ائی وای میلّت!
دوکتور جئری
ترس آوانین شیخ آغاسی، داغلیق داناباش کندیندن
قاییداندا ائششکدن دوشوب دونیاسینی دگیشمیشدی. کند ماتمه بورونموشدو. قبیریستانلیق
قیم-قیم جاماعاتدان قیمیلدیردی. شیخ آغا لوت غسالخانا داشی اوستونه اوزادیلمیش
تکجه بیر آغ پارچا تشکیلاتی اوزرینه چکیلمیشدی. یئددی اوغلو جنازهنین قیراغیندا
ال-قولتوق دایانیب آستا-آستا گؤز یاشی آخیدیردیلار. اؤلو یویان سایغی ایله ایجازه آلیب اؤلونو یوماغا باشلادیقدا اوغلانلار
سس سسه وئریب :
- ائی وای دده... ائی وای دده... - دئیه آغلاشماغا باشلادیلار.
اؤلو یویان احتراملا اؤلونو یویوب سون مرحلهده
آغ پارچانی گؤتوروب آغانین تشکیلاتینا دا
بیر لیف چکمک ایستهدیگینده، اوشاقلار اؤنجه حیرتله ددهلرینین تشکیلاتینا
سونرا بیربیری اوزونه باخاراق سس سسه وئریب داها بتر آغلاشدیلار:
- ائی وای ننه... ائی وای ننه!
..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سن ده موللایا وئرمیسن؟!
دوکتور جئری
باشدان دئملییم اوخودوغونوز بو یازی، کندیمیزده باش وئرن گئرچک بیر اولایدان قایناقلانیب و من بیر شئی آرتیریب-اسکیتمهدن احوالاتی اولدوغو کیمی قیساجا آنلاتماغا چالیشاجاغام.
بیزیم کندیمیز باغلی-باغاتلی بیر یئردیر و اهالینین باشلیجا گئچینهجگی ائله بو باغلاردان تأمین اولور. آللاهین حول و قوهسی ایله، بیلدیر بیر یاندان باغلارین یاخشی میوه وئردیگیندن، بیر یاندان دا میوهنین یاخشی پولا گئتدیگیندن، اوزون ایللیک سیخینتیدان سونرا کند اهالیسینین اوزو گولوب یاخشی گلیر الده ائده بیلدیلر. کسینلیکله دئیه بیلهرم ان کیچک باغچیمیز بئله، بیلدیر ایکی-اوچ یوز میلیون تومن میوه ساتا بیلمیشدی. بورایاجان هر شئی یاخشی ایدی. کندین قیافتی یاواش-یاواش دگیشمکده ایدی. کیمی ائو-ائشیگینه خرج قویور، کیمی ائو-اوشاغینین پال-پالتارینی تزهلیر، کیمی ایسه یئنی موتور-ماشین آلیردی. هر شئی یولوندا گئدیرکن بیر گون کندین موللاسی آخشام چاغی اهالینی مچیده چاغیردی. یاریم ساعات آللاه-یئیغمبردن دانیشاندان سونرا اساس مؤوضویا گئچیب بیلدیردی، قوم شهرینده بؤیوک بیر شیرکت آچیب و اهالیدن ایستهدی بو شیرکتده سرمایهگذارلیق ائلهمکله، هر یوز میلیون تومنه آیدا بئش میلیون تومن خالیص قازانج و یا همان سود آلا بیلرلر. بو وعده ایله جاماعات آراسیندا ولوله دوشدو. کیمیلری آیدان-آیا کارمندلر کیمی حوقوق آلاجاقلارینین سئوینجینی یاشادیلار، کیمیلری ایسه بیر ایلده پوللارینین نه قدر آرتاجاغینی حسابلادیلار. ائرتهسی گوندن موللا، کندین مچیدینده دفتر-دستک آچاراق اهالینین پوللارینی چک-سوفته قارشیلیغیندا توپلاماغا باشلادی. گئرچکدن ده موللانین شیرکتینده سرمایه یاتیردانلار، اوچ-دؤرد آیاجان وعده وئریلن سودو تام آی باشیندا حسابلاریندا گؤروردورلر. بو خوشحسابلیق قونشو کندلرده اولان اهالینی ده موللانین شیرکتینه سرمایه یاتیرماغا تشویق ائدیردی.
اوچ آی اؤنجه، بیردن بیره حسابلارا تؤکولن سودلارین قاباغی کسیلدی. بؤلگهده چاو دوشدو مولانین شیرکتی سینقین چیخیب. موللانین آرا-برهده گؤرونمهمهسی بو شاییعهنی بیرجوره تصدیقلهییردی. کند تالواسا ایچینده ایدی. شیرکتده میلیاردلیق سرمایه یاتیردانلاردان بیر نئچهسی شهرده وکیل یانینا گئدیب مؤوضو حاقیندا و نئجه شیکایت ائلهجکلری بارهده مشورت ائلهدیلر. وکیلین فیکرینجه، شیرکت سینقین چیخمیشسا و موللا دؤولتدن سینقینلیق بلگهسی آلمیشا دئمک اولار سرمایه یاتیردانلارین پوللاری باتمیش ساییلیر! کندلیلرین بیری دئدی: بیز شیرکت-میرکت تانیمیریق بیز پوللاریمیزی موللایا وئرمیشیک و پوللاریمیزی اوندان ایستهییریک. وکیل بیرآز دوشونوب آرتیردی: سیز پوللاریزی موللایا وئریب آیدان آیا اوندان سود آلمیشسانیز بو ریبادیر و دؤولتین بوندان خبری اولسا سیزی توتوب ریبالی پول وئرمک سوچو ایله زیندانا باسا بیلر. بو خبر کندده یاییلینجا اهالینین ایکی الی اولدو بیر باشی...
کندیمیزده عوض آدلی بیر قوجا کیشی وار. بیر تصادوف قضاسیندا فلج اولاراق اوتوراق اولوب. اوغلانلاری گونونو گئچیرسین دئیه اونو سحر چاغی گتیریب کندین قهوهخاناسینین قاباغینا قویوب آخشام گلیب آپارارلار. عوض قهوهخانایا گلنلرین هانگیسینین قیافهسینی پوزغون گؤرورسه یانینا چاغیریب قولاغینا پیچیلداییر:
- سن ده موللایا وئرمیسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قورتولوش یولو،
آلومینیوم ییغماقدان گئچیر!
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی اولان ترسآوا خالقینین
اساس پئشهلری اکینچیلیک ایدی. آنجاق نئچه ایل ایدی نه اکیردیلرسه ایل باشی آیاق
آلتیندا قالیب پولا گئتمیردی. گئتدیکجه فلاکته سوروکلهنن کند اهالیسی سونوندا بو وضعیتدن چیخماق اوچون ییغیشیب ماحالین شیخ
آغاسینین حوضورلارینا گئتدیلر. شیخ آغا ایکی ساعات کسکین دانیشیغی ایله ایچری و
دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- سیز بو ایل یئرآلما اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
خالق سئوینجک
داغیلماق ایستهینده ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا
کندینین یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین
یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
قلئیچی مورتوضون
بو سؤزلرینه خالق گولوشوب داغیلدی.
ترسآوالیلار
او ایل یئرآلما اکدیلر. آنجاق ایل باشی گئنه یئرآلما آیاق آلتدا قالیب پولا گئتمهدی.
بو وضعیتدن داریلان ترسآوالیلار چارهسیز گئنه شیخ آغانین حوضورونا یئتیشدیلر.
شیخ آغا گئنه ایکی ساعات کسکین
دانیشغی ایله ایچری و دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- اولماسا سیز بو
ایل سوغان اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
گئنه خالق داغیلماق
ایستهینده گئنه ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا کندینین
یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
بو کز قلئیچی مورتوضون سؤزلرینه خالق گولمهدی
آنجاق گئنه داغیلدی.
ترسآوالیلار او ایلده سوغان اکلدیلر. آنجاق
ایل باشی گئنه سوغان آیاق آلتدا قالمیشدی دا پولا گئتمیردی. بو کره ترس آوالیلار
شیخ آغانین یانینا وارماییب، گئدیب آلومینیوم ییغماغا باشلادیلار. ایل باشی کندین
خرمنلیگینده داغ کیمی آلومینیوم توپلانمیشدی. اهالی ییغیشیب قلئیچی مورتوضون یانینا
گئدیب سوروشدولار:
- سنین سؤزونه باخیب بو ایل آلومینیوم
توپلامیشیق، ایندی دئییرسن بو آلومینیوملاری نئیلهیک؟!
قلئیچی مورتوض گولومسهیبیب دئدی:
- ایندی بو آلومینیوملارلا بیر طیاره دوزلدیب اؤرت
باسدیر ماحالیندان قاچین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
طالیبان گولمهجهلری
دوکتور جئری
قورخو!
اوستاد دفتریدن سوروشدوم:
- طالیبانین باشچیسینین آدی نمنهدیر؟
- هیبت الله!
- دوغرودان هیبت الله دیر یوخسا ایستهییر خالقی قورخودا؟!
تاریخ تکرار اولور
یئنی حؤکومتین قرارلارینی بیلدیرمک اوچون طالیبان طرفیندن بیر جارچی کابیله گؤندهریلیر. جارچی شهرین مرکزینده اوجا بیر یئره چیخیب قیشقیریر:
- آییی..جاماعات! صاباح دئمهیین: ائشیتمهدیک، بیلمهدیک! بوگوندن اعتباراً: ساققال قیرخدیرماق قاداغان! قادینلارین ائشیگه چیخماسی قاداغان! قیزلارین مدرسهیه گئتمهسی قاداغان! سینما قاداغان! تیاتر قاداغان! موسیقی قاداغان!....
نقسی کسیلین جارچی دوشونور گرهک چوخ شئیلری دئیه؛ قیسا کسیر:
- اوزون سؤزون قیساسی، قاییتدیق اولدوق ییرمی ایل قاباقکی کیمی!
طالیبان بیزدن عاغیللیدیر!
اوستاد دفترییه دئییرم:
- ائشیتمیشسن کئچمیش میلّت وکیلی علی مطهری دئییب: طالیبان بیزدن عاغیللیدیر؟!
گولور:
- عاغیللی اولماسایدی، سئچدیگی مسئوللاری، میلیاردلار تومن سئچکیلره خرجلهیهرک بیرده میلّته سئچدیرردی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جان اوجوز، واکسن باها
اوستاد دفتری
جاماعات ترسآوانین خستهخاناسی قاباغیندا ایلان کیمی قیوریلیب آچیلیردی. هرکس واکسن وورماغا تلهسیردی. دوکتور جئری خستهخانین گیریش قاپیسینی کسیب آداملاری بیر-بیر ایچری اؤتوروردو.
واکسن وورما چوخ آغیر ایرهلیلهییردی. آرا-سیرا صفین او باشیندا بیریسی، "ائی وای ددهم الدن گئتدی" و یاخود "ائی وای ننهم الدن گئتدی" دئیه قیشقیر-باغیر سالاندا، دوکتور جئری ایسه صفین بو باشیندا نسه دئییب باشینا تاپداییردی.
***
یئددی آی قاباق، دونیادا خورونا خستهلیگینین واکسنی تاپیلینجا، ترسآوانین آغساققاللاری شیخ آغانین خیدمتینه یئتیشیب بو قونودا اونونلا دانیشماق ایستهدیلر. اؤنجه اهالی طرفیندن خبرییغان قلئیچی مورتوض سؤزه باشلادی:
- آغا!.. خورونا خستهلیگی اوزوندن گونده ترس آوادا یوز اللی باش آدام اؤلور. بیلدیگینیز کیمی ایندی کافیر اؤلکهلرینده بو خستهلیگین واکسنی تاپیلیب. بونا گؤره اهالی سیزدن ریجا ائدیر مسئوللارا بو واکسنین آلماغینی تاپشیراسینیز.
شیخ آغا اوزونو ترسآوانین ساغلیق باخانی کاتتا ایسلاما چئویردی:
- کاتتا! بو واکسنین فیأتی نئچهدیر؟
کاتتا ایسلام سایغی ایله باشینی اگیب دئدی:
- آغا! هر واکسنین قیمتی ییرمی دولار- بیزیم پول ایله بئش یوز مین تومندیر..
بو یانیتدان شیخ آغا اوزولدو:
- چوخ باهادیر! هله اوستهلیک تحریملره گؤره الیمیز ده چوخ دالیدیر..
بیر آنلیغا هامی سوسدو. بیردن اوتاغین بوجاغیندا اوتوران دوکتور جئری آیاغا قالخدی:
- حضرت آغا! سیز منه ایکی آی مؤهلت وئرسهنیز، من بو واکسنی دوزلدیب اوندان بیر قیمتله یعنی اللی مین تومنله جاماعاتین ایختیارینا قویا بیلهرم.
بو اؤنریدن شیخ آغانین قاش-قاباغی آچیلدی:
- دوکتور! سیز بو واکسنی دوزلدیب جاماعاتا وورون؛ سیزین اللی مین تومنلریز منیم گؤزوم اوسته!
***
منیم واکسن وورماغیما اوچ-دؤرد نفر قالمیشدی. بیردن صفین او باشیندا یئنه بیریسی هارای قوپاردی: ائی وای اوغلوم الدن گئتدی!
وای سسی یوکسلینجه تئز گؤزومو دوکتور جئرییه تیکیب قولاغیمی قابارتدیم. دوکتور جئری ایکی الی ایله باشینا تاپداییب میریلدادی:
- ائی وای اللی مین تومنیم الدن گئتدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتین دلیگی
دوکتور جئری
بیزیم بو قلئیچی مورتوضون سیاستدن باشقا
دونیانین بوتون ایشلرینه بورنونو- بارماغینی سوخدوغونو سؤیلهسم مومکوندور
اینانمایاسانیز. آنجاق بو بیر گئرچکدیر؛ قلئیچی مورتوض هئچ واخت سیاسته- اونون دئییشیجه
دؤولت ایشینه قاریشماز. حتا گئچن هفتهلرده
برقین گونده بئش-آلتی ساعات کسیلدیگینه اعتراض ائلهین اهالی، اوندان
بو گؤستریلره قاتیلدیغینی ایستهینده قورخا-قورخا ایکی الینی گؤیه قالدیریب دئدی:
یو.. یو.. من یوخ!
بونون سببینی سوروشورسونوز؟ مومکوندور یئنه
اینانمایاسانیز بونون سببی ائله برق دیر!
اینقلابدان سونرا، ترس آوادا دؤولتین ایلک برق
چکدیگی یئرلردن بیری قلئیچی مورتوضون ائوی اولموشدور.
او، بیر گون آخشام ایشدن ائوه
قاییداندا، گؤرور آروادی خویلو خانیم اوتاغین اورتاسیندا اوزانیب زاریلداییر.
- آرواد سنه نه اولدو- دئیه دیزه چؤکور.
آروادی اینگیلدهیه- اینگیلدهیه دئییر:
- سنه جوراب توخویوردوم. توخونما ایشی بیتدیکدن
سونرا، ال-آیاق آلتیندا قالیب ایتمهسین دئیه میلی او دلیگه سوخدوم (بارماغی ایله
پریزی گؤستریر) بیردن گؤردوم آیاقلاریم یئردن اوزلدو تاپدانیم یئره ، ائله بیل
سوموکلریم قیریلیب!
قلئیچی مورتوض ایکی الی ایله برکدن آروادینینین
باشینا تاپدایاراق قیشقیریر:
- آخی آنلامازین قیزی! مگر دؤولتین دلیگینه میل
سوخارلار؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولت میلّتین فیکرینده دیر
دوکتور جئری
دؤولتخانیمین اوغلو قلئیچی مورتوض سککیز ایله یاخیندیر ترسآوا کندینین موعلّیمی اوستاد دفترییه بورجلودور. بوگون صاباح ائلهییب وئرمیر. دونن اوستاد دفتری ترسآوایا گلنده یولاقدا قلئیچی مورتوضلا اوز-اوزه گلدی. آرتیق بوروق وئرمگه یول یوخ ایدی. اوستاد دفتری قیزغین-قیزغین قلئیچی مورتوضون یاخاسیندان یاپیشیب سیلکهیهرک قیشقیردی:
- اشی منیم بورجومو هاچان وئرهجکسن؟!.. احتیاجیم وار ..آنلاییرسان؟!
قلئیچی مورتوض تیترهیه-تیترهیه الیندهکی توربانی اوستاد دفترییه گؤستردی:
- باخ! ددهلیگیمین ساققالی حاقّی ، ائله بو گون سنین بورجونو وئرمگه فیکیرلهشیردیم.
اوستاد دفترینین گؤزلری ایشیقلاندی، یاخاسینی بوراخیب یوموشاقجا سوروشدو:
- توربادا نه وار؟ پولدور؟..
دوزلو بیر گولوش قلئیچی مورتوضون دوداغینا یاخیلدی:
- یوووخ پول دئییل.. پیتراق توخومودور.
اوستاد دفتری چاشیردی:
- پیتراق توخومو؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله اونایلایارق آچیقلادی:
- من ایندی بو توخوملارینی ناخیر یولونون قیراغینا سپهجگم. سپدیکدن سونرا یاغیش یاغیب توخوملار گؤیرهجک؛ گؤیهرندن سونرا خالقین قویون سوروسو بورادان گئچنده یونلری پیتراقلارا ایلیشهجک؛ ایلیشدیکدن سونرا من گلیب یونلری ییغاجاغام؛ ییغدیقدان سونرا یویاجاغام؛ یودوقدان سونرا قوروداجاغام. قوروتدوقدان سونرا چیرپیب دیدهجگم؛ دیتدیکدن سونرا اگیرهجگم؛ اگیردیکدن سونرا بویاتدیراجاغام. بویاتدیردیقدان سونرا گؤزل بیر خالچا توخویاجاغام. توخودوقدان سونرا خالچانی اوروپا اؤلکهلرینین بیرینه صادیر ائلهیهجگم. صادیر ائلهدیکدن سونرا یاخشی بیر پول الیمه گلهجک. پول الیمه گلدیکدن سونرا سنین بورجونو وئرهجگم.
اوستاد دفتری بو سؤزلری ائشیتدیکده اؤفکهدن قاققاناق چکیب گولدو. بو گولوشدن قلئیچی مورتوضون دا دوداغی قاچدی:
- اوستاد!.. گول.. گول.. ایندیکی بورجون دورولدو نییه گولمورسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر