+0 به‌ین
اینقیلاب گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
فرقی ندیر؟
اینقیلابین قیرخینجی ایل دؤنومونده، موخبیر گؤستریجیلرین آراسیندا قوجا بیر کیشی‌یه یاخینلاشیب سوروشدو:
- حاجی عمی! سورشا بیله‌رم شاه زامانی ایله ایندی‌نین نه فرقی وار؟
قوجا الینده‌کی بایراغی یئله‌ده‌رک دئدی:
- چوخ فرقی وار! شاه زامانی بیر عیدده، بیر عیدده‌نین وار-یوخو تالاییب قانلارینی شوشه‌یه توتوردولار...
موخبیر قوجانین سؤزونو کسدی:
- هه.. اینقیلابدان سونرا نه جور اولوب؟!
- ایندی تام ترسینه‌دیر!
***
کیشی‌نین باشی آغرییردی!
اینقیلابین ایل دؤنومو موناسیبتینه خسته‌خانالاردا خالقا پولسوز خیدمت وئرنده بیر کیشی دوکتورون یانینا گئدیر.
- هاران ٱغریییر؟-دئیه دوکتور سوروشور.
کیشی بیر آز فیکبرله‌شیب دئییر:
- دوکتور دوزونو ایسته‌سن بیلمیرم گؤزوم آغرییر یا قولاغیم!
دوکتور چاش-باش قالینجا کیشی آچیقلاییر:
- قیرخ ایلدیر، مسئوللاردان ائشیتدیگیم باشقا، گؤردوگوم باشقا!
***
تلویزون ایله یخچال
ییرمی ایکی بهمن گؤستریسیندن قاییداندا اوستاد دفتری دئینمگه باشلادی:
- تلویزیون گونده دؤولتین بازاردا، اوجوزلو ات داغیتدیغی خبرینی وئریر آنجاق آلتی آیدان چوخدور بیزیم یخچالدا اتدن خبر یوخدور!
اوزونتو ایله باشیمی توولادیم:
- مگر سن یخچالی، تلویزیونون پریزینه تاخمامیسان؟!
***
کیم اینقیلاب ائله‌دی؟
تئیمور آغانین قهوه‌خاناسیندا یولداشلارلا چایلاشماقدایدیق. سؤز-صؤحبت باهالیغا چکیلدی.هامی اوی بیرلیگی ایله باشلادیلار حؤکومتی تنقید ائتمگه. آتماجایلا دئدیم:
- بو سؤزلر ندیر دئییرسیز، اینقیلاب ائله‌ین بوکیمی چتینلیکلره دوزمه‌لی‌دیر؟!
بو سؤز آغزیمدان چیخار-چیخاماز یولداشلار،" من اینقیلاب ائله‌مه‌میشم " دئیه باشلادیلار دارتیشماغا. سونوندا کاسا-کوزه‌نی اوستاد دفتری‌نین باشیندا سیندیریب دئدیلر:
- بو اینقیلاب ائله‌ییب!
اوستاد دفتری نسه دئمه‌ییب باشینی آشاغی سالینجا قولاغینا پیچیلدادیم:
- اوستاد دوغرو دئییرلر؟
اوستاد دفتری باشینی توولادی:
- یوخ بابا!.. منیم دیواریم آلچاق‌دیر. ائوده ده هر کیم اوسدورسا، آتار منیم بوینوما!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیمتلرده می کئفله‌نیب؟!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض، قیرخ یاشلی سون بئشیک خالاسینی اره وئرمیشدی. گنجلر حیطده یاللی گئدیردیلر. بیز، بیر قیراقدا دایانیب گوندمده اولان ایقتیصادی دوروما گؤره دارتیشماقدایدیق. اوستاد دفتری دئییردی:
- اؤلکه ایقتیصادیاتیندان باش چیخارتماق اولمور؛ دولار باهالاشدیقدیجا جینسلرین قیمتی ثانیه‌دن ثانیه‌یه آرتیردیردی آنجاق ایندی دولارین اوجوزلاشدیغینا باخمایاراق جینسلرین قیمتی اؤز باهالیغیندا دایانیب؟!
بو قونودا هره اؤز دوشونجه‌سینی ایره‌لی سورمکده ایکن، قلئیچی مورتوضون بؤیوک خالا اری- کئفلی ایسکندر حیط قاپیسیندان ایچری گیردی. دانیشیغین آخیمینی دَییشدیریمک اوچون دئدیم:
- یولداشلار! ایسته‌ییرسیز ایسکندری کئفلندیریب بیرآز اگله‌نک؟
اوستاد دفتری ایله پروفئسور نصرالدین گوله-گوله،" هه..هه"دئینده قلئیچی مورتوض دیللندی:
- یوخ اولماز! دده‌لیگیم شیخ آغا بیزه ایچکینی قاداغان ائدیب، بیلسه پیس اولار.
گولومسه‌یه‌رک دئدیم:
- نیگران اولما...
ایسکندری قارشیلاییب اؤپوش-گؤروشدن سونرا دئدیم:
- یولداشلار! بو قوتلو موناسیبته گؤره، سیزی بیر بارداق شرابا قوناق ائله‌مک ایسته‌ییرم، نه دئییرسیز؟!
هامی باشی ایله "یاخشی" دئینده ایسکندرین دوداغی قاچدی. ایچرییه گئچیب مطبخدن بئش بارداق گیله‌نار شربتی گتیردیم. بارداقلاری چاخناشدیب باشیمیزا چکدیکدن سونرا گؤزلریمیزی کئفلی ایسکندره تیکدیک. ایچکی همن ائتکیسینی گؤستردی. کئفلی ایسکندر دبرجه‌لنه-دبرجه‌لنه گئدیب یاللی باشی وظیفه‌سینی اوزه‌رینه گؤتوره رک عؤمروموزده گؤرمه‌دیگیمیز ادابازلیقلاری ایفا ائتمگه باشلادی. گولونج بیر بیچیمده، مندیلی الینده فیرلاداراق اگیلیب-دوروردو. هردن توخ ووروب یانینداکیلاری یئره سره‌‌له‌ییردی. گولمکدن قارنیمیزین اتلری آغریماقدایدی. بیردن ایسکندر اویناماغین بوشلاییب اورتالیغا گئچه‌رک کئفلی-کئفلی اوخوماغا باشلادی. هامی ماتدیم-ماتدیم یئرینده قورودو. ایسکندر اوخوماغیندا اؤلکه مسئوللاری تنقید آتشینه توتموشدو. من ایندییه‌دک بو تنقیدلرینی بی‌بی‌سی رادیوسوندان بئله ائشیتمه‌میشدیم! قلئیچی مورتوضون رنگ-روفو قاچدی. منه قاش-گؤز ائله‌دی، بیر ایشلر گؤروم. تئز ایسکندره یاناشیب قولومو بوینونا سالاراق قولاغینا پیچیلدادیم:
- ایسکندر! ایچدیگین شراب دئییلدی گیله‌نار شربت ایدی!
ایسکندر گؤزلرینی آخدیراق کئفلی-کئفلی فیسیلدادی:
- بونو تئزراق دئییدین، من آرتیق کئفلنمیشم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
خویلو خانیم مسئول اولوب!
دوکتور جئری
چیغیر-باغیر سسینه کؤچه‌یه تؤکولوشدوک. قلئیچی مورتوض ایله آروادی خویلو خانیم دالاشیردیلار. قلئیچی مورتوض کؤپورموشدو؛ آغیزینا گله‌نی دئیه‌رک خویلو خانیمین اوستونه یومولوردو. زور-گوج ایله قولتوغونا گیریب بیزیم ائوه گتیردیک. قونشولارین بیری دوداقلارینین آراسینا یاریمچیق بیر سیگار قویدو. بیر- ایکی درین سولوق ووردوقدا بیرآز حیرصی سویویان کیمی اولدو.
یوموشاق-یوموشاق سوروشدوم:
- مورتوض آغا گئنه نه اولوب؟!
سیگارین دومانینی بورنونون دلیکلریندن ائشیگه فیسقیراراق دئدی:
- نه اولاجاق؟!..بیزیم آرواد دا مسئول اولدو!..
شاشیردیم:
- بوکی لاپ یاخشیدیر!.. بوگونلری، بیر حوقوقلا ائوی گئچیندیرمک چتیندیر. ایندی گره‌ک هم کیشی ایشله‌یه، همی آرواد. اولمایا سن آروادین ائشیکده ایشله‌مه‌سینه قارشیسان؟
آجی-آجی گولدو:
- نئچه واختدیر؛ من آخشام آرغین-یورغون ایشدن قاییداندا، آرواد دیبی قاپمیش، دادسیز-دوزسیز شامی قاباغیما قویوب، من دیللنمکدن اؤزو ویر-ویر تؤکه‌رک دئیینیر: "نییه شامیمیز یانیق دادی وئریر؟.. نییه ائویمیز سوپورولمه‌میش قالیب؟ نییه ائوده پالتارلار یویولمور؟ نییه پوللاریمیز فالچی‌نین، دوعایازانین جیبینه گئدیر؟ " . بایاق یوموشاقجاسینا بیله‌سینه دئدیم: "آی خانیم! نییه اؤلکه مسئوللاری کیمی دانیشیرسان؟ سن شامی پیشیریرسن! سن ائوی سورپورملی‌سن! سن پالتارلاری یومالی‌سان! پولو خرجله‌ین سنسن! بو ایشلری باجارمیرسانسا، بیر قوللوقچو توتوم؟ بو سؤزومدن اؤفکه‌نیب قاپ-قاجاغین بیربیرینه چالاراق قیشقیر-باغیر سالدی: دئننُْْ، ایسته‌ییرم ائویمیزی داغیداسان؟ دئنن، ایسته‌ییرم سنین اوستونه گونو گتیرم؟.. دئنن، ایسته‌ییرم...
قلئیچی مورتوض یاواش-یاواش قیزیشیردی. دیواربیر قونشوموزا گؤز ائله‌دیم؛ بیر سیگار یاندیریب دوداقلارینین آراسینا قویدو.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئوللارین گؤزلری
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئییردی؛ مدرسه‌نین دفترینده اوتورموشدوم. بیر کیشی تلَسیک ایچری گیردی:
- منیم یئتیمیمی چاغیرین گلسین!
گولومسه‌یه‌رک سوروشدوم:
- آغازاده‌نین آدی نمنه‌دیر؟
اوشاغین آدینی دئدیکده، یئنه سوروشدوم:
- هانسی کیلاسدا اوخویور؟
کیشی بیر گؤزونو قییاراق دئدی:
- بیر گؤزومه سککیزده اوخویور، بیر گؤزومه ده دوققوزدا!!
سککیزینجی ، دوققوزونجو صینیفلرین سییاهیسینا باخدیم، اوشاغین آدینی تاپا بیلمه‌دیم.
- آرخایینسیز، آغازاده بو مدرسه‌ده اوخویور؟!
کیشی یئنه گؤزونو قییدی:
- بیر گؤزومه بو مدرسه‌ده اوخویور، بیر گؤزومه ده بو کوچه باشینداکی مدرسه‌ده!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئوللار اولماسایدی...
دوکتور جئری
قیرخ گونه یاخین ایدی خویلو خانیم، قلئیچی مورتوضو تحریمات ائله‌ییب اوزونه باخمیردی. قلئیچی مورتوض اؤنجه‌لری، اؤزونو بیر شئی اولمامیش کیمی گؤسترمگه چالیشسادا، گونو-گوندن آرتان ایچ فیشارین سونوجوندا، خالاسی اری- کئفلی ایسکندری آراچیلیق ائله‌مگه قوناق چاغیردی. کئفلی ایسکندر ار-آروادی اوز-اوزه اوتورتدوروب درد-چورلاریندان سوروشاندا، خویلو خانیم چادیراسی‌نین اوجونو دییشینده توتاراق اؤفکه‌لی-اؤفکه‌لی دئدی:
- ایسکندر قارداش! ائوه خرجلیک وئرمیر. دئینده بونو آل- اونو آل؛ بو قولاغیندان آلیب او بیری قولاغیندان اؤتورور...
کئفلی ایسکندر أیری-أیری قلئیچی مورتوضون اوزونه باخدی:
- دوغرو دئییر؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- گلیریم آزدیر خالا اری.. من نئجه ائله‌ییم؟!!
کئفلی ایسکندر یاواشجا سوروشدو:
- گلیرین نئچه‌دیر؟
- یارانه‌لی-مارانه‌لی بیر میلیون تومن.
- بیرررر میلیون تومنننن!.. سن بو پوللا ائوی گئچیندیره بیلمیرسن؟!!!
- ....
- حتما مدیریت ائله‌مه باجارمیرسان!
- مدیریت ائله‌مه؟!!
- هه مدیریت ائله‌مه! سن گره‌ک بیله‌سن آیدا بیر میلیونو نئجه خرجله‌‌یه‌سن.
- بئله ایسه، منیم یئریمه مدیریت ائله گؤره‌ک بو پولو نئجه خرجله‌یک گؤرسون؟!
کئفلی ایسکندر جیبیندن کیچیک بیر چؤرتکه چیخاردیب شاققاشاقلا حئسابلاماغا باشلادی. آرا-سیرا قلئیچی مورتوضدان سورغو دا سوروشوردو.
- اوغلوم مورتوض آیدا نئچه ائو کرایه‌سی وئریرسن؟
- اوچ یوز مین تومن.
- باخ اوغلوم! سن گره‌ک گونده اون مین تومن ائو کرایه‌سی اوچون قیراغا قویاسان.
- یاخشی!
- دؤرد باش عاییله‌سیز. هر بیریز گونده اوچ دنه سنگک چؤره‌گی یئسز، ائله‌یر اون ایکی سنگک. آیری دئییشله، سن گره‌ک گونده اون ایکی مین تومن چؤر‌ه‌‌ک اوچون قیراغا قویاسان. طبیعی‌دیر سنگگی یاوان یئمک اولماز، پنیر لازیم‌دیر. پگاه پنیرلری‌نین قوطوسو بئش مین تومن دیر، یعنی سن گره‌ک گونده بئش مین تومن، پنیر اوچون قیراغا قویاسان. قند-چای اوچون ده، گونده ایکی مین تومن قیراغا قویسان گؤره‌ر. قالدی؛ برق، گاز، سو و تئلئفون پولو. گونده اوچ مین تومن ده بونلارا قیراغا قویمالیسان. بونلارین هامیسینی توپلاسان نئچه ائلر؟!
قلئیچی مورتوض بارماغیندا حئسابلاماغا باشلایینجا کئفلی ایسکندر اؤزو جاواب وئردی:
- ائله‌یر اوتوز ایکی مین تومن. آیدا ائله‌یر دوققوز یوز آلتمیش مین تومن.
قلئیچی مورتوض باشی ایله کئفلی ایسکندرین سؤزلرینی دوغرولادی.
- قالار بورادا سنین قیرخ مین تومنین. اودا یئتیشر ائوین خانیمینا. هر نه اولسا خانیملارین اؤزلرینه مخصوص خرجلری وار!
سؤز بورایا چاتاندا، خویلو خانیم گولومسه‌ییب چادیرا‌نین اوجو آغزیندان دوشدو.
آخشام باشی قلئیچی مورتوض کئفلی ایسکندرین الینی برک-برک سیخیب یولا سالاندا دئدی:
- خالا اری آللاه سندن راضی اولسون! سن اولماسایدین من نئجه ائله‌یه‌جکدیم؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آفتافا
دوکتور جئری
دئییرلر: قدیم أیامدا، اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باش‌کندی، ترس آوادا قلئیچی مورتوضون آفتافا ساتان دوکانی وار ایمیش. قلئیچی مورتوضون چیلخا میسدن تؤکولموش آفتافالاری، اوروس‌دان گتیریلدیگی اوچون نیقالای آفتافاسی آدی ایله خالق آراسیندا اون (شؤهرت) قازانمیشدی. نیقالای آفتافالاری‌‌نین باهالی اولدوغوندان تکجه اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باشچیلاری بو آفتافادان فایدالانیب قارا خالق لولئهین ایشله‌دردی. داناباش کندی‌نین گؤرکملی تاریخچیسی اوستاد دفتری‌نین آراشدیردیقلارینا گؤره، ائله او دؤنمدن آفتافا اؤلکه‌دارلیق سیمگه‌سینه چئوریلیب‌دیر. پلاستیک صنعتی اورتایا چیخدیقدا نیقالای آفتافالاری سیردان چیخیب یئرینی پلاستیک آفتافالارا وئردی. ایندی نیقالای آفتافالارینی یالنیز عتیقچی‌لرده گؤرمک اولار.
دئییرلر: بیر گون قلئیچی مورتوض سحر تئزدن دوکانینی آچیب موشتری یولو گؤزله‌ییرکن، دده‌لیگی شیخ آغا الینده آفتافا [ایندی بو آفتافا پاریسین لوور موزه‌سینده ساخلانیلیر] ایچری گیریر:
- اوغلوم مورتوض ! منه وئردیگین بو آفتافا دلیکدیر ده سو ساخلامیر!.. آیاق یولونا گئدیب ایشیمی گؤرندن سونرا گؤرورم سویو گئدیب طهارت آلا بیلمیرم. مومکون اولسا بونو دگیشدیره‌سن.
قئلیچی مورتوض سوفته‌سی کور اولماسین دئیه آفتافانی دگیشدیرمک ایسته‌میر. بیرآز دوشونوب دئییر:
- دده! اولماسا سیز اوّل آفتافا گؤتورون سونرا ایشیزی گؤرون!
دئییرلر: بو سؤز شیخ آغانین عاغلینا باتیر. آفتافانی قولتوغونا ووروب دوکاندان چیخیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر