+0 به‌ین
ایت ایتلیگین ترگیتمز!
دوکتور جئری
دونن گون اورتا چاغی اوستاد دفتری قوناغیم ایدی. صؤحبتیمیزین شیرین یئرینده کوچه‌دن خیرداناچی سسی گلدی:
- آییی.. خیرداناچی، چؤرک خیرداناسی آلیریق...
اوستاد دفتری سؤزلرینی یاریمچیق قویدو؛ چاشیقینجا:
- بو سس منه چوخ تانیش گلیرائله بیل-دئدی.
اوزونتو ایله باشیمی توولاییب دئدیم:
- دوغرو دئییرسن؛ بو سس اوستاد فرهیخته‌نین سسی‌دیر. بیلمیرم بو ائوی ییخیلمیش «فرهنگستان زبان فارسی»-دا نه پوخ چیخارتمیش اورادان بیله‌سینی ائشیگه اؤتوروبلر. هله اوسته‌لیک « از کجا آوردی؟» دئیه بوتون مال- ﺛروتینی الیندن آلیبلار. ایندی یازیق بئش باش کیفلتینی دولاندیرماق اوچون کوچه‌لره دوشوب آرابا ایله خیردانا چؤرک فیلان آلیر...
اوستاد دفتری آجیماسیزجاسینا گولدو:
- حاقی‌دیر، اورادا اولاندا چوخ آتینی اوینادیردی، قوی ییخیلسین دا جزاسینی گؤرسون!
گئنه کوچه‌دن خیرداناچی- اوستاد فرهیخته‌نین سسی گلدی:
-- آییی.. خیرداناچی.. چؤرک خیرداناسی آلیریق، گؤل قورودوروق، دیل دگیشدیریریک، آسیمیلاسیون ائدیریک،قوشون چکیریک، یورد تالاییریق، کیتاب یاندیریریق، ائو ییخیریق، آدام دیدرگین ائدیریک... آییی.. خیرداناچی...
بو سس-هارایدان چاشیب قالدیق. اوستاد دفتری قیزغین-قیزغین دئدی:
- بو ایتی ائشیگه اؤتورسه‌لر بئله، بو ساده‌لیکده ایتلیگینی ترگیتمه‌یه‌جک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
فارسی حساب
دوکتور جئری
فارس دیلی قورومونون باشقان یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته
امکلی اولدوقدان سونرا ایکی ایلدیر محله‌میزده زینجیر کوروش باققال دوکانی آچیب. کئچن
گون یولداش‌لارلا گزه-گزه اونون ماغازاسی‌نین
قارشیسیندان گئچرکن بیزی ایچری‌یه چاغیریب هره‌میزه بیر میوه سویو ایکرام ائتدیکدن
سونرا اوزونو اوستاد دفترییه توتوب دئدی:
- بئله اولماز کی یولداش! بئش آیدیر نیسیه ارزاق آپاریب هله حسابینی اؤده‌مه‌میسن!
یانیمیزدا بورجونون اوستو آچیلدیغیندان اوستاد
دفتری بیرآز قیزاریب-بوزاردی:
- بورجومو دوستلاریمین یانیندا دیله گتیردیگین
یاخشی دئییلدیر ها اوستاد!! نه ایسه، بورجوم نئچه‌دیر دئ وئریم. آنجاق دئ گؤروم
حسابینی فارسی چؤرودوم یوخسا تورکو؟
اوستاد فرهیخته‌نین دوداغی‌نین بوجاغینا اوفاجیق بیر گولوش قاچدی:
- دوزونو ایسته‌سز من تورکونو یاخشی بیلمیرم، فارسی
حسابلاساز یاخشی اولار.
اوستاد دفتری باشینی بیرآزجیق اگیب «اولسون!
فارسی حسابلاریق»-دئیه سایماغا باشلادی:
- اوستاد! بئش کیلو قند آپارمیشام کیلوسو اوتوز
بئش مین تومندن ائله‌یر یوز یئتمیش بئش مین تومن؛ ائله‌دیر؟
اوستاد فرهیخته نیسیه دفترینی قاباغینا آچاراق
باشی و دیلی ایله تصدیقله‌دی:
- ائله‌دیر.
- بیر چللک یاغ آپارمیشام ائله‌یر دؤرد یوز مین
تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- بیر پاکت چای آپارمیشام ائله‌یر یوز اللی مین
تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- بیر تای هیند دویوسو آپارمیشام ائله‌یر آلتی‌یوز
مین تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- اوچ کیلو دا نوخود آپارمیشام کیلوسو یئتمیش
مین تومندن ائله‌یر ایکی‌یوز اون مین تومن؛ ائله‌دیر؟
- ائله‌دیر.
- ایندی بونلاری بیر یئره ییغساق نئچه ائله‌ر؟
اوستاد فرهیخته چؤرتکه‌نین گؤتوروب شاققاشاق
چئویردیکدن سونرا دئدی:
- ائله‌یر بیر میلیون بئش یوز اوتوز بئش مین
تومن.
اوستاد دفتری فیلسوفجاسینا باشینی ترپتیب دئدی:
- ایندی سن او دخیلدن دؤرد یوز آلتمیش بئش مین
تومن منه وئر حسابیمیز سرراست ایکی میلیون تومن ائله‌ییب بیز پاک اولاق!
بو حسابدان اوستاد فرهیخته کیمی بیز ده بتر چاشیردیق. اوستاد فرهیخته قیزغین- قیزغین
قیشقیردی:
- اولان بو نه حسابی‌دیر؟! هله بیر شئی ده بیز
بورجلو اولدوق؟!
اوستاد دفتری گوله- گوله:
- نه حسابی اولاجاق، فارسی حساب! – دئدییب سؤزلرینه
آیدینلیق گتیردی:
- تورکلر مین ایل ایراندا حاکیم اولدوقلاری
سیرادا، فارس خالقینا اولمایان قالمایان خیدمت‌لر ائله‌دیلر. اونلاری اؤنملی وظیفه‌لرده
چالیشدیردیلار؛ دیللرینی شرقدن غربه قدر یاییدیلار. دیللرینده یوزلرجه کیتاب یازدیلار،
فارس شاعیرلرینی دربارلاریندا باریندیردیلار و ...
آنجاق سونوندا نه اولدو؟ گئچن یوز ایلده فارسلار
حاکیمیته گلدیکده نه ائله‌دیلر؟ بوتون بو گؤرولن ایشلره باخمایاراق تورکلری بیر
چوخ دا بورجلو چیخارتدیلار. تورک دیلینی قاداغان ائتدیلر، تورک یئر آدلارینی دگیشدیردیلر،
تورک میلتینی چئشیدلی سیخینتی‌لار معروض قویدولار....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین یوخوسو
دوکتور جئری
نئچه واخت ایدی اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی بولاق کندی‌نین سویو کسیلیب خالق چتین‌لیگه دوشموشدو. اکین‌لیک‌لر قورویوب مال - حئیوان‌لار سوسوزلوقدان قیریلماقدا ایدی. بو سیرادا بیر سؤیلنتی آرانی قاریشدیریب بولاقلی‌لاری کوچه‌لره تؤکدو. سانکی بولاق کندی‌نین سولاری یئرآلتی بورولارلا شیخ آغانین دوغما کندی شوران‌آبادا آپاریلیرمیش. گونو گوندن گئنیش‌لنن گؤستری‌لرین خبری اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باش‌کندی ترس‌آوایا چاتینجا شیخ آغا شخصاً وضعیتی ساکیت‌لشدیرمک اوچون بولاق کندینه یولا دوشدو. کندین خرمن‌لیگینده، شیخ آغا تریبون دالینا گئچیب ایلک اؤنجه یاییلان سؤیلنتی‌لرین یالان اولدوغونو دیله گتیره‌رک آرتیردی:
- بولاقلی قارداش‌لار! بیلمه‌لی‌سیز کندیزده تؤره‌نن قوراق‌لیغین سبب‌کاری مملکندین اورک‌‌یاندیران مسئول‌لاری دئییل. مسئوللار سبب‌کار اولسایدیلار اوندا گره‌ک شوران‌‌آباددا دا سوسوزلوق، قواراق‌لیق اولاردی. بیلیرسیز بو وضعیتین سبب‌کاری کیمدیر؟
جاماعات چاش-باش بیر بیری‌نین اوزونه باخاندا شیخ آغا آچیقلادی:
- سوسوزلوغون سبب‌کاری کوچه-بازاردا یاشماق‌سیز گزن قادین‌لاردیر. بونلارین اوزوندن‌دیر یاغیش یاغمیر، یئرین سویو چکیلیر، خالق چتین‌لیگه دوشور. من بو گون قوچو نیظاما بویروق وئره‌جگم بو یاشماق‌سیز قادین‌لاری توتسون بلکه به حول و قوه الهی سو موشکولو تئزراق حل اولونموش اولسون...
سؤزلر بورایا چاتینجا جاماعات آراسیندان بیری " فاشو آغا" دئیه باشماغینی شیخ آغانین کله‌سینه طرف فیرلاتدی.
***
جنتین مأموری ایکی قات شیخ آغانین قاباغیندا اگیلیب سوروشدو:
- حضرت آغا! باشقا ایستگینیز یوخدورمو؟
شیخ آغا بیرآز ساققالینی تومارلاییب دوشوندوکدن سونرا دئدی:
- نییه، من بیرده ایسته‌ییرم رحمت‌لیک آتامی گؤرم..
جنت مأموری یئنه ایکی قات أییله‌رک،" بو دقیقه حضرت آغا!" دئیه برکدن بیر چیرتیک چالدی.
بیرآندا، قاپی آچیلیب گؤزونه گؤزلوک تاخمیش کوت-شالوارلی، کراوتلی بیر کیشی ایچری گیردی.
شیخ آغا شاشیردی:
- بو داها کیمدیر؟! منیم آتام شیخ کاظم آغا ایدی!
جنت مأموری گولومسه‌یه‌رک کیشینی تانیتدیردی:
- جناب احمد کسروی سیزین گئرچک آتانیز!
مأمورون بو سؤزودن شیخ آغانین گؤزلری قارالیب اؤزوندن گئتدی.
***
شیخ آغا هاندان-گئجدن اؤزونه گلدیکده اؤزونو اوتاغیندا گؤردو. عاییله‌سی یاتاغی‌نین اطرافیندا نیگران-نیگران أیلشمیشدی. یئرینده دیرسکله‌نیب اطرافا گؤز گزدیردی:
- آنام!..آنام!.. هانی؟
- قادان آلیم بالا! من بوردایام-دئیه اوتاغین بوجاغیندا اوتوران اپریمیش بیر قاری جاواب وئردی.
شیخ آغا ایمکلهیه- ایمکلهیه قاری‌یا یاخینلاشدی:
- آنا! صادیقانه بیر یوخودا گؤردوم منیم آتام احمد کسروی‌دیر! سنی آند وئریرم آللاهین وحدانیتینه دوزونو دئ منیم آتام اودور؟!
قاری تیترک سسی ایله فیسیلدادی:
- بالام! نییه آند وئریرسین، آرخایین اول، احمد کسروی سنین آتا دئییل!
بو یانیتدان شیخ آغانین ایچی راحات‌لادی.
قاری سؤزلری‌نین آردینی توتدو:
- اوغلوم! آدامی بیر قاریش یئره قویاجاقلار دوزونو ایسته‌سن سنین آتان "محمود افشار" دیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچی‌مورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغی‌نین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبی‌لشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچی‌لر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچی‌لار میلّتی کول‌باش ائله‌ینده من نئجه بونلارین نه‌کی‌وارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمه‌ییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقان‌لاری‌نین شوونیستی قرار‌لارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالاری‌نین تونونون ایچینه ائله‌مه‌ییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمه‌لی‌یم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوش‌لری گونده ائشیدیلن بایاغی یامان‌لاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداش‌لار، ویجدان‌سیز شوونیست‌لر، عمل‌سیز
عالیم‌لر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون دده‌لیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالی‌نین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا دده‌لیک! واللاه های ایسته‌ییرم
یامان دئمه‌یم، مسئول‌لارین یولسوزلوق‌لارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجه‌یه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچینده‌کی پالتارلاری اندر-دؤندر ائده‌رک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمه‌یه‌سن..
اینصافدان گئچمه‌یک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمه‌میشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثه‌نی
ثبت ائله‌ییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیخته‌یه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکه‌لندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون دده‌سی‌نین سوموگونو
سؤیمه‌ییم ده نئیله‌ییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شوونیزمین فایداسی
دوکتور جئری
دونن گئنه اوستاد دفتری حیرصلنمیشدی. یومروغونو ماسایا تاپدایاراق قیشقیریردی:
- ائوین ییخیلیسن شوونیزم، قاپین باغلانسین پان ایرانیزیم!.. اولان! من یئددی آیدیر نوه‌مه سیجللی آلا بیلنمیرم. دئییرلر: سئچدیگین آد بیزیم دفتریمیزده یوخدور؛ یا گرک بو دفتردن آد سئچه‌سن یا دا گئدیب غلامعلی‌دن نامه گتیره‌سن. گئدیرم غلامعلی‌نین یانینا دئییر: بو آد تورکودور اولماز دئییرم آخی نییه اولماز؟ جاواب وئرمیر چیگین‌لرینی سیلکه‌له‌ییر. دئییرم: آخی بوکی شوونیزمین اؤزودور؛ نئجه اولا بیلر، بیر فارس اوشاغینا "باران" آدی سئچه بیلر آنجاق بیر تورک اوشاغینا "یاغیش" آدی قویا بیلمز؟ مگر اولا بیلر عئینی سؤز، سنین دیلینده موثبت آنلام داشیسین منیم دیلیمده منفی؟!!
اوستاد دفتری‌نین سؤزلری بورایا چاتدیقدا، کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلندی:
- اوستاد! بو سؤزلر ندیر دانیشیرسیز؟ نئجه یعنی اولا بیلمز بیر سؤز فارس دیلینده موثبت آنلام داشیسین تورک دیلینده منفی؟ اولار، یاخشی دا اولار!
کئفلی ایسکندرین سؤزلریندن چاش-باش اولدوق. او هر زامان شوونیزمه قارشی چیخمیشدی. ایندی بللی دئییلدی بیله‌سینه نه اولموشدو ؟ اسکندر ماتدیم-ماتدیم باخدیغمیزی گؤرنجه سؤزلرینه آیدینلیق گتیردی:
- باخین یولداشلار آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین؛ ایسلامی حؤکومتیمیزین مأمورلاری دفعه‌لرجه جیبیمده چاخیر توتوب، آپاریب یانیما شاللاق وورموشلار. آللاه غلامعلی‌دن راضی اولسون "چاخیر"-ین آدی " مایع ضدعفونی کننده" قویاندان یانیم شاللاق گؤرمه‌ییب، هله اوسته‌لیک تشویق ده اولموشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤرد-بئش آی ایدی اوستاد دفتری گؤزه گؤرونموردو.
نه زنگ وورودو نه ده تلفونا جاواب وئریردی. دونن قلئیچی مورتوضا دئدیم، " اولماسا
گئدک ائولرینه گؤرک نه اولوب؟ آللاه ائله‌مه‌میش بلکه کیشی خسته‌له‌نیب!". بو
سؤزومدن قلئیچی مورتوض دا نیگران اولدو. "هه! دوز دئییرسن دور گئدک" دئدی.
ائشیگه چیخیب گئتمک ایسته‌ینده بیردن قلئیچی‌نین بالاجا اوغلو اتگیندن یاپیشیب،
"بابا..بابا.. من ده گلیرم"دئیه باشلادی آغلاماغا. اگری-اگری قلئیچی
مورتوضا باخاراق، "اشی.. قوجا واختیندا نئیله‌ییردین بو تابوت
زینققروونو؟"دئیه پرت اولدوم. دیشلرینی آغاردیب،" من نئیله‌ییم دده‌لیگیم
دئییر نسلیمیزی چوخالداق؛ من ده اونون
سؤزونو غوربته سالا بیلمه‌رم کی!"-دئدی.
خولاصه، بیر قوطو شیرنی باغلاییب اوستاد دفتری‌گیله
گئتدیک. بیز ائوین زنگینی وورماق ایسته‌ینده قاپی آچیلیب اوستاد دفتری ائشیگه
چیخدی. قولتوغوندا قالین بیر پرونده وار
ایدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا بیزی ایچری‌یه بویور ائتدی. اؤتوروب چای‌لار قاباغیمیزا
دوزولنده سوروشدوم:
- اوستاد! هارالارداسان؟ یوخسان؟!
اوستاد دفتری اوزونتو ایله باشینی ترپدیب دئدی:
- غریبه بیر بلایه دوشموشم. یئددی آیدیر بیر
آیاغیم سیجیللی ایداره‌سینده‌دیر بیر آیاغیم تهراندا. یئددی آی بوندان قاباق بیزیم
بیر نوه‌میز اولدو. آدینی "آنار" قویدوق. سیجیللی آلماق اوچون ثبت احوال
ایداره‌سینه گئتدیک. دئدیلر، بو آدی قویا بیلنمزسیز. سببینی سورشدوق. دئدیلر: بو
آد ثبت احوالین آد کیتابیندا یوخدور. دئدیک: نئیله‌ملی‌ییک؟ دئدیلر: آد کیتابیندان
باشقا بیر آد سئچین. دئدیک: یوخ، بیز ائله اؤز سئچدیگیمیز آدی قویماق
ایسته‌ییریک. دئدیلر: اوندا گرک تهرانا گئدیب باش رئیس غلامعلی‌دن ایجازه آلاسیز. تهرانا
گئتدیک غلامعلی دئدی: بو آد یابانجی‌دیر، ایجازه وئره بیلمه‌ریک. دئدیک: بابا.. نه
یابانجیسی، بو آد خالیص تورک آدی‌دیر. غلامعلی دئدی: باخ! اؤزوزده اعتراف ائله‌ییرسیز
یابانجی آدیر! ایندی یئددی آیدیر اوشاغین سیجللیسی یوخدور. سیجللیسی اولمادیغی
اوچون بیله‌سینه سیغورتا دفترچه‌سی ده آلا بیلمه‌میشیک. گئچن هفته اوشاق خسته‌لنمیشدی.
ساده بیر خسته‌لیگه گؤره نئچه یوز مین تومن اؤده‌ملی اولدوق...
بیز دانیشیرکن قلئیچی مورتوضون اوغلو اوتاقدا آت
چاپدیردی. اوستاد دفتری داریخان کیمی اولدو:
- مورتوض بگ! نوه‌نه دئنن گلسین چاینی ایچسین!
گوله-گوله دئدیم:
- اوستاد! نوه‌سی دئییل، اوغلودور!
اوستادین دوداغی‌نین قاچدیغینی گؤرونجه قولاغینا
پیچیلدادیم:
- بیزیم بو قلئیچی چوخ ایقتیصادی بیر آدام‌دیر.
قوجالیقدا بو اوشاغی گتیریب، آللاه ائله‌میش بیله‌سینه بیر شئی اولسا، دئیه‌لر
صغیری وار گلیب شام-ناهارین یئمه‌سینلر!
قلئیچی مورتوض سسلندی:
- اوغوز.. اوغوز.. بالا گل چایین ایچ.
اوستاد دفتری شاشیردی:
- دوغرودان اوغلونون آدی اوغوزدور؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئدی.
- نئجه اولا بیلر؟ ائشتدیگیمه گؤره بو آد دا
یاساق آدلاردان ساییلیر، سن نئجه بو آدی
قویا بیلمیسن؟-دئیه اوستاد دفتری سوروشدو.
یئنه قلئیچی مورتوضون دیشلری آغاردی:
- دوزونو ایسته‌سز، سیجللی ایداره‌سی اوغوز
آدینی قبول ائله‌مه‌دی. من ده اؤز-اؤزمه فیکر ائله‌دیم غلامعلی‌نین عوضینه گئدیب
دده‌لیگیم شیخ آغادان ایجازه آلیم. حوضورلارینا گئتدیم. دده‌لیگیم حیرصله‌نیب دئدی: بو آدی داها هارادان
گتیریبسن؟ گئت قرآن کیتابیندان بیر آد سئچ. من ده دئدیم: آغا! من بو آدی ائله قرآن
کیتابیندان تاپمیشام. شیخ آغا قاشلارینی چاتدی: بئله ایسه نییه من ایندی‌یه‌جن بو
آدا راست گلمه‌میشم؟. دئدیم: نییه راست گلمیسیز بلکه دیقت یئتیرمه‌میسیز! مگر بیز
قرآن اوخوماغا باشلایاندا دئمیریک: اوغوزوبیللاهی؟
بئله‌جه من اوغوز آدی‌نین ایجازه‌سینی دده‌لیگیم
شیخ آغادان آلدیم.
قلئیچی مورتوضون سؤزو بورایا چاتینجا اوزومو
اوستاد دفترییه توتوب دئدیم:
- "اوغوز" چوخ گؤزل بیر آددیر. اولمازسیجیللی‌ده
سنین نوه‌نین آدینی " اوغوز" آلاق بو دردسردن قورتولاسان.
اوستاد دفتری دینمه‌دی. الیمله قلئیچی مورتوضون
اوغلونون باشینا تومارلایاراق سورشدوم:
- اوغوز خان! ایجازه وئریرسن سنین آدینی
اوستادین نوه‌سینه قویاق؟
اوغوز باباسینا چؤندو:
- من آدسیز قالسام یارانه‌می کسمزلر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
هیتلر خورتلاییب
نیکول پاشینیان
بؤلوم: كاریكاتورلار
+0 به‌ین
بیز نفس آلیریق!
دوکتور جئری
...
شیخ آغا مندیلینی
اوزونه باسیب اؤکوتمه وورا-وورا دئدی:
- تلویزیوندا
گؤردونوز، نئجه آمریکالی پولیس آیاغینی او یازیق قارانین بوغازینا قویوب نفسینی کسیردی؟!
هامی‌میز اوزونتو
ایله باشیمیزی ترپه‌دنده اوستاد دفتری یئرینده دیکلندی:
- آغا باغیشلایین
هاااا.. ترس‌آووادا تزه‌ک باهالاشیب خالق ائشیگه تؤکوله‌شنده من بو ایکی گؤزومله گؤردوم سیزین بو اوغول‌لوغونوز،[بارماغی
ایله قاپی آغزینا، آیاق اوسته دایانان قلئیچی مورتوضو گؤستردی] آمریکا پولیسی
کیمی آیاغینی گؤستری‌لردن فیلم چکمگه چالیشان یاس تی‌وی موخبیری‌نین بوغازینا
قویموشدو!
شیخ آغا اگری-اگری
اوستاد دفترییه باخدی:
- یوووخ!.. او
آلتدان نفس آلیردی...
بؤلوم: آجی گولوش‌لر
+0 به‌ین
بیزده قارادریلی‌ییک!
دوکتور جئری
جومعه آخشامی ایدی. شیخ آغانین گؤروشونه گئتمگه حاضیرلاشماقدایدیم ائوین زنگ چالیندی. قاپینی آچدیقدا، یئریمده قورویوب قالدیم. آستانادا بیر قارادریلی کیشی دایانمیشدی. اؤز- اؤزومه دئدیم،" اولمایا بو قارادریلی ترامپ‌ین سویچو سیاست‌لریندن قاچاراق بیزه سیغیماق ایسته‌ییر؟!". کیشی منیم هوروت-هوروت باخدیغیمی گؤرونجه دیله گلدی:
- تئز اول، یولداشلار کوچه آغزیندا گؤزله‌ییرلر.. گئج قالمیشیق..
کیشی دانیشینجا اونو تانیدیم. بیزیم اوستاد دفتری ایدی. چاشقین- چاشقین سوروشدوم:
- اشی!.. نییه به اوزونو قارا بویامیسان؟!
آجی- آجی گولدو:
-مگر ائشیتمه‌میسن آمریکادا یاشانان اولایلارا گؤره دونن شیخ آغا چیخیشیندا ترامپ‌ین راسیستی و شئونیستی سیاست‌لرینی قینایاراق قارادریلی‌لره معنوی دستک وئریب.بو اوزدن بیزده اوزوموز قارا بویامیشیق بلکه آغا بیزی ده قارادریلی سانیب، آنادیلینده بیرجه مکتبی اولمایان قیرخ میلیون تورکون هارایینا چاتا...
تله‌سیک ایچری‌یه دؤنونجه اوستادی دفتری سسلندی:
- به هارا گئدیرسن؟ گئج اولدو..
- بیر دقیقه گؤزله، من ده اوزومو قارالاییم...
بؤلوم: آجی گولوش‌لر
+0 به‌ین
باشقا یول
دوکتور جئری
ایندی‌یه‌دک
اوستاد دفترینی بئله اؤفکه‌لی گؤرمه‌میشدیم. باغیر-باغیر باغیریردی:
- دوخسان نئچه ایلدیر کیملیگیمیزی دانیرسیز..
وارلیغیمیزی دانیرسیز.. آدیمیزی، دیلیمیزی، تاریخیمیزی دانیرسیز.. اعتراض ائله‌ینلره قارا
یاخیب سیرادان چیخاردیرسیز..آرتیق پیچاق سوموگوموزه دایانیب.. آییریلماقدان باشقا
بیزه آیری یول قالماییب...
اوستاد فرهیخته بیر بوجاغا قیسیلمیشدی. بدنی تیر-تیر تیتره‌ییردی...
اوستاد
فرهیخته، فارسی دیلی و ادبیاتی موعلیمی‌دیر. اصلیتی تهرانلی‌دیر آنجاق بیزیم شهرده
قالدیغیندان تورکجه‌نی سینیق-سالخاق اولاراق دانیشا بیلر. نئچه ایل بوندان قاباق
اونونلا شهرین ادبی درنگینده تانیش اولدوق. اؤلکه‌نین رسمی دیلی کیمی، اؤزونو بیزه
تحمیل ائده‌رک دوستوموز اولدو. او، یاخشی آدام‌دیر تکی بیر عیبی وار: ایراندا هرنه‌یی
فارس گؤرور!
گئچن
هفته یولداشلاری قوناق چاغیرمیشدیم. دئییب، گولوب، دانیشیردیق؛ هردن ده چئشیدلی قونولارا
گؤره فیکیر آلیش-وئریشی ائدیردیک. اوستاد دفتری ایله اوستاد فرهیخته بیر قیراغا چکیلیب
هر واختکی کیمی دارتیشیردیلار. گؤزومون اوجو ایله اونلارا باخدیم. اوستاد دفتری بتر بارماغینی
سیلکه‌له‌ییردی. بیرآز نیگران اولدوم. نیگرانچیلیغیم یئرسیز دئییلدی بیردن اوستاد
دفتری باغیر-باغیر باغیرماغا باشلادی...
***
اوستاد دفتری ایله اوستاد فرهیخته‌نی باریشدیرماق ایسته‌ییردیم.آخشام ائل باغیندا قرار قویموشدوم. اوستاد دفتری هله گلمه‌میشدی.
بیرآز اوستاد فرهیخته‌نی دانلادیم:
- أشی ال چکین بو سؤزلریزدن... فارس..فارس..فارس!
سیز بوتون ایرانی فارس گؤرورسوز! بئله ده ایش اولا بیلر؟ ایراندا تورک وار..عرب
وار..بلوچ وار..
اوستاد دفتری باشی ایله سؤزلریمی دوغرولادی.
پئشمانلیق گؤزلریندن اوخونوردو. نسه دئمک ایسته‌ییردیم اوستاد دفتری تاپلیب گلدی.
اوستاد فرهیخته آیاغا قالخیب اوستاد دفترینی قوجاقلایاراق دئدی:
- آه.. آذری برادریم منی عفو ائله...
اوستاد دفتری دارتینیب اؤزونو اوستاد فرهیخته‌نین
قوللاری‌نین آراسیندان چیخارداراق منه اؤفکه‌لندی:
- گؤردون!..ایندی گره‌ک حتماً بونلاردان آیریلاق!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
"بسندگی زبان فارسی" قضیه‌سی
دوکتور جئری
ترس آوانین آغ ساققاللاری ایله بیرگه قلئیچی مورتوضون دوکانینا گئتمیشدیک.اوستاد دفتری بیرآز اویان بویاندان دانیشاندان سونرا اصل مطلبه گئچدی:
- جناب مورتوض! مجلیس سئچیملری یاخینلاشماقدادیر. بیز سیزدن ریجا ائدیریک بو دؤوره سیز بو وظیفه‌یه آدای اولاسیز. بیلدیگیز کیمی، بیزیم حاضیرکی وکیل ترس‌آوا خالقیندان چوخراق جیبینه-فامیلینه خیدمت ائله‌مکده‌دیر!
قلئیچی مورتوض دریندن بیر سولوق آلاراق دئدی:
- قاباقجا من سیزین لوطفوزدن تشکور ائدیریم. آنجاق سایغیلی کندلیلر، منیم بو وظیفه‌یه لازیم اولان مدرکیم یوخدور.
اوستاد دفتری گولدو:
- موشکولو یوخدور، بئش-اون تومنله مدرک آلا بیله‌ریک، نمنه مدرکی ایسته‌ییرسیز: دوکتورا، یوکسک دوکتورا؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- دوزونو ایسته‌سز من هئچ ایبتیدایی تحصیل ده آلمامیشام!
اوستاد دفتری‌نین قاشلاری چاتیلدی:
- بو اولمادی؛ ایبتیدایی تحصیل مدرکی موطلق اولمالی‌دیر..
من دئدیم:
- بونونکی غمی یوخدور، جناب قلئیچینی ایبتیدایی اکابیر کلاسلارینا یازدیراریق. ماشالله هوشلو-باشلیدیر، بئش-آلتی آیین ایچینده ایبتیدایی تحصیل مدرکینی آلا بیلر.
قلئیچی مورتوض آجی-آجی گولدو:
- موشکول بوردادیر؛ معلول اولدوغوما گؤره منی بو کلاسلارا یول وئرمه‌یه‌جکلر!
شاشیردیم:
- مگر سیز معلولسوز؟.. نه معلولیتی؟!!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئیه‌رک آرتیردی:
- فارس دیلی بیلمیرم!
من بو یانیتدان چاش-باش قالینجا، اوستاد دفتری آچیقلادی:
- "وزارت آموزش و پرورش"-ین "تست بسندگی زبان فارسی" طرحینه گؤره، فارس دیلینی بیلمه‌ین اوشاقلار، آغیر ائشیدن، ضعیف گؤرن اوشاقلار کیمی معلول ساییلیب ایثتیثنایی مدرسه‌لرده تحصیل آلمالی‌دیرلار.
فارس دیلی قورومونون یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته دانیشیغا قاتیلدی:
- بیزیم گؤرکملی اوستادیمیز، جناب جواد شیخ السلامی بو موشکوله یاخشی بیر یول تاپیب:
" می‌توان جوانان کم سال آذربایجانی و زنجانی و خوزستانی؛ اعمّ از دختر و پسر را به سیستم مبادلة جوانان که در اروپا مرسوم است؛ برای یکی دو سال در خانواده های محترم فارسی زبان که زبان متداولشان فارسی باشد؛ به عنوان مهمان پذیرفت و از این راه به ترویج و تحکیم زبان فارسی میان این گروه سنّی کمک کرد."
کئفلی ایسکندر قاققاناق چکیب گولدو:
- اشی شیخ الاسلامی 15-10 یاشیندا اوشاقلاری دئییب نه بو بوغو بورمانی!!
بیردن بیر شئی بئینیمده قیغیلجیم ووردو:
- اولماز فارس دیلینی اؤیرنمک اوچون، جناب مورتوضو اوچ-دؤرد آیلیغا تهرانا گؤنده‌رک؟!
بو اؤنریدن هامی‌نین چیچگی چاتلادی. بیرآغیردان دئدیلر:
- نییه اولماز؟
***
آلتی آی ایدی قلئیچی مورتوض تهرانا گئتمیشدی. نه گلیردی، نه ده تلفون وورودو.کندین آغ ساققاللاری منی چاغیردیلار:
- گل، گئت، گؤر بو هایاندا قالدی؟.. فارس دیلینی اؤیرنمه‌دی؟.. سئچیملر یاخینلاشیر ها!!
فورصتی ایتیرمه‌دن تهرانا یولاندیم. شهری الک-ولک ائله‌یندن سونرا ترس آوالیلارین قهوه‌خاناسینی تاپدیم. قهوه‌چی‌دن قلئیچی مورتوضون سالیغینی آلدیم. گوله-گوله دئدی:
- قلئیچی مورتوض بورادا بیر فارس قیز ایله ائوله‌نیب ترس آوایا قاییتماق دا ایسته‌میر!..
اینانمادیم؛ آدرسینی آلیب قهوه خانادان ائشیگه چیخدیم. قلئیچی مورتوض ییرمی مرتبه‌لی بیر آپارتمانین اون دوققوزونجو قاتیندا یئر توتموشدو. تؤوشه‌یه-تؤوشه‌یه پیله‌لری چیخیب ائوین قاباغیندا دایاندیم. قاپینی تیققیلداتدیم. ایچری‌‌دن قلئیچی‌نین گولمه سسی گلیردی. هاندان-گئجدن قاپی آچیلدی. ننه‌م-باجیم اولسون قاپینی آچان گؤزل-گؤیچک بیر قیز ایدی. منیم هوروت-هوروت باخدیغیمی گؤرونجه فارس لهجه‌سیله سوروشدو:
- کِم نِن اِشِز وار؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
کوپی برابر اصل
خوجالی فاجیعه‌سی‌نین 27.نجی ایل دؤنومونده،ائرمنیستانین باش ناظیری نیکول پاشینیان ایراندا، رسمی سفرده اولوب. ایران طرفی‌نین سؤزچوسو دانیشیقلار سیراسیندا،" ما با شما اشتراکات فراوانی داریم! " دئینده، ائرمنی طرفی گولومسه‌یه‌رک دئییب:
- شکسته نفسی نفرمایید، شما عین ما هستید!
*
وئریلن خبره گؤره گؤروشلرین سونوندا، ائرمنیستانین باش ناظیری درین تشکورلرینی بیلدیرمک اوچون تاریخی آغدام جامع مسجدی‌نین شکیل‌لرینی ایران طرفینه هدیه وئریب:
بؤلوم: آجی گولوش‌لر
+0 به‌ین
یاساق آرزولار
دوکتور جئری
اوستاد دفتری‌نین کیتاب ائوینده اوتورموشدوق. دانیشیقلار آراسیندا، دریندن بیر سولوق آلاراق دئدیم:
- صاباح، اسفندین ایکیسی، دونیالیق آنادیلی گونودور. کئشگه بیر سالون اولایدی ییغیشاردیق بو گونو قوتلایاردیق.
بو آندا قاپی آچیلیب ایکی "آدی یوخ" برادر ایچری گیردی:
- اؤلکه‌نین میللی گوونلیگی تهلوکه‌یه دوشمه‌سین دئیه سیزدن ایسته‌ییریک صاباح هر چئشید ییغینجاقدان چکینه‌سینیز!
اوستاد دفتری چاش-باش منیم اوزومه باخدی:
- رحتملیک موللا نصرالدین دئمیشلی، آدی یوخ برادرلر بیزیم آرزولاریمیزین ایگینی* ده آلیرلار!
* ایشاره‌دیر موللا نصرالدینین بو حئکایه‌سینه:
موللا ائوده اگلشمیشدی. اورگیندن گئچدی: بیر کاسا آش اولسایدی چوخ یاخشی اولاردی. بو آندا قاپی چالیندی. گئتدی گؤردو، قونشونون قیزی‌دیر. الینده‌کی کاسانین موللایا اوزاداراق دئییر: آنام خسته‌دیر، سیز آش پیشیرمیشسینیزسه بیر کاسا دا بیزه وئرین. موللا اؤز-اؤزونه دئدی: بیزیم قونشولار آرزولاریمیزین ایگین آلیرلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
رضاشاه-ین اؤلوسو نییه گولدو؟!
دوکتور جئری
شاه عبدالعظیم حرمی‌نین یاخینلیغینداکی خارابالیقدان مومیالانمیش بیر اؤلونون تاپیلماسی‌نین آردینجا، بیر قروپ اوزمان اولای یئرینه یئتیشَرک مومیایی‌نین رضاشاه-ا عایید اولوب-اولمادیغینی آراشدیرماغا باشلادیلار. ژئنئتیک بیلیملری‌نین پروفئسورو دئدی:
- بیز مومیایی‌نی اینگلیستانا گؤندرملی‌ییک، هر نه اولسا اونلار رضاشاهین گؤزه-گؤزه‌سینه آرتیقراق تانیش اولدوقلاریندان بیزدن یاخشی جمدگین کیملیگینی آیدینلادا بیلرلر.
اسکی بیلیملری‌نین دوکتورو دیللندی:
- بو اولان ایش دئییل! بیزیم اؤز بیلگینلریمیز بو قونونو آراشدیرمالی‌دیرلار!
بو سؤزلرین آردینجا، اوزمانلار ایکی‌یه بؤلونوب کیمی دوکتورون، کیمی ایسه پروفئسورون فیکرینی ساووناراق دارتیشماغا باشلایاندا اوستاد دفتری آرالیغا گئچدی:
- آغالار.. بیر دقیقه... بیر دقیقه...
هامی سوسدو.
- آغالار ایجازه وئرسه‌نیز من بیر دفیقه‌نین ایچینده مومیایی‌نین رضاشاها عایید اولوب-اولمادیغینی آیدینلادیم.
اوزمانلار شاشقین-شاشقیق اوستاد دفترییه پول آچدیلار. اوستاد مومیایی‌نین باشینا گئچدیکدن سونرا اگیلیب قولاغینا نسه پیچیلدادی. بیردن مومیایی قاققاناق چکیب گولمه‌یه باشلادی.
هره قورخودان بیر یانا قاچاندا، اوستاد دفتری دیکلَنیب گولومسوندو:
- قورخمایین.. گلین.. گلین!..جمدک رضاشاهینکی دیر!!
اوستاد دفتری‌نین گولومسه‌مه‌سیندن اورکله‌نن اوزمانلار توپلاشدیلار:
- سیز رضاشاهین مومیایی‌سی‌نین قولاغینا نمنه دئدینیز گولدو؟!!
- من دئدیم: قوردوغون شئونیستی حوکومتین دئویلمه‌سیندن قیرخ ایل سونرا، دؤولت باشچیلاری، بیز تورکلره سؤز وئریبلر یاخین گله‌جکده مدرسه‌لرده آنادیلیمیزده درس اوخویاجاغیق.
آچیقلاما:
اوُزمان: متخصیص
اولای: حادیثه
گؤزه: سلول، حوجره
بیلیم: علم
بیلگین: عالیم
قونو: مؤوضوع
ساوونماق: مدافیعه ائتمک
دارتیشماق: موباحیثه ائتمک
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شئونیزمین الیندن نه چکیریک؟!
دوکتور جئری
ائل باغیندا دالغین-دالغین اوتورموشدوم. بیری الینی چیگنیمه قویدو. اوستاد دفتری ایدی، نئچه یول سسله‌میشدی،ائشیتمه‌میشدیم.
- اشی.. نه اولوب گمیلرین می باتیب؟!- دئیه سوروشدو.
الینی سیخدیم. یانیمدا اگلشدی.
- مدرسه‌لرین آچیلیشینی دوشونوردوم. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین غریب‌لیگی یادیما دوشدو. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین ائوده قالاجاغی یادیما دوشدو! بیلیرسنمی اوستاد؟ من هر ایل بو موناسیبته گؤره بیرشئی‌لر یازیرام. بایاق دوشونوردوم گؤره‌سن بو ایل نه یازیم؟
آجی-آجی گولدو:
- اللرینیز آغریماسین یازیرسینیز؛ تکی سوروشا بیلَرم بو کیمی یازیلار بیر-ایکی گون میللتی دویغولاندیرماقدان باشقا نه ایشه یاراییر؟..
درین بیر سولوق آلدیم:
- اوستاد!.. بو یازیلارین نه ایشه یارایاجاغینی بیلمیرم آنجاق بیز موللا نصرالدین نوه‌لری اولدوغوموزدان اؤزموزده یوکوملولوک دویوروق هر ایل بو قونودا بیر یازی یازاق!!
قاشلارینی چاتدی:
- آنلامادیم،بونون نه ایلگیسی وار موللا نصرالدینه؟!!
گولومسه‌یرک دئدیم:
- وار اوستاد وار!!.. سانکی ائشیتمه‌میشسن بیزیم بؤیوک بابامیز موللا نصرالدین افندی‌نین نجیب بیر ائششگی واریمیش! او، آیدا بیر کره ائششگی بازار آپاریب، ساتماق اوچون دللالا تاپشیرارمیش. گونلرین بیر گونو دللال موللانی بیر قیراغا چکیب دئییر:
- موللا! بو ائششک قاباقدان گلن موشترینی قاپیر، دالدان گله‌نی ایسه تَپیر، بونو کیسمه آلمایاجاق!
موللا، دللالین سؤِلرینی دوغرولاییر:
- حاقلی‌سینیز.. ذاتآ من‌ده بونو ساتماق اوچون گتیرمه‌میشم، تکجه گتیرمیشم خالق بیلسین من بو ائششگین الیندن نه چکیرم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر