جاوید شاه نامه
دوکتور جئری
بیرینجی ائپیزود
سلماس، 1357 بهمن آیی
فیردوسی قهوهخاناسی شاهچیلارین ییغینجاق یئری ایدی. آغا روستم قهوهخانانین صاحیبی، اؤزو اصیل سلطنتچیلردن اولوب شاهین قاچدیغینا باخمایاراق،"اعلاحضرت بویون-صاباح قاییداجاق!"دئیه، عکسینی هله قهوهخانین دیواریندان آشاغی یئریندیرمهمیشدی.
آخشام باشلاری قهوه خانادا ایگنه سالماغا یئر اولمازدی. روستم آغانین ایرنگلی چایلاریندان نئشهلهنن شاهچیلار، شاهنشاهین خیدمتلرینی سایار، هردن ده جوشقولانیب خیابانا تؤکولهرک، " جاوید شاه... جاوید شاه" شعاری وئرمگه باشلایاردیلار. هردن ده اوتوروب بوینو بوکوک- بوینو بوکوک دردلهشردیلر. بیر گون شهرین بؤیوک چوداری حاجی زؤهراب، شاهین قاچدیغینا اوزولهرک دئدی:
- اؤز آرامیزدا قالسین شاهیمیزدا بتر قورخاقدیر، قاپی قاپییا دگییب تیق سسی چیخینجا قویور قاچیر!.. دئین یوخدور؛ رحمتلیگین اوغلو نییه خاریجهیه قاچیرسان گل سنی بئش- اون گون پهیهده گیزلدیم ..آرا ساکیتلشندن سونرا چیخ گئت شاهلیغین ائله دا...
بهمنین ییرمی ایکیسینده اینقلاب غلبه چالینجا میللت خیابانلارا تؤکولوشوب بارماقلاریندا ظفر علامتی توتاراق شادلیغا، شعار وئرمگه باشلادیلار. جمعیت فیردوسی قهوهخاناسینا یاخینلاشینجا، آغا رستمین شاگیردی تلم-تلسیک قهوه خانا گیریب قیشقیردی:
- آغا روستم!.. آغا روستم!.. تئز اول اعلاحضرتین عکسینی آشاغی یئندیر.. اینقلابچیلار شعار وئره-وئره بویانا گلیرلر.. ائله بیل دئییرلر: بارماقلاریمیزی سوخاجاییق شاهچیلارین گؤزونه!!...
ایکینجی ائپیزود
سلماس، 1393 بهمن آیی
سلماس میللتی سحر اویاندیقدا گؤزلرینه اینانا بیلمهدیلر. فیردوسینین مجسمهسی شهرین مرکزیندن یوخ اولموشدو. بیردن- بیرده شهرده اینقلاب اولدو سانکی. هر آغیزدان بیر هاوا چیخیردی.
کیمی:
- فیردوسی صلهیی ارحام اوچون زابلستانا گئدیب بویون صاباح گلهجک!...
کیمی:
- فیردوسی گئدیب سولطان محمود غزنوینین چکلرینه برگشت وورسون!
کیمی:
-- فیردوسی سولطان محمودنون آداملارینین قورخوسوندان قویوب قاچیب!..-دئییر،کیمیلریده:
- سولطان محمود غزنوینین آداملاری فیردوسینین باشینی اکیبلر- دئییردیلر.
بو سؤیلنتیلرین آردینجا، سارسینتی گئچریدن، گئجهلری یوخو گؤزلرینه گلمهین، بو آغیر ایتکیدن اورمو گؤلو دردینی اونودان غئیرتلی وطنداشلار، اؤلکهنین دؤرد بوجاغیندان، شهر مسئوللارینی زورا باساراق 24 ساعات ایچینده مجسمهنین اؤلو یا دیریسینی تاپمالارینی ایستهدیلر.
بو اولتیماتومون مورکبی قورومامیش هر شئی آیدینلاشدی:
فیردوسی بایرام پالتاری آلماق اوچون خریده گئتمیشدی!
*
بو گون، ایسفندین سککیزی، فیردوسی یئنی بایرام پالتارینی گئیینهرک گلیب یئنه شهرین مرکزینده اگلشدی.
Dr.jery
Birinci epizod
Səlmas, 1357 bəhmən ayı
Firdövsi qəhvəxanası şahçıların yığıncaq yeri idi. Ağa Rüstəm qəhvəxananın sahibi, özü əsil səltənətçilərdən olub şahin qaçdığına baxmayaraq,"əlahəzrət bugün-sabah qayıdacaq!"deyə, əksini hələ qəhvəxanın divarından aşağı yerindirməmişdi.
Axşam başları qəhvəxanada iynə salmağa yer olmazdı. Rüstəm ağanın irnəgli çaylarından nəşələnən şahçılar, şahənşahin xidəmətlərini sayar, hərdən də coşqulanıb xiyabana tökülərək, " cavid şah... cavid şah" şuarı verməyə başlayardılar. Hhərdən də oturub boynu bükük- boynu bükük dərdləşərdilər. bir gün şəhərin böyük çodarı Hacı zöhrab, şahin qaçdığına üzülərək dedi:
- Öz aramızda qalsın şahimizda bətər qorxaqdır, qapı qapıya dəyib tıq səsi çıxınca qoyur qaçır!.. deyən yoxdur; rəhmətliyin oğlu niyə xaricəyə qaçırsan gəl səni beş- on gün pəyədə gizlədim ..ara sakitləşəndən sonra çıx get şahlığın elə da...
Bəhmənin yirmi ikisində inqilab qələbə çalınca millət xiyabanlara tökülüşüb barmaqlarında zəfər əlamətı tutaraq şadlığa, şuar verməyə başladılar. Cəmiət Firdövsi qəhvəxanasına yaxınlaşınca, ağa Rüstəmin şagirdi tələm-tələsik qəhvəxana girib qışqırdı:
- Ağa Rüstəm!.. ağa Rüstəm!.. tez ol əlahəzrətın əksini aşağı yendir.. inqilabçılar şuar verə-verə buyana gəlirlər.. elə bil deyirlər: barmaqlarımızı soxacayıq şahçıların gözünə!!...
Səlmas, 1393 bəhmən ayı
Səlmas milləti səhər oyandıqda gözlərinə inana bilmədilər. Firdövsinin mücəssəməsi şəhərin mərkəzindən yox olmuşdu. Birdən- birdə şəhərdə inqilab oldu sanki. Hər ağızdan bir hava çıxırdı.
kimi:
- Firdövsi seleyi ərham üçün Zabilistana gedib büyün sabah gələcək!...
kimi:
- Firdövsi gedib Sultan Məhmud qəznəvinin çeklərinə bərgəşt vursun!
kimi:
- Firdövsi Sultan Məhmudun adamlarının qorxusundan qoyub qaçıb!..-deyir,kimilridə:
- Sultan Məhmud qəznəvinin adamları Firdövsinin başını əkiblər- deyirdilər.
Bu söyləntilərin ardınca, sarsıntı keçirdən, gecələri yuxu gözlərinə gəlməyən, bu ağır itkidən urmu gölü dərdini unudan qeyrətli vətəndaşlar, ölkənin dörd bucağından, şəhər məsullarini zora basaraq 24 saat içində mücəssəmənin ölüsü ya dirisini tapmalarını istədilər.
Bu oltimatomun mürəkkəbi qurumamış hər şey aydınlaşdı:
Firdövsi bayram paltarı almaq üçün xəridə getmişdi!
*
bu gün, isfəndin səkkizi, Firdövsi yeni bayram paltarını geyinərək gəlib yenə şəhərin mərkəzində əyləşdi.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر