یاخشی أر
دوكتور جئری
دوستاغین باشقانی آسیلاجاق قادینین دامینا گئدیب،"یاسالاریمیزدا باكیره قادینلارین اعدامی ساقینجالیدیر بو اوزدن سیزی آغانین عقدینه گئچیرمهلیییك، نه دئییرسینیز؟" دئیه سوروشور. قادین گولومسهییب:" بیر سورون یوخ!" دئییر.
ائرتهسی گون قادینی دار آغاجینا آپاراندا تانیقلارین قاباغیندا بیر آن دوراقسانیب آغایا:
ـ " سیز یاخشی بیر اینسانسینیز" دئییر. "خستهخانادا ایدز بولاشیقلی قان آلدیغیم گوندن دوشونوردوم؛ عؤمرومون سونونادك كیمسه منله ائولنمهیهجك".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سئچیم گونونه حاضیرلیق
دوكتور جئری
یارین سئچیم گونو، سرنوشت تعیین ائلهمه گونودور. بو گونوندن یارینا حاضیرلیقلی اولمالیسینیز.
حاضیرلیقلار سیرایلا بئله دیر:
1ـ آخشام تئز یاتاجاقسینیز.
2ـ سحر ائركندن اویانیب بئش-اون دقیقه ایدمان یاپاجاقسینیز .
3ـ دوش توتوب ناماز قیلاجاقسینیز.
4 ـ نامازدان سونرا یاخشی بیر سئچیم یاپمانیز اوچون یئددی-سككیز دقیقه تانریا یالوار-یاخار ائدیب دوعا ائدهجكسینیز.
5 ـ مقوی بیر صبحانه یئیهجكسینیز.
6 ـ تمیز پالتارلارینیزی گئییب اوزهرینیزه مشهد عطری سورتهجكسینیز.
7 ـ قورآن آلتیندان گئچیب رای آلان حوضهلرین بیرینه یوللاناجاقسینیز.
8 ـ محكم، آرخایین آددیملارلا حوضهیه قدم باساجاقسینیز.
9ـ سیرادا دایاناجاقسینیز.
10ـ سیرادا دورانلارنلارلا یاواش-یاواش پیچیلداشاجاقسینیز،گولوشهجكسینیز.
11ـ نوبتینیز چاتینجا رای آلانین اوزونه باخیب گولومسهیهجكسینیز.
12- الینیزی قولتوغونوز ساغ جیبینه سوخاجاقسینیز.
13ـ الینیزی چیخاردیب قولتوغونوزون سول جیبینه سوخاجاقسینیز.
14ـ بیرآز نیگران اولاجاقسینیز.
15ـ یان جیبلرینیزه باخاجاقسینیز.
16ـ تلاشلاناجاقسینیز.
17ـ شالوارینیزین قاباق جیبلرینی، دال جیبلرینی آختاراجاقسینیز.
18ـ بیردن، ایكی گون قاباق باققالدان یاغ-دویو آلاندا پولونوزون سیغیشمادیغینی، سیجیللینی گیروو قویدوغونوزو خاطیرلایاجاقسینیز.
19ـ ایكی الینیز بیر باشینیز اولاجاق.
20ـ سرنوشتینیزی تعیین ائدهبیلمهیهجكسینیز....باییلاجاقسینیز.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
ان یاخشی پیس!
دوكتور جئری
جمعهگونو یولداشلارلا آنلاشدیق ائشیگه چیخاق.
من دئدیم:"باغا گئدك".
پروفسور نصرالدین دئدی:"یوخ، داغا گئدك!".
اوستاد دفتریده چؤلو اؤنردی. گؤردوك اولمایاجاق پوشك آتدیق،چؤل چیخدی.
یوك-یاپیتی اوستاد دفترینین آراباسینا چاتیب یولا دوشدوك. آز گئتدیك، چوخ گئتدیك دره تپه دوز گئتدیك سونوندا گؤز ایشلهدیكجه اوزانان بیر چؤللوگه یئتیشدیك. چؤل نه چؤل! لوت كویری بونون قاباغیندا گئیینَكلی گؤرونوردو. الیمین ترسی ایله آلنیمین ترینی سیلهرك :
ـ آذربایجاندا بو گئنیشلیكده بیر چؤلون اولدوغونو هئچ بیلمیردیم بورانین آدی ندیر؟! ـ دئیه سوروشدوم اوستاد دفتری دن.
ـ اورمو گؤلو چؤلودور! ـ دئدی.
چادیری قوروب اوجاغی قالادیق. برزیلی اتلری شیشه چكه-چكه سؤز پوشك آتماقدان دوشدو.
ـ نئچه سئچهنهیین آراسیندان بیرینی سئچمهده، پوشك آتماق ان اویغون، ان یاخشی یولدور من بیلهلی؛ همی كیمسهنین اورهگی قالمیر همیده اگلنجهلی اولور. اورنگی: جومهور باشقانی آدایلارینین رادیو-تلویزیون چیخیشلارینا پوشك آتاندا ، توپلار دزگاهین ایچینده فیرلاناندا نفسلرین سینهلرده گیزلندیگی،نومرهلرین بیر-بیر چیخدیغیندا هامینین راضی-راضی چپیك چالیب گولوشمهسی چوخ گؤرمهلی ایدی یولداشلار!!...
دئییرم كئشگه، سئچیم گونو، هر صاندیغین باشینا بیردنه بو دزگاهلاردان قویالار. همی اگلهنهریك، همی آداییمیزی سئچهریك، همی ده آمریكانین آغزینا یوموروق ووراریق...
پروفسور نصرالدین باشیلا سؤزلریمی اونایلایاراق اوستاد دفترینی سوزدو:
ـ اَشی سامان سنین دئییل سامانلیق كی سنیندیر، نه چیگه-پیشمیش اتلری تئز-تئز ایچرییه اؤتورورسن بیزی ده گؤزله؟
اوستاد دفتری بیر شئی ائشیدمیرمیش كیمی ایشینده ایدی، دگیرمانی دورمادان ایشلهییردی.اوستادین سایمازلیغینی گؤرن پروفسور نصرالدین قونوشوغوموزون آدینی توتدو:
ـ چوخلاری پوشگه اینانمیرلار دوكتور! دئییرلر: یاخشیراق ایله یاخشینین آراسیندا یاخشیراغی؛ پیسراق ایله پیسین آراسیندا ایسه پیسی سئچمهلیییك.....
ـ ای وای اؤلدوم....ای واییی...
زاریلدایان اوستاد دفتری ایدی. گؤزلری ایله او یان بویانی آختاریردی:
ـ هانی سو؟!..
ـ سو گتیرمهمیشم، چانتادا ایچگی وار،گؤتور. ـ دئدیم. (فیكرینیز شنگولكولایا گئتمهسین، ایچگیمیز سادهجه پئپسیكولا ایدی)
اوستاد دفتری اؤفكهایله:
ـ سو باشینا ایچگی ایله گئدهجگم اولان؟! ـ دئیهرك اوزاقلاشیب بیر كولون دالیندا گؤزدن ایتدی. پروفسور نصرالدین گولومسهدی:
ـ چوخ یئمهیین بویودا وار اوستاد!!ـ دئدی.
آنسیز كول دیبیندن اوستاد دفترینین باغیرتی سسی یوكسلدی:
ـ یاندیم آناممم!..یاندیم اویییی....
یئریمیزدن داشلاندیق." ای واییی.. اوستادی ایلان چالدی!" دئدیم. كول دیبینه قوشدوق. اوستاد دفتری یامان دورومدا ایدی! قیپ قیرمیزی كسیلمیشدی!...
ـ نولدو سنه اوستاد؟ـ دئیه سوروشدوم.
ـ سو یوخویدو یانیمی بو كولون یارپاغی ایله سیلدیم ـ دئدی. كولا باخدیم. چاشقینلیقلا:
ـ سیز آجیتقان یارپاغی ایله یانینیزی سیلمیشسینیز ؟!ـ دئدیم . اوستاد دفتری گؤینهیه-گؤینهیه:
ـ ایستهدیم داش ایله اؤزومو تمیزلهیم گؤردوم گونش داشلاری كؤز كیمی قیزاردیب بونا گؤره بو میراتا قالمیشین یارپاقلاریندان قوپارتدیم! ـ دئدی.
اونو چادیرا گؤتوردوك. بیر آز اوزو قویلو اوزاندی آنجاق بیردن بیره ایلان كیمی آچیلیب قیوریلماغا باشلادی. سیزیلدایا-سیزیلدایا:" ائله بیل كهلیگیم آزیب!" ـ دئدی. پروفسور نصرالدین های سالدی:
ـ هایدی كولون دیبینه!
اوستاد دفتری بیر گؤز قیرپیمیندا آرادان یوخ اولدو. " سانیرام اوستادین باشینا گون گئچیب "ـ دئدیم. پروفسور اوجاغین اوستونده كؤزهرن اتلری گؤزدن گئچیرهرك:
ـ هر نه دیر بو اتلرین باشینین آلتیندادیر! ـ دئدی.
هاندان-گئجدن اوستاد دفتری شالوارینی چكه-چكه یاخینلاشدی رنگی آغ آپپاق اولموشدو.چومبلدی. شالواری اوتوراقدان تیلیت قان ایچینده ایدی!
اؤزومو ساخلایا بیلمهدیم."اوستاد یئنه نولدو؟"ـ دئدیم. اینگیلدهیه-اینگیلدهیه:
ـ یانیمی سیلمك اوچون یئردن بیر پارچا كسسك قوپارتدیم ائله بیل ایچینده شوشه قیرغی وار ایدی ـ دئدی.
پروفسور نصرالدین سینیرلندی:
ـ اَشی سو اولمایان چؤلده سیچاندان سونرا شالوارینی یوخاری چكیب گلده! نه چئشید-چئشید سیلمه سئچهنكلری دئنهمك ایستهییرسن؟! اوتوراغان یازیغین گلمیرمی؟!...
آرتیق پوشكوموز اؤلموشدو. ییر-ییغیش ائلهییب شهره قاییتدیق.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسخ
یازان: دوكتور جئری
یامان داریخمیشدیم. یولومو ائلباغیندان سالدیم. بیری ایله قونوشماق، دردلشمك گئچیركن اورهگیمدن گؤزوم پروفسور نصرالدینه ساتاشدی. بیر آغاج اوتورقانین اوستونده كزیشیب مورگو دؤیوردو. سئوینجك سسلندیم:
ـ قود قودا قودا !! (1)
پروفسور گؤزلرینی آچیب منی گؤرونجه چیچگی چاتلادی:
ـ قید قود قیدی قود قودا؟!(2)
اؤپوش-گؤروشدن سونرا قوشا اوتورقانین اوستونده چومبلدیك. پروفسور منی سوزه-سوزه:
ـ قیدقید قودقید قیت؟ (3) ـ دئدی.
اوزگون-اوزگون:
ـ قیت قیت قیدا قید قیت ـ دئدیم ـ قیدقید قیدا قیت، قیدقید قودا قود!... (4)
پروفسور نصرالدین اوتورقادان آتلانیب چمنلرده ائشینه-ائشینه:
ـ قید قیت قیت، قیداقید قید قود (5) ـ دئدی.
باشیملا پروفسورون سؤزلرینی اونایلایاراق:
ـ قیدقید قیدا قودقیدقید قود قودا قدقوت قداقدا؛ قیدی قیدقوت قوتاقوت قیدقودا. (6)ـ دئدیم.
پروفسور قوللارینی هاوادا یئللندیرهرك قاققیلدادی:
ـ قد...قد...ققد.. قودا قیدقد قودا! قودقود قودی قوت قود. قود قودا قودد قیت قودا، قیت قودا قودا؟!(7)
حاق سؤزون قاباغیندا نه دئیه بیلردیم كی؟!
ـ قود(8) ـ دئدیم.
اتك یازیلار:
چئویرن: فرانتس كافكا
(1) اوهوییی...پروفسور!!
(2) اوه.. دوكتور جئری سنسن می؟!
(3) اَشی چوخداندیر گؤزه گؤرونمورسن؟
(4) قیرمیزی اتین باهالاشماسی حالیمی یامان پوزوب ؛ یاخشی بیلیرسن منیم آغزیمی قیرمیزی ات ایله آچیبلار، ات اولماسا اؤلهرم!..
(5) قیرمیزی ات باهادیرسا تویوق اتی یئ، همی اوجوزدور همی فایدالی .
(6) واللاه دوزونو ایستهسن نئچه آیدیر تویوق اتی یئییرم آنجاق بیر یئرده اوخوموشام؛ اوزون سوره بیر حئیوانین اتیندن یئییلسه او حئیوانین اوتور-دوروشو اینسانا سیزمیش اولاجاقدیر.
(7) قاه... قاه...ققا.. بوراخ بو سؤزلری دوكتور! سنده نه اوخویورسان اینانیرسان. من نئچه ایلدیر سحره، ناهارا، آخشاما تویوق اتی یئییرم، نییه تویوغا دؤنوشموشم؟!
(8) یوخ
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بو آیین قاووتونو آلیبسینیزمی؟!
دوكتور جئری
یارانهنی آلیب كئفیم بَتر ساز ایدی. بیر شئیلر آلماق اوچون بازاری الك-ولك ائتمكده ایدیم ؛ هردن ده میزیلدایا-میزیلدایا ماهنی اوخویوردوم:
ـ مندیلیمده پارهم وار
اورهگیمده یارهم وار
خالقین، مالی-دؤولتی
منیمده یارانهم وار!
قالابالیقدا بیردن اوستاد دفتریله بورون-بورونا گلدیم. اؤنجه تانیمادیم بیلهسینی. بیر دری بیر سوموك اولموشدو. گؤزلری درینه گئدیب آوورتلاری ایچری باتمیشدی. بورنونو توتسایدین جانی چیخاردی. قوجاقلاشدیق؛ ماراقلا:
"خوش گؤردوك اوستاد!"- دئدیم. "نییه به بئله؛ اولمایا یارانهنی كسیبلر؟"
اوستاد دفترینین سسی سانكی قویو دیبیندن گلیردی:
" یوخ!..."ـ دئدی.
اوستاد دفتری اهل-عیاللی بیریسی ایدی. دؤولتین، "ایكی اوشاق یئتمز" چاغریسینا لبیك دئیهرك ایكی فقره دوغورمادا بئش اوشاق صاحابی اولموشدو؛ بیرینجینده ایكیز، ایكینجینده اوچوز!..
بارماق اوجو یارانهسینی ساییشلادیم اوچیوزاللی مینه یاخین ایدی. اؤزومو ساخلایا بیلمهدیم دوغروسو:
ـ "باغیشلایین اوستاد، سوروشا بیلرم نئچه یارانه آلیرسیز؟!"
آجی بیر گولوش دوداغینا یاخیلدی:
ـ " هئچ!"
"بیر یاندان دئییر یارانهمی كسمهییبلر بیر یانداندا دئییر هئچ یارانه آلمیرام" ـ دئیه دئیندیم. "اولمایا یارانهسینی آروادی آلیر ".
لاپ قاریشدیرمیشدیم. اوستاد دفتری چاش-باشلیغیمی گؤرونجه یئنه قویو دیبیندن:
" ائله بیل خبرین یوخدو دوكتور؛ موللانصرالدینین باشینا گلن اویون باشیمیزا گلیب!"- دئدی.
"نه اویونو ؟..."ـ دئمك ایستهییردیم، اوستاد دفتری قویمادی:
" بیر گون موللانصرالدین ائششك اوستونده قاووت یئیردی بركدن بیر یئل اسمهیه باشلاییر. یولدان گئچن بیریسی موللادان نه یئدیگینی سوروشدوغوندا دئییر: بئلهكی یئل اسیر؛ هئچ!"
اوستاد دفتری الینی چیگنیمه قویوب گؤزونو گؤزومه تیكهرك سؤزلرینی یئكونلاشدیردی:
"هه!.. آغرین آلیم دوكتور جئری...بئلهكی باهالیق توزاناق سالیب بیزده هئچ یارانه آلیریق!"
اوستاد دفترینین بو سؤزلرینی ائشیدجك سئوینجیمدن الیمی الیمه چالاراق قیشقیردیم:
ـ "تاپدیم! تاپدیم!..."
اوستاد دفتری هویوخدو.قولومو سالیب بوینونا، او اوزوندن بو اوزوندن اؤپه-اؤپه دئدیم:
" آیلار ایدی؛ یارانهیه توركجهده نه دئیرلر دئیه دوشونوردوم بو گون تاپدیم؛ قاووت دئیرلر اوستاد... قاووت!...".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر