+0 به‌ین
منه قوناق اولون!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوادا دللک دوکانی آچمیشدی. ایلک موشتریسی کندین دوکتورو ایدی. دوکتور باشینی قیرخدیریب پول وئرمک ایسته‌ینده قلئیچی مورتوض آلماییب:
- سیز بیزیم ساغلیغیمیزی قورویورسوز، من سیزدن نئجه پول آلا بیله‌رم؟ منه قوناق اولون.-دئیر.
دوکتور تشکور ائدیب گئدر.
ائرته‌سی گونو، قلئیچی مورتوض دوکانینی آچماق ایسته‌ینده، گؤرَر قاپی‌نین قاباغیندا بئش دنه تراول واردیر.
ایکی گون سونرا کندین موعلّیمی گلر دوکانا. موعلّیم باشینی قیرخدیریب پول وئرمک ایسته‌ینده قلئیچی مورتوض یئنه آلماییب:
- سیز بیزیم اوشاقلاریمیزی تربیه ائدیرسیز، من سیزدن نئجه پول آلا بیله‌رم؟ منه قوناق اولون.- دئیر.
موعلّیم تشکور ائدیب گئدر.
ائرته‌سی گونو، قلئیچی مورتوض دوکانینی آچماق ایسته‌ینده، گؤرَر؛ قاپی‌نین قاباغیندا بئش دنه اون مین تومنلیک واردیر.
بیر هفته سونرا، کندین موللاسی قاپیدان گیرر ایچری. باشینی قیرخدیریب پول وئرمک ایسته‌ینده قلئیچی مورتوض، "استغفراله..استغفراله آغا" دئیه آلماییب:
- سیز بیزی جهنم اودوندان قورویورسوز، من سیزدن نئجه پول آلا بیله‌رم؟.. منه قوناق اولون.- دئیر.
موللا چوخ-چوخ تشکور ائدیب گئدر.
ائرته‌سی گونو قلئیچی مورتوض دوکانینی آچماغا گلدیگینده گؤرَر، قاپی‌نین قاباغیندا بئش دنه موللا واردیر.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
ایشله‌سم ده، ایشله‌مه‌سم ده
دوکتور جئری
بیزیم بو اوستاد دفتری‌نین کیچیک اوغلو چوخ چالیشقان بیر اوشاق‌دیر. یوکسک تحصیلاتینی بیتیریب ایش تاپا بیلمه‌ینده، چوخلاری‌نین ترسینه، مدرکینی بیر قیراغا قویوب بنّا یانیندا کرپیچ آتماغا باشلامیشدی. تیکینتی ایشی اولمایاندا ایسه خیابان قیراغیندا جوراب ساتیردی. دئمک اولار ایندییهدک من اونو بوش-بئکار گؤرمه‌میشدیم. آنجاق بایرامدان بو یانا، او هر گون قزئته قولتوغوندا تئیمورآغانین قهوه‌خاناسینا گلیب بولماجا چؤزمکله واختینی سورتور! دونن بیله‌سینه یاناشیب اویان-بویاندان دانیشاندان سونرا ایش-گوجوندن سوروشدوم.
- ایشله‌میرم!- دئدی.
اوزونتو ایله باشیمی توولایا-توولایا:
- بوگونلر ایش تاپماق چتیندیر هر حالدا!- دئدیم.
گولومسوندو:
- ایش اولسادا، اولماسادا من ایشله‌میرم!
شاشیردیم، چالیشمادیغی‌نین ندنی سوروشدوقدا دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- بیلدیگین کیمی قاباقجالاری بنا یانیندا ایشله‌ییردیم. بیلدیر آتام اللریمین قابارینا دؤزمه‌ییب اویان-بویاندان بئش میلیون تومن جورله‌دی، بیر ایش یولا سالیم. یولداشلاریم دئدیلر، قیزیل سیکّه آل. بئش میلیونلا اوچ دنه سیکّه آلماق اولاردی.من اونلارین سؤزلرینه قولاق آسماییب بیر جوراب توخوما دزگاهی آلیب گئجه-گوندوز ایشله‌مکله بئش میلیونلوق سرمایه‌می اون بئش میلیون ائله‌دیم..
دانیشیغینی کسیب آلقیشلاماغا باشلادیم:
- ساغ اول واللاهی!!..نه دئمیشم بئله ایشه...
اوستادین اوغلو گولدو:
- دوزدور من بئش میلیونو بیر ایلده اون بئش میلیون ائله‌میشدیم آنجاق بو ایل، اون بئش میلیونلا گئنه تکجه اوچ دنه سیکّه وئریردیلر! یعنی، منیم بیر ایللیک تاقا-تاققیم هاوایا گئتمیشدی! بو اوزدن فیکیرلشدیم؛ مادامکی ایشله‌سم ده، ایشله‌مه‌سم ده سرمایه‌م اوچ دنه سیکه‌دیر، اون بئش میلیونو وئریب اوچ دنه سیکه آلدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
حاجی لئ‌لگین آرتیق بالاسی
دوکتور جئری
قاپی زیپ-زیپ دؤیولوردو. گئچن قیرخ ایلده قاپیمیز بئله برک دؤیولمه‌میشدی. اؤز-اؤزومه دئدیم،"سن اؤلمه بو یا میللی-مدنی حاق-حوقوقلارمیزدیر گتیریبلر قاپی آغزیندان وئره‌لر یا نفت پولودور!". آیاق یالین ائشیگه قاچدیم. تلم-تله‌سیک قاپینی آچدیقدا، قونشوموز مشه خوجاوئردی ایله بورون-بورونا گلدیم. اوخو داشا دگمیشلر کیمی سوروشدوم:
- خئیر اولا مشدی، نه خبردیر؟!
الینده‌کی کاغیذی منه اوزاداراق دئدی:
- دوختور! زحمت اولماسا آلا بو کاغیذی، منیم دیلیمدن حؤکومته بیر عریضه یاز!
بوش کاغیذی آلاراق دئدیم:
- قاپی آغزیندا پیسدیر، هله بویور ایچرییه گؤروم نه دئییرسن؟..
ایچرییه گئچر-گئچمز دردی دئشیلدی:
- دوختور اؤزون یاخشی بیلرسن، من گون‌موزد فهله‌یم. سحر تئزدن مئیدانا گئدیرم، بیر گون ایش اولور بئش گون اولمور. بیمه‌میز ده یوخدور. بللی دئییل باشیمیزا بیر قضا-قدر گلسه نئجه اولاجاغیق.هله بونلار بیر یاندا قالسین. بیز ائله بو آز ایله گئچینمکده ایدیک حؤکومت باشلادی اوچ میلیوندان آشاغی گلیری اولانلارا "سبد کالا" وئرمگه. بو "سبد کالا" اود اولدو دوشدو بیزیم ائوه. بئش – اون گون گؤزله‌دیک بیزه ده سبد وئره‌لر، خبر اولمادی. بیر آی گؤزله‌دیک خبر اولمادی. ائوه گلنده آرواد باشلاییردی دئیینمگه؛ فیلان قونشون اوچ میلیون آیلیغی وار سبد کالا آلدی، بئهمان قونشونون دونقوزو اسکیک‌دیر سبد کالا آلدی؛ بیزه نییه وئرمیرلر؟ سونرا کاسا-کوزه نی منیم باشیمدا سیندیرماغا باشلادی. سنین عورضه‌ن یوخدور حاققینی آلماغا. "سهام عدالت" وئرنده ده هامی آلدی سن دالییا قالدین حاققیمیز یاندی؟..
ایندی دوختور سندن خواهیش ائدیرم منیم دیلیمدن حؤکومته بیر عریضه یازیب حاققیمی دیریلده‌سن!!
بیرآز دوشونجه‌یه دالدیقدان سونرا ایسته‌دیم دئییم، "مشدی! سنینکی نه "تامین اجتماعی" بیمه‌ن وار، نه "کمیته امداد" دا " اداره بهزیستی" ده آدین وار، نه...." دئمه‌دیم؛ دئدیم:
- مشدی! عریضه یازماغا گره‌ک یوخ، "سبد کالا" سنی توتمور!
مشدی خوجاوئردی شاشیردی:
- آخی نییه! مگر بیز ایرانلی دئییلیک، منیمکی آیلیق گلیریم یئددی-سککیز مین تومندن ده آزدیر!!
باشیمی آشاغی سالاراق دئدیم:
- آخی سیز حاجی لئ‌لگین آرتیق بالاسی‌سیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت دولارین قیمتینی نئجه کُنترل ائدیر؟
دوکتور جئری
ییرمی ایل بوندان قاباق، قلئیچی مورتوض اوجا بوی، ائنلی کورک، بوغو بورما بیر گنج ایدی. سرت داشی اووجوندا سیخسایدی سویونو چیخاردا بیلردی. چوخ باجاریقلی ایدی، هر ایش الیندن گلردی. آنجاق بونلارلا بئله ایش تاپماقدا چتینلیک چکیردی. داها دوغروسو ایش تاپیردی آمما بیر-ایکی گونون ایچینده ایشدن قوْووُلوردو. مومکوندور دئیه‌سه‌نیز: حتما اخلاقی یوخ ایدی. یوخ!..یوخ!.. او، چوخ گولش قاباق، سؤزه باخان، باشی آشاغی بیر اوغلان ایدی. سوروشورسونوز: بئله ایسه، نییه ایشدن قوْووُلودو؟!
قلئیچی مورتوضون ایشدن قوْووُلماسی‌نین سببی "مبراتا قالمیشی" ایدی! بللی اولمایان ندنلره گؤره، اونون "میراتا قالمیشی" گون بویو قالخمیش دورومدا ایدی! اؤنجه‌لر، گئن تومان گئیه‌رک بو عئیبی گیزلتمک ایسته‌سه‌ده ایشه یارامادی؛ گئنه بیر آغاجدان گؤزه سوخولوردو! ساعاتدان،ساعاتا بوزلو سویا باسدی، داها بتر شاخلاندی! یئمگینه قورو لومون، کافور تؤکدو، ترس نتیجه آلدی...
هریاندان علاجی کسیلمیش قلئیچی مورتوض، بیرگون دده‌لیگی شیخ آغانین حضورونا یئتیشه‌رک اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی دانیشیب گؤستریش ایسته‌دی. شیخ آغا بیر سوره دوشونجه‌یه دالدیقدان سونرا سوروشدو:
- شیخ حسن دولگری تانییرسان؟
- هه!.. آغاجچیلار راستاسیندا نجّار دوکانی وار.
- اونون یانینا گئت. منیم سالامیمی یئتیر. علاج اونون یانیندادیر!
شاشیرمیش قلئیچی مورتوض، نسه دئمه‌دن جلد اؤزونو نجّار دوکانینا چاتدیردی. شیخ حسن دولگر گؤز آلتی قلئیچی مورتوضون قالخمیشینی اؤلچو-بیچی ائتدیکدن سونرا، بوخجونو گؤتوروب دوکاندان ائشیگه چیخدی. چوخ چکمه‌دی، قاییتدی. الینده بیر هاچا وار ایدی. شیخ حسن هاچانی قلئیچی مورتوضا اوزاداراق آچیقلادی:
- بو هاچانی اوستدن میراتا قالمیشان ووراجاقسان!
دوغرودان دا هاچا ایشه یارادی.
***
بو اولایدان اون بئش ایل گئچمیشدی. قلئیچی مورتوض چئشیدلی قوللوقلاردا چالیشاراق اؤزونه خئیلک مال-دؤولت ییغیب سئودیگی، موللا فرضعلی‌نین قیزی- خویلو خانیملا ائولنمیشدی. آنجاق بو دؤنه آیری بیر سوْرون یاخاسیندان یاپیشمیشدی: "میراتا قالمیشی" قالخمیردی!
چئشیدلی داوا-درمانلار ایشه یارامایینجا، دده‌لیگی شیخ آغایا مراجیعت ائتمه‌دن دوس-دوغرو شیخ حسن دولگرین دوکانینا قوشدو. اؤپوش-گؤروشدن سونرا دردینی دانیشیب درمان دیله‌دی. شیخ حسن دولگر گولومسه‌یه‌رک دئدی:
- علاجی چوخ ساده دیر؛ بو کز هاچانی آشاغیدان ووراجاقسان!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
میللتی نئجه سئویندیرمک اولار؟
دوکتور جئری
اوچاق گؤیه قالخدیقدا، قلئیچی مورتوض اؤزل آفتافانی برک-برک باغیرینا باسدی. قلئیچی، توپ فابریکاسیندا ایشینی الدن وئردیکدن سونرا دده‌لیگی شیخ آغانین تاپشیریغی ایله جومهور باشقانی‌نین قوللوغوندا چالیشماغا باشلامیشدی. اونون یئنی ایشی ساده اولسا دا چوخ حساس ایدی! باشقان، اوستانی سفرلرده آفتافا گؤتورمک ایسته‌ینده، او اؤزل آفتافانی ایلیق سو ایله دولدوروردو.
قلئیچی مورتوض، گؤزونو باشقان ایله یاردیمچیسی بورونو یئکه‌دن آییرمیردی. اوجادان دئییب، گولوب، دانیشیردیلار. بیردن بورنو یئکه اوچاغین پنجره‌سینی آچیب دئدی:
- من ایسته‌ییرم، 50 دنه "سبد کالا" آّشاغی‌یا آتام، 50 نفر سئوینسین.
باشقان گولدو:
- بئله ایسه، من ده ایسته‌ییرم 100 دنه " بسته حمایتی" آشاغییا آتام، 100 نفر سئوینسین.
قلئیچی مورتوض اؤزونو ساخلایا بیلمه‌دی:
- قوربان!.. من ده ایسته‌ییرم ایکیزی آشاغییا آتام 80 میلیون نفر سئوینسین!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایقتیصادیاتیمیزین احوالاتی
دوکتور جئری
آتالاریمیز دئییبلر: تانری دمیر قاپینی باغلاسا، آلتین قاپینی آچار. دوغرودان دا بئله‌دیر! تحریملر باشلایاندا، قلئیچی مورتوض ایشینی الدن وئردیسه ده عوضینده ترس‌آوانین آدلی-سانلی عایله‌لریندن ساییلان موللا فرضعلی‌نین قیزی حاجیه خویلو خانیملا ائوله‌نه بیلدی.
نئچه ایل ایدی قلئیچی مورتوض، دده‌لیگی شیخ آغانین ایسماریشی ایله توپ فابریکاسیندا چالیشماقدا ایدی. گؤزه گلیم ده آیلیق آلیردی. کئچنلرده فابریکانین باشقانی قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیریب ایشدن بوراخیلدیغینی بیلدیره‌رک آرتیردی:
- اوغلوم! دوزدور بیز یئل باخیمیندان اؤلکه‌ده خودکفالیق درجه‌سینه یئتیشمیشک، آنجاق دیشاریدان گلن توپ دریسی‌نین تحریم اولدوغونا گؤره فابریکانی باغلاماق زوروندا قالمیشیق!
قلئیچی اوزگون-اوزگون ایش یئریندن چیخیب اؤزونو دده‌لیگی‌نین ائوینه چاتدیردی. ایچرییه گیرنده دده‌لیگی، موللا فرضعلینی یولا سالماقدا ایدی. قوناق گئده‌لی، قلئیچی مورتوض ایشسیز اولدوغونو آچیقلادی. دده‌لیگی بیرآز دوشوندوکدن سونرا دئدی:
- ایسته‌ییرسن موللا فرضعلی‌نین قیزینی سنه آلیم؟!
قلئیچی مورتوضون دویونلنمیش قاش-قاباغی آچیلدی:
- آخی منیم هله ایش-گوجوم یوخدور!
شیخ آغا گولومسوندو:
- موللا فرضعلی ایله قوهوم اولسان ایش ده تاپیلار. سن فیکر ائله‌ییرسن او قویار بیریجیک کوره‌کنی ایشسیز قالسین؟!
قلئیچی مورتوض، موللا فرضعلی‌نین قیزی خویلو خانیمی بئش-آلتی یول مچیده گئدنده، مرثیه‌دن قاییداندا، گؤستریلرده قول سیلکه‌له‌ینده گؤرموشدو. خویلو خانیمین بیرآز یاشی گئچسه ده بویلو-بوخونلو بیر قادین ایدی. همیشه چارشافا بورونسه ده، یئریینده گؤزل اندامی‌نین آلچاق-اوجالاری تیتره‌ییردی. بو تیتره‌یشلر، هر گؤروشده قلئیچی مورتوضون اورگینی ده تیترتمیشدی!
قلئیچی مورتوض اوتانجاقدان باشینی آشاغی سالیب، "نه بیلیم؟!" دئیه‌رک راضیلیغینی بیلدیردی.
***
دوگون گؤزلندیگیندن تئزراق باش توتدو. کبین کسیلندن سونرا قلئیچی مورتوض، دده‌لیگی شیخ آغانین ائویندن موللا فرضعلی‌نین ائوینه داشیناراق ائو اوغلو اولدو.
توی گئجه‌سی،ائل-طایفا خانیملاری سالام-صلوات ایله بیگ-گلینی گردگه اؤتوردولر. اوتاقدا بالاجا بیر چیراغ یانیردی. قلئیچی مورتوض ایله خویلو خانیم یاناشی گئدیب تختین اوستونده سس‌سیز-سمیرسیز اگلشدیلر. بیرآزدان قلئیچی مورتوض، خویلو خانیم اوزنه گولومسه‌یه‌رک کوتونو اگیندن چیخارتدی. خویلو خانیم دا گلینلیگینی چیخارتدی. قلئیچی مورتوض ال آتیب جورابلارینی چیخارداندا، خویلو خانیم ساچلارینی چیخاردیب آسمایا آسدی. قلئیچی مورتوض شاشقین-شاشقین گلینین پیریلدایان باشینا باخا-باخا، خویلو خانیم ساغ گؤزو ایله سول قولاغینی چیخاردیب ماسانین اوستونه بوراخدی. آردیجا ایسه، دیشلرینی چیخاردیب سو بارداغینا سالاراق مورتوضون شالوارینا ایشمار ائله‌دی. قلئیچی مورتوض شالوارینی سیییرینده، خویلو خانیم یانچاغینی آچیب تختین آلتینا آتدی، سونرا ال آتیب دوشلوگونو آچدی؛ ایکی بالاجا توپ یئره دیغیرلاندی!
قلئیچی مورتوض توپلاری گؤردوکده تله‌سیک قاپی‌یا ساری قاچدی.
خویلو خانیم نیگران اولدو:
- مورتوض‌جیغیم! هارا گئدیرسن؟!!
قلئیچی مورتوض نفس وورا-وورا فیسیلدادی:
- هئچ! یادیمدان چیخیب، دستگاهیم دده‌لیگیم‌گیلده قالیب، گئدیرم اونو گتیرم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نییه بیزه اینانمیرلار؟!
دوکتور جئری
ائله بیل دونن ایدی؛ عسگرلیک خیدمتینی تزه بیتیرمیشدیم. بیر گون ایش دالیجا بازاری الک-ولک ائله‌ینده، اسکی قونشوموز رحمتلیک عبدیله توش گلدیم. اؤپوش-گؤروشدن سونرا ایشسیزلیگیمی آنلادی:
- ایسته‌سن گل بیرگه ایشله‌یک.- دئدی.
سئوینجله:
-نه ایشی؟!-دئیه سوروشدوم.
- عقرب ایشی- دئدی.
شاشیردیغیمی گؤرونجه آرتیردی:
- دوکتور ژورانی تانیبیرسان؟
ژورا دیش دوکتورو ایدی. باشیملا هه دئدیم.
عبدیل آچیقلادی:
- دوکتور عقرب آلیر. دئییرلر؛ عقربلرین آغیسیندان(زهریندن) دیش کئییتمه درمانی دوزلدیر. قارا عقربلری یوزه، ساری عقربلری ایسه اللی تومنه گؤتورور. من اوچ-دؤرد گوندور عقرب اوولاماغا گئدیرم. نئجه اولسا فهله حاققی چیخیر..
- هله عقربلری هارادان تاپیرسان؟!
- عقرب چوخراق خارابا یئرلرده اولار، شهرده ده نه بول خارابا ائو!
***
ائرته‌سی گوندن، عبدیله قوشولوب عقرب اوولاماغا گئتدیم. ایشلر یاخشی گئدیردی. گونده بئش-اون عقرب اوولایاراق خرجیمی چیخاردیردیم.
بیر گون عقرب اوووندان قاییداندا عبدیل اوزگون-اوزگون دئدی:
- بئله اولماز!!
- نئجه یعنی بئله اولماز؟!
- توتدوغوموز عقربلرین یاریدان چوخو ساری‌دیر؛ هئچ بیلیرسن گونده نئچه تومن ضرر ائله‌ییریک؟!!
برکدن گولدوم:
- ضرر؟!!
-....
مطبین عوضیه عبدیل منی ائولرینه چکدی. یاریم ساعاتدان، گؤزلریمه اینانا بیلمیردیم. عبدیل سوبانین هیسی ایله ساری عقربلری ائله بویامیشدی، قارا عقربلردن سئچمک اولموردو! او آخشام عقربلری پول ائله‌یندن سونرا اؤِزوموزو چیلووکابابا قوناق ائله‌‌دیک!
ایکی گون سونرا، عقرب شوشه‌لرینی ماسانین اوستونه قویاندا دوکتور ژورا بیر قارا عقربلره، بیر بیزه باخیب دئدی:
- موسولمانلار! بوندان بئله سیزین عقربلریز قارا دا اولسا اللی تومنه آلاجاغام!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئول‌لارین سؤزلرینه اینانین!
دوکتور جئری
دیمدیگینده پئندیر بیر قارغا، آغاجین اوجا بوداغینا قونموشدو. یولدان گئچن بیر تولکو، آغاجین آلتیندا دایاناراق الینده‌کی قزئتی اوخوماغا باشلادی:
- دؤولت، تحریم‌لری گیرده‌له‌ییب اؤلکه ایقتیصادیاتی دوزه‌له‌جک. دولارین قیمتی دؤرد مین تومندن آشاغییا دوشه‌جک. بوتون ایشسیزلره ایش تؤره‌دیله‌جک. خالق مالینی اوغورلاییب آشیرانلار، محکمه‌‌یه وئریله‌جک. باهالیغین قاباغی آلینیب عومومی ارزاق اوجوز فییأتله خالقین ایختیارینا قویولاجاق. گؤیدن پئندیر یاغاجاق...
قارغا اؤزونو ساخلایا بیلمه‌ییب، "ها..ها..ها.." دئییب گولنده، پئندیر آغزیندان آشاغی دوشدو. تولکو پئندیری گؤیده قاپاراق آرتیردی:
- قزئتده‌کی خبرلره گولمک یاخشی دئییل!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اؤپوش
دوکتور جئری
یاد اؤلکه‌ده چالیشان مهندیس آغازاده آروادینا ایمئیل ووردو:
- گؤزه‌لیم ! بو آی دا سنه مین دولار پول گؤندره‌جکدیم آنجاق بانک‌لاریمیز تحریم اولدوغوندان یوللایا بیلمه‌دیم، اونون یئرینه مین دنه اؤپوشومو قبول ائله!
بئش گون سونرا آروادی ایمئیلین جاوابیندا یازدی:
- سئوگیلیم آغازاده! اؤپوش‌لرین یئتیشدی. 300 دنه‌سینی ائو یییه‌سینه، 150 دنه‌سینی باققالا، 50 دنه‌سینی قصابا، 20 دنه‌سینی ده چؤرکچی‌یه وئردیم نیگران اولما هله 480 اؤپوش قالیر!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیزه امنیت لازیم دئییل می؟!
دوکتور جئری
دونن کئفلی ایسکندردن ائشیتدیم،
قلئیچی مورتوضو آروادی ائودن ائشیگه اؤتوروب. سالیغینی توتدوقدا آنلادیم گئدیب
حاجی نیظامین کؤهنه حامامی‌نین تولانبارخاناسیندا قالیر. تلم-تلَسیک اؤزمو اورایا
یئتیردیم. جیریلتی ایله قاپینی آچیب ایچری گیردیم. مورتوض ال-قولتوق
دیوارین دیبینده اوتورموشدو. اوست-باشی قاپ‌قارا ایدی. منی گؤرجک آیاغا قالخدی.
- مورتوض بگ بورادا نه قاییریرسان؟- دئیه سوروشدوم. دولوخساندی؛ دینمه‌دی.
قوجاغیمی آچیب اؤپوشمک ایسته‌دیگیمده باشینی چیگنیمه قویوب هؤنکور- هؤنکور آغلادی:
- خویلو خانیم منی ائودن ائشیگه اؤتوروب!
- نه اولوب اولمایا گئنه بیله‌سی ایله دالاشمیشسان؟!
باشینی توولادی:
- یوو.. گئچن هفته آخشام ائوه دؤننده، خویلو خانیم دئدی: "پول وئر گئدیم چؤرک
آلیم." دئدیم:" پولوم یوخدور، هله ایش تاپمامیشام." خویلو خانیم دا حیرصله‌نیب سسینی آتدی باشینا:- "دئینده
پول وئر چای-چؤرک آلیم، دئییرسن پولوم یوخدور هله ایش تاپمامیشام. دئیینده گازی،
برقی، کسیبلر پول وئر قبضیلری وئریم، دئییرسن پولوم یوخدور هله ایش تاپمامیشام، دئیینده
پول وئر اوشاقلارا پار-پالتار آلیم دئییرسن پولوم یوخدور هله ایش تاپمامیشام، دئینده
اوشاق مریض‌دیر پول وئر دوکتورا آپاریم دئییرسن پولوم یوخدور هله ایش تاپمامیشام. دئیینده،
بؤیوک اوغلان نئچه واختدیر آخشاملاری گئج ائوه دؤنور، بورنونون سویونو ساخلایا
بیلمیر، سایمیرسان. دئیینده، قیزیمیز مشقه دوشوب یولداشلاری ایله گئتسین خلیج همیشگی فارسین
قیراغینداکی اؤلکه‌لرده ادامه‌یی تحصیل وئرسین، چگینلرینی سیلکه‌له‌ییرسن..."
سونرا اللرینی بئلینه ووراراق قیشقیردی: "دئیه بیلرسن سن بو
ائوده نه‌یه گره‌کسن؟!".
خویلو خانیمی بیرآز یوشوتماق ایسته‌دیم: "بیلیرسن آرواد! من اولماسام
قونشوموز دونبا‌گؤز عوض گئجه دیواردان آشیب ناموسونا توخانار! یا اونون مؤهتاد
اوغلو گلیب باشیزی کسیب مال-دؤولتیمیزی آپارار!."
مورتوضون سؤزلرینی کسدیم:
- خانیمین نه دئدی؟
- هئچ نه دئمه‌دی. سوپورگه‌نی گؤتورب منی ائوده ائشیگه اؤتوردو.
اوزونتو ایله دئدیم:
- ایندی نئجه اولاجاق؟!
- دئییرم، ایجازه وئرسن گلیب بیر نئچه گون سیزده قالیم گؤرک سونرا نه اولور!
- یوخ!.. یوخ!.. اولماز قارداش. بیلرسن آرواد منی ده ائوه بوراخمیر. قاپینی
تپکله‌مه‌ینجه اوزومه آچمیر!
شاشیردی:
- یانی قاپینی تپیکله‌ینده قورخوب اوزونه آچیر؟!!
آجی - آجی گولومسه‌دیم:
- یوخ بابا!.. آرواد قولتوغوم دولودور دئیه قاپینی اوزومه آچاندا تئز ایچرییه
سوخولورام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آفتافا
دوکتور جئری
دئییرلر: قدیم أیامدا، اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باش‌کندی، ترس آوادا قلئیچی مورتوضون آفتافا ساتان دوکانی وار ایمیش. قلئیچی مورتوضون چیلخا میسدن تؤکولموش آفتافالاری، اوروس‌دان گتیریلدیگی اوچون نیقالای آفتافاسی آدی ایله خالق آراسیندا اون (شؤهرت) قازانمیشدی. نیقالای آفتافالاری‌‌نین باهالی اولدوغوندان تکجه اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باشچیلاری بو آفتافادان فایدالانیب قارا خالق لولئهین ایشله‌دردی. داناباش کندی‌نین گؤرکملی تاریخچیسی اوستاد دفتری‌نین آراشدیردیقلارینا گؤره، ائله او دؤنمدن آفتافا اؤلکه‌دارلیق سیمگه‌سینه چئوریلیب‌دیر. پلاستیک صنعتی اورتایا چیخدیقدا نیقالای آفتافالاری سیردان چیخیب یئرینی پلاستیک آفتافالارا وئردی. ایندی نیقالای آفتافالارینی یالنیز عتیقچی‌لرده گؤرمک اولار.
دئییرلر: بیر گون قلئیچی مورتوض سحر تئزدن دوکانینی آچیب موشتری یولو گؤزله‌ییرکن، دده‌لیگی شیخ آغا الینده آفتافا [ایندی بو آفتافا پاریسین لوور موزه‌سینده ساخلانیلیر] ایچری گیریر:
- اوغلوم مورتوض ! منه وئردیگین بو آفتافا دلیکدیر ده سو ساخلامیر!.. آیاق یولونا گئدیب ایشیمی گؤرندن سونرا گؤرورم سویو گئدیب طهارت آلا بیلمیرم. مومکون اولسا بونو دگیشدیره‌سن.
قئلیچی مورتوض سوفته‌سی کور اولماسین دئیه آفتافانی دگیشدیرمک ایسته‌میر. بیرآز دوشونوب دئییر:
- دده! اولماسا سیز اوّل آفتافا گؤتورون سونرا ایشیزی گؤرون!
دئییرلر: بو سؤز شیخ آغانین عاغلینا باتیر. آفتافانی قولتوغونا ووروب دوکاندان چیخیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
خبریز یوخدور!
دوکتور جئری
قهوه‌‌چی تئیمور آغانین شاگیردی چایلاری شاققاشاقلا میزین اوستونه دوزنده ائشیگده شیدیرغی یاغیش یاغیردی.
ماعاشلاردان دانیشیردیق؛ اوستاد دفتری دئییردی:
- من یازیق ایکی میلیون آیلیقلا نه ائدیم؟! ائوی گئچیندیریم؟! قیسطلاریمی وئریم؟! قیزیما جئهیز آلیم؟!
اوستاد فرهیخته اوزونتو ایله باشینی ترپه‌ده‌رک اوستاد دفتری‌نین سؤزلرینی کسدی:
- رحمتلیگین اوغلو! من بئش میلیون آیلیقلا ائوین خرجینده قالمیشام. سن هله ایسته‌ییرسن ایکی میلیونلا، قیسطلارینی وئریب قیز دا اره وئره‌سن؟!
پروفئسور نصرالدین صؤحبته قاریشدی:
- منجه بو گون اون میلیون ماعاشلا بیر ائوی آنجاق ایداره ائتمک اولار.
من دانیشماق ایسته‌ینده، تئیمور آغانین شاگیردی آیاق یالین صؤحبتین ایچینه قاچدی:
- آغالار باغیشلایین ها!..من فیکر ائله‌ییرم سیز موؤضونو بیرآز شیشیردیرسیز! نئجه یعنی ایکی میلیونلا، بئش میلیونلا، اون میلیونلا ائو گئچیندیرمک اولماز؟ من تئیمور آغادان آلان دوققوز یوز مین تومنله دؤرد باش عاییله‌می گئچیندیریرم...
اوستاد دفتری آجییا-آجییا اوزونو تئیمور آغانین شاگیردینه توتدو:
- اوغلوم اصلان! سیز اؤلموشسوز، خبریز یوخدور!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
خسته خانا نییه چؤکدو؟
دوکتور جئری
ایران، ژاپون، روس شیرکت‌لری‌نین ایش‌بیرلیگی ایله تیکلن یئنی خسته‌خانا، اؤلکه‌ده باش وئرن زلزله‌ده چؤکونجه، دؤولت طرفیندن بو قونودا سوروملو اولانلار اولای یئرینه چاغیریلدی. تیکینتی‌نین نقشه‌سینی چکن ژاپون مهندیسی ییخیلمیش خسته‌خانایا یئتیشینجه الینی اورگی‌نین اوستونه قویوب، " ائی وای آبیریم گئتدی"دئیه یئره ییخیلیب اؤلدو. خسته‌خانانین تیکیلیش خرجینی عؤهده‌سینه گؤتورن روس مهندیسی ایسه، گؤزو اوچونتویا ساتاشینجا الینی اورگی‌نین اوستونه قویوب،"ائی وای سرمایه‌م الدن گئتدی" دئیه یئره ییخیلیب اؤلدو. سیرا خسته‌خانین تیکیش ایجراچیسی ایران مهندیسینه گلینجه، اللرینی گؤیه قووزاییب دئدی:
- آللاه چوخ شوکور!.. نه یاخشی من خسته‌خانین تیکیشینده سیمان ایشلتمه‌میشدیم، یوخسا ایندی بو مهندیسلر کیمی الیمی اورگیمین اوستونه قویوب، "ائی وای سیمانلاریم الدن گئتدی" دئیه یئره ییخیلیب اؤله‌جکدیم.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوستان-ین یئنی موُدیرلری‌نین تجروبه‌لری نه قدردیر؟
دوکتور جئری
بو ایل حاجی ایسکندرین باغی یاخشی بار وئرمیشدی. آغاجلار پتیراق کیمی آلما گتیریب بوداقلاری سینماقدایدی. درمه واختی یئتیشینده، او سئوینه-سئوینه قلئیچی مورتوضون یانینا گئدیب آلمالارین درمه‌سی اوچون یئش-اون نفر یاخشی آلمادَرَن ایسته‌دی. قلئیچی مورتوض، ایشچی دللالی دیر؛ اوزاقدان-یاخیندان گلن ایشچیلره ایش تاپیب یوزده‌سینی(درصدینی) آلار. قئلیچی مورتوض، حاجی ایسکندرین قولوندان یاپیشاراق اونو اوزون بوْی، ائنلی کورک، قوللو-بیلکلی، چاتماقاش بیر کیشی‌نین یانینا آپاریب دئدی:
- آختاردیغین آدام ائله مشه نوروزعلی‌دیر، عاییله‌سی ایله بیزیم شهره ایشله‌مک اوچون قوناق گلیبلر. چوخ ایشله‌ین آدامدیرلار، یئددی-سککیز گونه سنین باغین دریب قورتارارلار.
حاجی ایسکندر، نوروزعلینی آشاغیدان یوخارییا سوزه‌رک سوروشدو:
- مشدی!..اینشاالله سیزین تجروبه‌نیز وار، باجاریرسیز دا نئجه آلما دره‌سیز؟!
مشه نوروز علی گولومسه‌دی:
- حاجی! بونلار نه سؤزدور؟!.. بیز اؤزوموز ائله باغچی‌ییق. گتیرمزلیکدن بو ایل باغ-باغاتیمیزی شاختا ووردو. بیزده الیمیزی اونون-بونون قاباغینا آچمایاق دئیه گلمیشیک بورادان بئش-اوچ تومن پول آپاراق.
قلئیچی مورتوض، نوروز علی‌نین سؤزونو کسدی:
- دوز دئییر حاجی... نوروز علی‌نین قوْزلی کندینده اوچ-دؤرد هیکتار باغ-باغاتی وار.
حاجی ایسکندر قوْزلی کندی‌نین آدینی ایندییهدک ائشیتمه‌میشدی. اوزاق دوشموش، اوجقار بیر کند اولمالی ایدی. وئریله‌جک موزد اوستونده آنلاشدیقدان سونرا حاجی ایسکندر، مشه نوروز ایله عاییله‌سینی وانئته میندیریب باغا آپاردی. ماشینی کوْلانین قاباغیندا ساخلایینجا نوروزعلی‌نین آروادی، اوچ اوغلو ایله دؤرد قیزی یئره آتلانیب یوک-یاپیتلارینی کوْلایا چکمه‌یه باشلایاندا حاجی ایسکندر نوروزعلی‌یه دئدی:
- کولانین دولابیندا پیشیرمگه هرنه ایسته‌سه‌‌نیز وار، اوجاقدا قاپی آغزیندادیر. من گئدیرم کارخانادان سله‌لری گتیرم. ایکی-اوچ گون چکر..سیز صاباحدان ایشه باشلایا بیلرسیز.
نوروز علی الینی گؤزونون اوستونه باساراق حاجی ایسکندر آرخایین ائله‌ییب یولا سالدی.
***
ایکی گون سونرا، حاجی ایسکندر باغا قاییداندا گؤزلرینه اینانا بیلمه‌دی. درمه ایشی بیتمک اوز‌ره ایدی! آلمالار دریلیب باغین بیر نئچه یئرینده قوببالانمیشدی! بیلدیر، باغی اوْن گونده درمیشدیلر!! حاجی ایسکندر اوجا آددیملار آلما قوببالاری‌نین بیرینه یاخینلاشدی؛ آلمالارین بیر نئچه‌سینی گؤتورب باخیب یئره آتدی. سونرا توْواراق ایکینجی قوببانین باشینا قاچدی، یئنه بیر- ایکی آلمانی یوْخلادی. اوچونجو قوبباییا چاتاندا رنگ-روفو ساپ‌ساری اولدو. دیزه کؤچوب یئره ییخیلدی. آلمالارین هامیسی ازیلمیش، بوزولموش، یارالانمیشدی!!
اوزاقدان بو گؤرونتو گؤرن نوروز علی آروادینا دئدی:
- حاجی ایسکندر ایشیمیزه باییلدی!
تئز اؤزلرینی حاجی ایسکندرین باشی اوستونه یئتیردیلر. آغزیندان کؤپوک گلمکده ایدی. نوروزعلینی گؤرونجه سیزیلدادی:
- آلمالارین باشینا نه اوْیون گتیریب‌سیز؟!..
نوروز علی شاشیردی:
- نه اوْیونو حاجی؟.. درمیشیشک دا!!
حاجی ایسکندر اینگیلده‌دی:
- نئجه دردیز؟!
نوروز علی دوْشونو قاباغا وئردی:
- قاباقجا آغاجلاری سیلکه‌له‌دیک سونرا آغاج باشیندا قالان آلمالاری چیرپیب یئره تؤکدوک!.. بیز کندیمیزده جویزلری ده ائله بئله دره‌ریک!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر