+0 به‌ین
شیخ آغانین پیشیگی
دوکتور جئری
گون هارادان چیخمیش ایدی دا، شیخ آغا بیزی ایفطار قوناقلیغینا چاغیرمیشدی. رنگلی-رنگلی یئمک‌لر میزین اوستونه دوزولمکده ایدی. میزین باش طرفینده شیخ آغا اگلشمیشدی. هر زامانکی کیمی شیخ آغانین ساغیندا قلئیچی مورتوض، سولوندا ایسه اوستاد ملاییم دسمالچی اوتورموشدو. هامی سس‌سیز-سمیرسیز قولاق‌لارینی توپون آتیش سسینه قابارتمیشکن، اوستاد دسمالچی سوکوتو سیندیردی:
- آغا!.. دوشمن‌لرین تبلیغاتی نتیجه‌سینده ایقتیصادی سیخینتی‌لارا معروض قالان میلتین بؤیوک حیصه‌سی قارشیداکی سئچکی‌لره قاتیلمایاجاقلارینی سؤیله‌ییر؛ سیزجه نئیله‌ملی‌ییک؟
شیخ آغا گولومسوندو:
- نیگران اولمایین اوستاد مولاییم! میلتی صاندیق باشینا چکمک اوچون، بیزیم چئشیدلی یول‌لاریمیز وار؛ قوی دوشمن‌لر نه غلط ائله‌ییرلر، ائله‌سینلر...
اوستاد دسمالچی تلسدی:
- مثلاً نه یول‌لاری آغا؟!
شیخ آغا، اوستاد ملاییمین یانیتنی وئرمکدنسه، "پیش..پیش" دئیه آغاجین دیبینده یاتان پیشیگینی یانینا چاغیردی. پیشیک جلد گلیب قوجاغیندا اوتوردو. شیخ آغا بارماغی ایله میزین اوستونده‌کی خردل توزونو گؤسته‌ره‌رک:
- بیلدیگینیز کیمی پیشیگین خردل‌دن زهله‌سی گئدر. آرانیزدا کیمسه بو پیشگه خردل یئدیرمگی باجاریرسا منیم یانیمدا یاخشی بیر خلعتی وار- دئدی.
قلئیچی مورتوض خلعت آدی ائشیتجک تئز اورتایا آتیلدی:
- آغا!.. آغا!..وئر من یئدیردیم.
شیخ آغا راضی‌لیغینی بیلدیرینجه، قلئیچی مورتوض ساغ الی ایله پیشیگین بوینوندان یاپیشیب باش بارماق و ایشاره بارماغی ایله پیشیگین آغزینی آچیب سول الی ایله خردل توزونو پیشیگین آغزینا تؤکمک ایسته‌ینده، پیشیک الینی جیرماقلایاراق قاچدی.
پیشیگین بو حرکتیندن هامی گولدو.
اوستاد مولاییم، قلئیچی مورتوضا چؤنوب:
- قارداش!.. زور ایله ایش اولماز. بیرآز یوموشاق داورانماق گرکدیر- دئیه‌رک پیشیگی یانینا چاغیردی.
اوستاد ملاییم پیشیگی قوجاغینا قویوب بیر-ایکی کره باشینی تومارلادیقدان سونرا میزین اوستوندن بیر تیکه کاباب گؤتوروب پیشیگین آغزینا آپاردی. پیشیک کابابی قاپیب یئدی. اوستاد ملاییم ایکینجی تیکه کابابی گؤتوروب پیشگین آغزینا قویدو. پیشیک یئنه کابابی ایچری اؤتوردو. اوچونجو تیکه‌ده اوستاد ملاییم کابابین آراسیندا بیرآز خردل توزو تؤکدو. کاباب تیکه‌سی پیشیگین آغزینا یاخینلاشیرکن بیردن پیشیک خردلین ایگینی آنلاییب اوستاد ملاییمین الینی جیرماقلاییب قاچدی.
یئنه هامی گولوشدو.
جیرماقلانماق قورخوسوندان آرتیق کیمسه پیشیگه خردل یئدیرمک ایسته‌میردی.هامی گؤزلر شیخ آغایا تیکیلدی. شیخ آغا پیشیگی یانینا چاغیریب قوجاغینا آلدی.
- باخین پیشیگه خردلی بئله یئدیردرلر!-دئدی.
سونرا بیرآز خردل توزو گؤتوروب پیشیگین یانینا سورتدو. آز سونرا پیشیک حیطین بوجاغیندا یانینی یالاماقدا ایدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
حاییف اوروجلوق آیی قورتولدو!
دوکتور جئری
اوروج بایرامینی قوتلاماق اوچون قلئیچی مورتوض‌گیله گئتمیشدیم. ال-قولتوق اوتورموشدو. دالغین گؤرونوردو. الیمی چیگنینه قویونجا اؤزونه گلدی. ال سیخیشیب، اؤپوشدوکده:
- بایرامین موبارک اولسون، ایطاعتلرین، عیبادتلرین قبول اولسون- دئدیم.
آجی بیر گولوش دوداغینا یاخیلدی. گوله- گوله آرتیردیم:
- اشی نه قاش-قاباغین ساللامیسان؟ بیرآز گول؛ دانیش؛ ائله بیل بایرام گونودور هااااا!
دریندن بیر آخ چکه‌رک فیسیلدادی:
- حاییف اوروجلوق آیی قورتولدو!
چاش-باش قالدیم:
- تانری‌نین قوناقلیق آیی ایلده بیر آیدیر دا!! اولمایا ایسته‌ییرسن ایلین اون ایکی آیی اوروجلوق اولسون؟!
اوزونتو ایله باشینی توولاییب دئدی:
- گئنه رمضانلیقدا اوروجوموزو یئییردیک، دئیرم، بو باهالیقلا بوندان بئله نمنه یئیه‌جه‌ییک؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
هانسینی؟
دوکتور جئری
شیخ آغا دالغین گؤرونوردو. هر ایلکی کیمی، بو ایل ده قارداش اؤلکه‌لرین باشچیلارینی ایفطارلیغا چاغیرمیشدی. آنجاق تحریملر اوزوندن تؤره‌نن چاتیشمازلیقلاری بیرتورلو قوناقلاردان گیزلتمک ایسته‌ییردی. نئچه ساعات ایدی دوشونوب داشینماقدا ایدی. بیردن قاش-قاباغی آچیلدی. سئوینجدن چیتمیق چالاراق قاپی نؤکری- قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! ایفطارا قوناقلاریمیز وار. سندن ایسته‌ییرم، قوناقلارین یانیندا من سنه، " بیرشئی گتیر" دئیه بویوروق وئرنده، سن، "هانسینی گتیریم آغا؟" دئیه سوروشاسان.
قلئیچی مورتوض الینی ساغ گؤزونون اوستونه باسیب ائشیگه چیخاندا شیخ آغا اؤز-اؤزونه:
- بئله‌لیکله قوناقلار هر شئی‌ین گئن-بول اولدوغونو ساناجاقلار- دئیه گولومسوندو.
قاش قارالینجا قوناقلار بیر-بیر، ایکی-ایکی گلیب سوفره‌نین باشیندا اگلشدیلر. شیخ آغا ، " فیلانی گتیر، بئهمانی گتیر" دئیه آرد-آردا قلئیچی مورتوضا بویروق وئریردی.
سونوندا اذان دئییلدی. شیخ آغا قوناقلارا، "بسم الله" دئیه بویور ائتدیکدن سونرا قلئیچی مورتوضا سسلندی:
-اوغول! او بیری اوتاقدان دده‌می ده چاغیر گلسین ایفطارینی آچسین.
قلئیچی الینی ساغ گؤزونونون اوستونه باساراق سوروشدو:
- آغا! هانسی دده نیزی؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیرآز دا بیز اؤلک!
دوکتور جئری
شیخ آغامیز، موللا نصرالدینی ایفطارلیغا قوناق چاغیرمیشدی. سوفره آچلیب اورتالیغا یئکه بیر ایفطار آشی چاناغی قویولموشدو. شیخ آغا چؤمچه کیمی بیر قاشیق ائوخانیمیندان آلاندا، موللایا دا بیر چای قاشیغی وئرمیشدیلر. اذان دئییلینجه، شیخ آغا چؤمچه قاشیغی ایله چاناغین جانینا دوشوب آشی ایچری‌یه اؤتورمگه باشلامیش، هر ایچری‌یه اؤتوروشده ایسه، " آخ‌خ‌خ..اؤلدوم آللاه!" دئییرمیش.
موللا بیر ایکی قاشیق آشدان ایچر-ایچمز گؤرموش چاناق یاری‌یا یئتیشمکده، تئز چؤمچه قاشیغی شیخ آغانین الیندن قاپاراق دئمیش:
- شیخ آغا! سنین اؤلدوگون بسدیر، قوی بیرآز دا من اؤلوم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیاست و دیانت
دوکتور جئری
سحر چاغی، قلئیچی مورتوض کوچه باشیندا سیگار
چکمکده ایدی. پولیس ماشینی قاباغیندا ساخلاییب بیر مأمور ائشیگه آتلاندی:
- یئکه کیشی! اوروجونو نییه یئییرسن؟!
قلئیچی ال-آیاغینی ایتیردی؛ سیگار دوداغیندان
یئره دوشدو:
- مگر اوروجلوق گیریب؟!
مأمور کؤپوردو:
- بوگون اوروجلوغون اون بئشی‌دیر، دئییر:
اوروجلوق گیریب؟!
قلئیچی اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- واللاه منیم خبریم یوخ ایدی، یوخسا من
اوروجومو یئمه‌رم!
بو سؤز داها بتر مأمورو آجیقلاندیردی. قولوندان
یاپیشیب ماشینین ایچینه چکدی.
یاریم ساعات سونرا، قلئیچی محکمه‌ده ایدی. قاضی،
اگری-اگری اونو باشدان آشاغی‌یا سوزدو:
- اوتانمیرسان گؤز قاباغیندا اوروجونو
یئییرسن؟
قلئیچی باشینی آشاغی سالدی.
قاضی دریندن بیر سولوق آلاراق فیسیلدادی:
- اینقلاب ایللری سیراسیندا اولسایدی، وئریدیم گؤز قوباغیندا یانینا 14 ضربه شاللاق ووراردیلار بیر داها اوروجونو یئمه‌زدین یا اون بئش گون دوستاغا باساردیم هوشون باشینا گلردی. آنجاق تأسوفله، بیز سیاستده اولدوغو کیمی دیانتده ایسه یوموشانما مجبوریتینده قالمیشیق!
بو سؤزلرین آردینجا قاضی قاباغینداکی کاغیذین
اوزه‌رینده نسه یازدیقدان سونرا قلئیچی مورتوضا اوزادیب آرتیردی:
- جزا اوچون، اون گون، سحردن آخشاما دک عدلیه
ایداره‌سی‌نین قاباغینا سوپورگه چکه‌جکسن.
قاپی آغزینداکی مامور قلئیچی مورتوض قولوندان
توتوب ائشیگه چیخارداندا قلئیچی قاضی‌یا دؤنوب سوروشدو:
- باغیشلایین جناب قاضی!.. ناشتاولیغا ساعات
نئچه‌ده چیخاجاغام؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نئجه اوروج توتاق؟
دوکتور جئری
موبارک اوروجلوق آیی یاخینلاشماقدادیر. دونن آخشام نامازیندان سونرا، شیخ آغایا دئدیلر:
- آغا!..ات باهادیر، دوگو باهادیر، یاغ باهادیر آلیب یئیه بیلمیریک، گومانیمیز بیر یئرآلما-سوغانا گئدیردی او دا جئیران داغینا چیخاندان الیمیز اتگیندن اوزولوب، بو گئدیشله بویورون بیز نئجه اوروج توتاق؟!
شیخ آغا بیرآز ساققالینی تومارلایاندان سونرا دئدی:
- باهالیق، یاغیش کیمی آللاه رحمتی دیر! باهالیقدان، نسه تاپیب یئیه بیلمیرسینیزسه، دئمک ایشلرین یاریسی اؤز-اؤزونه دوزه‌لیب. تکجه اوباشدان دوروب نیّت ائله‌مک قالیب!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوروجلوق ایلی!
دوکتور جئری
قونشوموز مشدی خوجا وئردی ال آراباسی اوستونده یئرآلما-سوغان ساتار. آخشام ائوه قاییداندا گؤردوم آراباسی آرخا دوشوب. یاردیم اوچون ال آتدیم. باشینی قووزاییب، "آللاه دده‌نه رحمت ائله‌سین، گلمه‌سه‌ایدین چیخاردا بیلمه‌یه‌جکدیم!"دئیه تشکور ائله‌دی. گؤزلری چوخورا باتیب رنگی قاچمیشدی. شوخلوقجا دئدیم:
- مشدی، ائله‌بیل اوروجلوق آیی زور گلیر ها؟!!
گولومسوندو:
- یووخ.. بیز ایلین اون بیر آیی آجیق، اورجلوق آیی دا اوسته‌لیک !
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوروجلوق گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
1)
اوروجلوق آیی‌نین ایلک گونونده ترس‌آوا کندی‌نین اذانچیسی خسته‌له‌نیر؛ بو اوزدن کندین آغ‌ساققاللاریندان بیر نئچه‌سی قلئیچی مورتوضون ائوینه گئدیب احوالاتی آنلاتدیقدان سونرا دئییرلر:
- ائشیتمیشیک سنین سسین یاخشیدیر، ایمکانیندا اولسا اذانچیمیز ساغالانادک گلیب مچیده اذان دئیه‌سن!
هر ایشه قولپ قویان قلئیچی مورتوض الینی گؤزونون اوستونه قویوب کندین اذانچیسی اولور.
آخشام باشی، کندلیلر ایفطار زامانینی گؤزله‌ییرکن قلئیچی مورتوض میناره‌یه چیخیر:
- آللاهووو اکبر..
اذانی ائشیدن ترس‌آوالیلار " بیسمیللاه" دئییب اوروجلارینی آچیرلار. بیر آزدان یئنه قلئیچی مورتوضون سسی گلیر:
- آللاهووو اکبر.. بیر، ایکی، اوچ.. بیر ، ایکی، اوچ.. آزماییش ائدیرم...آللاهووووو اکبر....
2)
کئفلی ایسکندرین وار-یوخ بیرجه اینگی بتر خسته‌له‌نینجه اللرینی گؤیه قالدیریب چوخلو یالوار-یاخاردان سونرا دئییر:
- آللاهیم، اینگیمی ساغالدیرسان سؤز وئریرم اوچ گون اوروج توتام.
ائرته‌سی گون اینک ساغالیر، کئفلی ایسکندر ده اوچ گون اوروج توتور. بو اولایدان دؤرد-بئش گون سونرا اینک دوشوب اؤلور. کئفلی ایسکندر باشینی گؤیه قووزاییب اؤفکه‌لی- اؤفکه‌لی دئییر:
- آللاهیم! اوروجلوق یولدادیر، او اوچ گون اوروجو حئسابیندان چیخماسام کیشی دئییلم!!
3)
قودرت موعللیم "مبارزه با روزه خواری" ایداره‌سینه زنگ آچیب دئییر:
- تئزگلین، بیز نفر گؤز قاباغیندا سیگار چکیر!
مأمور :
- سیز باشینی دوموک ائله‌یین، الیمده‌کی چایی ایچیب گلیم دده‌سینی یاندیریم!
4)
اوروج بایرامینا بیر ایکی-گون قالمیش شیخ آغا دانیشیردی:
- نه یازیق اوروجلوق آیی بیتمکده‌دیر، کئشکه ایلده ایکی آی اورجلوق آیی اولاردی!
قاپی آغزیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر اؤزونو ساخلا بیلمه‌دی:
- بئله ایسه نییه اورجلوق بیتر-بیتمز بایرام توتورسوز؟! اینسان سئودیگیندن آیریلاندا یاس توتار نه بایرام؟!!
5)
خیرتده‌یه‌جن بورجا باتمیشدیم. شئیخ آغانین یانینا گئدیب چاره ایسته‌دیم. آغا ساققالینی تومارلاییب:
- اورورجلوق آیی دوعالارین قبول اولدوغو آیدیر، آللاهدان نه حاجت دیلرسن یئرینه یئتریر..- دئینجه تئز اؤزومو مچیده یئتریب یالوار-یاخارا باشلادیم:
- ائی بؤیوک آللاهیم! ایلک دفعه‌دیر سنین ائوینه گلیرم، اؤزون بیلیرسن من بونلار کیمی گونده بئش واخت گلیب سنه باش آغریسی وئرنلردن دئییلم، بورجلاریمی اؤده، سؤز وئریرم بیرده گلیب موزاحیم اولمایام...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر