+0 به‌ین
شیخ آغانین حئیوان‌سئورلیگی
دوکتور جئری
من دونَنه‌دک اؤرت‌باسدیر ماحالی شیخ آغاسی‌نین تکجه موسلمان نؤوعوندن اولان اؤلکه و دونیا اینسان‌لاری‌نین قایغی‌سینی چکمکده اولدوغونو دوشونمکده ایدیم. سن دئمه اوحضرت اینسان‌لارلا یاناشی بوتون دونیا حئیوان‌لاری‌نین آشیری مودافیعه‌چی‌سی‌دیر ده بو ایندی‌یه‌دک گؤزلردن یایینمیش دورومدا قالیب.
جومعه آخشامی شیخ آغا بیزی شاما قوناق چاغیرمیشدی.خالقین معیشت، ایش و مسکن مسئله‌لری اوستونده چوخلو موباحیثه‌لر گئدندن سونرا نهایت سوفره‌لر آچیلیب چئشیدلی-چئشیدلی یئمک‌لر اورتایا قویولدو. هامی یئمگه باشلاماق اوچون شیخ آغانین ایجازه‌سینی گؤزله‌ییرکن، او، بیر بوشقاب گؤتوروب بیر شیش کاباب، بیر تویوق بودو، بیردنه ده بالیق چکه‌رک آیاغا قالخیب ائشیگه چیخدی. ایشین غریبه طرفی بو، او ائشیگه چیخارکن قاپی دالیندا اولان چوماغی دا یانیجا گؤتوردو. هامیمیز چاش-باش شیخ آغانین اوغول‌لوغو قلئیچی مورتورضا ساری دؤندوک. او گولومسه‌یرَک مسئله‌یه آیدینلیق گتیردی:
- یئددی آی قاباق قاراباسدی ماحالی‌نین شیخ آغاسی دده‌لیگیمه بیر موستضعف پیشیک هدیه وئردی. اوگوندن دده‌لیگیم پیشیگین یئمگینی اؤز الی ایله قاباغینا قویمادان اؤزغذاسینی یئمز.
سؤزلر بورایا چاتینجا بیردن ائشیکدن آجیناجاقلی پیشیک چیغیرتی‌لاری ائشیدیلدی. چاشقینلیق ایچینده گئنه قلئیچی مورتوضا دؤندوکده آچیقلادی.
- پیشیگین غذاسینی قاباغینا قویاندا قاپی-قونشونون آج-اوج پیشیک‌لری اونون یئمگینه شریک چیخماسینلار دئیه دده‌لیگیم چوماق ایله اونلاری قوووالاییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یوخسول و وارلی‌نین گؤزوندن یئنی یارانه‌لر
دوکتور جئری
یوخسول گؤزوندن:
دونن آخشام چاغی کوچه‌ده قونشوموز مشدی
خوجاوئردی ایله قارشی قارشی‌یا گلدیم. مشدی ال آراباسی اوستونده یئرآلما-سوغان
ساتماقلا دوققوزباش عاییله‌سینی گئچیندیریر.
شوخلوقجا بیله‌سینه دئدیم:
- مشدی! موشتولوغومو وئر، گلن آیدان
دؤولت حسابیزا ایکی-اوچ میلیون تومن پول تؤکه‌جک، داها لازیم دئییل بو یاشدا گئدیب
ایشله‌یه‌سن. بختور! ائوده اوتوروب «عدالتین شیرین مزه‌سی»-نی داداجاقسان!
مشدی خوجاوئردی آجی-آجی گولومسه‌ییب دئدی:
- موللایا دئدیلر؛ عزرائیل اوشاق
پایلاییر. جاواب وئردی؛ عزرائیل بیزیم اوشاغی الیمیزدن آلماسین اونون اوشاق پایلاماسینی
ایسته‌میریک!
وارلی‌نین گؤزوندن:
بیزیم بیر قیزیلچی قونشوموز وار. یارانه‌سی‌نین
کسیلدیگینی ائشیتدیم. ساتاشماق اوچون دوکانینا گئدیب بیله‌سینه دئدیم:
- یارانه‌نین کسیلدیگینه چوخ اوزولدوم.
گئنه بیز یارانه آلیب گئچینه‌جه‌ییک، بیلمیرم سیز یازیق‌لار نه ائده‌جکسیز؟
قیزیلچی قونشوموز دیشلرینی آغارتدی:
- عوضینده بیزده دؤولتین
باشینا بؤرک قویموشوق خبری یوخدور!
چاشقیلیقلا سوروشدوم:
- نه بؤرکی!؟
گوله-گوله دئدی:
- کورونا زامانی دؤولت بیز
قیزیلچی‌لارا نئچه میلیون وام وئریب قیسط‌لارینی یارانه‌میزدن چیخیردی، ایندیکی
یارانه‌میز کسیلیب بدبخت دؤولت قیسط‌لارینی هارادان چیخاجاق؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آللاه یا بنده؟!
دوکتور جئری
آخشام اوستو ایدی. دوست‌لارلا کندین قهوه‌خاناسیندا اوتوروب هر زامانکی کیمی اؤلکه‌نین آغیر ایقتیصادی دورومونا گؤره دارتیشماقدا ایدیک. اوستاد دفتری اؤفکه‌لنمیشدی: "سیزجه بو دوزدورمو ایسلامی مملکندیمیزده بیری آج، بیری توخ اولا؟ بیری ائولی، بیری ائوسیز اولا؟ بیری ایشلی، بیری ایش‌سیز اولا؟ بس عدالت هارادادیر؟ بس ائشیدلیک نئجه اولدو؟ نییه ایسلامی مملکندیمیزده آللاهین قانون‌لاری دوزگونجه ایجرا اولونمور؟!"
دانیشیغین قیزغین چاغیندا، بیردن اوزاقدان کندیمیزین آغ‌ساققالی موللا نصرالدینین لؤهله‌یه-لوهله‌یه گلدیگینی گؤردوک. بئلینده یئکه بیر چووال داشیییردی. خرمنلیکده اوینایان اوشاق‌لار، موللانی گؤرونجه اویون‌لارینی بوراخیب اونو دؤوره‌له‌دیلر. "موللاعمی! چووالیندا نمنه وار؟"-دئیه اوشاق‌لارین بیری سوروشدو. موللا چووالی یئره قویوب الی‌نین دالی ایله آلینی‌نین تری سیله-سیله،"جَویزدیر"-دئدی. بالاجا بیر اوغلان، "موللاعمی! او جَویزلردن بیز ده وئر دااا!"-دئیه یالواردی. کؤنلو-گؤزو توخ اولان موللا گولومسه‌یرک اوزونو اوشاقلارا توتوب دئدی: "اولسون گول‌بالالاریم! سیزه بو جَویزلردن پایلایاجاغام آنجاق پایلامادان قاباق سیزدن بیر سورغو سوروشاجاغام". اوشاق‌لار بیرآغیزدان،"سوروش"- دئیه قیشقیردیلار. موللا گولومسونوب سوروشدو: "اوشاق‌لار سیز ایسته‌ییرسیز من جَویزلری سیزین آرانیزدا آللاه قانونی ایله بؤلوشدورم یوخسا بنده قانونی ایله؟". اوشاق‌لارین ان بؤیوگو، "استغفرالله! استغفرالله! موللاعمی بو نه سؤزدور دانیشیرسیز؟!.. البته‌کی آللاه قانونی ایله بؤلوشدورملی‌سیز!"-دئیه یانیت وئردی. موللا اوبیری اوشاقلارا دؤندو. اوبیری اوشاق‌لار دا ان بؤیوک اوغلانین سؤزلرینی باش ساللاماقلا دوغرولادیلار. موللا گولوب چووالین آغیزینی آچدی. الینی چووالا سوخوب ایکی اوووج دولوسو جَویز چیخاردیب اوشاق‌لارین بیری‌نین اتگینه تؤکدو. اوشاق سئوینجدن گولدو. سونرا موللا اوشاق‌لارین کیمینه اوچ دنه، کیمینه بئش دنه، کیمینه اون دنه، کیمینه ایسه ایکی-اوچ پوک جَویز وئردی. سیرا ان بؤیوک اوغلانا چاتینجا موللا آیاغا قالخیب بیردن اوغلانین قولاغی‌نین دیبینه بیر شیلله ایلیشدیردی. موللانین بو گؤزله‌نیلمز حرکتیندن اوغلان شاشیردی. گؤزلری دولدو. آزقالا آغلایاجاقدی. "موللا عمی! جَویز وئرمیرسن، وئرمه. نییه به ووروسان؟!" ـ دئیه اوغلان سیزیلدادی.موللا فیلوسوفجاسینا آچیقلادی:
- "اوغلوم! مندن اینجیمه آللاهین قانونو ائله بئله‌دیر! پایلایاندا، کیمینی گولدورو، کیمینی آغلادیر، کیمینه آز، کیمینه چوخ وئریر، کیمینه ایسه هئچ نه وئرمیر! اگر سیز مندن ایسته‌سه‌ایدیز بنده کیمی جَویزلری بؤلوشدورَم، اینانین هره‌نیزه بیر قوچ اوْووج جَویز وئره‌جک ایدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نئجه اوروج توتاق؟
دوکتور جئری
موبارک اوروجلوق آیی یاخینلاشماقدادیر. دونن آخشام نامازیندان سونرا، شیخ آغایا دئدیلر:
- آغا!..ات باهادیر، دوگو باهادیر، یاغ باهادیر آلیب یئیه بیلمیریک، گومانیمیز بیر یئرآلما-سوغانا گئدیردی او دا جئیران داغینا چیخاندان الیمیز اتگیندن اوزولوب، بو گئدیشله بویورون بیز نئجه اوروج توتاق؟!
شیخ آغا بیرآز ساققالینی تومارلایاندان سونرا دئدی:
- باهالیق، یاغیش کیمی آللاه رحمتی دیر! باهالیقدان، نسه تاپیب یئیه بیلمیرسینیزسه، دئمک ایشلرین یاریسی اؤز-اؤزونه دوزه‌لیب. تکجه اوباشدان دوروب نیّت ائله‌مک قالیب!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
باهالیغین فایداسی
دوکتور
جئری
خانیم موعللیم کیلاسدا صوبحانه‌نین فایدالاری حاققیندا اوشاقلارا
دانیشیردی:
- گول بالالاریم!.. صوبحانه یئمه‌میشدن مدرسه‌یه گلمه‌یین. بیر دورمک
پنیر-چؤرک یئییب اوستوندن ده بیر ایستیکان چای ایچسه‌نیز، هم یاخشی درس اوخویا
بیلرسینیز همی ده بدنیز ساغلام اولار...
بالاجا یاشار آیاغا قالخدی:
- خانیم موعللیم منیم بدنیم هامیدان بتر
ساغلامدیر!
خانیم موعللیم گولومسه‌دی:
- حتماً همیشه مدرسه‌یه گلنده صوبحانه
یئییرسن؟
بالاجا یاشار باشی "هه" دئیه‌رک آرتیردی:
- خانیم موعللیم! بیز سحره، ناهارا، شاما صوبحانه
یئییریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فولکلوریک ناغیل:
سیاسی خوروز
دوکتور جئری
بیری وار ایدی، بیری یوخ ایدی. بیر قاری ننه وار ایدی. قاری‌نین گؤزل-گؤیجک، اوجا بویلو، گور سسلی، قیرمیزی بیر خوروزو وار ایدی. خوروز دانلی-دانیندا بانلایاندا قاری نامازینی قیلیب قورو چؤره‌گینی سویا باتیریب یئیه‌رک تانرییا شوکور ائدردی.
گونلرین بیر گونو، خوروز کولکوکده ائشه‌له‌ننده قیزیل بیر پول تاپدی. جلد پولو گؤتورب ائوه قاچدی. قاری قیزیل پولو گؤرجک سئوینجیندن اویناماغا باشلادی. خوروز دا دامین اوستونه چیخیب بانلادی:
- آلتین پارا تاپمیشام قوققولوقو... آلتین پارا تاپمیشام قوققولوقو...
شهرین گؤز-قولاقلاری خوروزو جاسولادیلار. چوخ چکمه‌دی، حاکیمین وریندن ایکی گزمه گلیب قیزیلی قاریدان آلدیلار. خوروز بونو گؤرونجه آغاجین بوداغینا چیخیب بانلادی:
- وار-یوخوموز تالاندی قوققولوقو.. وار-یوخوموز تالاندی قوققولوقو...
حاکیم دورومو بئله گؤرونجه، تئز قیزیل پولو قایتاردی. بو کز خوروز دیوارین اوستونه قوندو:
- حاکیمی قورخوتموشوق قوققولوقو... حاکیمی قورخوتموشوق قوققولوقو...
حاکیم ال-آیاغا دوشوب خوروزون آغزینی باغلاماق اوچون بیر توربا قیزیل قارییا گؤندردی آنجاق خوروز بانلاماقدان ال چکمه‌دی:
- حاکیم بیزه روشوت وئریر قوققولوقو... حاکیم بیزه روشوت وئریر قوققولوقو...
حاکیمین بویروغو ایله گزمه‌لر توکولوشوب خوروزو دوستاغا آپاردیلار. خوروز دوستاقخانین دامینا چیخیب بانلادی:
- حاق دئیه‌نی توتورلار قوققولوقو... حاق دئیه‌نی توتورلار قوققولوقو...
آردی کسلمه‌ین بانلاییشلاردان اؤفکه‌له‌نن حاکیم، علاجسیز قالاراق خوروزون اعدام بویوروغونو وئردی. خوروزو اؤلومه گؤتورنده یئنه بانلاییردی:
- دوغرو دانیشانی آسیرلار قوققولوقو... دریسینه سامان باسیرلار قوققولوقو...
ایکی گون سونرا حاکیم بؤیوک بیر قوناقلیق وئردی. سوفره‌لر آچیلدی. قیزاردیلمیش خوروزو گتیریب حاکیم قاباغینا قویدولار. خوروز گؤزونون قیراغی ایله دؤرد یانا گؤز گزدیردی. شهرین تانینمیش قیرخ اوغروسونو سفره‌نین باشیندا اگلمیش گؤرورنجه بیردن پیلاو تپسیسی‌نین باشینا چیخیب بانلاماغا باشلادی:
- اوغروباشی حاکیمه باخ قوققولوقو... اوغروباشی حاکیمه باخ قوققولوقو...
حاکیم قیزغین-قیزغین ایکی الی ایله خوروزو قارمالاییب آغزینا باسدی. خوروز دیرنمک ایسته‌سه ده حاکیمین بوغازی چوخ گئن ایدی. خوروز گورولتو ایله حاکیمین قارنینا یووارلاندی. خوروز اؤزونه گلینجه گؤردو: دوه‌چی‌نین اوغورلانمیش دوه‌سی، ناخیرچی‌نین ایتمیش اینگی، چوبانین قاچمیش قوچو هره‌سی بیر بوجاغا قیسیلیب. خوروز بانلایا-بانلایا دوه، اینک، قوچ ایله قول-قولا وئره‌رک یاللی گئتمه‌یه باشلادی:
- حاکیم یئین حارامدیر قوققولوقو... حاکیم یئین حارامدیر قوققولوقو...
حئیوانلار اوچ گون اوچ گئجه حاکیمین قارنیندا یاللی گئتدیلر. حاکیم نه قدر زور وئریردی خوروز قارنیندان چیخمیردی کی چیخمیردی!
سونودا حاکیمی حکیم‌خانایا آپاردیلار. اوچ ساعات عملیاتدان سونرا خوروز حکیم‌خانانین دامینا چیخیب بانلاماغا باشلادی:
- حاکیمین یانی جیریلدی قوققولوقو... منیم جانیم قورتولدو قوققولوقو...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایران میللتی آج دئییل!
دوکتور جئری
شئیخ آغا گون اورتا چاغی مسجیده گئدنده، تلویزیونون موخبیری قاباغینی کسدی:
- حاج آغا سیزدن بیر سورغو سوروشا بیله‌رم؟
شئیخ آغا باشی ایله "هه" دئدی.
- آمریکانین جومهور باشقانی دونالد ترامپ دئییب: ایران میللتی آجدیر. سیزین بو سؤزه گؤره فیکریز ندیر؟
شئیخ آغا قاش-قاباغینی ساللادی:
- ترامپ آنلاماییب بئله دئییب. آمریکانین میللتی آجدیر! بیزیم میللت لاپدا توخدور. هئچ یانا گئتمیرم، من ائله اؤزومو دئییرم. دونن مشدی خوجاوئردی‌نین دده‌سی‌نین قیرخی ایدی. ناهار دویونجا قئیمه‌پیلوو یئدیک، هله بیر قاپلامادا دولدوروب ائوه آپاردیم. آخشامی دا بزاز حاجی محمدعلی‌نین قیزی‌نین کبین کسمه‌سی ایدی. یئددی چئشید پیشمیش حاضیرلانمیشدی. یئریز بوش تپه-تیخلام یئدیک. قاییداندا دا یئکه بیر قاپلاما قولتوغوما وئردیلر. بوگون سحر نامازینی قیلدیقدان سونرا دا بیر آللاه بنده‌سی مسجیدده یاغلی چؤرک پایلادی. چوخ یئمه‌لی ایدی، بئش دنه یئدیم، یئددی-سککیز دنه ده ائوه آپاردیم...
موخبیر شئیخ آغانین سؤزلرینی کسدی:
- حاج آغا سیز همیشه خئیرده-شرده اولوب بیر تورلو قارنیزی دویورورسوز آمما میللتین دورومو بئله دئییل آخی!!
شئیخ آغا قاققاناق چکیب گولدو:
-هاهاها... رحمتلیگین اوغلو سن نه فیکر ائله‌ییرسن..میللتین دورمو بیزدن ده یاخشیراقدیر؟!
موخبیر چاش-باش اولدو:
- سیز هارادان بونو دئییرسیز؟!!
بو کز شئیخ آغا سوروشدو:
- سن بیلیرسن سوغانین کیلوسو نئچه مین تومندیر؟
- چوخ باهادیر.. اوچ مین، اوچ مین بئش یوز تومن..
- سن بیلیرسن سوغان نییه بو قدر باهادیر؟!
- ...
- بیلمیرسن من دئییم؛ سوغان بونا گؤره باهادیر، میللت بوللوجا سوغان آلیب یئییرلر ایشتاهلاری آچیلیسن آرتیقراق یئیه بیلسینلر!
موخبیر پرت اولدو:
- حاج آغا! میللتین چوخو آیدا بیر کیلو ات آلیب یئیه بیلمیر، سیز دئییرسیز: سوغان یئییرلر ایشتاهلاری آچیلسین؟!!
شئیخ آغا اگری- اگری موخبیره باخدی:
- نییه یئیه بیلمه‌سینلر؟.. دؤولت اوجوز اتی تؤکوب بازارا.. یئیه‌نه مینت!
- بئله ایسه، حاج آغا سیز آیدا نئچه کیلو ات یئییرسیز؟!
شئیخ آغا قاشلارینی چاتیب بیر آز سال-چیخدان سونرا دئدی:
- قیرخ کیلو، قیرخ بئش کیلو!
موخبیر شاشیردی:
- شوخلوق ائله‌ییرسیز؟!!
شئیخ آغا "یوخ" دئمک ایسته‌ینده، بیر گنج موتورنو اونلارین یاخینلیغیندا ساخلاییب" حاج آغا! حاج آغا! دا...می یئیه‌سن" دئیه‌رک باسدی گازا.
شئیخ آغا گولومسه‌دی:
- ملاحیظه بویوردوز..ائله ایکی یوز اللی قیرام بو!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر