گئچنلرده سیزه شئیخیمیزدن یازاجاغیمیزا سؤز وئرمیشدیك. بیرینجی بؤلومو شئیخیمیز بئله دئدی باشلیغی آلتیندا اوخوموشدونوز ایشده ایكینجی بؤلوم:
شئیخیمیزین احوالاتی
دوكتور جئری
یوْخسۇللارین دردیندن..
شئیخیمیزین آروادی قونشولارینا دانیشیردی:
- شئیخیمیز، آغیزلارینا آیلارجا، ایللرجه اَت دَیمهین یوْخسۇللارین قایغیسیندان قیرخ گۆندۆر ات یئمیر؛ خاویار یئییر...
پارتیبازلیغا قارشی!
شئیخیمیز پارتیبازلیغا قارشیدیر. اوْ، اگریبۇروق ایدارهسینین رئیسینین پارتیبازلیقلا كۆرهكنلرینی ایشه سوْخدۇغۇنۇ آنلایینجا اوْنۇ گؤرهویندن اۇزاقلاشدیریب باجیاوْغلۇسۇنو اوْنۇن یئرینه اوْتۇرتدۇردۇ.
آیدا نئچه كیلوْ ات یئییرسینیز؟
گلیشمكده اولان اؤلكهلره گؤره یۇردۇمۇزدا ات تۆكهتیمینین دۆشۆك اوْلدوغۇنۇ آراشدیران بیر آراشدیریجی شئیخیمیزین قاباغینی كسیب سوْرۇشۇر:
- آیدا نئچه كیلوْ ات یئییرسینیز؟
شئیخیمیز بیرآزجیق سال-چیخدان سوْنرا یانیتلاییر:
- اوْتوز بئش كیلوْ، قیرخ كیلوْ !..
آراشدیریجی اینانمامیشجاسینا:
- اوْتوز بئش كیلوْ، قیرخ كیلوْ مو؟!
بو آرادا بیر موْتۇرچۇ اوْنلارین یانیندان اؤته-اؤته:
- شئیخیمیز داشـ...غیمی یئیهسن!-دئیه قیشقیریر.
شئیخیمیز:
- بۇیۇرۇن بو ایكی یۆز اللی قیرامی!....
سؤزلوك:
آراشدیرماق: تحقیق و بررسی كردن
آراشدیریجی: محقق
آنلاماق: فهمیدن
اؤته-اؤته: در حال گذر
اینانمامیشجاسینا: با ناباوری
تۆكهتیم: مصرف
دۆشۆك: پایین، كم
قارشی: مخالف
قایغی: درد، غصه
كۆرهكن: داماد
گؤرهو: وظیفه
گلیشمكده اولان اؤلكهلرده: كشورهای در حال توسعه
یانیتلاماق: جواب دادن
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سیز فقط منه اوستا-اوستا دئیین!..
دوكتور جئری
گۆلمیرزه، تئیمور آغانین قهوهخاناسینا گیردیكده، بالا ماحمۇد، تئشهباش ایبیش ایله شۆمشه بایراما عؤمرۆنۆ قارا فهلهلیكده سۆرتدۆگۆندن دانیشیب وایسینیردی:
- قیزیم ایكی ایلدیر آداخلیدیر؛ جئهیز قوْشۇب بخت ائوینه گؤندهره بیلمیرم. فهلهلیك پۇلۇنۇن بركتی یوْخدۇ كی!...
تئشه باش ایبیش اۆزۆنتۆ ایله:
- آللاه یوْخ یئردن اوّل سنه سوْنرا بیزه بیر قاپی آچسین-دئدی.
بالا ماحمۇد ایله شۆمشه بایرام اللرینی گؤیه قالدیردیلار:
- ایلاهی آمین!!
گۆلمیرزه دۇمانلاری یاریب بالا ماحمۇدگیلین ماساسینا یاخینلاشدی:
- باخیشلایین آغالار! بیر یاخشی بنّا آختاریرام...
بالا ماحمۇدۇن چاتیلمیش قاشلاری آچیلدی:
- لاپ دۆز گلیبسن، آختاردیغین ائله قاباغیندا دایانیب!
تئشه باش ایبیش ایله شۆمشه بایرام بیر بیرینین اۆزۆنه باخدیلار.
بالا ماحمۇد:
- هله نه تیكدیرمك ایستهییرسن؟- دئیه سوْرۇشدۇ.
- واللاه دۆزۆنو ایستهسن ائل حامامینا گئتمكدن یوْرۇلمۇشۇق ایستهییریك حیطده بیر حامام تیكدیرك...
بالا ماحمۇد گۆلۆمسهییب:
- چوْخ یاخشی ایش گؤرۆرسۆز، ایندی حامام ائو ایله یاریدیر...-دئدی سوْنرا گۆل میرزهنین ائوینین ایزلیگینی آلیب یارین گلیب ایشه باشلایاجاغینی سؤیلهدی.
گۆل میرزه گئدندن سوْنرا شۆمشه بایرام، بالا ماحمۇدون اۆستۆنه قاباردی:
- اوْلان سن هاچاندان بنّا اوْلمۇبسان بیزیم خبریمیز یوْخدۇر؟
بالا ماحمۇد دیشلرینی آغارتدی:
- ائله بو گۆندن..
تئشه باش ایبیش قایغین-قایغین:
- اوْلان الینه ایش وئررسن هااا...
بالا ماحمۇد آرخایین- آرخایین:
- هئچ زاد اولماز!- دئدی.
***
ائرتهسی گۆن، بالا ماحمۇد خرهچینین اۆستۆنده دیوار هؤرمكده، تئشهباش ایبیش آشاغیدا كرپیچ آتماقدا، شۆمشه بایرام ایسه قۆم-اَهك تۇتماقدا ایدی.
بالا ماحمۇد دؤنه-دؤنه تئشهباش ایبیش ایله شۆمشه بایراما تاپشیردی:
- گلیب، گئدن اوْلاندا سیز فقط منه اوستا-اوستا دئیین.
تئشه باش ایبش هردن:
- ماحمۇد آغا نییه ایپ چكمیرسن، نییه شۆمشه باغلامیرسان، نییه كرپیچلری بئله قویورسان؟- دئینده، بالا ماحمۇد اۆستونه قیشقیریب:
- اوْلان من اوستایام یا سن؟!...- دئییردی سوْنرا:
- منیم ایپیم هارادا ایدی؟.. منیم شۆمشهم اوْلسایدی شۆمشه بایرامی نییه گتیریردیم...
بو سؤزدن شۆمشه بایرام قیزیب دوْداق آلتی نه ایسه دئیهرك دئیینیردی.
....
***
گئجه یاریسی گۆل میرزه خاریلتی سسیندن یۇخۇدان دیسكیندی، حیطه قاچدی، ایكی الی اوْلدۇ بیر باشی، حامامین طاغی چؤكمۆشدۆ.
***
تئیمور آغانین قهوهخاناسیندا چوْو دوشموشدو؛ گۆل میرزه گیری-گیری بالا ماحمۇدو آختاریر، تاپسا اۇیغون یئرینه آغاج سوْخاجاقدی! بالا ماحمۇد ایله یوْلداشلاریندان ایز-توْز یوْخ ایدی...
***
سككیز ایل سوْنرا حاجی گۆل میرزه ائوینی سۆرتۆب نئچه قات بینا تیكمك ایستهدی. بیلهسینی معمار بایرامین دفترینه گؤندردیلر. حاجی گۆل میرزه نه قدر اؤزونو زوْرا باسدی، معمار بایرامی هارادا گؤردوگونو آنیمسامادی. آنلاشمایا قوْل قویاندان سوْنرا معمار بایرام تئلفوْن آچیب:
- مهندیس ایبیش! زحمت اولماسا منیم اوْتاغیما گلیب حاجی آغا گۆل میرزه ایله گئدیب ائوینین نقشهسینی چكین!..- دئدی.
سؤزلۆك:
آداخلی: نامزد
آرخایین: مطمئن
آنلاشما: قرارداد
آنیمساماق: به خاطر آوردن
ائل حامامی: حمام عمومی
ایزلیك: آدرس
اۆزۆنتۆ: تاثر، تاسف
تیكدیرمك: ساختن
چؤكمك: پایین آمدن، نشست كردن.
دؤنه-دؤنه: به دفعات
دیسكینمك: از جا پریدن
سۆرتمك: سپری كردن
قابارماق:درشتی كردن، پرخاش كردن
قایغین-قایغین: نگران
قوْل قوْیماق: امضا كردن
گیری-گیری آختارماق: به شدت در پی كسی یا چیزی بودن
ماسا: میز
وایسینماق: افسوس خوردن
هؤرمك: (آجر) چیدن
هاچان: كی؟
یارین: فردا
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
میلیاردئر اولماق ایستهییرسینیزمی؟
دوكتور جئری
اؤلكهمیزده میلیاردئر اولماق باشقا اؤلكهلرده گؤره چوخ قوْلایدیر؛ نه اؤزل بیلیك-اردم ایستهییر نه اولاغاناۆستو بارجاریق- باشاری. دؤرد یؤنۆنۆزه ایتی باخسانیز گۆنده نئچه-نئچه میلیادئرین گؤبهلك كیمی اورتایا پیرتلادیغینی گؤرهجكسینیز. سیزده میلیاردئر اوْلماق ایستهییرسینیزسه، ال، ال اۆستۆنه قوْیماییب سۇندۇغۇمۇز یوْل گؤستریجی اؤیكۆلره اؤزن گؤسترمكله قیسا سۆره ایچینده وارلیلارین سێراسینا قوْشۇلۇن.
ترقّی پیلّهلری
پوْلیس بوْیلاندی. آلا-قارانلیقدا، كۆچهنین دیبینده گؤزو ایكی قارالتینی سئچدی. الچیراغینین ایشغینی كۆچهیه جالادی. ایكی كیشی، بیری نردویوانی دیوارا دایاییب بیریسی ایسه یۇخاری چیخماقدا ایدی. الینی تاپانچاسینین اۆستۆنه قۇیۇب سسلندی:
هوْییی... اوْرادا نه قاییرسینیز؟!
آشاغیداكی كیشی سوْیۇققانلیلیقلا:
- هئچ!... اوْغلوم اگریبۇرۇق ایدارهسینده ایشه آلینیب بیلهسینه نئجه ترقّی پیلّهلرینی چیخاجاغینی اؤیرهدیرم...-دئیه یانیت وئردی.
چیخار
بیر زنگین گنجدن سوْرۇشدۇلار:
- قیسا سۆره ایچینده نئجه میلیادئر اوْلدۇنوز؟
زنگین گنج:
- چیخاریم وار ایدی!...- دئیه یانیت وئردی.
- بیر آز آچیقلایا بیلرسینیزمی؟
- ییرمیمین پولوم وار ایدی. بیر سبد آلما آلدیم، آلمالاری ساتیب قازانجی ایله ایكی سبد آلما آلدیم؛ ایكی سبدی، دؤرد سبد ائلهدیم؛ دؤردو، سككیز... بیر آی سونرا...
- بیر آی سونرا میلیادئر اوْلدونوز مۇ ؟!
- هه!... بیر آی سونرا آتام ایدارهلرینده ایختیلاس ائلهدی من زنگین اوْلدوم!
ال اۆستونده ال
آغا رئیس، آخشام آروادینا دانیشیردی:
- بوگۆن ایدارهده بیر اوْغرۇ ایشچی یاخالادیق.. شرفسیز منیم جیبیمدن ده پول اوْغۇرلامیشدی...
آرواد قایغین-قایغین:
- نئچه اوْغۇرلامیشدی؟..- سوْرۇشدۇ.
رئیس اۆزۆنتو ایله فیسیلدادی:
- بیلمیرم... مراجعه ائدنلرین بیریندن رۆشوت آلمیشدیم، هله سایمامیشدیم!
دؤولت پولونون بركتی وار!
قوْنشۇمۇز احمدآغا ساده بیر دؤولت ایشچیسیدیر، آیدا سككیز یوز مین آیلیق آلیر. تزهلیكده، ایكییۆز میلیون وئریب بیر ماشین آلیب. شهرین یۇخاریسیندا بیر میلیاردلیق ائو آلدیغی دا سؤیلهنیر. دۆنن یوْل اۆسته منی گؤتۆردۆ. دیلینین آلتیندان سؤز چكمگه چالیشدیم.
- احمد آغا بیر شئی سوْرۇشسام آجیغینیز گلمزمی؟
- یوخ!
- عمّهنیز اؤلۆبمۆ ؟
- یوخ!
- پول تاپیبسینیزمی؟
- یوخ!
- یوخ یئردن بیلهنیزه پول یئتیشیبمی؟
- یوخ!
- بئله ایسه، سؤرۆشماسی عاییب اولماسین، سككیز یۆز مین آیلیقلا نئجه بو ماشینی آلیبسینیز؟!
احمد آغا گۆلۆمسهدی:
- دؤولتین وئردیگی آیلیق آز اولسادا پۇلۇنون بركتی وار.. نه قدر خرجلهییریك قۇرتۇلماق بیلمیر!...
سؤزلۆك
اؤزل : مخصوص
اؤزن: دقت، اعتنا
اؤیكۆ : حكایت
اؤیۆد: نصیحت
اردم: فضیلت
اولاغاناۆستو : فوق العاده
اۆزۆنتو: تاسف
بارجاریق: توانایی
بیلیك: دانش
چیخار: لیاقت، شایستگی
زنگین: دارا، متمول
سۆره: مدت
سۇنماق: تقدیم كردن
سوْیوق قانلیلیق: خونسردی، بیتفاوتی
سێرا: صف
قازانج: سود
قایغین: نگران
قوْشۇلماق: پیوستن
قوْلای : آسان
گنج: جوان
یؤن: جهت
یانیت: جواب
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر