+0 به‌ین
شیخ آغانین بایراملیغی
دوکتور جئری
هر ایل اولدوغو کیمی بو ایلده، بایرامین ایلک گونو شیخ آغانین حوضورونا یئتیشیب الینی اؤپوب یئنی ایلینی قوتلایاندان سونرا دؤرد دؤوره دیزی اوسته اوتوروب بایراملیغیمیزی گؤزله‌مگه باشلادیق. شیخ آغا ایکی ساعات اویان-بویاندان قونوشاندان سونرا دوعا ائله‌مگه باشلادی. بو دانیشغین سونو، بایراملیق‌لارین پایلانماسی‌نین باشلاماسی دئمک ایدی. سون آمین‌لر سسلنینجه شیخ آغا الینی جیبینه سوخوب بیرآز قوردالایاندان سونرا بیر گوزگو چیخاردیب قدرت موعلّیمه اوزاتدی. قدرت موعلّیم جلد گوزگونو گؤیده قاپیب اوزونو بیزه چئویره‌رک دئدی:
- آغا منه چارشنبه آیناسی وئردی!
شیخ آغا دریندن بیر "آخ" چکیب دئدی:
- اوغلوم بو چارشنبه آیناسی دئییل! بو ایل بایراملیق اوچون سیزین ماعاش‌لاریزی ایکی قات چوخالداجاق ایدیم، اوزوم قارا الیم دالی ایدی اولمادی. بو اوزدن بایراملیق اوچون سیزه بو آینانی وئریرم آلدیغیز آیلیق‌لاری بونون قاباغینا قویاسیز.
بو آچیقلامانین آردینجا شیخ آغا یئنه الینی جیبینه سوخوب قیزیل بیر قلم چیخاردیب اوستاد دفتری‌یه وئردی. هامی قلمین قیزیل اولدوغونو سانسا دا قلمین یالنیز رنگی قیزیل ایدی. اوستاد دفتری سئوینجک قلمی آلیب قاپاغینی آچدی. قلمین اوجو یوخ ایدی. اوستاد دفتری اوتانا-اوتانا شیخ آغایا دؤندو:
- باغیشلایین آغا! بونون اوجو یوخدور؛ مومکونسه بونو دَییشدیره‌سینیز.
شیخ آغا گولومسه‌ییب دئدی:
- اوستاد! قدیمکی "بی‌خطر کبریت"لر کیمی بو دا "بی‌خطر قلم"دیر. بونونلا یازساز هئچ یولوز "آدی یوخ" ایداره‌سینه دوشمه‌یه‌جک!
اوچونجو بایراملیق آلان کیشی قوچو نیظام ایدی.بو کز شیخ آغا جیبیندن بیر آت نالی چیخاردیب اونا وئره‌رک آچیقلادی:
- اوغلوم نیظام! دئییرلر آت نالی شانس گتیرر. بو نالی چوماغی‌نین باشینا میخلاتدیر. اینشاالله ارازل و اوباشی قووالایاندا سنه شانس گتیرر.
سیرا منیم بایراملیغیما یئتیشدی. آغا بیر شئی دئمه‌دن جیبندن بورون دسمالی چیخاردیب منه اوزاتدی. بورون دسمالینی تبرلیک کیمی آلیب اوزومه باسیب اؤکوتمه ووردوم. آغانین بورون سویو ایله منیم گؤز یاشلاریم بیربیرینه قاریشدی. چوخ دویغوسال بیر صحنه ایدی. هامی آغلادی.
مندن سونرا ترس آوانین کندخوداسی کاتتا ایسلام بایراملیغینی آلدی. شیخ آغا اونا کوهنه تاخما دیشلرینی وئردی.
ان سون بایراملیق آلان کیشی قره میللت اوغلو قلئیچی مورتوض ایدی. شیخ آغا جیبیندن بیر سیخیم خاریجی شوکالات چیخاردیب اونون اووجونا تؤکه‌رک دئدی:
-اوغلوم مورتوض! گله‌جکده زیرپی دوشمن ایله آغیر بیر ساواشیمیز اولاجاق، یادیندان چیخارتما اومودومو تکجه سنه باغلامیشام!
بایراملیق وئرمه تؤره‌نی قورتاراندان سونرا یولدا قلئیچی مورتوضو توتوب دئدیم:
- بختور! سنین بایراملیغین هامیدان یاغلی دوشدو! نولور او خاریجی شوکالات‌لاردان بیردنه ده وئر بیز یئیک!
قلئیچی مورتوض اگری-اگری منه باخیب دئدی:
- اشی نه شوکالاتی؟ بونلار "دورقوزاق" دواسی‌دیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آللاه ائله‌مه‌سین!
دوکتور جئری
ایل دَییشینجه، قلئیچی مورتوض تاکسی تیلفون‌لا تئز اؤزونو دده‌لیگی- شیخ آغانین ائوینه چاتدیردی. هر ایلده‌کی کیمی ایکی قات اَییلیب شیخ
آغانین الینی مارچا-مارچ‌لا اؤپه‌‌رک یئنی ایلینی قوتلادی. بایرام سوفره‌سی‌نین
قیراغیندا اَیله‌شیب دادلی باسلیقلاری یاواش-یاواش اَریتمگه باشلایاندا، شیخ آغا
اؤلکه‌نین آغیر ایقتیصادی دوروموندان دانیشماقدا ایدی. سؤزلر سونا یئتیشینجه، شیخ
آغا الینی اوزادیب سفره‌نین اورتاسیندان کیتابی گؤتوردو. قلئیچی مورتوضون اورگی
دؤیونمگه باشلادی. ایندی، شیخ آغا هر ایل اولدوغو کیمی، شاخ بیر اللی مین‌لیک چیخاردیب
بیله‌سینه وئره‌جکدی. آنجاق شیخ آغا بو کز کیتابی آچیب آراسیندان گؤی بیر ایکی مین‌لیک
چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزادراق:
- آللاه ایشینه رونق وئرسین- دئیه خئییر دوعا
ائله‌دی.
باسلیق قلئیچی مورتوضون بوغازینا تیخیلان کیمی
اولدو. گؤزلری دولدو. بلکه ده تاکسی تیلفونا وئردیگی بئش مین تومن یادینا
دوشموشدو. تیتره‌ک سسله دئدی:
- آللاه ائله مه‌سین آغا!.. آللاه ائله‌مه‌سین!
بو یانیتدان شیخ آغا شاشیردی:
- اوغلوم!.. آداما خئییر دوعا ائله‌ینده، دئییر:
آمین. آللاه ائله‌مه‌سین نه دئمکدیر؟!!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- آغا ائله بیل ائشیتمه‌میشسن؛ نئچه گوندور
کندیمیزین اؤلو یویانی آللاهین رحمتینه گئدیب من اونون وظیفه‌سینده چالیشیرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قوربان اتی
دوکتور جئری
دونن قوربانلیق آلماق اوچون حاجی نادعلی‌نین حاصارینا گئتمیشدیک. ماللاری بیر-بیر گؤزدن گئچیردیکدن سونرا بیر جؤنگه سئچیب قیمتینی سوروشدوق. حاجی نادعلی شاپالاق ایله جؤنگه‌نین یانینا تاپدایاراق دئدی:
- ماشاالله ماللارین لاپ گؤزونو سئچدیز؛ آللاه قبول ائله‌سین!..
- حاجی! هله قیمتی نئچه‌دیر؟- دئیه سوروشدوق.
- قابیلی یوخدور، قوربانلیقدیر، ائله-بئله آپارین!
- ساغ اولون، آللاه بول ائله‌سین...
- اون ایکی میلیون!
- اون ایکی میلیون؟!!
بیربیریمیزین اوزونه باخدیق. بیزیم، زور-گوج ایله توپلادیغیمیز پول ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن ایدی. بیلدیر، بو پولا یاخشی بیر جؤنگه آلیب، اتینی اوتوز-قیرخ ائوه پایلامیشدیق.
- حاجی موناسیب بیر مالیز یوخدور؟!
حاجی نادعلی په‌یه‌نین دیبینه گئدیب بالاجا بیر دانانین کوره‌گینه دادلی بیر شاپالاق چکدی:
- بونو آپارین.. آلتی میلیون تومن!
قونشولاریمدان بیر سس چیخمادی، یئنه من دئدیم:
- یوخ حاجی! گوجوموز چاتماز، بوندان دا اوجوزو یوخدور؟!
- سیز نئچه‌لیگین ایسته‌ییرسیز؟
- حاجی! بیزیم وار-یوخ ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن پولوموز وار. باخ گؤر، بو پولا یاخشی بیر مال وئره بیلرسن اتی اوتوز- قیرخ ائوی گؤرسون!
حاجی نادعلی قاققاناق چکیب گولدو:
- رحمتلیگن اوغلو، سیز بو پولا بیر بیزوو دا آلا بیلمزسیز!!
کور-پئشمان په‌یه‌دن ائشیگه چیخدیق. قونشولاریم حاصاردان چیخماغا تله‌سیردیلر. اوزومو حاجی نادعلی‌یه توتوب دئدیم:
- ائله بیل، بیزلر ایلده بیر یول ات یئمگه ده تامارزی قالاجاغیق!
بو سؤزومدن حاجی نادعلی اوزلموش کیمی اولدو. بیردن الیمدن یاپیشب منی حیطین دیبینده اولان کیچیک بیر په‌یه‌یه چکدی. قاپینی آچدی. ایچری ده یئکه بیر اینک گووشه‌ییردی.
- پولوزا بونو آپارین!
اؤز-اؤزومه،" ائله بیل دونیادا، اؤزگه‌لره اورک یاندیران اینسانلاردا تاپیلیر!" دئیه دوشونه‌رک سوروشدوم:
- حاجی بو نئچه کیلو ات وئرر؟
- آز وئرسه یئتمیش-یئتمیش بئش کیلو ات وئره‌جک!
- بو کی چوخ یاخشی دیر!.. ائله اوتوز، اوتوز بئش ائوی گؤره‌ر!
سئوینجک دالدان قونشولاریمی سسله‌دیم. قاییتدیلار. اینگی چوخ بگندیلر. "حاجی آللاه سیزدن راضی اولسون. قاپی-قونشو قوربان بایرامی، اینگین اتیندن یئینده سیزی ده دوعا ائده‌جکلر" دئیه پوللاری ساییب وئردیک. حاصادان چیخاندا، حاجی نادعلی‌یه دؤندوم:
- حاجی! بیز قوربان گونو سحر ساعات یئددی‌ده گلیب اینگی آپاراجاغیق.
حاجی نادعلی بیرآز دیل-دوداغین چئینه‌دی:
- یاخشیسی بودور سیز قوربان بایرامینا ایکی گون قالان اینگی آپاریب کسیب، پایلایاسیز!!
شاشیردیق:
- اینگی قوربان بایرامینا ایکی گون قالان کَسَک؟!
حاجی باشی ایله سؤزلریمیزی دوغرولادی:
- مگر سیز ایسته‌میرسیز، قوربان بایرامی گونو قاپی-قونشوز کوفته‌دن، ات شورباسیندان یئسینلر؟!
هامیمیز بیر آغیزدان، "هه..نئجه مگر؟!!" دئدیک.
حاجی نادعلی یاواشدان فیسیلدادی:
- آخی بو اینک بیرآز قوجادیر، اتی ایکی گونه آنجاق پیشَر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یومورتالامایان تویوقلار
دوکتور جئری
شیخ آغانین بؤیوک بیر تویوقلوغو (مرغداریسی) وار. تویوقلوغو، کیچیک قارداشی میرزه نیظام ایشله‌دیر. بایراما بئش-آلتی گون قالان شیخ آغا، میرزه نیظاما زنگ ووراراق اوندان ایسته‌دی ییرمی-اوتوز سبد یومورتا بیله‌سینه گؤندرسین. آخی شیخ آغا بایرام گونو، گؤروشونه، ال اؤپمه‌سینه گلنلرین هره‌سینه، مقامینا گؤره اوچ-دؤرد بویانمیش یومورتا بایراملیق وئرر. میرزه نیظام تیتره‌ک سسله دئدی:
- آغا باغیشلایین تویوقلار نئچه آیدیر یومورتالامیرلار!...
شیخ آغا آجیقلاندی:
- نئجه یانی یومورتالامیرلار؟!..به‌یم اونلارا دن-سو وئرمیرسن؟!
- نییه وئرمیرم آغا؟! لاپدا یاخشیسیندان وئریرم، یئیرلر-ایچیرلر یومورتالامیرلار.تک-توک یومورتالایانلار وارسا دا اوبیری تویوقلار اونلارین یومورتالارینی سیندیریب ایچیرلر.
شیخ آغا جین آتینا میندی:
- بیر یانا گئتمه، گلیرم اورایا...
یاریم ساعات سونرا شیخ آغا وطن مالی - پراید ماشینی ایله اؤزونو تویوقلوغا یئتیردی. تویوقلار شیخ آغانی هئچ سایمادیلار. کیمی ییئیر، کیمی ایچیر،کیمی یاتیر، کیمی یانینداکی ایله قیدلاشیردی. بو داها بتر شیخ آغانی دلی ائله‌دی، میرزه نیظامین اوستونه قیشقیردی:
- گئت پیچاغی گتیر!
میرزه پیچاغی شیخ آغانین الینه وئرنده او دئیینیردی:
- وزیر ایشله‌میر، وکیل ایشله‌میر، مدیر ایشله‌میر، ایشچی ایشله‌میر... بیر قالمیشدی تویوقلار، اونلاردا تنبل‌لیگه اؤیرشدیلر، دئییرم نییه یومورتانین بیری اولوب مین تومن!!
تویوقلار پیچاغین آدینی ائشیتجک قولاقلارینی قاباردیب گؤزلرینی بره‌لتدیلر. بیردن شیخ آغا تویوقلارین اوستونه یومولدو. تویوقلار قورخودان پیریلداشیب قاچدیلار. شیخ آغا یئنه یومولدو، تویوقلار یئنه قاچدیلار. اوچونجو کز یومولاندا میرزه نیظام اتگلیندن یاپیشدی:
- آغا نئیله‌ییرسن؟!..
شیخ آغا کؤپورموشدو:
- یومورتالامایان تویوغون گره‌ک باشینی کسه‌سن!
میرزه نیظام ال-آیاغینا دوشدو:
- آغا!..سیز باغیشلایین اینشاالله بوندان بئله تنبل‌لیگی یئره قویوب یومورتالارلار..سیز بونلاری منه باغیشلایین.
شیخ آغا بیرآز یوشودو:
- میرزه خاطیرین عزیزدیر! بو کز بونلارین گوناهیندان گئچدیم، صاباح یئنه گله‌جگم. هانسیسی ایکی ساریلی یومورتا یومورتالاماسا باشینی کسیب چؤلمگه قویاجاغام!
*
ائرته‌سی گونو شیخ آغا تویوقلوقدا ایدی. یومورتالیقلار یومورتا ایله دولو ایدی. اؤزو ده ایکی ساریلی یومورتالارلا!.. شیخ آغا گولومسه‌یه‌رک یومورتالاری گؤزدن گئچیرنده بیردن یومورتالارین آراسیندا گؤزو بیر بالاجا یومورتایا ایلیشدی. یومورتا، سانکی سئرچه یومورتاسی ایدی! شیخ آغا یومورتانی ایکی بارماغی ایله گؤتوروب تویوقلارا گؤسته‌ره‌رک باغیردی:
- بونو کیم یومورتالاییب؟!
تویوقلاردان سس چیخمادی. شیخ آغا داها بتر باغیردی:
- دئدیم بونو کیم یومورتالاییب؟!
کیمسه‌دن سس چیخمادی. دوروم چوخ گرگین ایدی. شیخ آغانین گؤزلری قیزارمیشدی. هاندی-هاندی ایدی قان تؤکولسون. هاندان-گئجدن تویوقلارین آراسیندان بیری سسلندی:
- آغا!..اونو من یومورتلامیشام!
باشلار سسه ساری چؤندو. خوروز ایدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گؤره‌سن شیخ آغا بو ایل نمنه بایراملیق وئره‌جک؟
دوکتور جئری
بایرام گونو، شهرین تئرمینالیندا قلئیچی مورتوضا توش گلدیم. قاباغینا یئکه بیر زنبیل قویوب تاکسی یولو گؤزله‌ییردی. زنبیلین ایچینده، بیر چالخام کره، بیر دببه بال، بیر قاپلاما قاتیق، بیر توربا بادام-جویز، بیر قوطو کؤینگی، بیر جوت ده جوراب وار ایدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا ال آتیب زنبیلی یئردن اوزه‌رک دئدیم:
- ماشینی تئرمینالین ائشیگینده ساخلامیشام، دور گئدک!
زنبیلی الیمدن دارتاراق دئدی:
- دوکتور! بوگون دده‌لیگیمین بایرام گؤروشونه گئدیرم، اینشاالله صاباح- بیری گون سیزه ده گله‌جگم!
گؤزومو زنبیلدن آییرمایاراق دئدیم:
- بابا نه فرق ائدر بو گون گل گئدک بیزه، صاباح شیخ آغاگیله گئدرسن دااا!!
"یوخ" دئیه باشینی گؤیه آتدی:
- بیلیرسن دوکتور! من یئنی ایلین سوفته‌سینی دده‌لیگیم الیندن آلماسام اولماز، بونا گؤره ایلک اؤنجه اونون گؤروشنه گئمه‌لی‌یم!
- حتمن شیخ آغانین بایراملیغی چوخ یاغلی‌دیر بو قدر گئتمه‌یه تله‌سیرسن؟
گولومسوندو:
- گئچن ایللرده دده‌لیگم بایراملیق پول وئرردی آنجاق بیلدیر قولتوق جیبیندن کیچیک بیر قوطو چیخاردیب اوزرینه اوفله‌یه‌رک منه اوزاتدی. الینی اؤپوب قیزیل سیککه قوطوسو ساندیغیم قوطونو آلاندا دده‌لیگیم آچیقلادی: اوغلوم مورتوض! الیمین دالی اولدوغونا گؤره، بو ایل پول یئرینه آللاهین دگرلی برکتینی سنه تؤحفه وئریرم. آپار ائوین دؤرد بوجاغینا سپ. آللاه باشیندان تؤکه‌جک.
قلئیچی‌نین سؤزونو کسدیم:
- نئجه اولدو آللاه باشیندان تؤکدو؟!
باشی ایله اونایلادی:
- هه!.. اورمو گؤلونون قورودوغوندان بیر ایلدیر یئردن-گؤیدن باشیمیزا برکت یاغیر!
تاکسی قارشیمیزدا دایاندی. قلئیچی مورتوض ساغ اوللاشیب ماشینا میننده اؤز-اؤزومه دئدیم:
- گؤره‌سن قلئیچی مورتوضا شیخ آغا بو ایل نمنه بایراملیق وئره‌جک ؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
تویوق ایلی
دوکتور جئری
بایرام قوناقلاری اوچون ایکی-اوچ تویوق آلاجاقدیم؛ اوستاد دفتری دئدی:
- منده آلاجاغام؛ یاخشیسی بودور گئدک کسیلگه‌دن (کشتارگاهدان) آلاق؛ منیم بیر دوستوم وار کسیلگده چالیشیر گئتسَک وئره‌ر...
دئدیم:
- رحمتلیگین اوغلو ایکی تویوق اوچون بو قدر یولو باسا-باسا گئدک کسیلگه‌یه؟ بازار ایچینده توکانلاردان آلاریق دا!!..
باشینی توْولادی:
- سانکی خبرین یوخدو دوکتور!.. بازاردا ساتیلان تویوقلارین ایچینه یاری-یاری سو باسیرلار، گؤرمورسن پیشندن سونرا نه دادی اولور نه دوزو؟!
اوستاد‌ین سؤزلری بئینیمه باتدی. بیر ساعات سونرا کسیلگه‌ده ایدیک. ایندییه‌دیک یاخیندان تویوق کسیلگه‌سی گؤرمه‌میشدیم. تویوقلار سیرا ایله آیاقلاری قارماقدان آسیلی یاواش-یاواش ایتی بیر کَسَره یاخینلاشیب باشلاری قیرت-قیرت گؤوده‌لریندن آییریلیر سونرا بیر آیری تزگاهین ایچینه گئچه‌رک توک-تئلّکلری یولوشدورولور، ایچ-آلاتی بوشالدیلماق اوچون ائشیگه بوراخیلیردی. دالغین- دالغین بو دم-تزگاهی گؤزدن گئچیریرکن بیردن تویوقلارین آراسیندا ایکی تویوغون قیتداشاراق قونوشدوغو دیقّتیمی چکدی.
بیرینجی تویوق:
- باجین اؤلسون باجی!.. هئچ خبرین واردیر خبردن؟!!
ایکینجی تویوق:
- یوخ، نه خبری؟!.. اولمایا "مُرغانه"لری چوخالدیبلار؟
- یوخ جانیم! سنده گؤر نه‌لری دوشونورسن؟
- هن به؟!
- به‌یم بیلمیرسن بو ایل تویوق ایلی دیر؟!
- تویوق ایلی؟!!
- هن تویوق ایلی‌دیر!.. بیلیرسن؛ تویوق ایلینده بوْللوق اولار، گئچینه‌جک یاخشیلاشار، هر گون توی اولار، بایرام اولار، بو اوزدن بیزده بو دن چاتیشمازلیغیندان قورتولاریق...
- آآقیززز...سنینده لاپ عاغیلین آزالاییب ها. آناجلاریمیزین بو سؤزونو ائشیدمه‌ییبسن دئییبلر: تویوغون باشینی یاسدا دا کسرلر، تویدا دا؟! آداملارین دورومو یاخشیلاشدی، پیسلشدی بیزه نه؟!
- یووو.. تکجه بو دئییل. آداملار بایرامدان سونرا جومهور باشقانی سئچه‌جکلر. قراردیر؛ یئنی باشقان تویوق ایلی موناسیبتینه تویوقلارا حقّ-حوقوق وئره....
- حقّ- حوقوق نمنه‌دیر؟!
- یاخشی بیلمیرم، ائله بیل بیر چئشید دن-دوشدور.
- هاااا...بئله اولسا منده اؤزومو ییرتیب آداملارا یئپ-یئکه یومورتالار یومورتلایاجاغام....
قیرت- قیرت سسی قونوشمانی یاریمچیق قویدو.
- دوکتور.. دوکتور.. تویوقلاریمیز حاضیردیر، گل گئدک.
اؤزومه گلدیم، سسله‌ین اوستاد دفتری ایدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فارسجانلی بایرام
دوكتور جئری
گئجه یاریدان گئچمیشدی. تهران سوسوب هامی اویوموشدو. یوخو گؤزومدن دامیردی. قورخانایا (اسلحه خانایا) گؤزَتچی(نگهبان) دوراجاقدیم. اوزومه بیر چیرپی سو ووروب یوخونو قاچیرتماق اوچون توالئت سرویسلرینه گئتدیم.ساللانا-ساللانا ایچری گیردیكده عجیب-غریب، اَنایین سسلر دقتیمی چكدی:
- چ چ چ چ چششش...
- ج ج ج ج جگگ ...
- ق ق ق ق قیغغغ....
یوخو باشیمدان قاچدی. ایره لی له دیكده گوزگو (آینا) قارشیسیندا بیرینی گؤردوم. الیمی آرخادان چیگنینه قویدوم. گئری دؤندو. بایرام ایدی. یئنه قی قی قییغغغغ.... سسی چیخارتدی . قورخدوم بو كز.
- بایرام نولوب؟ بوغازیندا بیر شئی قالیب؟ ایسته ییرسن بیر آفتافا سو گتیریم ؟ - دئدیم.
سرتجه - یوخ...- دئدی سونرا اوز گؤزونو تورشادیب ائكله دی:
- تمركزومو پوزدون اوغلان!..
- نه تمركزو؟- دئیه سوروشدوم.
- لهجه سیز دانیشماق اوچون حرفلری فارسلار كیمی تلفظ ائتمَگه چالیشیرام!....ق ق قیغغغغ...غغ....
ماراقلا سوروشدوم:
- نییه بورادا تمرین ائدیرسن؟
- آخی سسین انعكاس تاپدیغی اوچون(یانكیلاندیغی اوچون) بورا چوخ الوئریشلی دیر- دئیه یانیتلادی بایرام.
بایرام بیزیم كندلی ایدی. هوشلو-باشلی بیریسی ایدی داها اؤنجه لری.عسگرلیگه گلمه میشدن قاباق كنكور سیناقلارینا بیرگه حاضیرلانیردیق. هر گون،شهرین ائل كیتابخاناسینا (عمومی كیتابخاناسینا) گئدیب درس اوخویوردوق. آنجاق بیر گون، كیتابخانایا واردیقدا، ایران آدی آلتیندا باسیلان گؤن جیلدلی قالین فارس تاریخ و ادبیات كیتابلاری، كیتابلیغین باش رفلریندن بایرامین تپه سینه تؤكولوب اونو آلتینا آلدی. گوجلوكله بایرامی كیتابلارین آراسیندان چیخارتدیق؛باییلمیشدی. اوچ گون خسته خانانین تختی اوستونده اوزاناقلی قالدی. دوكتورلار ساغالماسیندان ال اوزسه لرده او سونوندا اویاندی. آنجاق ایكی تَهَر بیر تَهَر اولموشدو. آذربایجانلی بایرام، فارسجانلی اولموشدو...
ائرته سی گون احوالاتی اوشاقلارا آنلاتدیم. گولوشدولر؛ توالئته، دیل آكادئمیسی آدی وئردیلر.بو اولایدان بئش-اون گون سونرا بؤلوگون(گروهانین) یاتاقخاناسی بؤیوك بیر توققوشمانین آلانی اولدو. بایرام، فارس عسگرلری باشینا ییغاراق،"من متعصب دئییلم" دئیه باشلادی توركلره جوك دئمَگه. دورومدان اولدوقجا اؤفكه له نن آراز آدلی سولدوزلو عسگر، بایرامین اوستونه یومولوب آغزی-بورنونو بیربیرینه قاتدی. بو چكیش-بكیشده بؤلوك باشی(فرمانده گروهان) ایچری گیردی.اولانلاری اؤیرنینجه درحال سوچلولاری جزالاندیردی: آراز اوچ گون دوستاقدا یاتمالی ایدی، بایرام ایسه اوچ گون تووالئتده كئشیك چكه جك ایدی. اؤز- اؤزومه دئدیم:
- بو مانقورت بایرامین شانسینا باخ، تام ایسته دیگی یئره گؤزتچی اولدو!
آچیقلاما:متن ده كی فارسجانلی سؤزو ، فارسوفیل سؤزجوگو قارشیلیغی كیمی ایشله نیب دیر. ( گئچمیشده آنگلوفیل لریمیز و روسوفیل لریمیزده اولوب)
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نوروز بایرامی كیمینكی دیر؟
دوكتور جئری
هر ایل نوروز بایرامی آستاناسیندا، آراشدیریجیلار چئشیدلی قزئت ، درگی و وئب سایتلاردا، "نوروز بایرامی كیمینكی دیر؟" سوروسو اوزه رینده بیر- بیرلری ایله سؤز دؤیوشدورمگه باشلایارلار.بعضی تورك آراشدیریجیلاری، ایندی نوروز آدی ایله گئچیریلن بایرامی،توركلرین اسكی ارگنه قون بایرامی بیلرلر. (ارگنه قون،اسكی توركلرین دؤرد یوز ایل اذیت چكه رك قیسینیب- سیغیندیقلاری یئردن بیر بوز قوردون یول گؤسترمه سی ایله قورتولوب چوخ گؤزل بیر یئره گلیب چیخمالاری، یئرلشمه لری نین بایرامی دیر). بعضی لری ایسه اونو تورانلیلارین تورا بایرامی اولدوغو قانیسیندادیرلار. بو آرادا نوروزو اوغوزخانا باغلایانلاردا آز دئییل لر.
قارشی یؤنده، فارس آراشدیریجیلاری نوروزو بیر فارس بایرامی كیمی دگرلندیره رك اونو جمشیدین پیك نیكه چیخماسی اولایی ایله ایلگی لندیریرلر. سانكی، جمشید آذربایجانا گلنده قیزیل تاختا اوتوروب اینسانلار اونو اؤز چیگینلرینده آپاراندا گونشین ساچاقلاری جمشیدین باشلیغی نین اوزرینه دوشدوكجه اینسانلار اونو گؤروب سئوینجدن بو گونو بایرام ائتمیشلر.
تورك و فارس آراشدیرجیلارین آراسیندا گئدن بو دارتیشمالارا بیر یوللوق سون وئرمك اوچون دئییرم: بوشونا اؤزونوزو یورمایین گؤزومون ایشیقلاری، نوروز بایرامی نه توركلرینكی دیر نه فارسلارین!... مومكوندور بو آرادا كوردلر، لورلار، بلوچلار،گیلكلر، عربلر و ... اورتایا آتیلیب دئیه لر: سن دوز دئییرسن دوكتور جئری، نوروز بایرامی توركلرین و فارسلارین بایرامی دئییل بیزیم بایرامیمیزدیر. یوخ گؤزومون گیله لری نوروز بایرامی سیزینكی ده دئییل!...
نوروز، دؤولتین باهالیغی جیلوولاما باشاریسیزلیغیندان یارارلاناراق جینسلرینی بیره نئجه یازیق خالقین بئلینه باسان اینصاف سیز اصنافلارین بایرامی دیر.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
ایراندا
گونده بایرام دیر!
دوكتور
جئری
گئچمیشده
جنس لر ایلده ببر یول، اودا ایلین سونوندا باهالاشیب بایرامین گلدیگینی
موژده له یَردی آنجاق ایندی جنس لر گونده باهالاشیر بئله لیكله ایراندا گونده
بایرام دیر!
ساعتی
باهالاشما
بوگون بیرآز آیین- اویون آلماق اوچون محله نین
باققالینا گئتمیشدیم. قیمت لری گؤرونجه چاشقینلیقلا:
- هاشیم
آغا نه خبردیر؟- دئیه سوردوم.
هاشیم آغا قیققیلدایاراق:
- ائله بیل چوخدانداندیر بازارا چیخمامیشسان-
دئدی.
- نییه دونن بازاردایدیم- دئدیم.
هاشیم آغا یئنه قیققیلدادی:
- دئمه دیم می چوخدانداندیر بازارا
چیخمامیشسان؟!
كارتی
گلین
قزئت لرین یازدیغینا گؤره سكه نین باهالاشماسی
جاوانلارین ائولنمه سینی انگل له میش دیر. اؤلكه نفوسونون آرتماسینا گرَه ك
دویولان بیر زاماندا، بو اولای دؤولت سوروملولارینی دریندن دوشوندورموش سونوندا
اونلار، چین اؤلكه سیندن سكه یئرینه یارانه كارتی ایله ایشله ین قیزلار وارد ائده جگی تاسارلامیشلار. بو خبرین
آیرینتیلاری یاخین گلجكده قامو اویونا آچیقلاناجاقدیر.
ایكی
اوشاق یئتمز!
دئییرلر آتی آت یانینا باغلاسان یا هایینی
گؤتوره ر یا خویونو. چین و هند اؤلكه لری ایله دوستلوغوموزو بركیشدیردیكدن بری سوروملولاریمیز
ایران نفوسونون آرتیرماسینی دوشونورلر. اونلارین فیكرینجه نفت پولو میللتین سفره
سی نین باشینا گلدیگیندن چوخ فرق ائتمز بو سفره نین باشیندا اوچ نفر اوتورسون یا
اوتوز نفر. آدام گره ك قوهوم – قونشودان گئری قالمایا!
من نه
قَدَر قوجا اولسامدا دگرم یوز جاوانا!
سوروملولار، اؤلكه نفوسونون قوجالاشماسیندان
قایغی لانیب دوغوملارین آرتماسی ایله اؤلكه جمعیتینی جاوان ساخلاماق ایسته ییرلر
آنجاق گؤرَولری (وظیفه لری) پایلاشماق
زامانی گلنده ائله بو یاشلی سوروملولار، گنج لری قیراغا ایته له ییب چیرتدیك چالا
چالا اوخویورلار:
من نه قَدَر، نه قَدَر قوجا اولسامدا دَگَرم یوز
جاوانا!.....
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
دؤولتی پورتاغال!
اوشاقلاری نین هئچ یامان اؤیرنمه سینی ایسته مه ین بیر آنا، اوغلونو بازارا گؤندرمیش. بو سیرادا، بلدیه مامورلاری ایله ال آراباسی اوستونده آیین- اویون ساتانلارین آراسیندا توققوشما چیخیب رنگلی- رنگلی یامانلار آلیش وئریش اولموش.اوغول ائوه دؤنونجه آناسیندان سوروشموش:
- آنا ...یك نه دئمك دیر؟
آناسی :- پورتاغال اوغلوم پورتاغال ! - دئمیش.
بایرام اولموش.قوناقلارین باشی آچیلمیش. آنا اوغلونا :- اوغلوم دور قوناقلاریمیزا میوه توت – دئمیش. اوغلان ، میوه قابینی قوناقلارین قاباغیندا توتاراق:
- دؤولتی ...یك لردن یئین ، همی شیرین همی سولودورلار!
اخلاقی سونوج: بو ایل "دؤولت قیمت لره نظارت ائده جك" وعده سیله میللته یاخشی پورتاغال ووردو!
شور گؤز قوناق!
بایرام قوناغی گئدندن سونرا، آرواد حیرصله اریندن سوروشموش:
- بو گلن كیم ایدی؟ آز قالیردی گؤزلری ایله آنامی یئسین؟
كیشی گولومسه یرك:
- عتیقه چی دوستوم ایدی!- دئمیش
قیمت لره نظارت
بایرام قوناغی پوسته لره ال اوزادینجا، ائو یییه سی:
- پوسته اوتوز مین اولدو، آللاه دؤولتدن راضی اولسون نظارتی اولماسایدی قیرخ مینه ده آلا بیلمزدیم- دئمیش.
قوناق پوسته لردن بیر سیخیم گؤتوره رك اونایلامیش:
- هه ! آللاه دؤولتدن راضی اولسون ، اون مین وئردیم تاكسی منه بورایا گتیردی. نظارتی اولماسایدی اون بئش مینه ده گله بیلمزدیم.
امكلی وئرن بایراملیغین صیفرلرینی سایمازلار!
7 یاشلی نوه ، بایراملیق آلاركن بیر پولا بیر77 یاشلی بؤیوك باباسینا باخیب دئمیش:
- بؤیوك بابا ، ائله بیل تورم دن خبریز یوخدور!
بؤیوك بابا نوه سی نین باشینی تومارلایاراق :
- اوغلوم، منیم خبریم وار ائله بیل دؤولتین خبری یوخدور!
ایبیشین بایرام گؤروشو
میللت وكیلی ایبیش بایرام گؤروشو اوچون داناباش كندینه گئدیب گئجه نی یولداشی قیبیش گیلده قالمالی اولور. گئجه یاریسی توالئته گئدملی اولان ایبیش، قاپی آغزینداكی كؤپكی گؤرونجه اوتاغا دؤنوب گولو تورپاغی ایله چیخارداراق گولدانین تركینه سیچیر .
اون بئش گون سونرا ایبیش تهراندان قیبیشا تئلفون آچاراق حالینی سورشماق ایسته ییر. قیبیش حیرصلی-حیرصلی :
- كئف احوالی بوراخ، دئ گؤروم هارا سیچمیسان،سن گئدندن، گونده ائوین بوتون اثاثلارینی ایئشیگه تؤكوب یویوب آرتیلاییریق گئنه پوخون ایگی كسیلمیر!
یئنی مودئل ار
ایبیشین باجیسی، هر ایل باشی ائوی نین بوتون اثاثلارینی دگیشدیریب یئنی موداسینی آلاردی. بایرامدان بایراما باجی گؤروشونه گئدن ایبیش بو كره یانیلیب قونشونون زنگینی باسیر. قاپی آچیلیب كوركن لری نین یئرینه غریبه بیر كیشی ائشیگه چیخیر. ایبیش بارماغینی دیشله یرك دئییر:
- آمان آللاهیم ، باجیم بو ایل ارینی ده دگیشیب!
بایرام قوناقلاری
اوشاق بایرام قوناغیندان سوروشور:
- باغیشلایین سیز هاچان گئده جك سیز؟
- نئجه مگر؟!
- هئچ، آنام دئییر قوناق گئدندن سونرا شامیمیزی یئیه جه ییك .
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنادیلی بایرامی اویونلاری
دوكتور جئری
21 فوریه، (2 اسفند) اولوسلار آراسی آنادیلی بایرامی دیر. بوتون بایراملاردا اولدوغو كیمی ، آنا دیلی بایرامی نین دا اؤزنه اؤزگو اویونلاری واردیر. بو اویونلار چوخراق شهر و كندلرین كوچه – خیابانلاریندا اوینانیر. بو اویونلاردان : باتوم اویونو، سو فیشقیرما اویونو(سو آیدینلیق سیمگه سی دیر) ، قووالا- قاچدی اویونو، اوچدو- اوچدو اویونو، كار- كور اولما اویونو، لال اویونو، اؤیرنجی- پولیس اویونو و نئچه نئچه آیریسینی آد آپارماق اولار. آنا دیلی بایرامی اویونلاری، رسمی دیللری بیریجیك اولان چوخ اولوسلو اؤلكه لرده سیجاق قارشیلانیر.
آنا دیلی بایرامی نین گلیب چاتماسینی قوتلایاراق سیزلری، اؤزلیك له گول بالالاریمیزی ائو- اوخولدا اوینانا بیله جك " اوچدو، اوچدو " اویونو ایله تانیش ائدیرم. بو اویوندا، دیلی رسمی لر اویون چیخارتماسالار اولدوقجا اگلنجه لی بیر اویونا تانیق اولاجاقسینیز.
- اوچدو، اوچدو، كیتاب اوچدو!
- اوچدو!
- اوچدو، اوچدو، اوخول اوچدو!
- اوچدو!
- اوچدو، اوچدو، موسیقی اوچدو!
- اوچدو!
- اوچدو، اوچدو، سینما اوچدو!
- اوچدو!
- اوچدو، اوچدو ، تیاتر اوچدو!
- اوچدو!
- اوچدو، اوچدو، آنا دیلی اوچدو!
- اوچدو!
- آنادیلی اوچماز فاشیست، سن یاندین ؛ چیخ قیراغا....
- اوچدو، اوچدو.....
بؤلوم: ساتیریک یازیلار