اؤلکهده قیتلیغین سببی
دوکتور جئری
سحر چاغی قلئیچی مورتوض فهله مئیدانینا گئدنده، آروادی خوُیلو خانیم برک-برک بیلهسینه تاپشیرمیشدی:
- نئچه آیدیر ائوده ات، یاغ، دوگو، یومورتا تاپیلمیر؛ یئتیملریم یاوان چؤرک یئمکدن کیبریت چؤپونه دؤنوشوبلر. آخشام ائوه قاییداندا سایدیقلاریمی آلمازسان ائوه گلمهیهسن ها!!
ایندی گون اورتا چاغی ایدی، یازیق قلئیچی مورتوض هله ایش تاپمامیشدی. قیزمار گونش کلهسینه تاپداییردی. الی بوش نئجه ائوه قاییداجاغینی دوشونوردو. خوُیلو خانیمین هده-قورخولاری یادینا دوشدو. آیاقلاری تیترهدی. بیردن عاغلینا گلدی، گئدیب دوستلارینین بیریندن بورج ایستهسین. آنجاق دوستلاری دا اؤزو کیمی هامیسی قارنی آچیق ایدیلر. فیکری ددهلیگی شیخ آغایا گئتدی. دیشلرینی قیسدی. اونون اوزونو گؤرمکدن زهلهسی گئدیردی. حاضیر ایدی اؤلسون آمما اونون قاپیسینا گئتمهسین. آنجاق باشقا چاره ده یوخ ایدی. بوخچاسینی قولتوغونا ووردو. کؤنولسوزجه شیخ آغانین ائوینه ساری یولا دوشدو.
زنگی باسدیقدا بئیتین قوللوقچو قاپینی آچدی. شیخ آغا حیطده قوزو اتی شیشه چکمکده ایدی. کابابین ایگی قلئیچینین آغزینی سولاندیریب قارنی قاررا-قورا سالدی. شیخ آغا باشینی قووزاییب بیردری- بیر سوموک اولان قلئیچی مورتوض گؤرونجه قاققاناق چکیب دئدی:
- اوغول مورتوض سنی گؤرونجه ائله سانیرام اؤلکهمیزه قیتلیق گلیب!
دیشی باغیرساغینی کسن قلئیچی مورتوض، یوز اللی کیلولوق شیخ آغانی آلتدان یوخارییا سوزهرک جاوابدا دئدی:
- آغا! من ده سیزی گؤرونجه بو قیتلیغین سببینی آنلاییرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتی صابون
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض نئچه واخت ایدی گئجهلری آلتینا ایشهییردی. یازیق آروادی خوُیلو خانیم بئش - اوچ گون بو وضعیته دؤزسه ده سونوندا دیله گلیب، "اشی! ائوده صابون قالمادی، اللریم موندارچیلیقلارینی یوماقدان قاریدی؛ یا دوختورا گئت یا من ددهمین ائوینه گئدهجگم" دئیه سسینی باشینا آتاراق یورغان دوشگی حیطه تولازلادی. خطری قولاغینین دیبینده حیسّ ائلهین قلئیچی مورتوض چارهسیزلیکدن ائله او گون اؤزونو یولداشی دوکتور جئرینین مطبینه یئتریب اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی اونا دانیشدی. دوکتور یاخشی دینلهدیکدن سونرا آچیقلادی:
- آلتینا ایشهمهنین سببی استرسدیر.
قلئیچی مورتوض حیرصلندی:
- بو استرس داها هارادان گیردی بیزه؟!
دوکتور گولومسوندو:
- بو گون اؤلکهمیزده استرسین باشلیجا سببلریندن ایشسیزلیک، پولسوزلوق، اومودسوزلوق و باهالیق کیمی عامیللری سایماق اولار کی ماشاالله هامیسی دا سیزین حالینیزا شامیلدیر!
قلئیچی مورتوض تدیرگین اولدو:
- دوختور یانی دئییرسیز، مسئوللار بو موشکوللری حلّ ائدینجهیه قدر من آلتیما ایشهیهجگم؟ بلکه اللی ایلهجن بو موشکوللر حلّ اولونمادی؟!
دوکتور گولهرک میزینین چکمهجهسیندن بیر قوطو حب چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزاداراق:
- گئجهلری یاتاندا بیر دنه بو حبلر آت. اینشاالله داها ایشهمزسن.-دئدی.
***
قلئیچی مورتوض گئجه یاتارکن ایشینی برک توتسون دئیه بیر حب یئریه ایکیسینی آتیب باشینی یاسدیغا قویدو. گئجهنین بیر واختی یوخودا گؤردو بازاردا دولانیر. بیردن گؤردو کورش زنجیری ماغازاسینین قاباغینا خئیلک آدام ییغیشیب. یاخینلاشیب بیریسیندن سوروشدو: آی قارداش بورادا نه وئریرلر؟ طرف دئدی: " دؤولتی دون تویوق وئریرلر". قلئیچی مورتوض ،" بیر ایل اولار آغزیمیزا ات دَیمهییب یاخشیسی بودور دوروم من ده آلیم" دئیه فیکیرلشنده گؤزو خیابانین اوتاییندا داریوش زنجیری ماغازاسینا ایلیشدی. هارادانسا اؤرگینه دامدی اورادا دؤولتی صابون وئریرلر. اؤز-اؤزونه ،" صابون تویوقدان واجیبدیر، خویلو خانیم گونده دئیینیر صابونیمیز قورتولوب."دئیهرک قاچا-قاچا داریوش ماغازاسینا طرف گئتدی. دون تویوق صفینده دوران جاماعات، داریوش زنجیری ماغازاسیندا دؤولتی یاغ وئریردیگینی ساناراق دون تویوق صفینی بوشلاییب قلئیچی موتورضون آردیجا قاچیشماغا باشلادیلار. داریوش ماغازاسیندا گئرچکدن دؤولتی صابون وئریردیلر. قلئیچی مورتوض ماغازایا گیرجک أییلیب صابون قوتولارینی قوجاقلادی آنجاق آردیجا گلن جاماعات اونو ییخیب قارنینین اوستوندن گئچدیلر.
خویلو خانیم زارتا زورت سسیندن یوخودان دیسکیندی. قلئیچی مورتوض آلتینا سیچماقدا ایدی! ایکی الی ایله قلئیچینین باشینا تاپدادی:
- دوختورونا لعنته گلسین! گونده ایشهییردین بو گون سیچدین؟!
قلئیچی یاواشجا بیر گؤزونو آچدی:
- داریخما خانیم! عوضینده بیر قوطودؤولتی صابون آلمیشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر