اۇشاغا كیم آد قوْیمالێ‌دێر؟!

دوكتور جئری

-‌ سردار..

-‌ یوْخ.. امیرمحمدعلی..

-‌ فرمان..فرمان قوْیۇن..

-‌ افشینننن..

-‌ یاشاررررر...

- ...

     اۇستاد دفتری‌نین نوه‌سی‌نین آد قوْیما تؤره‌نی ایدی. ائل-طایفا یێغێشێب اۇشاغا آد سئچمكده‌ایدی. هره بیر آد اؤنه‌ریب اؤزۆنو اۇشاغا آد قوْیماقدا حاقلێ سانێردێ. كیمسه‌ ایسه كیمسه‌نین سؤزۆنۆ دینله‌مك ایسته‌میردی. یازێق اۇشاق نئچه ساعات ایدی های-كۆی ایچینده  آدێنێ گؤزله‌ییردی..  ایش پێرتلاشاجاق ایدی. هر آغێزدان بیر هاوا چێخێردی. بوْش دارتێشمالارا سوْن وئرمك گره‌كیردی؛ آیاغا قالخدێم:

-‌ آغالار!..خانێملار!.. بیر دقیقه ایجازه وئرین..

چێغێر-باغێر گئت‌گئده كسیلدی...

-‌  آغالار!..خانێملار...ایسته‌ییرسینیز بیله‌سینیز كیم گره‌ك اۇشاغا آد قوْیسۇن؟!

اۇستاد دفتری یئرینده دیكلندی، قوْناقلار:

-‌ یوْْوْوْخ!...- دئدیلر.

بارماغێملا اۇستاد دفترینی گؤسته‌ره‌رك- اۇستاد دفتری‌نین گؤزلری‌نین ایچی گۆلدۆ- دئدیم:

-‌ اۇستادێن دیوار بیر قوْنشۇسۇ!!

اۇستاد دفتری پرت اوْلدۇ:

-‌ سنینده مێرتێ‌نێن باشێ یارێم دێر هااا!..-‌دئدی.

هامێ گۆلۆشدۆ...

-‌ یوْخ..یوْخ... ظارافات ائله‌میرم  اۇستاد، دۆز دئییرم...

سوْنرا اۆزۆمۆ قوْناقلارا تۇتۇب سوْرۇشدۇم:

-‌ بیز تۆرك دئییلیك‌می؟

هامێ سس سسه وئره‌رك:

-‌  نییه تۆركۆك..

-‌ دیلیمیز تۆركۆ دئییل‌می؟

-‌ نییه تۆركۆدۆر...

راحات بیر نفس چكیب سؤزۆمۆن آردینی تۇتدۇم:

-‌  بیز تۆرك اوْلا-اوْلا..دیلیمیز تۆركۆ اوْلا-اوْلا.. دیوار بیر قوْنشۇمۇز فارسلار، او تایدا ایسه رۇسلار بیزه، دیلیمیزه آذری آدێ قویمایێبلارمێ؟!

كیمسه‌دن سس چێخمادێ آنجاق باش‌ ایله اوْنایلایانلار اوْلدۇ.

-‌  دۆزۆنۆ دئیین؛ بیز اؤزومۆزۆ هر یئرده قونشولاریمیزین قۇیدۇغۇ آدلا تانێتدێرمایێرێق‌مێ؟!

-‌....

-‌ میللتیمیزه، قوْنشو میللتلر آد قوْیان یئرده، بللی‌دیر؛ اوشاغێمێزدا دیوار بیر قوْنشۇمۇز آد قویمالێ‌دێر... بئله‌ دئییل‌می؟!..

یئنه كیمسه‌دن سس چێخمادێ. اۇستاد دفتری دالغێن-دالغێن اوْغلۇنۇ یانێنا چاغێرێب نمنه‌لر قۇلاغێنا پێچێلدادێ. اوْغلان جلد ائشیگه چێخێب آز سوْنرا گئری دؤندۆ:

-‌ اۇشاغێن آدێ سئچیلدی!...

قوْناقلار بیرلیكده:

-‌ آدێ نه اوْلدۇ؟!

-‌ عجم

     اۇستاد دفتری‌نین دیوار بیر قوْنشۇسۇ كۆرد اولمالێ ایدی!...

Uşağa kim ad qoymalıdır?!

Dr.Jery

- Sərdar..

- yox.. Əmirməhəmədəli..

- Fərman..Fərman   qoyun..

- Əfşinnnn..

- Yaşarrrrr...

- ...

     Ustad dəftərinin nəvəsinin ad qoyma törəni idi. el-tayfa yığışıb uşağa ad seçəməkədəayədi. hərə bir ad önərib özünü uşağa  ad qoymaqda haqlı sanırdı. kimsə isə kimsənin sözünü dinləmək istəmirdi. yazıq uşaq neçə saat idi hay-küy içində adını gözləyirdi.. iş pıtrlaşacaq idi. hər ağızdan bir hava çıxırdı. boş dartışmalara son vermək gərəkirdi; ayağa qalxdım:

- ağalar!.. xanımlar!.. bir dəqiqə icazə verin..

çığır-bağır get gedə kəsildi...

- ağalar!..xanımlar...istəyirsiniz biləsiniz kim gərək uşağa ad qoysun?!

Ustad dəfətəri yerində dikləndi, qonaqlar:

- yooox!...- dedilər.

barmağımla Ustad dəfətərini göstərərək- Ustad dəfətərinin gözlərinin içi güldü- dedim:

- Ustadın divar bir qonşusu!

Ustad dəftəri pərt oldu:

- sənində mırtının başı yarımdır haaa!..-dedi.

hamı gülüşdü...

- yox..yox... zarafat eləmirəm Ustad, düz deyirəm...

sonra üzümü qonaqlara tutub soruşdum:

- biz Türk deyilikmi?

hamı səs səsə verərək:

- niyə Türkük..

- dilimiz Türkü deyilmi?

- niyə Türküdür...

rahat bir nəfəs çəkib sözümün ardını tutdum:

- biz Türk ola-ola..dilimiz Türkü ola-ola.. divar bir qonşumuz Farslar, o tayda isə Ruslar bizə, dilimizə Azəri adı qoymayıblar mi?!

kimsədən səs çıxmadı ancaq baş ilə onaylayanlar oldu.

- düzünü deyin; biz özümüzü hər yerdə qonşularımızın qoyduğu adla tanıtdırmayırıq mi?!

-....

- millətimizə, qonşu millətlər ad qoyan yerdə, bəllidir; uşağımızda divar bir qonşumuz ad qoymalıdır... belə deyilmi?!..

yenə kimsədən səs çıxmadı. Ustad dəfətəri dalğın-dalğın oğlunu yanına çağırıb nəmnələr qulağına pıçıldadı. oğlan cəld eşiyə çıxıb az sonra geri döndü:

- uşağın adı seçildi!...

qonaqlar birlikdə:

- adı nə oldu?!

- Əcəm

Ustad dəftərinin divar bir qonşusu Kürd olmalı idi!...