یۇخۇ گؤرمگی باجارماق!

دوكتور جئری

     گئچنلرده آدی‌یوخ ایداره‌سینه چاغیریلمیشدیم. آدی‌یوخ قارداش اۆز- گؤزۆنۆ تۇرشاداراق سْورۇشدۇ:

-         گئنه آغا تئیمۇرون قهوه‌خاناسیندا نه مینبره چیخمیشدین؟!

سوْرغۇنۇ آنلامامیشجاسینا دوْداقلاریمی بۆزۆشدۆردۆم:

-         نه مینبری؟.. قهوه‌خانادا مینبر یوخدور!...

قارداش گؤزلرینی بره‌لتدی:

-         اؤزونو اوْ یوْلا وۇرما، قهوه‌خانادا، "بو ایل مدرسه‌لرده آنادیلی اوْخوناجاق؛ كیتابلار چاپ آلتیندادیر...." سؤزلرینی سن دئمه‌ییب‌سن؟

یاپماجیق گۆلۆشله:

-         هه‌‌ه‌ه.. ایندی یادیما گلدی.. قۇربان!.. ترسه عرضیزه چاتدیریبلار... قهوه‌خانادا دوْستلارا دونن گئجه گؤردۆگوم یۇخۇنۇ تعریف‌له‌ییردیم...

قارداش چوخ سایغی ‌ایله قولاغیمین یۇمۇشاغینی سیخاراق  توْپارلادی:

-         اوْلان سن یۇخۇ گؤرمكده باجارمیرسان؟!..

باشیمی آشاغی سالدیم:

-         قۇربان سؤز وئریرم؛ بیر داها بئله بیر یۇخۇلار گؤرمه‌یم.

***

     آند ایچیمشدیم یوخو گؤرمه‌یم، گؤرمۆردۆم ده. سیراغا گون، موللانصرالدین اؤزۆ گیردی یۇخۇما. یالقیز- یالقیز شهرین كۆچه‌لرینی دوْلاشیردی. بنیزی سارالیب چالماسی ایسه باشیندا دئییلدی. یاخینلاشیب، "سالام" وئردیم؛ تانیمادی. تانیشلیق وئردیم. گۆلۆمسۆندۆ:

-         نه وار نه یوخ؟...- دئدی.

-         هئچ... ساغلیغینیز- دئدیم.

اؤزۆمۆ ساخلایا بیلمه‌دیم:

-         موْللا عمی عمّامه‌نیزی نئیله‌میشسینیز آز قالیردی تانیمایام بیله‌نیزی!..

دوْلۇخسانان كیمی اوْلدۇ. قوْلۇمدان یاپیشیب بیر قیراغا چكدی. دردی دئشیلدی:

-         نئچه ایل بۇندان قاباق بیر توپلانتی‌یا چاغیریلمیشدیم. آرادا بیر مۆخبیر قاباغا گلیب سوْرۇشدۇ:

- موْللا! اؤلكه‌نی بو آغیر ایقتیصادی دۇرۇمدان نئجه چیخارتماق اولار؟

یالان دانیشا بیلمزدیم، دئدیم:

-‌ بیلمیرم!

مۆخبیر قاباردی:

-‌  سیزكی بیلمیرسیز، نییه او یئكه‌لیكده عمّامه‌نی باشیزا قوْیۇب‌سوز؟

منده عمّامه‌نی باشیمدان چیخاردیب بیله‌سینه اوزاداراق:

-‌ بۇیۇرۇن  عمّامه‌نی باشیزا قوْیۇب سیز دئیین!- دئدیم.

مۆخبیر چاشقین-چاشقین منه باخاركن بیردن جاماعاتین آراسیندان محمود آغا آدلی بیریسی  چیخیب عمّامه‌نی الیمدن آلیب باشینا قوْیۇب آرادان یوْخ اوْلدۇ. ایندی نئچه ایلدیر باشی آچیق كۆچه-كۆچه محمود آغانی آختاریرام.

اورك-دیرك وئرمك اوچون موْللانین الینی سیخدیم:

-         بوْشۇنا محمود آغانی آختارما!...

موْللا عمی تدیرگین اوْلدو:

-         اوْلمایا عمّامه‌مه بیر شئی اوْلوب؟

-         یوووخ... بیر شئی اوْلماییب یالنیز محمود آغا عمّامه‌مه‌نی حسن آغایا وئریب بوندان بئله اوْنو آختارمالی‌سان!

سؤزلۆك:

آنلامامیشجاسینا : تظاهر به نفهمیدن كردن

اورَك-دیرَك وئرمك: قوت قلب دادن

اۆز گؤزۆنۆ تۇرشاتماق: ترش رویی كردن

بارجارماق: باشارماق/ بلد بودن

بره‌لتمك: چشم غرّه رفتن، چشم‌ها را گشاد كردن

بنیز: صورت، رخسار

بوشونا: بیهوده

تدیرگین: ناراحت، مضطرب

ترسه : برعكس

توْپارلاماق: تشر زدن

توپلانتی: جمع، مجلس

چاشقین : گیج، مبهوت

چاغیریلماق: دعوت شدن، فرا خوانده شدن

چالما: عمّامه

دئشیلمك: دهن باز كردن

دوْلاشماق: گردش كردن

دوْلوخسانماق: متاثر شدن

دۇرۇم: وضعیت

سایغی : احترام

سوْرغۇ : سوال

سێراغا گۆن : پریروز

قابارماق: درشتی كردن

مینبر : مِنبر

مۆخبیر:  خبرنگار

یاپماجیق: تصنعی، مصنوعی

یانیت: جواب