" اوصول دین" نئچه دنه دیر؟!
دوکتور جئری
کندین یاپیشیغیندا شئیخ آغانین بؤیوک بیر باغی واردیر. شئیخ آغانین باغی دئدیکده، باغ ایله قیراغینداکی بایاض یئرلر اینقلابدان قاباق، کندین اربابی تئیمور خانینکی ایدی، آنجاق اینقلاب اولونجا، شئیخ آغا تئیمورخانین قاپاراغین گؤرتورهرک یئرلرینی یوخسول کندلیلرین آراسیندا پای-بؤلوش ائدیب باغی دا یوخسول تاپا بیلمهدیگی اوچون اؤزونه گؤتورموشدو.
گونلرین بیر گونو، کئفلی ایسکندر، شئیخ آغانین گؤزون ایراق گؤرهرک دوشوب باغدا چاخیر ایچیردی. او ایچه- ایچه ایچینده دانیشیردی:
- اشی! بورا نه یاخشی یئردیر... بوندان بئله گلیب بوردا ایچهجگم... آیری یئرلرده دوزگون موسلمانلارین الیندن ایچمک اولمور، آداما ماجال وئرمیرلر...
کئفلی ایسکندر بو دوشونجهلرده ایکن، هاردانسا الینده بئلچه شئیخ آغا تاپیلیب گلدی. دورومو بئله گؤرونجه بئلچهنین شاپپاسی بیرینی ایسکندرین کورکلریندن ایلیشدیردی:
- مورتدین بیری مورتد! هئچ بوردا چاخیر ایچرلر؟!!
ایسکندر اؤزونو ایتیردی:
- آغا من نه هاردان بیلَیدیم غصبی یئرده ایچمک اولماز؟!
بو سؤزدن شئیخ آغا داها بتر قیزدی، بئلچهنی قووزایب یئنه وورماق ایستهینده ایسکندر آمان ایستهدی:
- آغا.. سنی آند وئرمیشم او گؤزل جددینین روحونا؛ وورما قوی گئدیم!
شئیخ آغا جددینین آدینی ائشیدینجه بیر از یوموشالدی:
- باخ ایسکندر! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام دوز دئسن بوراخاجاغام گئدهسن یوخسا...
ایسکندر سؤزونو کسدی:
- جددن قوربان! سوروش..
- دئ گؤروم؛ "اوصول دین" نئچه دنهدیر؟
اسکندر همن یانیت وئردی:
- اوتوز!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
- قیرخ!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
- اللی!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
....
ایسکندر بئلچه یئیه- یئیه اؤزونو بیر تورلو باغدان ائشیگه سالیب اینگیلدهیه- اینگیلدهیه جمدگینی ائوه یئتردی. آروادی خالا خانیم احوالاتی بئله گؤرونجه سورشدو:
- باشینا دؤنوم نییه به بئله؟!!
ایسکندر بئل- بوخونونو اؤوکهیه- اؤوکهیه زاریلدادی:
- چاخیر ایچمگه شئیخ آغانین باغینا گئتمیشدیم. اوصول دین سوروشدو بیلمهدیم منی دؤیدو...
خالا خانیم دئدی:
- دئییدین بئش دیر!...
کئفلی ایسکندر باشینی توولادی:
- رحمتلیگین قیزی! یوز دئدیم راضی اولمادی، بئش دئسه ایدیم اؤلدورهردی منی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر