اون بئشینجی مادّه نئجه مئیوه وئردی؟!

دوکتور جئری

    ائوده، ایرانین یئددی‌دن بیر اسکیک اؤلکه‌لرله آنلاشدیغینی دوشونمکده‌ایدیم تئلئفون زنگ چالدی. اوستاد دفتری ایدی. سالام، کئف- احوالدان سونرا:

- دوکتور ! ساطیلینی گؤتور گل، گیلاس پایینی آپار ..گئج گلسن  سنه بیر شئی قالمایاجاق ها..-دئدی.

    اوستاد دفتری‌گیلین حیطینده قوجامان بیر گیلاس آغاجی وار ایدی. بو اوتوز نئچه‌ ایللیک آغاج، باشینی گؤیلره سورتسه‌ده ایندییه‌دک بار وئرمه‌میشدی؛ بو اوزدن آغاجین آدینی آنایاسانین اون بئشینجی مادّه‌سی قویموشدوق!

اوستاد دفتری‌نین سؤزلرینی ظارافات ساناراق:

- اوستاد اولمایا سنده اون بئشینجی مادّه ایله آنلاشی‌یا گئچمیشسن خبریمیز یوخدور؟!-  دئدیم.

اوستاد:

- من سنه دئییرم تئز گل پایینی آپار!.. سونرا اوم-کوس  ائله‌مه‌یه‌سن ها؟!.. دئمه‌یه‌سن دئمه‌دیم ها؟!...-   دئییب تئلئفونو قاپاتدی.

  دوغروسو اوستاد دفتری‌نین بو چاغیریشیندان بتر ماراقلاندیم.  گئیینیب، کئچینیب ائولرینه یوللاندیم.

قاپینی تیققیلدادیب ایچری گیرینجه گؤزلریمه اینانا بیلمه‌دیم. اون بئشینجی مادّه‌نین بوداقلاری  مئیوه‌دن سینماقدا ایدی. گیلاس الیندن یارپاقلار چتینلیکله گؤرونوردو!...

  پروفسور نصرالدین ایله اوستاد فرهیخته مندن قاباق اؤزلرینی یئتیریب ساطیللارینی  دولدوروب انگلری ایشله‌مکده ایدی.

چاشقین- چاشقین:

- بو نئجه اولا بیلر؟..اوتوز- نئچه ایل مئیوه وئرمه‌ین بو آغاج، قوجا چاغیندا نئجه مئیوه وئره بیلر؟!- دئیه سوروشدوم.

اوستاد دفتری قاققاناق چکیب گولدو:

-  گلین بو یانا دئییم - سونرا بیزی حیطین بیر بوجاغینا چکیب یاواشجا آرتیردی- آغاجی قورخوتموشام یولداشلار!.. قورخوتموشام!...

دوداقلاریمی بوزوب:

- آغاجی قورخوتموشسان!؟..- دئدیم.

   اوستاد دفتری باشی ایله اونایلایاراق گیلاسین یوغون بوداغیندان آسالانمیش بالتانی گؤستردی:

- هه!.. قورخوتموشام- دئدی-  کئچن ایل آغاجین بار وئرمه‌دیگینی کندیمیزین آغ‌ساققالینا دانیشدیم. دئدی: گره‌ک آغاجی قورخوداسان. سونرا آغاج قورخوتماغین یول-‌یؤندمینی منه اؤیرتدی. منده بیر یاخشی بالتا آلیب ائوه دؤندوم. اؤنجه نئچه یول آغاجین دؤرد دؤوره‌سینه فیرلانیب، " اولان! من سنی نییه اکمیشم؟!..ایلده نییه دیبینه پئهین وئریرم؟!...نییه سنی سوواریرام؟!.. نییه به لال اولوبسان؟! دئ.. دئ.. مئیوه وئره‌سن!.. " دئیه-دئیه آغاجین گؤوده‌سینه بیر نئچه پالتا ایلیشدیردیم. قیشقیرا-قیشقیرا، "سن نه تکجه مئیوه وئرمیرسن بلکه کولگه‌نی ده قونشونون حیطینه سالیرسان!" دئییب بو کز بوداقلاری‌نین بیرینی قیریب یئره سالدیم. اؤفکه‌لی- اؤفکه‌لی، " اوْدون اوْغلو اوْدون! ایندی بیلیرسن سنی نئیله‌یه‌جگم ؟! قیریب یئره سالاجاغام .." دئییب بیر ایکی بالتا اوْیان- بویانینا چالدیم. سس- کویومه آروادیم ائشیگه چیخیب،" نوْلوب، نوْلوب اوستاد؟" دئدی. بالتالایا- بالتالایا آغاجین سوچونو آچیقلادیم. آرواد یایلیغینی آیاقلاریمین آلتینا سالاراق منله آغاجین آراسیندا کئچیب،" اوستاد! آللاهی سئورسن بو آغاجا بیر  ایل فورصت وئر! مئیوه وئرمه‌سه اوندا کَس" دئدی. بالتانی آغاجا آسیب،" آغاج آغا!..بو ایل سنه فورصت..دئمه، دئمه‌دیم..گلن ایل مئیوه وئرمه‌سن یئرده‌سن ها!!" دئدیم...-اوستاد گولومسه‌دی-  ایشده قورخوتماغین سوْنوجو گؤزوزون قاباغیندادیر...

   آغاجا ساری گئتدیم. اوستاد دفتری سسلندی:

- دوکتور گیلاس درمک ایسته‌ییرسنسه قوی نردیوان گتیریم؛ یولداشلار آشاغیداکیلاری  یولوشدوروبلار.

  یانیتدا:

- یوخ اوستاد!  ایسته‌ییرم بالتانین ساپینی اؤپوم!!- دئدیم.

On beşinci maddə necə meyvə verdi?!

Dr.Jery

     Evdə İranın yeddidən bir əskik ölkələrlə anlaşdığını düşünməkdəydim telefon zəng çaldı. Ustad dəftəri idi. Salam, kef- əhvaldan sonra:

- Doktor ! satılını götür  gəl, gilas payını apar ..gec gəlsən sənə bir şey qalmayacaq ha..-dedi.

     Ustad dəftərigilin həyətində qocaman bir gilas ağacı var idi. Bu otuz neçə illik ağac, başını göylərə sürtsədə indiyədək bar verməmişdi; bu üzdən ağacın adını anayasanın on beşinci maddəsı qoymuşduq!

     Ustad dəftərinin sözlərini zarafat sanaraq:

- Ustad olmaya səndə on beşinci maddə ilə anlaşıya keçmişsən xəbərimiz yoxdur?!- dedim.

Ustad:

- Mən sənə deyirəm tez gəl payını apar!.. sonra um-küs eləməyəsən ha?!.. deməyəsn demədim ha?!...- deyib telfonu qapatdı.

      Doğrusu Ustad dəftərinin bu çağırışından bətər maraqlandım. Geyinib, keçinib evlərinə yollandım.

     Qapını tıqqıldadıb içəri girincə gözlərimə inana bilmədim. On beşinci maddənin budaqları meyvədən sınmaqda idi. Gilas əlindən yarpaqlar çətinliklə görünürdü!...

     Professor nəsrəddin ilə Ustad fərhixtə məndən qabaq özlərini yetirib satıllarını doldurub əngləri işələməkdə idi.

Çaşqın- çaşqın:

- Bu necə ola bilər?..Otuz- neçə il meyvə verməyən bu ağac, qoca çağında necə meyvə verə bilər?!- deyə soruşdum.

     Ustad dəftəri qaqqanaq çəkib güldü:

- Gəlin bu yana deyim - sonra bizi həyətin bir bucağına çəkib yavaşca artırdı- ağacı qorxutmuşam yoldaşlar!.. qorxutmuşam!...

     Dodaqlarımı büzüb:

- Ağacı qorxutmuşsan!?..- dedim.

     Ustad dəftəri başı ilə onaylayaraq gilasın yoğun budağından asalanmış baltanı göstərdi:

- Hə!.. qorxutmuşam- dedi- Keçən il ağacın bar vermədiyini kəndimizin ağsaqqalına danışdım. Dedi: Gərək ağacı qorxudasan. Sonra ağac qorxutmağın yol-yöndəmini mənə öyrətədi. Məndə bir yaxşı balta alıb evə döndüm. Öncə neçə yol ağacın dörd dövərəsinə fırlanıb, " Olan! mən səni niyə əkmişəm?!.,İldə niyə dibinə pehin verirəm?!...Niyə səni suvarıram?!.. Niyə bə lal olubsan?! de.. de.. meyvə verəsən!.. " deyə-deyə ağacın gövdəsinə bir neçə balta ilişdirdim. Qışqıra-qışqıra, "Sən nə təkcə meyvə vermirsən bəlkə kölgəni də qonşunun həyətinə salırsan!" deyib bu kəz budaqlarının birini qırıb yerə saldım. Öfkəli- öfkəli, " Odun oğlu odun! indi bilirsən səni neyləyəcəyəm ?! Qırıb yerə salacağam .." deyib bir iki balta oyan- buyanına çaldım. Səs- küyümə arvadım eşiyə çıxıb," Noْlub, noْlub Ustad?" dedi. Baltalaya- baltalaya ağacın suçunu açıqladım. arvad yaylığını ayaqlarımın altına salaraq mənlə ağacın arasına keçib," Ustad! Allahı sevərsən bu ağaca bir il fürsət ver! meyvə verməsə onda kəs" dedi. Baltanı ağaca asıb," Ağac ağa!..bu il sənə fürsət..demə, demədim ha..gələn il meyvə verməsən yerdəsən ha!!" dedim...-Ustad gülümsədi- işdə qurxutmağın sonucu gözüzün qabağındadır...

     Ağaca sarı getdim. Ustad dəftəri səsləndi:

- Doktor gilas dərmək istəyirsənsə qoy nərdivan gətirim; yoldaşlar aşağıdakıları yoluşdurublar.

Yanıtda:

- Yox Ustad! istəyirəm baltanın sapını öpüm!!- Dedim.