کئفلی ایسکندرین مکّه سفری
دوکتور جئری
بانکدان کئفلی ایسکندره مکّه زیارتی چیخمیشدی. گونو گلینجه، قاپی-قونشو، دوست- تانیش مچید قاباغینا ییغیشیب آغلایا-آغلایا اونو یولا سالماقدایدیلار. آغلایان- سیزلایان جاماعاتی گؤرن ایسکندرین اورگینه قورخو دوشدو. تام بو سیرادا، قلئیچی مورتوض بوینونو قوجاقلاییب اؤکوتمه وورا- وورا دئدی:
- آییی..خالا اری هارا گئدیرسن؟!... سن آللاه گئتمه!..
لاپ قورخویا دوشن ایسکندر دولوخساندی :
- آغلاما مورتوض بالا! ایسکندرده پئشماندی، آنجاق نئیلهمک ایشدی اولوب؛ منی بو بلایا سالانین ددهسینی سوموگونو سیـ....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
تاتسیز تورک بولماس!
دوکتور جئری
مجلیس سئچکیلرینین گئچن دؤورهلرینده، همیشه کورد آزینلیغیندان بیرجه آدای نگهبان شوراسی سوزجکیندن گئچیب شهریمیزده آدای اولاردی. میلّی چالیشقانلار بو آدایا کاتالیزور آدی وئرمیشدیلر! بیلدیگینیز کیمی، رئاکسییالادا کاتالیزورون گؤروی؛ سورعتی، حرارتی، جوشقونو، قاتیلیمی آرتیرماقدیر!!
شهریمیزین آدایلاری، تبلیغات سورهسینده، خالقی کاتالیزورون چیخماسیندان قورخوداراق دئیردیلر:
- ائی میلّت بیلیرسیز کورد نومایندهسی چیخسا نه اولاجاق؟!.. بوتون ایدارهلر، اورگانلار، نهادلار... کوردلرین الینه دوشهجک!.. ائویز ییخیلیب بدبخت اولاجاقسیز!...سؤزه باخان اولمایاجاق!...
سونرا بارماقلاری ایله بیربیرینی سوچلایاراق قیشقیراردیلار:
- ائی آغایی فیلانی! ائی آغایی بئهمانی!.. سیزکی بیلیرسیز بئش-آلتی مین رأیدن آرتیق گتیرمهیهجکسیز... نییه میلّتین رأیینی بؤلوشدورسوز؟! نییه قیراغا چکیلمیرسیز؟!... اولمایا ایستهییرسیز کورد چیخا؟!.. سیز میلّتین منفعتینی دوشونورسوز یوخسا اؤز منفعتیزی؟!...
سونوندا سئچکیلرین بیتمهسی ایله کورد پروندهسی گلن سئچیمهدک قاپاناردی.
*
سئچکیلرین بو دؤورهسینده، تعجوبله کاتالیزور آدایدان بیر ایز- توز یوخ ایدی؛ عوضینده هر کندیستاندان بیر باش، توپلام ییرمی باش آدام، آدای اولموشدو!
بو کز آدایلارین دانیشقلاریندا، کوردلرین ایدارهلری قاپسما تهولوکهسیندن خبر- اثر یوخ ایدی. بو اوزدن سئچیم سسسیز- کویسوز، دینج بیر اورتامدا گئچیریلیب ایکی آدای، بیر داها یاریشماق اوچون ایکینجی آشامایا قالدیلار.
دونن خالقین آغزیندا گزیشن خبرلردن آنلادیم : ایکی آدای تک- تک کورد اربابلارینین یانینا گئدهرک ایدارهلردن، اورگانلاردان، نهادلاردان وئرهجکلری پای قارشیلیغیندا اونلارین حیمایهلرینی ایستهمیشلر!!...
اؤز- اؤزمه دئدیم: مین ایل بوندان قاباق رحمتلیک کاشغارلی ماحمود بوش یئره دئمهییب؛ تاتسیز تورک بوْلماس (اولماز)، باشسیز بؤرک بوْلماس. دوغروداندا اولماییب، اولماز! اؤز الیمیزله طرفی سوخوروق اویونا، سونرا قیرمیزی کارت ایله ده ائشیگه اؤتوره بیلمهیهجهییک بیلهسینی!...
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
عابباسین قوچو
دوکتور جئری
سئچیم باشلامیشدی. مسجدین قاباغیندا اوزون بیر صف دوزلمیشدی. جاماعات آستا-آستا ایچری گئچیب رأیلرینی صاندیغا سالیب دئیه- گوله ائشیگه چیخیردیلار. چودار عابباس نیگران- نیگران سیجیللیسینی الینده سیخیردی. بیر آیاغینی گؤتورب بیرینی قویوردو. یئنه نؤوبتی چاتمیشدی! یئنه بیر باهانایلا نؤوبتینی بیر آیریسینا وئریب، گئدیب صفین دیبینده دایانماق ایستهییردی آنجاق رأی آلان مأمور سیجیللیسینی الیندن دارتیب یانینداکی صندلین اوستونده اوتورتدوردو بیلهسینی. تر شیر-شیر آلنیندان آخماغا باشلادی. مأمور سیجللینی آچیب بیر عابباسا بیر سیجیللینین عکسینه باخاراق دئدی:
- حاج عابباس آغا!... بیر موشکولوز وار؟!.. بئش آلتی یولدور، گؤرورم نؤوبتیز چاتاندا رأی وئرمهدن گئدیب صفین دبینده دایانیرسیز!!
چودار عابباس الینین ترسی ایله آلنین تری سیلهرک دئدی:
- واللاه دوزونو ایستهسن قورخورام گئنه ده خالقین آغزیندا ضربالمثل اولام!
مأمور ماراقلاندی:
- نئجه یعنی ضرب المثل اولاسیز؟!
چودار عابباس اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- گئچن ایل، اوشاقلارین داییسی کنددن زنگ ووروب، "قویونلاریمین قوچو یوخدور... منیم ایشیم وار گلنمیرم، مئیداندان بیر قوچلوق آل، گؤندر گلیسن سونرا حئسابلاشاریق"دئدی. منده مئیدان گونو یوز اؤیَجین ایچیندن قارا گوز، قارا آغیز، قارا دیز، اوجا بوی، اوزون ساچاقلی، شنه بورنوز، بیر قوچ سئچیب پولونو ایکی قات اؤدهدیکدن سونرا کندده گؤندردیم. اوچ- دؤرد ساعاتدان سونرا تئلئفون زنگ ووردو. اوشاقلارین داییسی ایدی. حتمن "اللرین آغریماسین" دئمک ایستهییردی. آنجاق تئلئفون دالیندان قیشقیرتی سسی گلدی،"یئکه چودارسان، او نه قوچدور آلیب گؤندرمیسن؟! هم منی، هم اؤزونو ائل- عالمین مسخرهسی ائلهدین!". "نه اولوب؟ نه اولوب؟" دئدیگیمده دایی گئنه قیشقیردی: "نه اولاجاق، قوچ تای داششاقدیر!".
چودار عابباس دریندن بیر آخ چکیب آرتیردی:
-او گوندن کندده مثل اولموشام، سؤز-سؤزه گلنده دئییرلر: عابباسین قوچو! بیلهمه واسواسلیق گلیب، اوچ- دؤرد شئین آراسیندان بیرینی سئچه بیلمیرم! قورخورام!...
مامور، چودار عابباس ایله قایغیداشلیق ائتدی:
- دوز دئییرسن... هله نوماینده سئچمک لاپ چتین ایشدیر... هر نه اولسا اونلاری گؤندریریک مجلیسده، گئدیب ایشیمیزی آشیرسینلار!... آللاه ائلهمهمیش نومایندهلر...- سؤزونو دَییشدیردی-... حاج عابباس آغا ایستهییرسن بیرآز داها سال-چیخ ائله سونرا گل رأی وئر...نه دئییرسن؟!...
چودار عابباس باشی ایله مامورون سؤزلرینی دوغرولایاراق گئدیب صفین دیبینده دایاندی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آنا دیلی گونو قوتلو اولسون
توپال عدالت
دوکتور جئری
عدالتدن سؤز دوشموشدو. والتئر.س. لاندور دئدی:
- عدالتین گئجیکمهسی، عدالت سیزلیکدیر.
من دئدیم:
- حدادخان دوز دئییر!... اوتوز سککیز ایل آنادیلیمیز- تورکجهنین مدرسهلرده اوخونماسینی گؤزلهمک عدالتسیزلیک دئییلمی؟!
حداد خان عادیل خیمیر-خیمیر گولهرک:
- یوووخ!..- دئدی.- باخ!... سیز مدرسهلرده تورکجه اوخومورسوز عوضینده بیزده تورکجه اوخوموروق! بیز مدرسهلرده فارسجا اوخویوروق؛ خوب سیزده فارسجا اوخویورسوز...بونون هاراسی عدالتسیزلیکدیر؟! هرشئی ائشیت بؤلونوب؛ هرنه وار هامییا وار.. هرنه یوخدور هئچ کیمه یوخدور...
چاشیردیم:
- آخی بیز سیزین دیلی اوخویوروق!!
حدادخان باشینی توولادی:
- بیزیم دیل، سیزین دیل یوخدور دوکتور!.. بیزیم دیل، سیزین دیلیز؛ سیزین دیلیزده اؤزوزونکو.. هر نه قدر ائوده دانیشیرسیز دانیشین! قاباغیزی آلان یوخدور کی!!..
ایستهدیم دئییم:
- ....
تئلئفون زنگ چالدی. "فرهنگستان زبان فارسی" دن حدادخانی آراییردیلار. جومهور باشقانیندان بویروق گلمیشدی:"تئزراق دؤولتی قوروملارین آدلاریندا ایشلهنن یابانجی سؤزلره فارسجا قارشیلیق دوزهتیلسین".
حدادخان دئیینه- دئیینه:
- "فرهنگستان زبان فارسی"-یا آییردیقلاری 14 میلیارد تومن بودجهجیک دیر، ایستهییرلر...
سؤزونو کسدیم:
- نییه یاواش دئییرسن، دئ: ات آلمازلار، کوفتهنین یئکهسینی ایستهیرلر!...
- ...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر