آذربایجانلیلارین باشلیجا ایستکلری ندیر؟!
دوکتور جئری
جومهور باشقانلیغی دؤرهسینین بیتمهسی یاخینلاشینجا جومهور باشقانی آذربایجانلیلارین باشلیجا ایستکلری ایله تانیشیب گلن دؤورده قوللانماق اوچون اؤزل یاردیمچیسینی تبریزه گؤندریر.
یاردیمچی تبریزه چاتدیقدا، "شهرین آتار داماری آیدینلاردیر"دئیه دوشونهرک دوز-دوغرو بیلمیوردونا گئدیب اؤیرنجیلردن آذربایجانلیلارین باشلیجا ایستکلریندن سوروشور. اؤیرنجیلر اوْی بیرلیگی ایله دئییرلر:
- آذربایجانلیلارین باشلیجا ایستکلری آنادیللری تورکجهنین اوخوللاردا اوخوتدورماسیدیر.
یاردیمچی گؤرهوینی باشاری ایله سونا چاتدیریغینی ساناراق بیلم یوردوندان چیخیر. بازاردان سور-سووقاتدان آلدیقدان سونرا تهرانا قایتیتماغی شونورکن شهرین اورتاسیندا بوشو-بوشونا گزیشن بیر سورو گنجه توش گلیر. اؤز-اؤزونه دئییر:
- بورایاجان گلمیشم، یاخیشسی بودور، بونلارداندا باشلیجا ایستکلریندن سوروشام.
گنجلر بیر نئچهسی دئییرلر:
- بیزیم باشلیجا ایستهییمیز ائولنمکدیر! دؤولتدن ایستهییریک ائولنمه ایشینی قولایلاشدیرسین هامی ائولنه بیلیسین!
یاردیمچی فیکره دالیر:
- دوز دئییرلر، ان باشلیجا ایستک ائولنمک دیر قوشقوسوز!.. بیر میللت تؤرهمهسه آنادیلی ده ائر- گئج آرادان گئدهجک...
یاردیمچی اؤزونه گلیر. بیری دؤشونه تاپداییردی:
- یوخ..آغا! بیزه ائولنمکدن قاباق ایش گرهکدیر... ایش- گوج اولماسا بیز ائویمیزی نه ایله گئچیندیرهجهییک؟!
یاردیمچی الینی گؤزونون اوستونه باساراق:
- گؤزوم اوسته... دؤولتده چاتدیرام سیزین باشلیجا ایستهیینیز ایشدیر.. سیزه ایش وئرسین!- دئییب گوجلوکله اؤزونو گنجلرین الیندن قورتاریر.
یاردیمچی اوچ- دؤرد ساعات شهرده دولاشیب جاماعاتدان سورغو- سوال ائدندن سونرا یورولور؛ بیر یئرده اوتورب دینجلمک اورگیندن گئچیرکن گؤزو چمنلرین اوستونه آغنامیش بیر نئچه کیشییه ایلیشیر. یاخیشلاشیر؛ سالام وئریب یانلاریندا اگلشیر، ایش- گوجلریندن سوروشور. کیشیلر یوکبوشالداندیرلار. یاردیمچی باشلیجا ایستکلریندن سوروشور.
ان یاشلیسی:
- قویسونلار بیز بورادا بیر نفس آلاق!- دئیر- دئمز بارماغی ایله الینده چوماق طرفلرینه گلن چمن مامورونو گؤسترهرک یولداشلارینا سسلهنیر:
- دورون قاچین...گلدی!!
ایشیچیلر قاچا-قاچدا، اؤزل یاردیمچی جیبیندن موبایلینی چیخاردیب جومهور باشقانینا بیر مئساژ گؤندریر:
- آذربایجانلیلارین باشلیجا ایستکلری بودور: ایستهییرلر نفس آلسینلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوروجلوق گولمهجهلری
دوکتور جئری
1)
اوروجلوق آیینین ایلک گونونده ترسآوا کندینین اذانچیسی خستهلهنیر؛ بو اوزدن کندین آغساققاللاریندان بیر نئچهسی قلئیچی مورتوضون ائوینه گئدیب احوالاتی آنلاتدیقدان سونرا دئییرلر:
- ائشیتمیشیک سنین سسین یاخشیدیر، ایمکانیندا اولسا اذانچیمیز ساغالانادک گلیب مچیده اذان دئیهسن!
هر ایشه قولپ قویان قلئیچی مورتوض الینی گؤزونون اوستونه قویوب کندین اذانچیسی اولور.
آخشام باشی، کندلیلر ایفطار زامانینی گؤزلهییرکن قلئیچی مورتوض مینارهیه چیخیر:
- آللاهووو اکبر..
اذانی ائشیدن ترسآوالیلار " بیسمیللاه" دئییب اوروجلارینی آچیرلار. بیر آزدان یئنه قلئیچی مورتوضون سسی گلیر:
- آللاهووو اکبر.. بیر، ایکی، اوچ.. بیر ، ایکی، اوچ.. آزماییش ائدیرم...آللاهووووو اکبر....
2)
کئفلی ایسکندرین وار-یوخ بیرجه اینگی بتر خستهلهنینجه اللرینی گؤیه قالدیریب چوخلو یالوار-یاخاردان سونرا دئییر:
- آللاهیم، اینگیمی ساغالدیرسان سؤز وئریرم اوچ گون اوروج توتام.
ائرتهسی گون اینک ساغالیر، کئفلی ایسکندر ده اوچ گون اوروج توتور. بو اولایدان دؤرد-بئش گون سونرا اینک دوشوب اؤلور. کئفلی ایسکندر باشینی گؤیه قووزاییب اؤفکهلی- اؤفکهلی دئییر:
- آللاهیم! اوروجلوق یولدادیر، او اوچ گون اوروجو حئسابیندان چیخماسام کیشی دئییلم!!
3)
قودرت موعللیم "مبارزه با روزه خواری" ایدارهسینه زنگ آچیب دئییر:
- تئزگلین، بیز نفر گؤز قاباغیندا سیگار چکیر!
مأمور :
- سیز باشینی دوموک ائلهیین، الیمدهکی چایی ایچیب گلیم ددهسینی یاندیریم!
4)
اوروج بایرامینا بیر ایکی-گون قالمیش شیخ آغا دانیشیردی:
- نه یازیق اوروجلوق آیی بیتمکدهدیر، کئشکه ایلده ایکی آی اورجلوق آیی اولاردی!
قاپی آغزیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر اؤزونو ساخلا بیلمهدی:
- بئله ایسه نییه اورجلوق بیتر-بیتمز بایرام توتورسوز؟! اینسان سئودیگیندن آیریلاندا یاس توتار نه بایرام؟!!
5)
خیرتدهیهجن بورجا باتمیشدیم. شئیخ آغانین یانینا گئدیب چاره ایستهدیم. آغا ساققالینی تومارلاییب:
- اورورجلوق آیی دوعالارین قبول اولدوغو آیدیر، آللاهدان نه حاجت دیلرسن یئرینه یئتریر..- دئینجه تئز اؤزومو مچیده یئتریب یالوار-یاخارا باشلادیم:
- ائی بؤیوک آللاهیم! ایلک دفعهدیر سنین ائوینه گلیرم، اؤزون بیلیرسن من بونلار کیمی گونده بئش واخت گلیب سنه باش آغریسی وئرنلردن دئییلم، بورجلاریمی اؤده، سؤز وئریرم بیرده گلیب موزاحیم اولمایام...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
من گؤرمهمیشم!
دوکتور جئری
گیریش:
بیر سیرا اوخوجولار، اوزون سورهدیر آردی کسلیمهین کامئنتلرینده سوروشورلار: "نییه اؤلکهده گئدن اوغورلوقلارا، یولسوزلوقلارا گؤره بیر شئی یازمیرسان؟". من نهقدر،"هانسی اوغورلوق؟!.. هانسی یولسوزلوق؟!.. هامیسی یالاندیر!.. من بیر شئی گؤرمهمیشم!.."دئیه یازیرام، بئیینلرینه باتمیر کی باتمیر. بو اوزدن بو بوش دارتیشمانی قاپاتماق اوچون من بورادا بو دوستلاردان ایستهییرم بو قونودا اللرینده گئچرلی بلگه- بارات وارسا گوندرسینلر اؤز آدلاریلا وئبلاقدا یایینلایاق!
ایندی گئچک هفتهنین حئکایهسینه:
نئچه گون ایدی، خالا خانیم ایکی آیاغینی بیر باشماغا سوخوب،" بیَم من آرواد دئییلم!.. منده چوپور فیضّهنین آسدیغی بویونباغیلاردان ایستهییرم" دئیه کئفلی ایسکندرین گئجه-گوندوزونو قارا ائلهمیشدی. سونوندا علاجی کسلیمیش ایسکندر آروادینی یانینا سالیب بازارا یوللاندی. اونلار قیزیلچی دوکانینا گیرینجه، قورخونج بیر صحنهیه تانیق اولدولار. بیر اوغرو قیزیلچینی اؤلدوروب دوکانی سویماقدا ایدی. اوغرو قیزیللاری توربایا دولدوروب دالینا آتاندا، اوزونو دوکانین بوجاغینا قیسیلمیش بیر مشترییه توتوب دئدی:
- من اوغورلوق ائلهینده سن گؤردون؟!
یازیق موشتری باشی ایله "هه" دئیینجه اوغرو تاپانچاسینی چکیب بئینینه بیر قورشون سیخدی. سونرا دؤنوب دوکاندان چیخماق ایستهینده قاپی آغزیندا قوروموش ایسکندرله خالا خانیما توش گلدی:
- من اوغورلوق ائلهینده سیز گؤردوز؟!!
ایسکندر ایشاره ایله آروادینی گؤستهرهرک دئدی:
- من گؤرمهدیم آمما خالا خانیم گؤردو!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آب کوثر سویو!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندرین عمّهسی تانری رحمتینه گئتمیشدی. باش ساغلیغی وئرمک اوچون شهرین جامیسینه گئتدیک. مچید قیم-قیم قیمیلداییر؛ جاماعات دولوب بوشالیردی. کئفلی ایسکندر قاپینین آغزیندا دایانیب گلیب گئدنلری آغیرلاییردی. بیز یئتیشنده، موللا فرضعلی سلام-صلوات ایله مینبره چیخماقدا ایدی. بو مجلیسین سونا چاتماسینی گؤستریردی. موللا قیسا بیر دانیشیقدان سونرا مرثیه اوخویوب یاس تؤرهنینه سون نؤقطهسی قویاجاقدی.
- آللاهیمم مه صللی علا.. محمممد و آلی محمممد...
موللا فرضعلی میکروفونون باشینا بیر ایکی کوببا ووروب پوفلهیندن سونرا سؤزه باشلادی:
بیسم میللاهیل رحمانیررررحیم
بو گون عزیز قارداشیمیز، ایسکندرین عمهسینین وفاتی، مؤولامیز علی(ع) آنادان اولما گونو ایله برابر اولوب. بو سببله من بورادا بیر مؤوضویا توخونماق ایستهییرم.
آغالار!.. قییام-قییامت اولاندا ساقی کوثر مؤولا علی(ع) گلیب شیعهلرینه آب کوثر سویوندان ایچیردهجکدیر. آمما آغالار! مؤولامیز علی(ع) بوتون شیعهلره آب کوثر سویو وئرهجکدیر؟!...[موللا بیر آزجیق سوسونجا، جاماعات پیچیلداشماغا باشلادی]
...آغالار!! روایتلر گلیب مؤولا یئددی بؤلوک شیعهلره آب کوثر سویو وئرمهیهجک.. بونلار کیملردیرلر؟!
1- اوروج- ناماز فریضهسینی یئرینه یئتیرمهینلر.
2- خمس- ذکات، وجوه شرعینی وئرمهینلر.
3- عاراق-شراب ایچنلر، [باشلار کئفلی ایسکندره چؤندو] قومار اوینایانلار.
4- خالقین مالینی یئینلر، جانینا، ناموسونا تعروض ائدنلر.
5- یالان دانیشانلار، غیبت ائدنلر، افترا-بوهتان وورانلار.
6- یوخسولون الیندن توتمایانلار، مظلومون فریادینا چاتمایانلار. ظولمه دوزنلر.
7- ...
قاپی آغزیندا ال-قولتوق دوران کئفلی ایسکندر موللا فرضعلینین سؤزونو کسدی:
- حاجی آغا!! نییه یاواش دئییرسن؛ دئنن: مؤولا اؤزو تؤکهجک، اؤزو ایچهجک دا!!..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر