قیرخ قاپی

دوکتور جئری

       دوکتور ائلمی سسلرین چوخونلوغونو قازاناراق تبریزین میللت وکیلی سئچیلمیشدی. او، سئچیم قاباغی سؤز وئرمیشدی؛ آیاغی میللت ائوینه آچیلسا، آسیلی قالمیش اون بئشینجی مادده‌نی یورورلوگه گتیریب آنادیلی- تورکجه‌نی مدرسه‌لرده اوخوتدوراجاقدیر.

     یئنی مجلیس اولوشونونجا، دوکتور ائلمی‌نین ایلک ایشی مجلس باشقانی‌نین گؤروشونه گئتمک، قونونو اونونلا آرایا قویماق اولدو. باشقان دفترینده گولش‌قاباقلا دوکتور ائلمینی قارشیلاییب دئدی:

- بو قونونو مجلیس آلانیندا اورتایا چیخارماغا گره‌ک یوخ!.. بیزیم  چئیشدلی کومیسیونلاریمیز واردیر. بو کومیسیونلاردان بیری ده "قؤوملرین حوقوقلاری کومیسیونو" دور. آنجاق سولو-چؤره‌کلی اولمادیغینا گؤره (باشقان گولومسه‌یه‌رک دوکتور ائلمی‌یه گؤز ووردو) ایندییه‌دک کیمسه بو کومیسیوندا چالیشماق ایسته‌مه‌ییب. سیز ایسته‌ییرسینیزسه من ایندی‌دن سیزی قوتلاییب ایشینیزدن باشاریلار دیله‌ییرم.

  دوکتور ائلمی آیاغا قالخدی:

- من ایندی نئیله‌ملی‌یم؟!- دئیه سوروشدو.

- ائله بیل سیز ایشه باشلاماغا چوخ تله‌سیرسینیز؟!

    دوکتور ائلمی باشی ایله اونایلادی. دفتردن ائشیگه چیخدیلار. باشقان بارماغی ایله سالونون دیبینده‌کی قاپینی دوکتور ائلمی‌یه گؤستره‌رک دئدی:

- سیزه اوغورلار اولسون!

    دوکتور ائلمی سایغی ایله باشقانا باش اگیب آرخایین، اوجا آددیملارلا سالونون دیبینه یوللاندی. دوغرو ایدی؛ قاپی‌نین اوستونده یازیلمیشدی : "قؤوملرین حوقوقلاری کومیسیونو". جوشقو ایله قاپینی آچیب ایچری گیردی. دار- اوزونسوو بیر اوتاق ایدی؛ بوش اوتاقدا ایکی آیری قاپی وار ایدی: بیرینجی‌نین اوستونده: "اون بئشینجی مادده"، ایکینجی‌نین اوستونده: "اون دوققوزنجو مادده" یازیلمیشدی. بیرینجی قاپینی آچدی؛ ایکی قاپیلی بیر آیری اوتاغا گیردی؛ بیرینجی‌نین اوستونده،‌ "رسمی دیل" ایکینجی قاپی‌نین اوستونده " غئیر رسمی دیللر" یازیلی ایدی. "غئیر رسمی دیللر" قاپیسینی آچدی؛ اوزون بیر سالونا گیردی؛ گؤز ایشله‌دیکجه قاپی وار ایدی. قاپیلارین اوستونده‌کی‌لره باخدی: آذری، بلوچی، تاتی، تورکمنی، تورکی، خلجی، خوراسانی، سیستانی، طبری، عربی، قشقایی، کوردی، گیلکی، لکی،لوری ....

بیر آز وار- گل ائتدیکدن سونرا "تورکی" قاپیسینی آچدی. ایچریده سککیز- دوققوز قاپی داها گؤردوندو: 

غربی آذربایجانی، شرقی آذربایجانی ، اردبیلی ، زنجانی ، همدانی ، تئهرانی ، مرکزی ، شمالی خوراسانی...

چاشیرسادا، "شرقی آذربایجانی " قاپیسینی آچدی.ایچریده‌کی قاپیلار  ایکی‌یه آزالادی: تبریزی ؛ چئوره تبریزی. تبریزی قاپیسینی آچیب ایچری گیردی. دوکتور ائلمی اؤزونو مجلیسین دال خیابانیندا گؤردو!

Qırx qapı

Dr.Jery

     Dr. Elmi səslərin çoxunluğunu qazanaraq təbrizin millət vəkili seçilmişdi. O, seçim qabağı söz vermişdi; Ayağı millət evinə açılsa, asılı qalmış 15.ci maddəni yürürlüyə gətirib anadili- Türkcəni mədrəsələrdə oxutduracaqdır.

    Yeni məclis oluşununca, Dr. Elminin ilk işi məclis başqanının görüşünə getmək, qonunu onunla araya qoymaq oldu. Başqan dəftərində gülşqabaqla Dr. Elmini qarşılayıb dedi:

- Bu qonunu məclis alanında ortaya çıxarmağa gərək yox!.. bizim çeşidli komisyonlarımız vardır. Bu komisyonlardan biri də "Qövmlərin hüquqları komisyonu" dur. Ancaq sulu-çörəkli olmadığına görə (başqan gülümsəyərək Dr. Elmiiə göz vurdu) indiyədək kimsə bu komisyonda çalışmaq istəməyib. Siz istəyirsinizsə mən indidən sizi qutlayıb işinizdə başarılar diləyirəm.

    Dr. Elmi ayağa qalxdı:

- Mən indi neyləməliyəm?!- deyə soruşdu.

- Elə bil siz işə başlamağa çox tələsirsiniz?!

    Dr. Elmi başı ilə onayladı. Dəftərdən eşiyə çıxdılar. Başqan barmağı ilə salonun dibindəki qapını Dr. Elmiiə göstərərək dedi:

- Sizə uğurlar olsun!

     Dr. Elmi sayğı ilə başqana baş əyib arxayın, uca addımlarla salonun dibinə yollandı. Doğru idi; Qapının üstündə yazılmışdı : "Qövmlərin hüquqları komisyonu". Coşəu ilə qapını açıb içəri girdi. Dar- uzunsov bir otaq idi; boş otaqda iki ayrı qapı var idi: birincinin üstündə: "on beşinci maddə", ikinci otağın qapısında: "on doqquzuncu maddə" yazılmışdı. Birinci qapını açdı; iki qapılı bir ayrı otağa girdi; birincinin üstündə, "rəsmi dil" ikinci qapının üstündə " qeyr rəsmi dillər" yazılı idi. "qeyr rəsmi dillər" qapısını açdı; uzun bir salona girdi; göz işələdikcə qapı var idi. Qapıların üstündəkilərə baxdı: Azəri, Bəluçi, Tati, Türkəməni, Türki, Xələci, Xorasani,Sistani, Təbəri, Ərəbi, Qəşqayi, Kürdiı, Giləki, Ləki,lori ....

    Bir az var- gəl etdikdən sonra "Türki" qapısını açdı. içəridə səkkiz- doqquz qapı daha gördündü:

    Qərbi Azərbaycani, şərqi Azərbaycani, Ərdəbili, Zəncani, Həmədani, Tehrani, Mərkəzi, şimali Xorasani...

     Çaşırsada, "şərqi Azərbaycani " qapısını açdı.içəridəki qapılar ikiyə azaladı: Təbrizi; çevrə Təbrizi. Təbrizi qapısını açıb içəri girdi. Dr. Elmi özünü məclisin dal xiyabanında gördü!