قییام!

دوکتور جئری

   داناباش کندی‌نین پیشنامازی، موللا فرضعلی مکّه‌یه گئده‌جک ایدی. آخشام، مسجیدده ایگنه سالماغا یئر یوخ ایدی. موللا  کندلیلرله بیر- بیر حالاللاشاندان سونرا مینبره چیخدی:

- آنلاقلی، قاناجاقلی داناباشلیلار!. بو گئده-گئتده سیزی جاماعات نامازینا سیفاریش ائله‌ییرم.. سیزدن ایسته‌ییرم من گئده‌لی جاماعات نامازینی بوشلامایاسینیز!..

بیری سیفاریش اورتاسینا آتلاندی:

- موللاسیز بیز نئجه جاماعات نامازی قیلا بیله‌ریک آغا؟!

موللا فرضعلی یول گؤستردی:

-  موللا لازیم دئییل! بیر نفر  امینه آدام تاپیب پیشناماز ائدین...

مسجیدین قاپیسیندان بیر اوشاق قیشقیردی:

- آغا ماشین گلدی.. ماشین گلدی...

***

   ائرته‌سی گون، داناباشلیلار گون‌اورتا نامازینا ییغیشاندا تزه خاطیرلادیلار پیشناماز تاپما‌ییبلار.

کندخودا دئدی:

- امینه آدامی بیز هارادان تاپاق؟!

مشه ایسلامین اوغلو؛ نیظام هامینی آرخایین ائله‌دی:

- بیزیم کندده امینه آدام یوخدور کی!!..

داناباشلیلار  دوغرولادیلار:

- دوز دئییر!...دوز دئییر!..

قلئی‌چی مورتوض اؤزونو ساخلایا بیلمه‌ییب نیظاما قاباردی:

- اولان سن نه مایماق آدامسان! نئجه کندده امینه آدام یوخدور؟!

هامی بیر آغیزدان سسلندی:

- کیم‌دیر بو  امینه آدام؟!

قلئی‌چی مورتوض دؤشونو قاباغا وئردی:

- امینه آرواد!!

- امینه آرواد؟؟

-  هه.. رحمتلیک کبلایی خوجاوئردی‌نین آروادی امینه!..

   داناباشلیلار اورکلرینده قلئی‌چی مورتوضو آلقیشلایاراق امینه آروادین ائوینه یؤنلدیلر.

   قاپی چالینیجا امینه آرواد اؤزو ائشیگه چیخدی. بویلو- بوخونلو، شیشمان بیر قادین ایدی. بؤلسه‌ ایدیلر، ایکی-اوچ موللا فرضعلی چیخاردی بیله‌سیندن. کندخودا قاباغا کئچیب اولانلاری آنلاتدیقدان سونرا آرتیردی:

- داناباشدا سیزدن باشقا امینه یوخدور. دیلگیمیز بودور گلیب پیشنامازیمیز اولاسینیز.

   امینه آرواد نازلانماغا باشلادی:

- آخی اوتانیرام!.. یوخ اولماز!.. نه دئیرلر؟!...

امینه آروادین تره‌زی گؤتو یئره وورماسینی گؤرون دوکتور جئری، جاماعاتی یارا-یارا  قاباغا کئچدی:

- امینه خانیم! موللانین سؤزو، آللاهین سؤزودور. سیز آللاهین سؤزوندن‌می چیخماق‌ ایسته‌ییرسینیز؟

امینه آرواد لؤک دوداغینی دیشله‌یه‌رک دئدی:

- استغفرالله... استغفرالله...

***

   قیرخ گون اولمامیش موللا فرضعلی آللاه ائویندن قاییتدی. اؤپوش- گؤروشدن سونرا اوزونو داناباشلیلار توتوب سوروشدو:

- اومودوم آللاها سیفاریشیمی اونوتمامیش‌سینیز؟

کندخودا شست ایله قاباغا کئچدی:

- سیز گئدندن، اول آللاه بیر دان بئله اولسون جاماعات نامازیمیزی ترک ائله‌مه‌میشیک.

موللا سئویندی:

- ساغ اولون..ساغ اولون.. پیشنامازینیز کیم ایدی؟ ایسته‌ییرم اوندان دا بیر اؤزل تشکّور ائله‌یم.

- امینه آرواد.

موللانین گؤزلری بؤیودو. ایکی الی ایله باشینا تاپدادی:

- نه!.. امینه آرواد؟!!

-...

کندخودا باشی ایله اونایلادی.

موللا اؤفکه ایله جاماعاتی دانلاماغا باشلادی:

-  به‌یم  سیز بیلمیردینیز آرواد دالیندا ناماز قیلماق اولماز، باطیل‌دیر؟!

 هامی باشینی آشاغی سالدی. کئفلی ایسکندر آلتدان- آلتدان موللانی سوزه‌- سوزه دئییندی:

- آغا من ائله اوّل گوندن بیلدیم نامازیمیز باطیل‌دیر آنجاق اوتاندیم دئییم!..

موللانین چاتیق قاشلاری آچیلدی:

- هه! .. اوغلوم ایسکندر سن هارادان بیلدین ناماز باطیل‌دیر؟

کئفلی ایسکندر گؤزلرینی یئره دیکه‌رک میزیلدادی:

- آغا اورادان بیلدیم کی؛ امینه آرواد سجده‌یه گئدنده منیمکی قییام ائدیردی!...

Qiyam!

Dr.Jery

   Danabaş kəndinin pişnamazı, Molla Fərzəli məkkəyə gedəcək idi. Axşam, məsciddə iynə salmağa yer yox idi. Molla kəndlilərlə bir- bir halallaşandan sonra minbərə çıxdı:

- Anlaqlı, qanacaqlı Danabaşlılar!. bu gedə-getdə sizi camaat namazına sifariş eləyirəm.. sizdən istəyirəm mən gedəli camaat namazını boşlamayasınız!..

    Biri sifariş ortasına atlandı:

- Mollasız biz necə camaat namazı qıla bilərik ağa?!

    Molla fərzəli yol göstərdi:

- Molla lazım deyil! bir nəfər əminə adam tapıb pişnamaz edin...

    Məscidin qapısından bir uşaq qışqırdı:

- Ağa maşın gəldi.. maşın gəldi...

***

    Ertəsi gün, Danabaşlılar günorta namazına yığışanda təzə xatırladılar pişnamaz tapmayıblar.

    Kəndxuda dedi:

- Əminə adamı biz haradan tapaq?!

    Məşə Islamın oğlu; Nizam hamını arxayın elədi:

- Bizim kənddə əminə adam yoxdur ki!!..

    Danabaşlılar doğruladılar:

- Düz deyir!...düz deyir!..

    Qəleyçi Murtuz özünü saxlaya bilməyib Nizama qabardı:

- olan sən nə maymaq adamsan! necə kənddə əminə adam yoxdur?!

    Hamı bir ağızdan səsləndi:

- Kimdir bu əminə adam?!

    Qəleyçi murtuz döşünü qabağa verdi:

- Əminə arvad!!

- Əminə arvad??

- Hə.. rəhmətlik kəblayı xocaverdinin arvadı Əminə!..

    Danabaşlılar ürklərində Qəleyçi murtuzu alqışlayaraq Əminə arvadın evinə yönəldilər.  

    Qapı çalınıca Əminə arvad özü eşiyə çıxdı. Boylu- buxunlu, şışman bir qadın idi. Bölsə idilər, iki-üç Molla fərzəli çıxardı biləsindən. Kəndxuda qabağa keçib olanları anlatdıqdan sonra artırdı:

- Danabaşda sizdən başqa əminə yoxdur. Diləyimiz budur gəlib pişnamazımız olasınız.

    Əminə arvad nazlanmağa başladı:

- Axı utanıram!.. yox olmaz!.. nə deyərlər?!...

    Əminə arvadın tərəzi götü yerə vurmasını görün Doktor Ceri camaatı yara-yara qabağa keçdi:

- Əminə xanım! Mollanın sözü, Allahın sözüdür. siz Allahın sözündənmi çıxmaq istəyirsiniz?

    Əminə arvad lök dodağını dişləyərək dedi:

- Əstəğfurullah... əstəğfurullah...

***

    Qırx gün olmamış Molla Fərzəli Allah evindən qayıtdı. Öpüş- görüşdən sonra üzünü Danabaşlılar tutub dedi:

- Umudum Allaha sifarişimi unutmamışsınız?

    Kəndxuda şəst ilə qabağa keçdi:

- Siz gedəndən, Əvvəl Allah bir dan belə olsun camaat namazımızı tərk eləməmişik.

    Molla sevindi:

- Sağ olun..sağ olun.. pişnamazınız kim idi? istəyirəm ondan da bir özəl təşəkkür eləym.

- Əminə arvad.

    Mollanın gözləri böyüdü. iki əli ilə başına tapdadı:

- Nə!.. Əminə arvad?!!

-...

     Kəndxuda başı ilə onayladı.

     Molla öfkə ilə camaatı danlamağa başladı:

- Bəym siz bilmirdiniz arvad dalında namaz qılmaq olmaz, batildir?!

     Hamı başını aşağı saldı. Kefli Iskəndər altdan- altdan Mollanı süzə- süzə deyindi:

- Ağa mən elə əvvəl gündən bildim namazımız batildir ancaq utandım deyim!..

     Mollanın çatıq qaşları açıldı:

- Hə! .. oğlum iskəndər sən haradan bildin namaz batildir?

     Kefli iskəndər gözlərini yerə dikərək mızıldadı:

 - ağa oradan bildim ki; Əminə arvad səcdəyə gedəndə mənimki qiyam edirdi!...