+0 به‌ین
آستا-آستا آسیمیله
دوکتور جئری
کئچن ایل، آنادیلی گونو موناسیبت ایله اوستاد فرهیخته ماکان ایسنا خبر آژانسی ایله بیر دانیشیقدا، "ایراندا، فارسدان باشقاسی یوخدور. هر نه وار؛ فارس‌دیر. دوْنوُقلار /جمادات/ بئله فارس‌دیرلار..." دئیه قونوشموشدو.
من او زامان اوستاد فرهیخته‌نین سؤزلرینی آشیری فارسچیلیغا یوزاراق بیر قولاقدان آلیب او بیریندن اؤتورموشدومسه ده یانیلمیشدیم. ایندی آنلاییرایم؛ اوستاد فرهیخته‌نین دئییندیکلریندن آماجی، ایراندا آسیمیله‌نین باشاری ایله باشا چاتماقدا اولدوغونا توخونماق ایدی. دوغروسو، پیشیگیمیز اولماسایدی من هله-هله او یانیلغیدا قالاجاق ایدیم.
دونن گون‌اورتا چاغی، پیشیگیمیزی یئمگه چاغیردیم:
- پیش پیش پیش!..
دیوار دیبینده اؤزونو گونشه وئرمیشدی. دینمه‌دی، یئنه سسلندیم:
- پیش پیش پیششش!...
باشینی چئویریب ارینه-ارینه میریلدادی:
- مییام...مییام... [ گلیرم..گلیرم..]
هویوخدوم. پیشیگیمیز پیشیکجه‌نی اونوتموشدو. بیردن اوستاد فرهیخته‌نین سؤیله‌دیکلری بئینیمده جانلاندی. حیطین اورتاسیندا بیتله‌نن، کؤپگیمیز آلاباشدان، هاچاندان پیشگین بئله دوروما دوشدوگونو سوروشدوم.
کئی-کئی منه باخیب واققیلدادی:
- هف‌هف...هفت‌هفت...[یئددی یئددی.. یئتمیش یئددی (گون؟!)]
دونیا باشیما فیرلاندی. اؤزومو ساخلایا بیلمه‌ییب چؤمبلدیم. هله اؤزومه گلمه‌میشدیم، کوچه قاپیسی آچیلیب اوخول اؤنجه‌سی اوخویان قیزیم آتیلیب دوشه‌رک ایچری گیردی:
- سلام بابا.. من اومدم.. [ سالام آتا.. من گلدیم..]
بو کز گؤزلریم قارالدی. اللریمی گؤیه قالدیراراق قیشقیردیم:
- ای خدا ما کی فارس شدیم !؟ [ تانریم! بیز هاچان فارسلاشدیق!؟]
Asta-asta Assimilə
Dr.Jery
Keçən il Anadili günü münasibətilə, ustad Fərhixtə Makan ISNA xəbər ajansı ilə bir danışıqda, "Iranda, Farsdan başqası yoxdur. Hər nə var; Farsdır. Donuqlar /cəmadat/ belə Farsdırlar..." deyə qonuşmuşdu.
Mən o zaman ustad Fərhixtənin sözlərini aşırı Farsçılığa yozaraq bir qulaqdan alıb o birindən ötürmüşdümsə də yanılmışdım. İndi anlayıram; ustad Fərhixtənin deyindiklərindən amacı, Iranda assimilənin başarı ilə başa çatmaqda olduğuna toxunmaq idi. Doğrusu, pişiyimiz olmasaydı mən hələ-hələ o yanılğıda qalacaq idim.
Dünən günorta çağı, pişiyi yeməyə çağırdım:
- Piş..piş..piş!
Divar dibində özünü günəşə vermişdi. dinmədi, yenə səsləndim:
- Piş..piş..pişşşş...
başını çevirib ərinə-ərinə mırıldadı:
- Miyam..miyam.. [ gəlirm..gəlirm..]
Huyuxdum. pişiyimiz pişikəcəni unutmuşdu. Birdən ustad Fərhixtənin söylədikləri beyənimdə canlandı. Həyətin ortasında bitlənən, köpəyimiz Alabaşdan, haçandan pişiyin belə duruma düşdüyünü soruşdum.
Key-key mənə baxıb vaqqıldadı:
- Həf həf...həft həft...[ yetmiş yeddi (gün)]
Dünya başıma fırlandı.Özümü saxlaya bilməyib Cömbəldim. Hələ özümə gəlməmişdim, küçə qapısı açılıb oxul öncəsi oxuyan qızım atılıb düşərək içəri girdı:
- Səlam baba.. mən umədəm.. [ salam ata.. mən gəldim..]
Gözlərim qaraldı. Əllərimi göyə qaldıraraq qışqırdım:
-Ey Xoda ma key Fars şodim!? [ Tanrım! Biz haçan Farslaşdıq!?]
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر