سؤزۆم گلیر..

دوكتور جئری

گئجه دانێشێقلارێ

گئجه‌ یارێسێ، ار-آرواد یاتاقدا پێچێلداشاركن اوْغۇل اوْیاق ایدی. آرواد دئییردی:

-‌ كیشی اوْغلۇمۇز بؤیۆیۆب. دئییرم، اینگی ساتیب اوْنۇ ائولندیرك..

كیشی آروادێ‌نین سؤزلرینی دوْغرۇلایێب:

-‌ هه..هه.. دۆز دئییرسن آرواد! -دئیه فێسێلدادیێنجا اوْغلانین اۆره‌گینده زۇرنا-قاوال چالێنماغا باشلادێ.

اۆچ-دؤردگۆن گئچدی. اینك هله ساتێلمامێشدێ. اوْغۇل گئجه‌لر اؤزونو یۇخۇیا وۇرۇب ‌دانێشێقلارا -هردن غئیرتیه توْخۇنسا بئله- قۇلاق آسێردێ.سوْنۇندا بیر گئجه دؤزۆمۆ تۆكه‌نیب دیله گلدی:

-‌ آنا نوْلۇر بیرآز دا  اینكدن دانیشین!..

*

سؤزۆم گلیر، "فرهنگستان زبان تركی"-‌یه. جمهور باشقانی سئچكیلری اؤنجه‌سی گۆنده "فرهنگستان زبان تركی"-نین آچێلێشێندان دانێشێلێردی. آنجاق ایندی اۇزۇن سۆره‌دیر بۇ قوْنۇ یاد-بات اوْلۇب كیمسه‌نین جێنقێرێ چێخێب:

 -‌ نوْلۇر بیرآز دا فرهنگستان زبان تركی‌دن دانیشین!- دئمیر.

آچیقلاما:

فرهنگستان زبان تركی: تۆرك دیل قۇرۇمۇ

ساپا ساغلام اؤلمك

   موْللانصرالدین اؤلۆم یاتاغێنا دۆشۆب سوْن سوْلۇقلارێنێ چكمكده ایدی. قوْهۇم- قوْنشۇسۇ باشێنا یێغێشێب  توْختاقلێق وئرمگه باشلادێلار:

-‌ موْللا ماشاالله یاناقلارێن قێزارێب!

‌-‌ موْللا ماشاالله كؤكلمیشسن!

-‌ موْللا ماشاالله روحیّه‌ن جاوانلاشیب!

موْللا زارێلدایا-زارێلدایا دانێشێقلارێ كسدی:

-‌ یعنی سیز دئییرسیز من ساپا-ساغلام اؤلورم!...

*

سؤزۆم گلیر، ایقتصادیاتمێزا. بیری دئییر: تورّمی انگلله‌میشیك. اوْ بیری دئییر: ایقتیصادیاتێمێز جانلانێب. آیریسی دئییر: پۇلۇمۇزۇن دگری آرتیب. بیر باشقاسی دئییر:......

الیمی جیبیمین بوْشلوغوندا گزدێرێب دئیینیرم:

-‌ اوْلمایا بیزده وارلانا-وارلانا سێنقێن چێخێریق!

ارلرین سایێ!

بیر گۆن موْللا‌نصرالدین  آناسیندان سوْرۇشدۇ:

آنا دۆزۆنو دئ ایندی‌یه‌دك نئچه یوْل اره گئدیب‌سن؟

آناسی گۆلۆمسه‌یه‌رك یانێتلادێ:

-‌ علی، ولی، زولفعلی

بئشی‌ده اوْندان ایره‌لی

پامبیق ‌آتان، قوْز ساتان

رحمتلیك سنین آتان!

*

سؤزۆم گلیر سوْرۇملۇلارێمێزا. سؤز - سؤزه گلنده دئییرلر: قوْیمۇرلار بیزی ایشله‌یك. كئشكه بو سوْرۇملۇلاردا موْللانصرالدینین آناسیجا اۆره‌ك-جۆرأت اوْلایدێ، سایاردێلار، كیملر قوْیمۇرلار اوْنلار ایشله‌سین!

sözüm gəlir..

dr.jery

gecə danışıqları

Gecə yarısı, ər-arvad yataqda pıçıldaşarkən oğul oyaq idi. arvad deyirdi:

- kişi oğlumuz böyüyüb. deyirəm, inəyi satıb onu evəlnədirək..

kişi arvadının sözlərini doğrulayıb:

- hə..hə.. düz deyirsən arvad! - deyə fısıldadyınca oğlanın ürəyində zurna-qaval çalınmağa başladı.

   Üç-dörd gün keçdi. Inək hələ satılmamışdı. oğul gecələri özünü yuxuya vurub danışıqlara -hərdən qeyrətinə toxunsa belə- qulaq asırdı. sonunda bir gecə dözümü tükənib dilə gəldi:

- ana nolur biraz da inəkdən danışın!..

*

sözüm gəlir, "Fərhngestane zəbane Torki"-yə. cümhurbaşqanı seçkiləri öncəsi gündə " Fərhngestane zəbane Torki "-nin açılışından danışılırdı. ancaq indi uzun sürədir bu qonu yad-bat olub kimsənin cınqırı çıxıb:

- nolur biraz da "Fərhngestane zəbane Torki"-dən danışın!- demir.

açıqlama:

"Fərhngestane zəbane Torki": Türk dil qurumu

sapa sağlam ölmək

Molla Nəsrəddin ölüm yatağına düşüb son soluqlarını çəkəməkdə idi. qohum- qonşusu başına yığışıb toxtaqlıq verməyə başladılar:

- Molla maşallah yanaqların qızarıb!

- Molla maşallah kökəlmişsən!

- Molla maşallah ruhiyyən cavanlaşıb!

Molla zarıldaya-zarıldaya danışıqları kəsdi:

- yani siz deyirsiz mən sapa-sağlam ölürəm!...

*

sözüm gəlir, iqtisadiyyatmıza. biri deyir: təvərrümü əngəlləmişik. o biri deyir: iqtisadiyyatımız canlanıb. ayrısı deyir: pulumuzun dəyəri artıb. bir başqası deyir:......

əlimi cibimin boşluğunda gəzdirib deyinirəm:

- olmaya bizdə varlana-varlana sınqın çıxırıq!

ərlərin sayı!

Bir gün Molla Nəsrəddin anasından soruşdu:

-ana düzünü de indiyədək neçə yol ərə gedibsən?

anası gülümsəyərək yanıtladı(cavab verdi):

- Əli, Vəli, Zülfəli

beşidə ondan irəli

pambıqatan, qozsatan

rəhmətlik sənin atan!

*

Sözüm gəlir sorumlularımıza. söz - sözə gələndə deyirlər: qoymurlar bizi işləyək. Keşkə bu sorumlularda Molla Nəsrəddinin anasıca ürək-scürət olaydı, sayardılar, kimlər qoymurlar onlar işləsin!