او هارا، بو هارا؟!
دوکتور جئری
بیر ژاپونلو جوتون ایکیز اوشاقلاری اولور. قضادان بو آرادا بیر تورک سیاحی بونلارا قوناق گلیر. ژاپونلو جوت قوناغا دئییرلر بیزده دب بئلهدیر بو کیمی مؤوقعلرده اوشاغا قوناق آد قویمالیدیر. سیاح بئشیکلره یاخینلاشیب کؤرپهلری گؤزدن گئچیریرکن گؤرور؛ ایکیزلرین بیری آپ- آریق دیگری ایسه فؤوقالعاده کؤکدور. چاشقینلیقلا میزیلداییر:
- او هارا، بو هارا؟
قوناغین آغیزدان بو سؤزلر چیخار-چیخماز جوت سئوینجدن چپیک چالیب دئییرلر:
- نه اویوملو، گؤزل آدلار!
و اوشاقلارین بیرینین آدینی قویورلار اوهارا اوبیرینین آدینی ایسه بوهارا
***
تلویزیون اصفهان اکینچیلرینین زاینده رودون قوروماسینا دایر ییغینجاقلاری گؤستریر؛ بیر طرفده چالیب-اوخورلار، بیر طرفده نذیر پایلاییرلار، بیر طرفده تریبون دالیندان شوعارلار سسلهندیریرلر، بیر طرفده...
اورمو گؤلونون قورودولماسی گؤستریلرینه گؤره یئددی ایل قضایی پروندهسی آسیلی وضعیتده ساخلانیلان مدنی فعّالین باش-گؤزونه دَین باتونلارین یئری یئنیدن سیزیلداماغا باشلاییر. چاشقینلیقلا میزیلداییر:
- اوهارا، بو هارا؟!
***
دونن اوستاد دفتری بیزه قوناق گلمیشدی. گؤزونو تلویزیونون صحفهسیندن آییرمیردی. سونوندا اؤزونو ساخلاماییب دئدی:
- دوکتور! سیزین تلویزیونون آداملاری نییه بئله پیر-پیر پیریلداییرلار آنجاق بیزیم تلویزیونون آداملارینی قیل-قیپ باسیب؟
گولورم:
- اوستاد بو ماهوارهدیر!
چاشقینلیقلا باشینی تؤولاییب میزیلداییر:
- او هارا ، بو هارا؟!
***
قلئیچی مورتوضون تویو ایدی. دریسینه سیغینمیردی. دونیالار گوزلی بیر قیز آلمیشدی. تام گردهگه گیرهجک آندا بیردن برقلر گئتدی.یاریم دقیقه چکمهدی یئنه برقلر گلدی. اوتاغا گئچدیلر. قلئیچی سئوینجک گلینین دوواغینی قالدیریب اؤزونه باخاندا قورخودان دالی-دالی چکیلدی. دوواغین آرخاسیندان چیرکین بیر قیز اونا باخیردی. چاشقینلیقلا باشینا تاپداییب سیزیلدادی:
- او هارا، بو هارا؟!
***
شیخ آغا ائششکدن یئنیب بنز ماشینینا میندیکده چاشقینلیقلا اؤز-اؤزونه دئدی:
- او هارا ، بو هارا؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سیزه یالان دئییبلر
دسمالکشلر اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسینا خبر وئریرلر، موللا نصرالدین بیر مجلیسده اونون ظولمکارلیغیندان دانیشیب. شیخ آغا غضبلهنیب اونو حوضورونا چاغیریر:
- ائلهبیل باشین بدینینه آغیرلیق ائلهییر موللا!؟ ائشیتدیگیمه گؤره اوتوروب-دوروب بیزیم ظولمکارلیغیمدان دانیشیرسان؟
- حضرت آغا! سیز اؤزونوز یاخشی بیلیرسیز من همیشه ائله سؤزلر دئیهرم کی یئنی اولسون، غریبه اولسون. کیمسهنین ائشیتمهدیگی، بیلمهدیگی، دانیشمادیغی سؤزلر اولسون. سیزین ظولمکارلیغینیز هامینین بیلدیگی، دانیشدیغی کؤهنه بیر شئیدیر. بورادا نه غریبهلیک، نه یئنیلیک وار کی من ده دانیشام؟ سیزه یالان دئییبلر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گئنه فاطییا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطینین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابیلاری آختاراراق عایلهسینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختارانلاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتینلیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطییا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّهسینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، ددهلیگی
شیخ آغا ایللیک بودجهنی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو ددهلیگینین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینلهیهرک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازهزله بایرامدا ایستهییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسهیهرک ال آتیب بودجهدن اون-اونبئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائدهرک
پوللاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیللهییب
ایستهییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائلهمک ایستهییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمهدی:
- آغا! من ده ایستهییرم بورونومو عمل ائلهیم!
شیخ آغا اؤفکهلندی:
- مگر بیلدیر عمل ائلهمهدین؟
- نییه عمل ائلهدیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایستهییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایستهییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیشلارلا اونو سوزهرک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسهده نه ایش گؤرهجکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیملریمیزی بو موسیسهیه
توپلاییب اونلاردان ایستهیهجگم خالقیمیزین دورومون یاخشیلاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائلهسینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاقلار بیربیر بودجهلرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطینین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجهدن بیرآزجیق وئرهسیز فاطییا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پوللار اؤزومه لازیمدیر.. ایستهییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرجلیق ائلهمهیهسیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسهدی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایستهییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایستهینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیمدیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
کاسیبین اؤلن گونودور
دوکتور جئری
بیردن کوچهدن چیغیر-باغیر سسی قالخدی. "آخخخ..یازیق
مشدی تاروئردینین آتاسی آللاه رحمتینه گئتدی ها؟!" دئیه اورگیمدن گئچدی.
قونشوموز، مشدی تاروئردینین آتاسی نئچه واخت ایدی یاتاغا دوشموشدو. دئییردیلر
خورونا خستهلیگی توتوب . تلهسیک پالتارلاریمی گئیینیب ائشیگه قاچدیم. قونشولار
مشدی تاروئردینین قاپیسینا ییغیشمیشدیلار. ایچرییه بویلاندیم؛ مشدی تاروئردی
دیوار دبینده چؤمبَلیب الینی اوزونه دایاییب اؤکوتمه وورووردو. آروادی اوزونو
چیرماقلایاراق زاریلداییردی. قونشولار خورونانین قورخوسوندان ایچرییه گیرمک ایستهمیردیلر.
مشدی تاروئردییه باش ساغلیغی وئرمک گرهک ایدی. حیطه گئچدیم. "آللاه رحمت
ائلهسین.. آللاه صبیر وئرسین..منیم الیمدن نه کؤمکلیک گلر مشدی؟"-دئیه
سوروشدوم. مشدی تاروئردی بیر آنلیغا قاپیلدیغی احساساتدان آیریلدی. اگری-اگری منه
باخدی:
- نه رحمتی؟!.. نه صبیری ؟!-دئدی.
- مگر آتاز آللاه رحمتینه گئتمهییب؟!
اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- کئشکه آتام آللاه رحمتینه گئدردی!
فیکریم مشدی تاروئردینین عسگر اوغلونا گئتدی.
اولمایا اونا بیر شئی اولوب؟
- بئله ایسه نه اولوب؟!
ایکی الی ایله باشینا تاپدی:
- یخچالیمیز خاراب اولوب!
ایستهدیم گولََم. مشدی تاروئردی ایله آروادینین
احوالینی گؤردوکده اؤزومو زور ساخلادیم:
- مشدی! بو کی بیر شئی دئییل یاس-ماتم
توتموسوز، وئرهریک دوزلدرلر دا!
- به سن دئییرسن بیز معطل اوتورموشوق؟ شهرین
بوتون یخچالدوزلدنلرینی گتیردیک. دئدیلر بو داها دوزهلن دئییل...
دوز دئییردی. نئچه گون ایدی الی جانتالی
چئشیدلی-چئشیدلی آداملار مشدی تاروئردیگیلین ائوینه گیریب چیخیردیلار. بیزیم ده
فیکریمیز دوکتوره، حیکمه، دوعا یازانا گئتمیشدی!
- اولماسا بیر تزهسینی آلین دا. دئدیم.
اؤفکه
ایله آیاغا قالخدی:
- نفسین ایستی یئردن چیخیر ها قونشو! سفئه
یخچالین بیری اولوب اون- اون بئش میلیون. آخی
مینم کیمی گون موزد فهله ایلده اون-اون بئش میلیون قازانیر اونو دا ییغیب بیر یخچال آلا؟!
حاق سؤزون قاباغیندا من نه دئیه بیلردیم کی.
الیمدن تکجه بو گلیردی؛ بیر تورلو کاسیبین چوخ دا یخچالا احتیاجی اولمادیغی اونا قاندیریب
تسکینلیک وئرَم....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
حاجی لئلگین آرتیق بالاسی
دوکتور جئری
قاپی زیپ-زیپ دؤیولوردو. گئچن قیرخ ایلده قاپیمیز بئله برک دؤیولمهمیشدی. اؤز-اؤزومه دئدیم،"سن اؤلمه بو یا میللی-مدنی حاق-حوقوقلارمیزدیر گتیریبلر قاپی آغزیندان وئرهلر یا نفت پولودور!". آیاق یالین ائشیگه قاچدیم. تلم-تلهسیک قاپینی آچدیقدا، قونشوموز مشه خوجاوئردی ایله بورون-بورونا گلدیم. اوخو داشا دگمیشلر کیمی سوروشدوم:
- خئیر اولا مشدی، نه خبردیر؟!
الیندهکی کاغیذی منه اوزاداراق دئدی:
- دوختور! زحمت اولماسا آلا بو کاغیذی، منیم دیلیمدن حؤکومته بیر عریضه یاز!
بوش کاغیذی آلاراق دئدیم:
- قاپی آغزیندا پیسدیر، هله بویور ایچرییه گؤروم نه دئییرسن؟..
ایچرییه گئچر-گئچمز دردی دئشیلدی:
- دوختور اؤزون یاخشی بیلرسن، من گونموزد فهلهیم. سحر تئزدن مئیدانا گئدیرم، بیر گون ایش اولور بئش گون اولمور. بیمهمیز ده یوخدور. بللی دئییل باشیمیزا بیر قضا-قدر گلسه نئجه اولاجاغیق.هله بونلار بیر یاندا قالسین. بیز ائله بو آز ایله گئچینمکده ایدیک حؤکومت باشلادی اوچ میلیوندان آشاغی گلیری اولانلارا "سبد کالا" وئرمگه. بو "سبد کالا" اود اولدو دوشدو بیزیم ائوه. بئش – اون گون گؤزلهدیک بیزه ده سبد وئرهلر، خبر اولمادی. بیر آی گؤزلهدیک خبر اولمادی. ائوه گلنده آرواد باشلاییردی دئیینمگه؛ فیلان قونشون اوچ میلیون آیلیغی وار سبد کالا آلدی، بئهمان قونشونون دونقوزو اسکیکدیر سبد کالا آلدی؛ بیزه نییه وئرمیرلر؟ سونرا کاسا-کوزه نی منیم باشیمدا سیندیرماغا باشلادی. سنین عورضهن یوخدور حاققینی آلماغا. "سهام عدالت" وئرنده ده هامی آلدی سن دالییا قالدین حاققیمیز یاندی؟..
ایندی دوختور سندن خواهیش ائدیرم منیم دیلیمدن حؤکومته بیر عریضه یازیب حاققیمی دیریلدهسن!!
بیرآز دوشونجهیه دالدیقدان سونرا ایستهدیم دئییم، "مشدی! سنینکی نه "تامین اجتماعی" بیمهن وار، نه "کمیته امداد" دا " اداره بهزیستی" ده آدین وار، نه...." دئمهدیم؛ دئدیم:
- مشدی! عریضه یازماغا گرهک یوخ، "سبد کالا" سنی توتمور!
مشدی خوجاوئردی شاشیردی:
- آخی نییه! مگر بیز ایرانلی دئییلیک، منیمکی آیلیق گلیریم یئددی-سککیز مین تومندن ده آزدیر!!
باشیمی آشاغی سالاراق دئدیم:
- آخی سیز حاجی لئلگین آرتیق بالاسیسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یارانهنین مؤعجوزهسی
دوکتور جئری
کئچن آی اگری-بوروق ایدارهسینین باشچیسی یوز میلیارد تومن گؤتوروب کانادایا قاچاندا پولیس بیلدیردی:
- آی چیخمامیش سانیقی توتوقلاییب عدالت الینه تاپشیراجاغیق!
بو قیزیقلی خبرین آردینجا، آی باشی موخبیرلر پولیس ایدارهسینه توپلاشیب سانیق حاققیندا سوروشدولار.
پولیس باشقانی آچیقلادی:
- سؤز وئردیگیمیز کیمی، سانیقی توتوقلاییب تورمهیه باسدیق!
موخبیرلر شاشقین-شاشقین:
- بو بیر مؤعجوزهدیر؟! سیز نئجه بو ایشی باجاردینیز؟!..- دئیه سوروشدولار.
پولیس باشقانی باشی ایله موخبیرلرین سؤزونو اونایلادی:
- دوغرودور بو بیر مؤعجوزه دیر! یارانهنین مؤعجوزهسی!!
- یارانهنین مؤعجوزهسی؟!!!
باشقان گولومسهدی:
- ائلهدیر!.. بیز قاباقدان بیلیردیک، ایرانلیلار هر شئیدن واز گئچسهلر ده قیرخ بئش مین بئش یوز تومن یارانهلریندن واز گئچمهیهجکلر. بو اوزدن پوسقودا یاتدیق؛ سانیق اوغرونجا اؤلکهیه قاییدیب یارانهسینی آلاندا، خودپردازین قاباغیندا بیلهسینی یاخالادیق.
موخبیرلرین بیری دیللندی:
- بئله ایسه، نییه ایکی آی بوندان قاباق اوچ مین میلیارد تومن گؤتوروب قاچانی توتوقلامادینیز؟!
باشقان اوزونتو ایله یانیتدا دئدی:
- تاسفله؛ بللی اولمایان ندنلره گؤره، دؤولت اونون یارانهسینی کسمیشدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خبریز یوخدور!
دوکتور جئری
قهوهچی تئیمور آغانین شاگیردی چایلاری شاققاشاقلا میزین اوستونه دوزنده ائشیگده شیدیرغی یاغیش یاغیردی.
ماعاشلاردان دانیشیردیق؛ اوستاد دفتری دئییردی:
- من یازیق ایکی میلیون آیلیقلا نه ائدیم؟! ائوی گئچیندیریم؟! قیسطلاریمی وئریم؟! قیزیما جئهیز آلیم؟!
اوستاد فرهیخته اوزونتو ایله باشینی ترپهدهرک اوستاد دفترینین سؤزلرینی کسدی:
- رحمتلیگین اوغلو! من بئش میلیون آیلیقلا ائوین خرجینده قالمیشام. سن هله ایستهییرسن ایکی میلیونلا، قیسطلارینی وئریب قیز دا اره وئرهسن؟!
پروفئسور نصرالدین صؤحبته قاریشدی:
- منجه بو گون اون میلیون ماعاشلا بیر ائوی آنجاق ایداره ائتمک اولار.
من دانیشماق ایستهینده، تئیمور آغانین شاگیردی آیاق یالین صؤحبتین ایچینه قاچدی:
- آغالار باغیشلایین ها!..من فیکر ائلهییرم سیز موؤضونو بیرآز شیشیردیرسیز! نئجه یعنی ایکی میلیونلا، بئش میلیونلا، اون میلیونلا ائو گئچیندیرمک اولماز؟ من تئیمور آغادان آلان دوققوز یوز مین تومنله دؤرد باش عاییلهمی گئچیندیریرم...
اوستاد دفتری آجییا-آجییا اوزونو تئیمور آغانین شاگیردینه توتدو:
- اوغلوم اصلان! سیز اؤلموشسوز، خبریز یوخدور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیزده قورد قارداشدان اؤیرنمیشیک می؟!
دوکتور جئری
بیلگینلرین آراشدیردیقلارینا گؤره:
قانون، عدالت، برابرلیک، حاق-حوقوق کیمی قاوراملار تکجه اینسانی توپلوملارا عایید اولماییب یابانی حئیوان توپلولوقلاریندا گئچرلیدیر.
اؤرنک:
گئچمیشده اورماندا آسلان، قورد، تولکو یولداشلاشیب قرارلارشیرلار؛ آرخا-آرخایا وئرهرک بیرگه اوولاییب بیرگه یئیهلر.
گونلرین بیر گونو، بو اوچو اووا چیخیب بیر دووشان، بیر قویون، بیرده جئیران اوولاییرلار. یئمک واختی گلنده آسلان اوزونو قوردا توتوب دئییر:
- قورد قارداش! سن هامیمیزدان یاخشیراق حاق-حوقوقدان باش چیخاردیرسان دوزو بودور، سن اوولاری آرامیزدا پایلایاسان!
قورد تشکور ائدهرک الینی باغیرینا باسیب دئییر:
- سولطانیم!.. جئیران سیزینکی اولسون، دووشان تولکونونکو، قویون دا منیمکی...
آسلان اؤفکه ایله پنجهسینی قووزاییب وار گوجو ایله قوردون تپهسینه تاپداییر. قورد اوزون-اوزون اوزانیب اؤلور. سونرا آسلان گولومسهیرک تولکویه دؤنور:
- تولکو قارداش! اولماسا اوولاری سیز بؤلون!
تولکو الینی گؤزونون اوستونه قویوب دئییر:
- قوربان! جئیرانی ناهارا یئیین، قویونو شامدا یئیرسیز، دووشانی دا سحریزه ساخلایین!
آسلان قاققاناق چکیب گولور:
- تولکو قارداش! بو عدالتلی پای-بؤلوشو کیمدن اؤیرهنیبسن؟!
تولکو باشینی آشاغی سالیر:
- رحمتلیک قورد قارداشدان!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر