیر ماحالینین خالقینی یالان-پالانلا ایداره ائده بیلیرسن آنجاق من کیچیک بیر عایلهنی ایداره ائتمکده قالمیشام؟!
بو سؤزلردن شیخ آغا برکدن الینی دیزینه چالیب قاققاناق چکهرک گولدو:
- اوغلوم! ائله بیل سن یالان دانیشماغین یول-یؤندمینی بیلمیرسن؟
قلئیچی مورتوض چاشیردی:
- مگر یالان دانیشماغین دا یول-یؤندمی وار؟!
شیخ آغا باشی ایله "هه" دئیهرک آیدینلیق گتیردی:
- قدیم کیشیلر دئییبلر: "یالانین عؤمرو قیرخ گون اولار". یعنی قیرخ گوندن سونرا یالانین اوستو آچیلار. یالانین اوستو آچیلسا دا آدام آبیرسیز اولوب داها کیمسه اونون سؤزلرینه اینانماز. دانیشیلان یالانین اوستو قیرخینجی گونده آچیلماماق اوچون گرهک آدام اوتوزدوققوزونجو گون اونو یئنی و البته بؤیوک و شیرین بیر یالانلا اؤرت-باسدیر ائلهسین. بئلهلیکله قارشی طرف قاباقکی یالانی اونودوب یئنی یالانلا اؤرگینی خوش ائلهیهجکدیر. البته بو آرادا گرهک آدام گونده دانیشدیغی یالانلارین حسابینی دا الینده ساخلایا بیلسین...
بو آچیقلامادان قلئیچی مورتوض قاش-قاباغی آچیلدی. اگیلیب شیخ آغانین الینی اؤپمک ایستهدیگینده او دئدی:
- اوغلوم! ایندی دور گئت ائوینه، آرواد اوشاغینا موشتلوق وئر،" بایرام قاباغی ددهلیگم حسابیمیزا اللی میلیون تومن پول تؤکهجک".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر