قوربان اتی
دوکتور جئری
دونن قوربانلیق آلماق اوچون حاجی نادعلینین حاصارینا گئتمیشدیک. ماللاری بیر-بیر گؤزدن گئچیردیکدن سونرا بیر جؤنگه سئچیب قیمتینی سوروشدوق. حاجی نادعلی شاپالاق ایله جؤنگهنین یانینا تاپدایاراق دئدی:
- ماشاالله ماللارین لاپ گؤزونو سئچدیز؛ آللاه قبول ائلهسین!..
- حاجی! هله قیمتی نئچهدیر؟- دئیه سوروشدوق.
- قابیلی یوخدور، قوربانلیقدیر، ائله-بئله آپارین!
- ساغ اولون، آللاه بول ائلهسین...
- اون ایکی میلیون!
- اون ایکی میلیون؟!!
بیربیریمیزین اوزونه باخدیق. بیزیم، زور-گوج ایله توپلادیغیمیز پول ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن ایدی. بیلدیر، بو پولا یاخشی بیر جؤنگه آلیب، اتینی اوتوز-قیرخ ائوه پایلامیشدیق.
- حاجی موناسیب بیر مالیز یوخدور؟!
حاجی نادعلی پهیهنین دیبینه گئدیب بالاجا بیر دانانین کورهگینه دادلی بیر شاپالاق چکدی:
- بونو آپارین.. آلتی میلیون تومن!
قونشولاریمدان بیر سس چیخمادی، یئنه من دئدیم:
- یوخ حاجی! گوجوموز چاتماز، بوندان دا اوجوزو یوخدور؟!
- سیز نئچهلیگین ایستهییرسیز؟
- حاجی! بیزیم وار-یوخ ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن پولوموز وار. باخ گؤر، بو پولا یاخشی بیر مال وئره بیلرسن اتی اوتوز- قیرخ ائوی گؤرسون!
حاجی نادعلی قاققاناق چکیب گولدو:
- رحمتلیگن اوغلو، سیز بو پولا بیر بیزوو دا آلا بیلمزسیز!!
کور-پئشمان پهیهدن ائشیگه چیخدیق. قونشولاریم حاصاردان چیخماغا تلهسیردیلر. اوزومو حاجی نادعلییه توتوب دئدیم:
- ائله بیل، بیزلر ایلده بیر یول ات یئمگه ده تامارزی قالاجاغیق!
بو سؤزومدن حاجی نادعلی اوزلموش کیمی اولدو. بیردن الیمدن یاپیشب منی حیطین دیبینده اولان کیچیک بیر پهیهیه چکدی. قاپینی آچدی. ایچری ده یئکه بیر اینک گووشهییردی.
- پولوزا بونو آپارین!
اؤز-اؤزومه،" ائله بیل دونیادا، اؤزگهلره اورک یاندیران اینسانلاردا تاپیلیر!" دئیه دوشونهرک سوروشدوم:
- حاجی بو نئچه کیلو ات وئرر؟
- آز وئرسه یئتمیش-یئتمیش بئش کیلو ات وئرهجک!
- بو کی چوخ یاخشی دیر!.. ائله اوتوز، اوتوز بئش ائوی گؤرهر!
سئوینجک دالدان قونشولاریمی سسلهدیم. قاییتدیلار. اینگی چوخ بگندیلر. "حاجی آللاه سیزدن راضی اولسون. قاپی-قونشو قوربان بایرامی، اینگین اتیندن یئینده سیزی ده دوعا ائدهجکلر" دئیه پوللاری ساییب وئردیک. حاصادان چیخاندا، حاجی نادعلییه دؤندوم:
- حاجی! بیز قوربان گونو سحر ساعات یئددیده گلیب اینگی آپاراجاغیق.
حاجی نادعلی بیرآز دیل-دوداغین چئینهدی:
- یاخشیسی بودور سیز قوربان بایرامینا ایکی گون قالان اینگی آپاریب کسیب، پایلایاسیز!!
شاشیردیق:
- اینگی قوربان بایرامینا ایکی گون قالان کَسَک؟!
حاجی باشی ایله سؤزلریمیزی دوغرولادی:
- مگر سیز ایستهمیرسیز، قوربان بایرامی گونو قاپی-قونشوز کوفتهدن، ات شورباسیندان یئسینلر؟!
هامیمیز بیر آغیزدان، "هه..نئجه مگر؟!!" دئدیک.
حاجی نادعلی یاواشدان فیسیلدادی:
- آخی بو اینک بیرآز قوجادیر، اتی ایکی گونه آنجاق پیشَر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دونیانین بوینو یوغونو کیمدیر؟
دوکتور جئری
محلّهده قوچو نیظامی هامی تانیر. قاباقجالار بورنونو توتسایدین نفسی ترس یئردن چیخاردی، آنجاق بادی بیلدینگ کلوپونا گئدیب قوللاری، بدنی شیشینجه، یئل باشینا داشلانیب کوچه-بازاردا، خالقا اؤجشمگه باشلاییب. گئچن هفته، بازار آغزیندا اونا یان باخان بیر کیشینی سیلله-تپیگین آلتینا آتیب دؤیونجه، آیاغی ایلک کز اولاراق زیندانا آچیلدی...
قوچو نیظام قولتوقلاریندا ایکی قارپیز گؤتورموشجهسینه زیندانا آیاق باساندا، باشینا ییغیشان زیندانیلارین اوزونه آغیر-آغیر باخاراق قیشقیردی:
- بورانین بوینو یوغونو کیمدیر؟!
کیمسهدن سس چیخمادی.
داها اوجا سسله قیشقیردی:
- سوروشدوم، بورانین بوینو یوغونو کیمدیر؟!
بیردن زیندانیلارین باخیشی قوچو نیظامین آرخاسینا آخدی. قوچو نیظام گئری دؤندو. ایکی مئتر یاریم اوجالیغیندا دئو بیر کیشی قاباغیندا دایانمیشدی. قوچو نیظامین بویو، اونون گؤبگیندن ایدی. اودوقوناراق آشاغیدان اونون بوی-بوخونونا باخدی. سینهسینده اللیدن چوخ پیچاق ایزی وار ایدی. دئو کیشی أیری-أیری قوچو نیظاما سای سالدی:
- بورانین بوینو یوغونو منم، نه ایشین وار؟!
قوچو نیظام قوللارینی یانینا سالاراق گولومسهدی:
- ایستهدیم دئیم، سیزدن سونرا، بورانین بوینو یوغونو منم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
...قیللی الینه دوشموشوک!
دوکتور جئری
ایندی، هر کیم گوندهلیک چؤرگینی کوچه باشینداکی چؤرکخانادان آلیر. آنجاق اسکیلرده بئله دئییلدی. او زامانلار، خالق اؤزو بوغدا اکیب، اؤزو بچیب، اؤزو دؤیوب، اؤزو ساووروب، اؤزو اویودوب، اؤزو چؤرک یاپاردی. پاییزی، بوغدا چواللاری دگیرماندا سیرایا دوزولنده، قولو گوجلولر، هامیدان قاباق بوغدالارینی دارتاردیلار؛ السیز-آیاقسیزلار ایسه یئددی گئجه، یئددی گوندوز سیرالاردا گؤزلهملی اولوردولار.
ترس آوا کندینین قولو گوجلولریندن بیری ده قلئیچی مورتوض ایدی. او، دگیرمانا گیرنده، هرهنی بیریانا ایتهلهیهرک قاباغا گئچردی. دگیرمانچی دا قورخوسوندان جینقیرینی چیخارتماییب قولوچوماق قلئیچینین بوغدالارینی دگیرمانین بوغازینا بوشالداردی...
هر ایل، قلئیچی مورتوض دگیرماندان قاییداندا، خالاسی اری کئفلی ایسکندر اونو بیر قیراغا چکیب،" اوغول! خالقا اذیت ائلهمه، بو ایشلردن ال چک!" دئیه اؤیود وئرردی. قلئیچی مورتوض بو سؤزلره قاققاناق چکیب گولنده، کئفلی ایسکندر اؤفکهنیب دئیردی: "اوغول! سن هله گؤتو قیللی الینه دوشمهمیسن!!".
او ایل یئنه قلئیچی مورتوض بوغدا چواللارینی ائششگین بئلینه چاتیب دگیرمانا یوللاندی. ایچری گیرجک یئنه هرهنی بیر یانا ایتهلهیهرک قاباغا گئچدی. بیردن، داشین دلیندان اوجا بوی، ساری باش، گؤی گؤز بیر اوغلان ائشیگه چیخدی. گئن بیر شالوارجیق گئیمیشدی. او، دگیرمانچینین اوغلو- دلی توراب ایدی. دگیرمانچی خستهلنیب او گون ایشه گلمهمیشدی. دلی توراب، قلئیچی مورتوضون قاباغا گئچدیگینی گؤرموشدو سانکی. بارماغی ایله سیرانین دیبینی گؤسترهرک قشقیردی:
- گئچ سیرایا!!
قلئیچی مورتوض گولومسوندو:
- ائله بیل منی تانیمادین، ترس آوانین شیخ آغاسی منیم ددهلیگمدیر!!
دلی توراب سایمازجاسینا یئنه باغیردی:
- کیم اولورسان اول، گئچ سیرایا!!
قلئیچی مورتوض قیزیب الی ایله دلی تورابی دالییا ایتهلهینده، او قلئیچینین یاخاسیندا یاپیشیب چووال تایی کیمی قووزایب یئره قویاراق ساغ دیزینی دؤشونه باسدی. نفس قلئیچی مورتوضون سینهسینده گیزلهننده، بیردن آلتدان گؤزو دلی تورابین یان-یؤورهسینه دوشدو...
یئددی گئجه، یئددی گوندوز سونرا، قلئیچی مورتوض اویودولموش اونلارلا ائوه قاییداندا، یولدا خالاسی اری کئفلی ایسکندر قاباغینا چیخدی:
- اوغول! نیگرانچیلیقدان اؤلدوک، بیر هفتهنی هارالاردایدین؟
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- هئچ!.. گؤتو قیللی الینه دوشموشدوم!!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایکی دقیقه، نئچه دقیقهدیر؟
دوکتور جئری
آخشام چاغی، ائلباغیندا اوستاد دفترینی گؤردوم. اون- اون بئش گون ایدی بیلهسیندن ایز-توز یوخ ایدی. رنگی بیرآز آغاران کیمی ایدی.
- اوستاد هارالارداسان؟! نه گؤرونورسن، نه تئلئفونا جاواب وئریرسن! دولانماغا گئتمیشدین؟!- دئیه سوروشدوم.
الیمی سیخاراق دئدی:
- آذربایجانین میللی قهرمانی بابکین دوغوم گونو مناسیبتینه، بابک قالاسینا گئدهجک ایدیک آنجاق اولمادی!
دوداقلاریمی بوزدوم:
- نییه؟!!..
اوستاد اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- گئدیشیمیزه بیر گون قالان، آدییوخ ایدارهسیندن زنگ ووروب دئدیلر: سیز ایله ایکی دقیقه ایشیمیز وار؛ گلین بورایا. ماتدیم-ماتدیم بو واختسیز زنگه فیکیرلشنده، آرتیردیلار: گلمهیه وسیلهنیز وار یوخسا چووال گؤندهرک؟
- سونرا نئجه اولدو؟!!
- هئچ؛ دونن بیزی بوراخدیلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر