+0 به‌ین
ابوالقاسم تحمیلی
دوکتور جئری
بهمن آیی‌نین اون یئددیسینده، بیر اینقلابی حرکتده، میللتین ایسته‌یی، سلماس شوراسی‌نین قراری ایله، شهرین مرکزینده اولان ابوالقاسم فردوسی‌نین هئیکلینین بوینونا زنجیر سالیناراق آشاغی ائندیلیردی.
سلماسلی‌لارین بو حماسه‌سیندن داریلان اوستاد کئشیرچییان فارس دیلی‌نین قوروجوسو - عادل خانا سیتقایا- سیتقایا سسلندی:
- عادل کجایی که ابولو کشتند؟!
عادل خان بو خبر ائشیدجک باشینا تاپدایا-تاپدایا غربی آذربایجان اوستانین باشقانیا تئلفون آچیب دیللندی:
- ائی باشقان نه یاتمیسان اویان! فردوسی‌نین سوموکلری لرزه‌یه گلدی هئیکلینین یئره دوشمه‌سیندن!
یوخودان داشلانان اوستان باشقانی تلم- تله‌سیک تئلفونلا سلماس شهر شوراسینی آرایاراق قیشقیردی:
- به‌یم بو انرژیی هسته‌ای‌دیر ، حق مسلّم‌میز بیلیب فارس دیلی‌نین اورتا دیره‌گی، بؤیوک فردوسی‌نین هئیکلینی آشاغی ائندیره‌سیز؟!...
بو توپارلامانین آردینجا، شهر سوروملولاری توف- دابانا قاچیب فردوسی‌نین هئیکلینی شهرداری کولوگوندن گؤتوروب بویایاتدیراندان سونرا یئنه شهرین مرکزینه تیکیب اولایی ختم به خئیر ائله‌دیلر فیکیرلریجه. آنجاق اولای ختم به خئیر اولمامیشدی....
دونن شهرین مرکزینه یولوم دوشدو. شهرداری‌دا چالیشان قونشوموز اسفندیاری گؤردوم. فردوسی‌نین هئیکلینین پایه‌سی دیبینه پئهین سپیب سو وئریردی.
قاباغا گئچیب دئدیم:
- آللاه قووّت وئرسین مشه اسفندیار! هئیکلین چئوره‌سینه گول اکیرسن؟!
مشه اسفندیار گولدو:
- ائله بیل خبرین یوخدور خبردن دوکتور!!
ماراقلا سوروشدوم :
- نه خبردن مشه اسفندیار؟..
باشینی توولاییب دئدی:
- فردوسی‌نین ایستکلی‌لری عادل خانا بیر طومار گوندریبلر!
سؤزونون اورتاسینا آتلاندیم؟
- نه طوماری؟
- طومار گؤندریبلر؛ شهرداری، ییخیلان بئش مئترلیک پایه‌نین یئرینه ایکی مئترلیک پایه تیکه‌رک فردوسی‌نین مقامینی آشاغی گتیرمک ایسته‌ییب... یعنی تورکوسو؛ فردوسی آتدان یئنیب ائششگه مینیب‌دیر!!
قاس- قاس گولدوم:
- اولمایا شهرداری بیر آیری اینقلابی حرکتده، یئنه هئیکلی گؤتوروب پایه‌نی اوجالداجاقدیر؟!
مشه اسفندیار باشی ایله "یوخ" دئیه‌رک آرتیردی :
- شهرداری دئییر: ایلین سونودور، بودجه میز یوخدور... بونا گؤره منی مامور ائله‌ییب‌لر، گونده پایه‌نین دبینه پئهین سپیب سو وئریم بلکه بایراماجان پایه اوچ مئتر اوجالیب بو موضوع دا ختم به خئیر اولسون!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
تئلئویزیون اولماق ایسته‌ییرم!
دوکتور جئری
اوستاد دفتری اللرینی گؤیه قالدیراراق یالواردی:
- تانریم! نه اولاردی من تئلئویزیون اولایدیم؟...
چاشیردیم؛ " اولمایا اوستادین باشینا هاوا گلیب؟" دئدیم اؤز- اؤزومه.
- اوستاد! هامی پوللولارین، سییاستچیلرین، توپچولارین، اویونچولارین، اوخویانچیلارین، تانینمیشلارین یئرینده اولماق ایسته‌یرکن، سیز ندن جانسیز بیر نسنه اولماق ایسته‌ییرسینیز؟!
اوستاد کؤکسونو اؤتوروب دئدی:
- تئلئویزیونون سؤزو هامیدان کئچرلی‌دیر. دئسه: قاتیق قارادیر، هامی دئیه‌جک: قارادیر؛ دئسه آغ‌دیر، هامی دئیه‌جک: آغ دیر. دئسه: اؤلکه‌یه قارا بادیمجان گوجو یاخشی‌دیر، هامی دئیه‌جک: یاخشی‌دیر؛ دئسه: یاماندیر، یئنه هامی دئیه‌جک: یاماندیر. دئسه: یارین گؤستری‌یه چیخین، هامی چیخاجاق؛ دئسه: هاوا توزاناقلیدیر ائشیگه چیخمایین هامی قاپیناجاق ائولرینه...
سؤزونو کسدیم:
- بونلارین هامیسی دوغرو؛ سیز نه یاخشی تئلئویزیون اولماق ایسته‌ییرسینیز؟
غم- کدر بولودلاری اوستادین گؤزلرینه کؤچدو، قایغین- قایغین:
- ائوده آرواد- اوشاق اوزومه - سؤزومه باخمیر!!- دئدی.
Televizyon olmaq istəyirəm!
Dr.Jery
Ustad dəftəri əllərini göyə qaldıraraq yalvardı:
- Tanrım! nə olardı mən televizyon olaydım?...
Çaşırdım; " olmaya ustadın başına hava gəlib?" dedim öz- özümə.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
جاوید شاه نامه
دوکتور جئری
بیرینجی ائپیزود
سلماس، 1357 بهمن آیی
فیردوسی قهوه‌خاناسی شاهچیلارین ییغینجاق یئری ایدی. آغا روستم قهوه‌خانا‌نین صاحیبی، اؤزو اصیل سلطنتچی‌لردن اولوب شاهین قاچدیغینا باخمایاراق،"اعلاحضرت بویون-صاباح قاییداجاق!"دئیه، عکسینی هله قهوه‌خانین دیواریندان آشاغی یئریندیرمه‌میشدی.
آخشام باشلاری قهوه خانادا ایگنه سالماغا یئر اولمازدی. روستم آغانین ایرنگلی چایلاریندان نئشه‌له‌نن شاهچی‌لار، شاهنشاهین خیدمت‌لرینی سایار، هردن ده جوشقولانیب خیابانا تؤکوله‌رک، " جاوید شاه... جاوید شاه" شعاری وئرمگه باشلایاردیلار. هردن ده اوتوروب بوینو بوکوک- بوینو بوکوک دردله‌شردیلر. بیر گون شهرین بؤیوک چوداری حاجی زؤهراب، شاهین قاچدیغینا اوزوله‌رک دئدی:
- اؤز آرامیزدا قالسین شاهیمیزدا بتر قورخاقدیر، قاپی قاپییا دگییب تیق سسی چیخینجا قویور قاچیر!.. دئین یوخدور؛ رحمتلیگین اوغلو نییه خاریجه‌یه قاچیرسان گل سنی بئش- اون گون په‌یه‌ده گیزلدیم ..آرا ساکیتلشندن سونرا چیخ گئت شاهلیغین ائله دا...
بهمنین ییرمی ایکیسینده اینقلاب غلبه چالینجا میللت خیابانلارا تؤکولوشوب بارماقلاریندا ظفر علامتی توتاراق شادلیغا، شعار وئرمگه باشلادیلار. جمعیت فیردوسی قهوه‌خاناسینا یاخینلاشینجا، آغا رستمین شاگیردی تلم-تلسیک قهوه خانا گیریب قیشقیردی:
- آغا روستم!.. آغا روستم!.. تئز اول اعلاحضرتین عکسینی آشاغی یئندیر.. اینقلابچیلار شعار وئره-وئره بویانا گلیرلر.. ائله بیل دئییرلر: بارماقلاریمیزی سوخاجاییق شاهچیلارین گؤزونه!!...
ایکینجی ائپیزود
سلماس، 1393 بهمن آیی
سلماس میللتی سحر اویاندیقدا گؤزلرینه اینانا بیلمه‌دیلر. فیردوسی‌نین مجسمه‌سی شهرین مرکزیندن یوخ اولموشدو. بیردن- بیرده شهرده اینقلاب اولدو سانکی. هر آغیزدان بیر هاوا چیخیردی.
کیمی:
- فیردوسی صله‌یی ارحام اوچون زابلستانا گئدیب بویون صاباح گله‌جک!...
کیمی:
- فیردوسی گئدیب سولطان محمود غزنوی‌نین چک‌لرینه برگشت وورسون!
کیمی:
-- فیردوسی سولطان محمودنون آداملاری‌‌نین قورخوسوندان قویوب قاچیب!..-دئییر،کیمی‌لری‌ده:
- سولطان محمود غزنوی‌نین آداملاری فیردوسی‌نین باشینی اکیب‌لر- دئییردیلر.
بو سؤیلنتی‌لرین آردینجا، سارسینتی گئچریدن، گئجه‌لری یوخو گؤزلرینه گلمه‌ین، بو آغیر ایتکی‌دن اورمو گؤلو دردینی اونودان غئیرتلی وطنداشلار، اؤلکه‌نین دؤرد بوجاغیندان، شهر مسئوللارینی زورا باساراق 24 ساعات ایچینده مجسمه‌نین اؤلو یا دیریسینی تاپمالارینی ایسته‌دیلر.
بو اولتیماتومون مورکبی قورومامیش هر شئی آیدینلاشدی:
فیردوسی بایرام پالتاری آلماق اوچون خریده گئتمیشدی!
*
بو گون، ایسفندین سککیزی، فیردوسی یئنی بایرام پالتارینی گئیینه‌رک گلیب یئنه شهرین مرکزینده اگلشدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنادیلی گونو گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
نئجه تورکجه‌نی رسمییّته میندیرمک اولار؟
اوستاد فرهیخته ایله دارتیشیردیق:
- ایراندا، ایکی‌یوزمین‌لیک ائرمنی خالقی‌نین آنادیللرینده قیرخ مدرسه‌سی، ایکی دانیشگاه شؤعبه‌سی، ایکی گونده‌لیکی، نئچه- نئچه درنگی اولا-اولا نییه قیرخ نئچه میلیونلوق تورک میلّتی‌نین هئچ نه‌یی یوخدور؟
اوستاد باشینی توْولادی:
- لاپ تورکه‌سایا آدامسان دوکتور!
دوداغیمی بوزوشدوردوم:
- نییه؟!..
- دؤولت گئجه- گوندوز دیلی‌نیزین رسمی‌لشدیرمه‌سی اوچون چالیشیر آنجاق سیزین نه خبرینیز وار، نه‌ده امکداشلیق ائله‌ییرسینیز!
- نئجه، نئجه؟!!
- هه!... شیرین دیل ایله أریییب یوز-ایکی مین نفر حدودونا یئتیشسه‌نیز، اینانین هم دیلی‌نیز رسمی اولاجاق، هم مدرسه- مکتب صاحیبی اولاجاقسینیز!!
خاچا حؤرمت!
کیتاب ائوینده بیر گنج ایله قارشیلاشدیم، بوینونا خاچ آسمیشدی. چاشدیم:
- سیز بیر یاندان تورکجه کیتاب آلیرسینیز، بیر یاندان دا بوینوزا خاچ آسمیشسینیز، ائرمنی‌سینیز می؟!
- یووووخ! تورکم ، موسلمانام ..- دئدی.
- آمما بو خاچ؟!..
گولدو:
- ایراندا خاچا یوکسک حؤرمت واردیر، بیزده دوستلارلا بیرگه خاچ آسماغا باشلامیشیق بلکه دؤولت بیزیم دیلی ده ائرمنیلر کیمی رسمییّته تانیسین!!..
آنادیلی گونو بایراملیغی
ایسفندین ایکیسی آنادیلی بایرامی دیر. بایراملاردا، بایراملیق وئرمک بیر دب‌دیر. بیز ده بو گون موناسیبت ایله، دؤولت باشچیلارمیزدان کیچیجیک بیر بایراملیق ایسته‌ییریک!
یوخ!... تورک‌دیلینی رسمییّته تانیمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اولاسی دئییل!
یوخ! .. تورک فرهنگیستانی آچمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اللریندن گلمز!
یوخ!... تورک دیلینی دانمامالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک دانماماق اولماز!
یوخ!....
ایسته‌دیگیمیز بایراملیق ساده‌جه بودور :
دیلیمیزی قوروماق اوچون، آذربایجانین اوستانی رادیو- تئلئویزیون کاناللارینی باغلایین!
مدرسه‌لرین فرقی
ایرانداکی بوتون مدرسه‌لر داش-کرپیچدن دوزلیب‌سه، اؤیرنجیلر عئینی کیتابلاری اوخویورلارسا، اؤیرتمن‌لر عئینی درسلری اؤیردیرلرسه، کیچیجیک بیر شئی‌ده فرق واردیر:
گئنلده، فارس بؤلگه‌لرینده، اوشاقلار مدرسه‌نی بیتیردیکده، دوکتور، مهندیس، اوستاد، بئکار،... اولورلار، تورک بؤلگه‌لرینده مانقورت.
تورکان پارسی‌گوی فارس دیلینی تحریم ائدیب
آنادیلی گونو موناسیبت ایله آذربایجانین "تورکان پارسی‌گو" شاعیرلری، بیر بیلدیری‌ده، دؤولت تورک دیلینی رسمییّته تانیمایینجا فارسجا شئعیر سؤیله‌مکدن ال چکیب فارس میلّتینی شئعیرسیز قویاجاقلارینی بیلدیریب‌لر.
بو شوک خبردن سارسیلان فارس میلّتی بیر گؤستری‌ده، " دویغولاریمیز بو تحریمین آلتیندا اوْووُلوب خیشل اولمادان 5+1(بئش آذربایجان اوستانی+ تهران ) دانیشقلاری باشلانمالی‌دیر."دئیه دؤولتی اویاریب.
میلّت وکیل‌لریمیز تئهراندادیرلار یوخسا باکیدا؟!
اوستاد دفتری شاپپیلتی ایله الینی آلنینا تاپدادی:
- دوکتور! لاپ چاشمیشام...
- یئنه نه اولوب؟!.. -دئدیم.
- دوغروسو قاتمیشام، بیلمیرم بیز سئچدیگیمیز مجلیس نوماینده‌لرینی تئهرانا گؤندریریک یوخسا باکی‌یا؟!
- بو نه سؤزدور اوستاد، بللی‌دیر تئهرانا گؤندریریک!
اوستاد دفتری دوشونجه‌یه دالدی آز سونرا:
- بئله ایسه نییه، آرا- سیرا ایرانین باکیداکی بؤیوک ائلچیلیگی نوماینده‌لریندن،" نییه آذربایجانلیلار آنادیللرینده تحصیل آلمیرلار؟" دئیه سوروشاندا، دئییرلر: "آذربایجانلیلار آنا دیللرینده تحصیل آلماق ایسته‌میرلر!".
سورغو- یانیت
- آذربایجان ایرانین باشی دئییل می؟
- نییه باشی‌دیر!
- باشین دیلی اولماز می؟
- نئجه اولماز، دیلسیز باش نه‌یه گره‌کدیر؟!!
- بئله ایسه نییه ایران تورکجه قونوشمور؟!
- ایرانین سسی باشقا یئردن چیخیر!!...
دیل باشا بلا دئییل!
دیل باشا دئییل، گؤ** بلادیر، اوزون دانیشیرسان باتوم سوخورلار!...
Anadili günü gülməcələri
Dr.Jery
Necə Türkcəni rəsmiyyətə mindirmək olar?
Ustad Fərhixtə ilə dartışırdıq:
- İranda, ikiyüzminlik Erməni xalqının Anadillərində qırx mədrəsəsi, iki danişqah şöbəsi, iki gündəliyi, neçə- neçə dərnəyi ola-ola niyə qırx neçə miliyonluq Türk millətinin heç nəyi yoxdur?
Ustad başını tovladı:
-Lap Türkəsaya adamsan doktor!...
Dodağımı büzüşdürdüm:
- Niyə?!..
- Dövlət gecə- gündüz dilinizin rəsmilşədirməsi üçün çalışır ancaq sizin nə xəbəriniz var, nədə əməkdaşlıq eləyirsiniz!
- Necə, necə?!!
- Hə!... şirin dil ilə əriyib yüz- ikiyüzmin nəfər hüduduna yetişəsəniz, inanın həm diliniz rəsmi olacaq, həm mədrsə- məktəb sahibi olacaqsınız!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر