+0 به‌ین
ناموسلو كارمند
دوكتور جئری
قَرا بُلِتِغْ ییلْ اَجارْ
اُرُنْجْ بِلا ایلْ اَجارْ (1)
دیوان لغات الترك
ایشیم اگری‌بوروق ایداره‌سینده دویونه دوشوب آچیلمیردی. دؤرد آی ایدی بیر ایمضا اوچون "بوگون گئت، صاباح گل" ائتمكده ایدیم. احوالاتی اوستاد دفتری‌یه دانیشدیم. گولدو:
- بو گل-گئتده نئچه جوت باشماق ییرتیبسان؟
- اوچ جوت!..
- اوچ جوتدن ایكی جوتونون پولونو رئیسه قیسدیرسایدین ایشین ایندی‌یه‌دك یولونا دوشموشدو.
سؤزوندن شاشیردیم:
- یانی سیز دئییرسیز روشوه وئره ایدیم؟
- بونا روشوه دئمزلر. حاققی ناحاق ائله‌مك اوچون پول وئرسن روشوه‌‌دیر. سنكی حقّی ناحقّ ائله‌مك ایسته‌میرسن؟!...
باشیملا "یوخ" دئیه‌رك سوروشدوم:
- بس بو نه پولو دور؟!
- بونا ایشی توْوا میندیرمه پولو دئیرلر!
.....
سونوندا اوستاد دفتری منی قاندیرمیشدی. آخشام قارانلیغیندان یارارلاناراق رئیسه توْولاما پولو قیسدیرماق اوچون جامع مسجیدی‌نین قاباغیندا گؤزله‌ییردیم. رئیس مسجیددن چیخیب ماشینینا مینمك ایسته‌ینده بیله‌سینه توش گلمیشجه‌سینه یاخینلاشاراق:
- اوووه... جناب رئیس ..خوش گؤردوك سیزی! - دئدیم.
رئیس بیر آلتدان- بیر اوستدن منه باخاراق:
- گئنه سیزسیز؟!- دئدی.
ال-آیاغا دوشوب پرونده‌نی قاباغینا آچاراق،" قوربان منی دولاندیر اوشاقلارین باشینا بونا بیر ایمضا آت..." دئدیم؛ پروندهنین آراسینا بیر اللی مین‌لیك قویموشدوم.
رئیس قاشلارینی چاتدی؛
- بو نه‌دیر؟!...
- قوربان بو توْوا میندیرمه پولو دور؛ لوطفن قبول ائله‌یین ـ دئیه یانیت وئردیم.
رئیس سرت-سرت:
- آغا.. من ناموسلو بیر كارمندم.. روشوه آلمارام...-دئدی.
اؤز-اؤزومه، "ائوین ییخیلسین اوستاد دفتری گؤر منی نه ایشه قویدون، ائویم ییخلیدی؛ بدبخت اولدوم.." دئییب تئز اوستادین تاپشیریغی‌نین ایكینجی آشاماسینا گئچدیم. جیبیمدن بیر آیری اللی مین‌لیك چیخاردیب پروندهنین آراسینا قویودوم.
- قوررربان....من اؤلوم‌م!...
رئیس:
- دئدیم كی؛ من ناموسلو بیر ...
بیر آیری اللی مین‌لیك چیخارتدیم؛
- سنی بالالاری‌نین جانی..
- من ناموسلو....
سون اللی مین‌لیگیم ایدی..
- من نامو....
دولوخساندیم؛
- قوربان وار-یوخوم بودور نییه آلمیرسیز؟!
رئیس سینیرلندی؛
- سیز ایجازه وئرمیرسیز من سؤزومو قورتاریم آغا!!.
- بویورون..
- من ناموسولو بیر كارمندم روشوه آلمارام، قوْی جیبیمه!
اتك یازیلار:
(1) قارا بولودو یئل آچار، دویونو روشوه آچار.
آشاما: مرحله
اورونچ: روشوه
ایل: دویون، ایلمك
تاپشیریق: تكلیف
توش گلمك: راست گلمك
توْوا میندیرمك: سورعته میندیرمك، تسریع
دولوخسانماق: آغلاماق اوزره اولماق، بغض ائله‌مك
سرت: ایتی، زهمیلی
سینیرلنمك: عصبانی اولماق
شاشیرماق: تعجب ائله‌مك
قیسدیرماق: اوْوجونا باسماق
یانیت: جاواب
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوتاچی
دوكتور جئری
- گوروپ...گوروپ...
بیر آزدا گئجیكسه‌ایدیم قاپینی سیندیراجاق‌ایدیلار. آیاق یالین ائشیگه قاچدیم؛ قاپینی آچینجا "بیسمیللاه" دئییب اودقوندوم. آستانادا موللانصرالدینین روحو دایانمیشدی. یئپ-یئكه بیر ساریق باغلامیشدی باشینا(عینی شكیل‌لرینده گؤردوگوم كیمی). قوجاغیندا بیر توربا سوسیس كالباس وار ایدی. "آمان...موللانین ائششگینی قولتوغونا وئرمیشلر" گئچدی بئینیمدن...
- جین گؤرموشسن؟ نییه بئله باخیرسان؟!-دئدی موللانین روحو.
یئنه لال-لال موللانین شیشمش اوز-گؤزونه گؤز تیكدیم.
- منم پروفسور نصرالدین...تانیمادین؟..
دیلیم آچیلدی:
- پروفسور سنسن؟ منده بایاقدان دئییردیم بلكه موللانصرالدینین روحوسان!.. بویور..بویور ...
پروفسور نصرالدین ایچری‌یه گئچدیكده:
- پروفسور بو ساریق ندیر؟ لاپ اؤزونو موللا نصرالدین اوخشاتمیشسان-دئیه سوروشدوم.
پروفسور سینیرلندی:
- بو قوزو سن اتگیمه تؤكموشسن!
شاشیردیم:
- نه قوزو؟!
- سن دئمه‌سه‌ایدین قیز ممه‌سی یئ، منیم باشیم یاریلمازدی!...
دوا-درمانین باهالاشیب تاپیلماماسی‌نین آردینجا بیر نئچه بیتكیسل طب كیتابی اوزوندن اوتاچیلیغا باشلامیشدیم. سككیز دوققوز گون قاباق، پروفسور نصرالدین تئلفون ووروب قان باسینجی‌نین یوكسك اولدوغوندان، یئددی دردی‌نین بیربیرینه قاریشدیغیندان دانیشمیشدی. منده دردی‌نین علاجینی، قیز ممه‌سی یئمكده گؤرموشدوم. تئلفونو قونوشوغوموزدا دؤنه-دؤنه قیز ممه‌سی سؤزونو مطبخدن ائشیدن پروفسورون آروادی، ارینی یانلیش آنلامیش تاوا ایله سوراغینا گلمیشدی.
اوزگون-اوزگون پروفسور نصرالدینه دئدیم:
- هارادان بیله‌ایدیم من تئلفون تئلی‌نین بو باشیندا توركجه‌میزی یابانچی سؤزلردن قورماق ایسته‌یركن او باشیندا سیزین باشینیزی یاراجاقلار!
پروفسور نصرالدین آجی-آجی گولومسه‌یه‌رك قولتوق جیبیندن بیر پارچا كاغیذ چیخاردیب منه اوزاتدی.
- بو نه‌دیر پروفسور؟- دئدیم.
پروفسور باشینا تاوا دَیندن هوشونون داغیلدیغینی بو اوزدن بللگه تاپشیرمالی شئیلری یازمالی اولدوغونو آچیقلایاراق ائكله‌دی:
- قاینانام اوزون سوره‌دیر خسته‌دیر؛ آرواد آغادا گونده منی یالقیز بوراخیب آناسی‌گیله گئدیر. داها سوسیس كالباس یئمكدن یورولموشام. نولور باخ گؤر قاینانامین دردینه بیر داو تاپا بیلرسن؟...
كاغیذی بیر ایكی یول گؤزدن گئچیردیم . بیردن سئوینجدن چیلتیك چالیب "تاپدیم!" دئیه قیشقیردیم. آنجاق چوخ تئز سئوینجیم یئرینی نیگرانلیغا وئردی.
بو دَییشیم پروفسورون گؤزوندن یایینمادی:
- نولدو؟!
- پروفسور قاینانانین دردی‌نین داواسینی تاپمیشام آنجاق قورخورام هوشوندن سونرا بو سفر باشینی الدن وئره‌سن!
پروفسورون گؤزلری بؤیودو.
- دردی‌نین داواسی ندیر؟...
باشیمی آشاغی سالیب:
- دانا داششاغی!- دئدیم
اتك یازیلار:
اوتاچی: دوكتور، طبیب، عطار
بللك: حافیظه، یادداش
بیتكیسل: گیاهی
دانا داششاغی: بیر چئشید بیتكی
دَییشیم: تغییر
سینیرلنمك: عصبی اولماق
شاشیرماق: تعجب ائله‌مك
قان باسینجی: قان فشاری
قوز: جویز، گیرده‌كان
قیز ممه‌سی: گریب فروت
گئجیكمك: یوبانماق
یایینمادی: مخفی قالمادی
یوكسك: اوجا، یوخاری
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دامازلیق
دوكتور جئری
- زیر..زیر..
اؤزومو او یولا ووروب سایمادیم. یئنه "زیر...زیر.."سسی آرخامدان گلینجه دؤنوب اؤفكه ایله سسلندیم:
- یولونا شاتیر اوزاتمامیشام كی؛ گل گئچده!...
مینیك یاناشیب دایاندی. شوشه‌سی لام-لام آشاغی ائندی. فرمانین آرخاسیندا قارا گؤزلوكلو بیریسی اگلشمیشدی. هوروت-هوروت باخدیغیمی گؤرونجه گؤزلوگونو گؤتوردو.
جوشقولاندیم:
- اده آبیل سنسن؟...
- گل اوسته- دئدی .
عابدوللاه بیزیم اسكی قونشوموز ایدی؛بیرگه بویا باش چاتیب بیرگه اوخولا گئتمیشدیك. آتاسی بازاردا یوك داشییاردی. گونلرین بیر گونونده، آغیر بیر یوكون آلتیندا قالیب سوموكلری اوولموشدو؛ وام یوكو!..بانك طرفیندن ائولری حرراجا قویولوب ساتیلاندان سونرا داها عابدوللاهی گؤرمه‌میشدیم؛ گره‌ك اون-اون‌ایكی ایل اولاردی.
- ........
"هه.. !" دئییب اؤزومه گلدیم. عابدوللاه سورغوسونو یئنه‌له‌دی:
- دئییرم نه قاییریرسان؟..
"هئچ" دئدیم. "اله‌ییب، اله‌ییب كپگینه قاتیرام".
گولدو بركدن.
- آبیل دوغوشدان سن نه قاییرسان؟ بو دم-دستگاه ندیر؟ اولمایا خزینه (گؤمولو) تاپمیشسان؟!...
یئنه گولدو؛ قیزیل ساعاتینا باخاراق:
- ناهار اوستودور؛ بو یاخینلاردا بیر رستوران وار؛ گئدك ناهاری یئیك سونرا تعریف‌له‌یه‌رم-دئدی.
كؤنلونو قیرماییب،"اولسون" دئدیم.
ماشینی كیمی، آدینی تانیمادیغیم یئمگی یئدیكدن سونرا عابدوللاه سؤزه باشلادی.
- حاجی قولونو تانییردین؟- دئیه سوروشدو.
- هانسی حاجی قولو؟ -دئدیم.
- حاجی قولو اصناف! بازار آغزیندا حوجره‌سی وار ایدی.
- هه..هه تانییردیم. آللاه رحمت ائله‌سین مچید-مونبر آدامی ایدی.
- هه! آللاه اونا غنی-غنی رحمت ائله‌سین او اولماسایدی ایندی منده سنین كیمی اله‌ییب، اله‌ییب گپگینه قاتیردیم.
عابدوللاه یئرینده دیكله‌نیب سؤزونون آردینی توتدو:
- تزه عسكرلیكدن گلمیشدیم. سحر تئزدن ائودن چیخیب آخشام الی بوش ائوه قاییدیردیم. یئریم ایشسیزلرین پاتوغو اولان بازار آغزی ایدی. بیر گون حاجی قولو منی حوجره‌سینه چاغیردی. "سن رحمتلیك مشه محرم هامبالین اوغلو دئییلسن؟" دئیه سوروشدو مندن. "نییه اؤزویم!"دئدیم. بیر چای قاباغیما قویوب:
- آتان چوخ زحمتیمیزی چكمیشدی...یاخشی آدام ایدی..آللاه اونا رحمت ائله‌سین-دئدی. -ایندی نه ایش گؤرورسن اوغلوم؟
سئویندیم ؛ اوره‌گیمدن"حتمن حوجره‌سینده منه بیر ایش وئره‌جكدیر" گئچدی.
- ایشسیزم؛ ایش آختاریرام حاجی- دئدیم.
حاجی قولو ساققالینی تومارلایا-تومارلایا:
- ایش باشلاماق اوچون الینده سرمایه‌ن واردیر؟-دئیه سوروشدو.
- وار یوخ اوتوز مین تومنیم وار ، بونونلاداكی بیر ایش گؤرمك اولماز حاجی! دئییب سئوینجك دوشونجه‌یه دالدیم: حتمن حاجی قولو ایسته‌ییر پول-مول ایختیاریمدا قویسون!
حاجی قولو گولومسه‌دی:
- ایسته‌ییرسن یوخسوللوغون داشینی بیر یوللوق آتیب وارلاناسان؟!
سئوینجدن قاناد چیخارداجاقدیم.
- حاجی بو نه سؤزدور، البته ایسته‌ییرم ..كور آللاهدان نه ایستر ایكی گؤز؛ بیر اگری، بیر دوز.
حاجی قولو الینی الیم اوستونه قویاراق آتاجاسینا :
- اوغلوم وارلانمانین سیرینی سنه اؤیرجگم آنجاق اؤز آرامیزدا قالسین...
(باشیمی ترپتمكله حاجینی آرخایین ائله‌دیم)
اوغلوم ایسته‌ییرسن وارلاناسان گره‌ك سرمایه‌‌‌‌‌وین اوچدن بیری حارام مالدان اولسون- دئدی. سونرا آیاغا قالخیب منی یولا سالا-سالا آرتیردی:
- ایندی اوغلوم قورخما! گئت بیر ایشین اوجوندان توت، آللاه پوشتو-پناهین اولسون!
ماراقدان سؤزونو كسدیم.
- سن نئیله‌دین؟...
عابدوللاه بیج-بیج گولدو:
- منده سرمایه‌مین دامازلیغی آز اولماسین دئیه اوچدن بیر یئرینه یاری-یاری حارام مال قاتدیم.
داها بتر ماراقلاندیم.
- سونرا نه اولدو؟
- نه اولاجاق؟ گؤرمورسن؟ مالیم گونو گوندن آشیب داشدی. ایندی اونلارجا حیط، ماشین، توكانیم واردیر...
بیردن گؤزلریمین اؤنونده، شهریمیزین وارلی-كارلی‌لاری سیرالاندی... گؤره‌سن بونلارین سرمایه‌لری‌نین دامازلیغی نئچه‌دن نئچه‌‌ایدی؟...
اوره‌گیم بولاندی. آدینی تانیمادیغیم یئمكدن اولمالی‌ایدی. جلد عابدوللاه ایله ساغ‌اوللاشیب ائشیگه قاچدیم. چتینلیكله اؤزومو رستورانین قاباغینداكی قانووا (آرخا) چاتدیرا بیلدیم.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر