+0 به‌ین
سؤزۆم گلیر..
دوكتور جئری
گئجه دانێشێقلارێ
گئجه یارێسێ، ار-آرواد یاتاقدا پێچێلداشاركن اوْغۇل اوْیاق ایدی. آرواد دئییردی:
- كیشی اوْغلۇمۇز بؤیۆیۆب. دئییرم، اینگی ساتیب اوْنۇ ائولندیرك..
كیشی آروادێ‌نین سؤزلرینی دوْغرۇلایێب:
- هه..هه.. دۆز دئییرسن آرواد! -دئیه فێسێلدادیێنجا اوْغلانین اۆره‌گینده زۇرنا-قاوال چالێنماغا باشلادێ.
اۆچ-دؤردگۆن گئچدی. اینك هله ساتێلمامێشدێ. اوْغۇل گئجه‌لر اؤزونو یۇخۇیا وۇرۇب دانێشێقلارا -هردن غئیرتیه توْخۇنسا بئله- قۇلاق آسێردێ.سوْنۇندا بیر گئجه دؤزۆمۆ تۆكه‌نیب دیله گلدی:
- آنا نوْلۇر بیرآز دا اینكدن دانیشین!..
*
سؤزۆم گلیر، "فرهنگستان زبان تركی"-یه. جمهور باشقانی سئچكیلری اؤنجه‌سی گۆنده "فرهنگستان زبان تركی"-نین آچێلێشێندان دانێشێلێردی. آنجاق ایندی اۇزۇن سۆره‌دیر بۇ قوْنۇ یاد-بات اوْلۇب كیمسه‌نین جێنقێرێ چێخێب:
- نوْلۇر بیرآز دا فرهنگستان زبان تركی‌دن دانیشین!- دئمیر.
آچیقلاما:
فرهنگستان زبان تركی: تۆرك دیل قۇرۇمۇ
ساپا ساغلام اؤلمك
موْللانصرالدین اؤلۆم یاتاغێنا دۆشۆب سوْن سوْلۇقلارێنێ چكمكده ایدی. قوْهۇم- قوْنشۇسۇ باشێنا یێغێشێب توْختاقلێق وئرمگه باشلادێلار:
- موْللا ماشاالله یاناقلارێن قێزارێب!
- موْللا ماشاالله كؤكلمیشسن!
- موْللا ماشاالله روحیّه‌ن جاوانلاشیب!
موْللا زارێلدایا-زارێلدایا دانێشێقلارێ كسدی:
- یعنی سیز دئییرسیز من ساپا-ساغلام اؤلورم!...
*
سؤزۆم گلیر، ایقتصادیاتمێزا. بیری دئییر: تورّمی انگلله‌میشیك. اوْ بیری دئییر: ایقتیصادیاتێمێز جانلانێب. آیریسی دئییر: پۇلۇمۇزۇن دگری آرتیب. بیر باشقاسی دئییر:......
الیمی جیبیمین بوْشلوغوندا گزدێرێب دئیینیرم:
- اوْلمایا بیزده وارلانا-وارلانا سێنقێن چێخێریق!
ارلرین سایێ!
بیر گۆن موْللانصرالدین آناسیندان سوْرۇشدۇ:
آنا دۆزۆنو دئ ایندی‌یه‌دك نئچه یوْل اره گئدیب‌سن؟
آناسی گۆلۆمسه‌یه‌رك یانێتلادێ:
- علی، ولی، زولفعلی
بئشی‌ده اوْندان ایره‌لی
پامبیق آتان، قوْز ساتان
رحمتلیك سنین آتان!
*
سؤزۆم گلیر سوْرۇملۇلارێمێزا. سؤز - سؤزه گلنده دئییرلر: قوْیمۇرلار بیزی ایشله‌یك. كئشكه بو سوْرۇملۇلاردا موْللانصرالدینین آناسیجا اۆره‌ك-جۆرأت اوْلایدێ، سایاردێلار، كیملر قوْیمۇرلار اوْنلار ایشله‌سین!
آردێندا یازێنی لاتین الیفباسێندا اوْخویا بیلرسینیز
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گئرچك اؤیرتمنلردن عؤذور دیله‌یه‌رك...
پاراكراسی
دوكتور جئری
اۇستاد فرهیخته، اوْغلۇ هۆشنگین كارنامه‌سینی بیزه گؤسته‌ره‌رك جوْشقۇلاندی:
- باخین نؤمره‌لری‌نین هامیسی ییرمی اوْلۇب!.. من دئییردیم: بیز، آییق-ساییق نابیغه آریا سوْیۇندانیق سیز اینانمیردینیز؛ دئییردینیز: آریا سوْیۇ اۇیدۇرمادیر...
اۇستاد دفتری پرت اوْلدۇ:
- هۆشنگین ییرمی آلماسی‌نین نه ایلگیسی وار آریا سوْیۇندان گلمه‌یه.. نابیغه اولماغا.. چوْخلاری كیمی اوْخۇیۇب ییرمی آلیب‌دیر دا. اوْلمایا كیم ییرمی آلیرسا آریا سوْیۇنداندیر؟!..
اۇستاد فرهیخته قاشلارینی چاتدی:
- یوْوْ...خ كیم اوْخۇیۇب ییرمی آلیرسا هۆشلۆ-باشلی آریا سوْیۇندان دئییل. بیزیم هۆشنگ اوْخومامیش ییرمی آلیر!.. هۆشنگ كیتابلاری‌نین قاتینی آچمیر، سحردن آخشاماجاندا یوْلداشلاری ایله گزیب اگلنمكده‌دیر... سانیرام آرا-سیرا كیلاسا گئدنده اؤیرتمنلری‌نین سؤزلرینی گؤیده قاپدیغینداندیر نؤمره‌لری ییرمی اوْلۇر. آخی نابیغه‌دیر، آریا سوْیۇنداندیر!...
الیمی دیزیمه چالیب بركدن قاققاناق چكدیم. اۇستاد فرهیخته ترس-ترس منه باخدی.
- ائله باخمایین منه!-دئدیم- ایندی نۆمره آلماق قدیمكی‌لر كیمی چتین دئییل!...
اۇستاد فرهیخته دوْداقلارینی بۆزدۆ:
- اوْلمایا ایندی نۆمره پایلاییرلار؟!
- یوْخ نۆمره پایلامیرلار، نؤمره ساتیرلار!
- نه ساتیشی، نه آلیشی؟!!
- ایندی بعضی اۇشاقلار درس اوْخۇماق یئرینه، مشدی عیباد دئمیشلی؛ بئش اوْن ماناتدان گئچیب نؤمره آلیرلار. اؤرنگی بیزیم باجی‌اوْغلو.. دۆشدۆگۆ اۆچ درس بیله‌سینه بئش یۆز مینه باخیب.
اۇستاد فرهیخته‌نین پۆشكۆ اؤلدۆ. اۇستاد دفتری، فرهیخته‌نی آلتدان- آلتدان سۆزه‌رك سوْرۇشدۇ:
- بئله ایسه بۇنلار نئجه بیلیم یۇردونا گئده‌جكلر؟
- هئچ‌چ.. بئش اوْن ماناتدان گئچیب پۇللۇ بیلیم یۇردلارینا گیره‌جكلر!
- مدركلرینه كیم ایش وئره‌جك؟!
- یئنه بئش اوْن ماناتدان گئچیب ایشه‌ده سوْخۇلاجاقلار!
- ایشلرینده بیر پوْخ چیخارسالار نه اوْلاجاقدیر؟
- هئچ ؛ بئش اوْن ماناتدان گئچیب پوْخۇن اۆستۆنۆ اؤرته‌جكلر!
- ....
آردێندا یازێنی لاتین الیفباسێندا اوْخویا بیلرسینیز
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آذربایجان ائل‌ادبیاتیندان بیر ناغیل: یاغسادا، یاغماسادا
دوكتور جئری
بیری‌نین وار ایدی، بیری‌نین یوْخ ایدی! بیر قادین وار ایدی. قادینین بیر اوْغلۇ ایكی قیزی وار ایدی. قیزلاری نئچه آی ایدی، اۇزاق‌ائلده ایكی قارداشا اره گئتمیشدیلر؛ بؤیۆگو اكینچی‌یه كیچیگی ایسه كۆزه‌چی‌یه. بیر گۆن قادین اوْغلۇنۇ یانینا چاغیریب دئدی:
- اوْغلۇم! ایندی آلتی آیدان چوخدور باجیلارین اۇزاق ائله اره گئدیبلر؛ بیز ایسه هله‌لیك اوْنلاردان بیر سالیق تۇتمامیشیق. سندن ایسته‌ییرم گئدیب سوْراقلاشاسان، گؤره‌سن؛ باجیلارین آغ‌گۆن اوْلۇبلارمی یا یوْخ؟
اوْغلان ساغ الینی ساغ گۆزۆنۆن اۆسته قوْیۇب سوْر-سوْوقاتدان ایكی بۇخچا باغلاییب اۇزاق‌ائله یوْلا دۇشدۇ. آز گئتدی، چوْخ گئتدی، دره تپه دۆز گئتدی، سوْنۇندا اۇزاق ائله یئتیشدی. اؤنجه بؤیۆك باجی‌نین ائوینه گئتدی. باجیسی بیر دری، بیر سۇمۇك اوْلمۇشدۇ. اوْغلان كئف-احوالیندان سوْرۇشدۇ. باجیسی باشینی اۆزۆنتۆ ایله ترپه‌دیب دئدی:
- آی قارداش نه كئفی.. نه احوالی؟.. اریم اكینچی‌دیر، یاغیش یاغاندا دئییر؛ گۆلۆر؛ دانیشیر. آللاه ائلهمهمیش یاغیش یاغمایاندا، اكینه‌جكلری قۇرۇیۇر، بۇ اۆزدن حیرصدن گلیب منی آتیر یۇمۇرۇق تپیگین آلتینا!...
اوْغلان بؤیۆك باجیسی ایله ساغ‌اوْللاشیب كیچیك باجیسی‌گیله گئدیر. باجی‌نین رنگی سارالیب سوْلمۇشدۇ. احوالاتی سوْرۇشدۇقدا باجیسی گؤز یاشلارینی آخیدا- آخیدا دئییر:
- اریم كۆزه‌چی‌دیر.. هاوا گۆنشلی اوْلاندا، دئییر؛ گۆلۆر؛ دانیشیر. آللاه ائلهمهمیش هاوا یاغیشلی اوْلاندا، كۆزه‌لری كوْرلانیر، بۇ اۆزدن حیرصدن گلیب منی آتیر یۇمۇرۇق تپیگین آلتینا!..
اوْغلان باجیلاری‌نین دۇرۇمۇنۇ اؤیره‌نیب آناسی‌نین یانینا قاییتدیقدا دئییر:
- آناجان! یاغیش یاغسادا، یاغماسادا باجیلاریمین گۆنلری قارادیر!
اوْ گۆندن، اۇلۇسۇمۇز(میلّتیمیز) سؤز سؤزه گلنده دئیَر:
- اؤلكه تحریملرده اوْلسادا، اوْلماسادا ....
- نفتین بوْشكاسی یۆز دوْلار اولسادا، اوْلماسادا....
- فیلانكس رئیس اوْلسادا، اوْلماسدا...
- دؤولتین خزینه‌سی دوْلو اولسادا، اولماسادا...
........
بوْرادا باجیلارین ناغیلی سوْنا ائردی. گؤیدن اۆچ آلما دۆشسه‌ده، دۆشمه‌سه‌ده اۇلۇسۇمۇزۇن اؤیكۆسو هله-هله سۆرمكده‌دیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر