+0 به‌ین
خوش خبرلر یولدادیر
دوکتور جئری
اوستاد دفتری قزئتی بوکوب میزین اوستونه قویدو:
- آنایاسانین 15-نجی و 19.نجی مادّه‌لری ایجرا اولوناجاق، مدرسه‌لرده آنادیلی اوخوتدورولاجاق، سراسری تورکجه گونده‌لیک بوراخیلاجاق، سراسری تورکی تلویزیون کانالی آچیلاجاق، اورمو گؤلونه سو چکیله‌جک، ایشسیزلره ایش، ائوسیزلره ائو وئریله‌جک، ماعاشلار آرتاجاق ....
سئوینجک سؤزلرینی کسدیم:
- هاچان..هاچان بو ایشلر اولاجاق؟!
اوستاد دفتری فیسیلدادی:
- سئچکیلر قاباغی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
"بسندگی زبان فارسی" قضیه‌سی
دوکتور جئری
ترس آوانین آغ ساققاللاری ایله بیرگه قلئیچی مورتوضون دوکانینا گئتمیشدیک.اوستاد دفتری بیرآز اویان بویاندان دانیشاندان سونرا اصل مطلبه گئچدی:
- جناب مورتوض! مجلیس سئچیملری یاخینلاشماقدادیر. بیز سیزدن ریجا ائدیریک بو دؤوره سیز بو وظیفه‌یه آدای اولاسیز. بیلدیگیز کیمی، بیزیم حاضیرکی وکیل ترس‌آوا خالقیندان چوخراق جیبینه-فامیلینه خیدمت ائله‌مکده‌دیر!
قلئیچی مورتوض دریندن بیر سولوق آلاراق دئدی:
- قاباقجا من سیزین لوطفوزدن تشکور ائدیریم. آنجاق سایغیلی کندلیلر، منیم بو وظیفه‌یه لازیم اولان مدرکیم یوخدور.
اوستاد دفتری گولدو:
- موشکولو یوخدور، بئش-اون تومنله مدرک آلا بیله‌ریک، نمنه مدرکی ایسته‌ییرسیز: دوکتورا، یوکسک دوکتورا؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- دوزونو ایسته‌سز من هئچ ایبتیدایی تحصیل ده آلمامیشام!
اوستاد دفتری‌نین قاشلاری چاتیلدی:
- بو اولمادی؛ ایبتیدایی تحصیل مدرکی موطلق اولمالی‌دیر..
من دئدیم:
- بونونکی غمی یوخدور، جناب قلئیچینی ایبتیدایی اکابیر کلاسلارینا یازدیراریق. ماشالله هوشلو-باشلیدیر، بئش-آلتی آیین ایچینده ایبتیدایی تحصیل مدرکینی آلا بیلر.
قلئیچی مورتوض آجی-آجی گولدو:
- موشکول بوردادیر؛ معلول اولدوغوما گؤره منی بو کلاسلارا یول وئرمه‌یه‌جکلر!
شاشیردیم:
- مگر سیز معلولسوز؟.. نه معلولیتی؟!!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئیه‌رک آرتیردی:
- فارس دیلی بیلمیرم!
من بو یانیتدان چاش-باش قالینجا، اوستاد دفتری آچیقلادی:
- "وزارت آموزش و پرورش"-ین "تست بسندگی زبان فارسی" طرحینه گؤره، فارس دیلینی بیلمه‌ین اوشاقلار، آغیر ائشیدن، ضعیف گؤرن اوشاقلار کیمی معلول ساییلیب ایثتیثنایی مدرسه‌لرده تحصیل آلمالی‌دیرلار.
فارس دیلی قورومونون یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته دانیشیغا قاتیلدی:
- بیزیم گؤرکملی اوستادیمیز، جناب جواد شیخ السلامی بو موشکوله یاخشی بیر یول تاپیب:
" می‌توان جوانان کم سال آذربایجانی و زنجانی و خوزستانی؛ اعمّ از دختر و پسر را به سیستم مبادلة جوانان که در اروپا مرسوم است؛ برای یکی دو سال در خانواده های محترم فارسی زبان که زبان متداولشان فارسی باشد؛ به عنوان مهمان پذیرفت و از این راه به ترویج و تحکیم زبان فارسی میان این گروه سنّی کمک کرد."
کئفلی ایسکندر قاققاناق چکیب گولدو:
- اشی شیخ الاسلامی 15-10 یاشیندا اوشاقلاری دئییب نه بو بوغو بورمانی!!
بیردن بیر شئی بئینیمده قیغیلجیم ووردو:
- اولماز فارس دیلینی اؤیرنمک اوچون، جناب مورتوضو اوچ-دؤرد آیلیغا تهرانا گؤنده‌رک؟!
بو اؤنریدن هامی‌نین چیچگی چاتلادی. بیرآغیردان دئدیلر:
- نییه اولماز؟
***
آلتی آی ایدی قلئیچی مورتوض تهرانا گئتمیشدی. نه گلیردی، نه ده تلفون وورودو.کندین آغ ساققاللاری منی چاغیردیلار:
- گل، گئت، گؤر بو هایاندا قالدی؟.. فارس دیلینی اؤیرنمه‌دی؟.. سئچیملر یاخینلاشیر ها!!
فورصتی ایتیرمه‌دن تهرانا یولاندیم. شهری الک-ولک ائله‌یندن سونرا ترس آوالیلارین قهوه‌خاناسینی تاپدیم. قهوه‌چی‌دن قلئیچی مورتوضون سالیغینی آلدیم. گوله-گوله دئدی:
- قلئیچی مورتوض بورادا بیر فارس قیز ایله ائوله‌نیب ترس آوایا قاییتماق دا ایسته‌میر!..
اینانمادیم؛ آدرسینی آلیب قهوه خانادان ائشیگه چیخدیم. قلئیچی مورتوض ییرمی مرتبه‌لی بیر آپارتمانین اون دوققوزونجو قاتیندا یئر توتموشدو. تؤوشه‌یه-تؤوشه‌یه پیله‌لری چیخیب ائوین قاباغیندا دایاندیم. قاپینی تیققیلداتدیم. ایچری‌‌دن قلئیچی‌نین گولمه سسی گلیردی. هاندان-گئجدن قاپی آچیلدی. ننه‌م-باجیم اولسون قاپینی آچان گؤزل-گؤیچک بیر قیز ایدی. منیم هوروت-هوروت باخدیغیمی گؤرونجه فارس لهجه‌سیله سوروشدو:
- کِم نِن اِشِز وار؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئوللارین گؤزلری
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئییردی؛ مدرسه‌نین دفترینده اوتورموشدوم. بیر کیشی تلَسیک ایچری گیردی:
- منیم یئتیمیمی چاغیرین گلسین!
گولومسه‌یه‌رک سوروشدوم:
- آغازاده‌نین آدی نمنه‌دیر؟
اوشاغین آدینی دئدیکده، یئنه سوروشدوم:
- هانسی کیلاسدا اوخویور؟
کیشی بیر گؤزونو قییاراق دئدی:
- بیر گؤزومه سککیزده اوخویور، بیر گؤزومه ده دوققوزدا!!
سککیزینجی ، دوققوزونجو صینیفلرین سییاهیسینا باخدیم، اوشاغین آدینی تاپا بیلمه‌دیم.
- آرخایینسیز، آغازاده بو مدرسه‌ده اوخویور؟!
کیشی یئنه گؤزونو قییدی:
- بیر گؤزومه بو مدرسه‌ده اوخویور، بیر گؤزومه ده بو کوچه باشینداکی مدرسه‌ده!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
باهالیغین فایداسی
دوکتور
جئری
خانیم موعللیم کیلاسدا صوبحانه‌نین فایدالاری حاققیندا اوشاقلارا
دانیشیردی:
- گول بالالاریم!.. صوبحانه یئمه‌میشدن مدرسه‌یه گلمه‌یین. بیر دورمک
پنیر-چؤرک یئییب اوستوندن ده بیر ایستیکان چای ایچسه‌نیز، هم یاخشی درس اوخویا
بیلرسینیز همی ده بدنیز ساغلام اولار...
بالاجا یاشار آیاغا قالخدی:
- خانیم موعللیم منیم بدنیم هامیدان بتر
ساغلامدیر!
خانیم موعللیم گولومسه‌دی:
- حتماً همیشه مدرسه‌یه گلنده صوبحانه
یئییرسن؟
بالاجا یاشار باشی "هه" دئیه‌رک آرتیردی:
- خانیم موعللیم! بیز سحره، ناهارا، شاما صوبحانه
یئییریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گؤزلربمیز نییه قارالیر؟
دوکتور جئری
یایین سون گونو، اوستاد دفتری مطبه گلدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا قارشیمدا اوتوروب سؤزه باشلادی:
- دوکتور! کئفیم خوش دئییل، نئچه گوندور گؤزلریم قارالیر!
ال چیراغینی گؤزلرینه سالدیم:
- دئمک سنین ده گؤزلرین قارالماغا باشلاییب؟! اوچ دؤرد گون بوندان قاباق دوستلاردان بهبود ائلچی‌بگ،قودرت موعللیم، گرگرلی آراز ده گلمیشدیلر!
تدیرگین اولدو:
- اولمایا بو بیر سالقیندیر؟ دوا-درمانی وارمی؟!..
اوزونتو ایله باشیمی توولادیم:
- دوا-درمانی بیزیم الیمیزده دئییل!
اؤفکه‌لندی:
- اولمایا بونودا آمریکا تحریم ائله‌ییب؟!
یئریمدن قالخیب اوتاقدا وار-گل ائده‌رک دئدیم:
- یوخ..یوخ.. بو قونودا آمریکانین گوناهی یوخدور!
بیرآز یوموشالدی:
- هله گؤزلریمیزین قارالماسی‌نین عیللتی ندیر؟!
دریندن بیر سولوق آلدیم:
- عیللتی مدرسه‌دیر!
شاشیردی:
- مدرسه؟!!
آچیقلاماق ایسته‌دیگیمده بیردن گؤزلریم قارالدی، آز قالدی ییخیلام. قیشقیردیم:
- اوستاد منی توت، گؤزلریم قارالدی!
جلد قولتوغوما گیریب منی اوتوراجاغین اوستونده اوتورتدوردو. هاندان-گئجدن گؤزلریم اطرافی سئچدی:
- اوستاد! قیرخ ایلدیر گؤزلریمیزی تیکمیشیک مدرسه‌لرده آنادیلیمیز اوخوتدورولوسون، بونجا ایلده گؤز قارالمازمی؟!
....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
رضاشاه-ین اؤلوسو نییه گولدو؟!
دوکتور جئری
شاه عبدالعظیم حرمی‌نین یاخینلیغینداکی خارابالیقدان مومیالانمیش بیر اؤلونون تاپیلماسی‌نین آردینجا، بیر قروپ اوزمان اولای یئرینه یئتیشَرک مومیایی‌نین رضاشاه-ا عایید اولوب-اولمادیغینی آراشدیرماغا باشلادیلار. ژئنئتیک بیلیملری‌نین پروفئسورو دئدی:
- بیز مومیایی‌نی اینگلیستانا گؤندرملی‌ییک، هر نه اولسا اونلار رضاشاهین گؤزه-گؤزه‌سینه آرتیقراق تانیش اولدوقلاریندان بیزدن یاخشی جمدگین کیملیگینی آیدینلادا بیلرلر.
اسکی بیلیملری‌نین دوکتورو دیللندی:
- بو اولان ایش دئییل! بیزیم اؤز بیلگینلریمیز بو قونونو آراشدیرمالی‌دیرلار!
بو سؤزلرین آردینجا، اوزمانلار ایکی‌یه بؤلونوب کیمی دوکتورون، کیمی ایسه پروفئسورون فیکرینی ساووناراق دارتیشماغا باشلایاندا اوستاد دفتری آرالیغا گئچدی:
- آغالار.. بیر دقیقه... بیر دقیقه...
هامی سوسدو.
- آغالار ایجازه وئرسه‌نیز من بیر دفیقه‌نین ایچینده مومیایی‌نین رضاشاها عایید اولوب-اولمادیغینی آیدینلادیم.
اوزمانلار شاشقین-شاشقیق اوستاد دفتری‌یه پول آچدیلار. اوستاد مومیایی‌نین باشینا گئچدیکدن سونرا اگیلیب قولاغینا نسه پیچیلدادی. بیردن مومیایی قاققاناق چکیب گولمه‌یه باشلادی.
هره قورخودان بیر یانا قاچاندا، اوستاد دفتری دیکلَنیب گولومسوندو:
- قورخمایین.. گلین.. گلین!..جمدک رضاشاهینکی دیر!!
اوستاد دفتری‌نین گولومسه‌مه‌سیندن اورکله‌نن اوزمانلار توپلاشدیلار:
- سیز رضاشاهین مومیایی‌سی‌نین قولاغینا نمنه دئدینیز گولدو؟!!
- من دئدیم: قوردوغون شئونیستی حوکومتین دئویلمه‌سیندن قیرخ ایل سونرا، دؤولت باشچیلاری، بیز تورکلره سؤز وئریبلر یاخین گله‌جکده مدرسه‌لرده آنادیلیمیزده درس اوخویاجاغیق.
آچیقلاما:
اوُزمان: متخصیص
اولای: حادیثه
گؤزه: سلول، حوجره
بیلیم: علم
بیلگین: عالیم
قونو: مؤوضوع
ساوونماق: مدافیعه ائتمک
دارتیشماق: موباحیثه ائتمک
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ان بؤیوک یالان هانسی‌دیر؟!
دوکتور جئری
داناباش کندی‌نین میللت وکیل‌لری، ایبیش ایله قیبیش رستوراندا یئییب ایچدیکدن سونرا گارسونو چاغیریب دئدیلر:
- بیز مرج باغلامیشیق هر هانکیمیز ان بؤیوک یالانی سؤیله‌سه، میزین حسابینی او بیریسی اؤده‌یه‌جک. بو اوزدن سیزدن ایسته‌ییریک بیزیم آرامیزدا قضاوت ائله‌یه‌سینیز.
گارسون گولومسه‌یه‌رک راضیلیغینی بیلدیردیکده، ایبیش دئدی:
- بیز مجلیسده بیر لایحه تصویب ائلهمیشیک؛ 97-نجی ایلده اورمو گؤلو فلاکتلی دورومدان قورتولوب اسکی حالینا قاییداجاق.
بونون آردینجا قیبیش سؤزه باشلادی:
- بیزده مجلیسده بیر لایجه تصویب ائلهمیشیک؛ 97-نجی ایلده آذربایجانلی‌لارین میللی-مدنی حاقلاری وئریلیب مدرسه‌لرده تورکجه اوخوتدورولسون.
گارسون بیر ایبیشین، بیر قیبیش اوزونه باخدی. میللت وکیل‌لری ماراقلا گؤزلرینی گارسونون آغزینا تیکدیلر. گارسون میزین حسابینی الینده بوزوشدوره رک دئدی:
- ایکینیزده منده قوناق‌سینیز!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شئونیزمین الیندن نه چکیریک؟!
دوکتور جئری
ائل باغیندا دالغین-دالغین اوتورموشدوم. بیری الینی چیگنیمه قویدو. اوستاد دفتری ایدی، نئچه یول سسله‌میشدی،ائشیتمه‌میشدیم.
- اشی.. نه اولوب گمیلرین می باتیب؟!- دئیه سوروشدو.
الینی سیخدیم. یانیمدا اگلشدی.
- مدرسه‌لرین آچیلیشینی دوشونوردوم. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین غریب‌لیگی یادیما دوشدو. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین ائوده قالاجاغی یادیما دوشدو! بیلیرسنمی اوستاد؟ من هر ایل بو موناسیبته گؤره بیرشئی‌لر یازیرام. بایاق دوشونوردوم گؤره‌سن بو ایل نه یازیم؟
آجی-آجی گولدو:
- اللرینیز آغریماسین یازیرسینیز؛ تکی سوروشا بیلَرم بو کیمی یازیلار بیر-ایکی گون میللتی دویغولاندیرماقدان باشقا نه ایشه یاراییر؟..
درین بیر سولوق آلدیم:
- اوستاد!.. بو یازیلارین نه ایشه یارایاجاغینی بیلمیرم آنجاق بیز موللا نصرالدین نوه‌لری اولدوغوموزدان اؤزموزده یوکوملولوک دویوروق هر ایل بو قونودا بیر یازی یازاق!!
قاشلارینی چاتدی:
- آنلامادیم،بونون نه ایلگیسی وار موللا نصرالدینه؟!!
گولومسه‌یرک دئدیم:
- وار اوستاد وار!!.. سانکی ائشیتمه‌میشسن بیزیم بؤیوک بابامیز موللا نصرالدین افندی‌نین نجیب بیر ائششگی واریمیش! او، آیدا بیر کره ائششگی بازار آپاریب، ساتماق اوچون دللالا تاپشیرارمیش. گونلرین بیر گونو دللال موللانی بیر قیراغا چکیب دئییر:
- موللا! بو ائششک قاباقدان گلن موشترینی قاپیر، دالدان گله‌نی ایسه تَپیر، بونو کیسمه آلمایاجاق!
موللا، دللالین سؤِلرینی دوغرولاییر:
- حاقلی‌سینیز.. ذاتآ منده بونو ساتماق اوچون گتیرمه‌میشم، تکجه گتیرمیشم خالق بیلسین من بو ائششگین الیندن نه چکیرم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایران خالقلاری‌نین گله‌جگی...
دوکتور جئری
کئچن جومعه آخشامی حضرت عزرائیل، کولتورل سوی‌قیرما معروض قالان ایران خالقلاری‌نین ایل‌لیک ییغینجاغینا قاتیلاراق سورغولاری بیر-بیر یانتیلادی.
ایلک سوروشان عرب خالقی‌نین آغ‌ساققالی اولدو:
- حضرت عزرائیل! بیز خوزستان خالقی گونده-گونده باشیمیزا اله‌نن توز-تورپاقدان هاچان قورتولاجاغیق؟
عزرائیل گولومسوندو:
- اللی ایل سونرا.
عرب آغ‌ساققالی‌نین گؤزلرینده یاش حلقه‌لندی:
- نه یازیق من او گونو گؤرمه‌یه‌جه‌یم!
ایکینجی سورغونو بلوچ خالقی‌نین آغ‌ساققالی سوروشدو:
- بیز بلوچستان خالقی یوخسوللوقدان، فقردن هاچان قورتولاجاغیق؟
عزرائیل یئنه گولومسوندو:
- یوز ایل سونرا.
بیر دامجی یاش بلوچ آغ‌ساققالی‌نین گؤزوندن آخدی:
- نه یازیق من او گونو گؤرمه‌یه‌جه‌یم!
اوچونجو سورغونو سوروشان، آذربایجان کیملیکچی چالیشقانلارینا منسوب اولان بیر گنج ایدی:
- ایراندا یاشایان تورکلرین هاچان آنادیللرینده مدرسه‌لری اولاجاق؟
عزرائیل دولوقساندی سونرا بیردن اؤکوتمه ووروب آغلاماغا باشلادی. هامی چاش-باش بیربیری‌نین اوزونه باخدی. عزرائیل ایچینی چکه-چکه سیزیلدادی:
- نه یازیق من او گونو گؤرمه‌یه‌جه‌یم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
موللا نصرالدین جومهور باشقانی سئچکیلرینده
دوکتور جئری
شئیخیمیز جومهور باشقانی سئچکیلرینه آدای اولاندا آذربایجان میللتینه سسلندی:
- من کرامت صاحبی‌یم، منه رأی وئرسه‌نیز لال قالمیش دیلینیزی آچاجاغام!
موللا نصرالدین آیاغا قالخدی:
- سیز کرامت صاحیبی‌سینیزسه، شئونیست‌لرین دیلینی لال ائله‌یین!
جومهور باشقانی سئچکیلرینده، موللا نصرالدین دفتر آچیب شئیخیمیزی چای-شیرنی ایله تبلیغ ائدیردی. شئیخیمیز سئچکیلری قازاندیقدا خالق موللانین یانینا گئدیب سوروشدولار:
- ایندیکی شئیخیمیز جومهور باشقانی اولوبدور بیزیم آنادیلیمیزه گؤره نه ایشلر گؤره‌جکدیر؟
یانیتدا موللا اؤکوتمه ووروب آغلاماغا باشلادی سونرا بیر آزدان قاققاناق چکیب گولدو.
چاش-باش اولان خالق موللانین آغلاییب گولمه‌سی‌نین ندنینی سوروشدولار:
- آغلادیغیم بوندان اؤترودور؛ سیز عواملار بیلمیرسیز شئیخیمیز آنادیلی مسئله‌سینه گؤره نه ایشلر گؤره‌جکدیر. گولدوگوم ده بوندان اؤترودور؛ من اؤزومده بیلمیرم !
موللا نصرالدین جومهور باشقانی سئچکیلری‌نین ایکینجی دؤوره‌سینده ده شئیخیمیزی تبلیغ ائتمیشدی. سونوجلار بللی اولونجا موخبیرلر موللانین باشینا ییغیشدیلار:
- موللا! سیز ایکی دؤوره‌دیر شئیخیمیزین یانداشی اولوب سئچکیلری قازانماسیندا بؤیوک روْل اویناییب‌سیز. سوروشا بیلریک؛ کئچن دؤوره جومهور باشقانی سیزین هانسی ایستک‌لرینیزی یئرینه یئتیریب بو دؤوره‌ده ایسه سیزین ایستگینیز جومهور باشقانیندان نه اولاجاقدیر؟
موللا میللتین سئچکیلره قاتیلماسیندان درین مینتدارلیغینی بیلدیره‌رک آچیقلادی:
- کئچن دؤوره بیز جومهور باشقانیندان "فرهنگستان زبان ترکی" ایسته‌میشدیک، باشقانیمیز ساغ اولسون، بیزیم بو ایستگیمیزی " بنیاد فرهنگ و هنر آذربایجان" -نی آچماقلا یئرینه یئتیردی!!
موخبیرلرین بیری تلسدی:
- بو دؤورده‌کی ایستگینیزدن دانیشین؟!
موللا گولومسه‌دی:
- بو دؤوره سایغیلی جومهور باشقانیمیزدان "بنیاد فرهنگ و هنر آذربایجان"- نین باغلاماسینی ایسته‌یه‌جه‌ییک!
سئچکیلردن سونرا موللا نصرالدین یوخودا گؤرور:جومهور باشقانی ایسته‌ییر "آنادیلینده مدرسه" حاققی وئره آنجاق او آیاق دیره‌ییب اوسته‌لیک اولاراق اورمو گؤلونون قورتارماسینی دا ایسته‌ییر. بو چکیش-بکیشده بیردن موللا یوخودان اویانیب گؤرور هئچ خبر یوخدو. تئز گؤزلرینی یومور:
- عیبی یوخدور "آنادیلینده مدرسه" حاققینی وئرسه‌نیز ده گؤره‌ر»!!
جومهور باشقانی سئچکیلرینده موللا نصرالدین بارماغینی سیلکه‌له‌یرک میللتی اویاریر:
- بیلیرسینیز شئیخیمیزه رأی وئرمه‌سه‌نیز نه اولاجاق؟!!
میللت قورخویا دوشوب شئیخیمیزه رأی وئردیکدن سونرا موللانین یانینا گلیرلر:
- موللا!.. شئیخیمیزه رأی وئرمه‌سه‌ایدیک نه اولاجاق ایدی؟!!
موللا سویوق قانلیلیقلا دئییر:
- هئچ! شئیخیمیز چیخمایاجاق ایدی!!
موللانصرالدین جومهور باشقانی سئچکیلری اؤنجه‌سی میللته دانیشیردی:
- دونن شئیخیمیزین اؤزل نوماینده‌سی یانیما گلمیشدی. باشقانیمیز، آذربایجان میللتینه ایکی بؤیوک وعده وئریب‌دیر!
میللت ماراقلاندی:
- نه وعده‌لری؟!
موللا اؤزونتو ایله میزیلدادی:
- واللاه بیرینجی وعده نوماینده‌نین یادیندان چیخمیشدی، ایکینجیسی ایسه منیم یادیمدان چیخدی!!
سئچکیلرین سونوجو بللی اولاندان سونرا موللا نصرالدین شئیخمیزین یانینا گئدیب دئدی:
- سایغیلی باشقانیمیز! گئجه یوخودا گؤردوم سیز بیزه "آنادیلینده مدرسه" حاققی وئریب‌سینیز!!
شئیخیمیز ساققالی تومارلایا- تومارلایا دئدی:
- موللا! من سیزه سؤز وئریرم بو دؤرد ایلده حیمایه‌نیزی مندن اسیرگه‌مه‌سه‌نیز بو حاققی سیزدن گئری آلمایام.
گئجه یاریسی موللا نصرالدین تله‌سیک آروادینی یوخودان اویاتدی:
- آرواد تئز اول منیم گؤزلوگومو گتیر!
آرواد شاشیردی:
- موللا گئجه‌نین بو واختی گؤزلوگو نئیله‌ییرسن؟!
موللا گؤزلرینی آچمادان دئدی:
- یوخوودا گؤروردوم جومهور باشقانی بیزه "آنادیلینده مدرسه" حاققی وئریر آنجاق قارانلیقدا اوچ-دؤرد نفر اونو دؤوره‌له‌ییب قویمورلار. ایسته‌ییرم گؤروم بو کؤپک اوغلانلاری کیملردیرلر...
شئیخیمیز جومهور باشقانی سئچکیلرینی قازاندیقدان سونرا، یانداشی موللا نصرالدینی اؤزل ایختیارلارلا اورمو گولونون قورتارماسینا گؤره‌ولندیریر. موللا نئچه یوز مین نفر دالیجا سالیب قوروموش اورمو گؤلونه آپاراراق کاظیم خان داشی‌نین باشیندان سسلنیر:
- گؤلو بو دورومدان قورتارماق اوچون ایکی رکعت یاغیش نامازی قیلمالی‌ییق. ریجا ائدیریم ایش-ایشدن گئچمه‌میش تئز دستماز آلیب نامازا باشلایاق.
خالق دستماز آلیب سیرا-سیرا موللانین دالینا دوزولوب ناماز قیلماغا باشلایینجا گؤرورلر موللا بیر آیاغینی یوخاری قالدیریب.
نامازدان سونرا چاش-باش اولان خالق، موللادان بو ایشی‌نین سببینی سوروشورلار:
- من هامیدان سونرا دستماز آلدیغیم اوچون گؤلون سویو چاتمادی سول آیاغیما مسح چکیم بونا گؤره نامازیمیز باطیل اولماسین دئیه آیاغیمی یوخاری قوْوزامیشدیم.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
پاییمیزی آلدیق!
دوکتور جئری
اوستاد دفتری آغری قزئتینی ماسانین اوستونه چیرپاراق قیشقیردی:
- دوز یازیب دا!!...
دینله‌ینلر چاش-باش بیربیرلری‌نین اوزونه باخدیلار.
- جومهور باشقانی‌نین قؤوملر و مذهب‌لر ایشلری حاقدا آدادیغی باش یاردیمچیسی شئیخ یونسی، کئچن دؤرد ایلده آذربایجان میللتی‌نین تاپدالانمیش حاقلاری‌نین یئنیدن الده ائتمه‌سی اوچون نه ایشلر گؤرموش؟.. اوخوللاردا تورک دیلی‌نین اوخوتدورماسینا گؤره هانسی آددیملاری آتمیش؟ تورک دیلی قورومونون آچیلیشی اوچون نه ائتمیش؟ تورک میللتینی تحقیر ائدن ماهی‌صفت‌لر، پیلته‌لر کیمی دلخک‌لرین قارشیسینی آلماق اوچون هانسی اؤنلملری آلمیش؟ رادیو-تئلئویزیون پروگراملاریندا، درسلیک کیتابلاریندا، رسمی درگی-قزئتلرده تورک میللتینی کوچومسه‌ین، تاریخ-کولتورونو ساپدیران، دوشونولموش سییاستین قارشیسینی آلماق اوچون هانسی گیریشیملرده بولونموش؟!.....
اوستاد دفتری ساییب- سایماقدا ایکن قلئیچی مورتوض قاپیلاری بیربیرینه تاپدایاراق تله‌سیک ایچری گیردی:
- نه اوتورموسونوز گلین پایینیزی آلین!
- نه پایی؟!- اوتورانلار سئوینجک بیر آغیزدان سسلندیلر.
قلئیچی مورتوض تؤوشویه- تؤوشویه :
- عزرائیل بالا پایلاییر؛ تئز گلین بالا پایینیزی آلین؛ گؤرمورسونوزمو مملکتیمیزین جاماعاتی گئت-گئدده قوجالیب الدن دوشمکده دیر؟!!- دئدی.
اوتورانلارین آراسیندان موللا نصرالدین آیاغا قالخدی:
- آی مورتوض بگ! گئت عزرائیله دئگینن: سن بیزیم بالالاریمیزا دگمه، بیز سنین وئردیگین بالانی ایسته‌میریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیزیمکی، سیزینکی
دوکتور جئری
اؤلکه‌ده قؤوملر آراسیندا میللی باریشی، دایانیشمانی گوجلندیرمک اوچون شیخ حسن جومهو باشقانلیغی اوتوراجاغیندا اوتوروب-اوتورالی آنایاسانین آسیلی قالمیش اون بئشینجی، ییرمینجی مادده‌لرینی یورولوگه گتیرمکدن اؤترو شیخ علی‌نی اؤزونه اؤزل دانیشمان سئچدی. دانیشمان ایلک آددیمدا بوتون قؤوملرین تمثیلچی‌لرینی حوضورونا قبول ائده‌رک فیکر آلیش-وئریشینه باشلادی. تمثیلچیلر منصوب اولدوقلاری قؤوملرین چتینلیکلریندن دانیشاراق دانیشماندان چؤزوم یولو ایسته‌دیلر.
باشدا بلوچ خالقی‌نین تمثیلچیسی موللا عؤمر سؤزه باشلادی:
- شیخ آغا!.. بیزیم شهرلرده ایش یوخدور.. گنجلریمیز ایشسیزدیرلر بیز نئیلهملیییک؟
شیخ علی گولومسه‌دی:
- نئیله‌یه‌جک‌سیز، گلین بیزیم شهرلرده ایشله‌یین!
تورکمن قؤومونون تمثیلچیسی محمد قوجق آیاغا قالخدی:
- شیخ!! بیز اوشاقلاریمیزا، محمد قیلیچ، قاریاغدی، محمد آراز، آی جامال، گول ایسته‌رم، کیمی قوشا آد قویوروق ایندیسه سیجللی ایداره‌سی بونا قاداغا قویوب بیز نئیلهملیییک؟
شیخ ساققالینی تومارلادی:
- سیجللی ایداره‌سی قویمورسا قوشا آد قویاسیز، بیزیم آدلاری قویون..چوخدا گؤزلدیرلر؛ کوروش، داریوش، ماردوش...
بختیاری قؤومونون تمثیلچیسی کاک موراد گیلئیلندی:
- تئلئویزیوندا بیزیم میللی گئیم - پالتارلاریمیز لاغا قویولور...
شیخ سؤزونو کسدی:
- بیزیم پالتارلاریمیزی گئیین!!
سیرا آذربایجان میللتی‌نین تمثیلچیسی اوستاد دفتری یئتیشدی:
- شیخ آغا!.. بیز مدرسه‌لرده اؤز آنادیلمیزده یازیب-اوخوماق ایسته‌ییریک آنجاق بیر سورو شئوینیست بو حاق ایسته‌ییمیزین قاباغیندا انگل تؤره‌دیرلر، سیزجه بیز نئیلهملیییک؟
شیخ ایری-ایری اوستاد دفتری‌نی سوزه‌رک دئیندی:
- انگل تؤره‌دیرلرسه، بیزیم دیلده یازیب- اوخویون؛ چوخدا شیرین دیر!!
اوستاد دفتری یئرینه اوتورونجا قئلیچی مورتوض یئریندن قالخدی:
- شیخ آغا!.. اؤنجه سیزدن موشکولریمیزی بیر-بیر حل ائتدیگیز اوچون تشکور ائدیرم. منیمده بیر موشکولوم واردیر اونوندا یولونا قویساز اولدوقجا مینتدار اولارام .
بو سؤزلر شیخ علی‌نین خوشونا گلدی:
- بویورون.. بویورون!
قلئیچی مورتوضون دیشلرینی آغارتدی:
-شیخ آغا!.. اللی یاشیم وار هله ائولنمه‌میشم، گئجه‌لری یوخوم گلمیر؛ دئییرسیز نئیله‌ملی‌یم!!
.........
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
تئهران ملهمی
دوکتور جئری
تئلئفون کسینتی‌سیز زنگ چالیردی. تله‌سیک دستگی قاپدیم، اوستاد دفتری‌نین خانیمی ایدی:
- دوکتور!..دوکتور!.. تئز اؤزونو یئتیر، اوستاد دفتری گئتدی الدن...
سؤزلری آغلاما سسی ایله سونلاندی. آیاق‌یالین اؤزومو دؤردونجو قاتا، اوستادین ائوینه چاتدیردیم. قاپی آچیق ایدی. اوستاد دفتری تختین اوستونه اوزانمیشدی. رنگ- روفو آغاپپاق ایدی. الیمی آلنینا قویدوم، بومبوز ایدی. دامارینی توتدوم، چوخ یاواش ووروردو.
- اورژانسا زنگ ووروبسوز؟!
اوستادین خانیمی:
- وورموشام، دئدیلر، "تبریز"ده آمبولانس یوخدور، "تئهران"دان گؤنده‌ره‌جکلر..اودا هله گلیب چیخماییب- دئیه سیزیلدادی.
الیمدن بیر ایش گلمیردی. اوستاد گؤزومون قاباغیندا الدن گئتمکده ایدی. الیندن یاپیشدیم. "اوستاد!..بیرآزجیق دؤزون.. ایندی آمبولانس یئتیشر" دئدیم. اوستاد دفتری‌نین دوداقلاری ترپندی. بلیرسیز بیر شئی‌لر دئییردی. قولاغیمی آغزینا یاخینلاشدیردیم:
- ده.. ده .. دده.. ده ده..
اوستادین خانیمینا دؤندوم:
- ائله بیل دده‌سینی ایسته‌ییر، تئز زنگ وورون دده‌سینی گلسین.
آجی- آجی گولومسوندو:
- اوستادین دده‌سی قیرخ ایل بوندان قاباق تانری رحمتینه گئدیب!
- دده..دده دئییر آخی!!..
اوستادین خانیمی گؤزلری‌نین یاشینی سیلدی:
- اوستاد دفتری اوتوز سککیز ایلدیر، " 15.نجی مادّه- 15.نجی مادّه" دئیه آنادیلمیزین مدرسه‌لرده اوخونماسی یولوندا موباریزه آپاریر. ایندی ایسه "15.نجی مادّه" سؤزونو دوزلده بیلمیر دئسین، دئییر: ده.. ده .. دده.. ده ده..
باشیمی آشاغی سالدیم، ائشیکدن آمبولانس سسی گلیردی.....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
غیری-مومکون، مومکون اولسا...
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوا کندینده چرچی‌لیک ائدنده بیر سئحیرلی چیراغ اله گئچیرمیشدی. اونو قالایلاماق ایسته‌ینده ایچیندن بیر جین چیخیب سسلندی:
- دیله دیلگینی!
قلئیچی مورتوض جین-نین باشاراتینی یوخلاماق ایسته‌دی:
- الک ایله خزر دنیزیندن اورمو گؤلونه سو داشییب دولدور!!
جین الینی بئلینه قویوب اینگیلده‌دی:
- بو اولاناقسیزدیر! (غیری- مومکوندور) ..آیری دیلگینیز یوخدور مو؟!
قلئیچی مورتوض بیر آز دوشوندوکدن سونرا:
- آنادیلیمیز - تورکجه مدرسه‌لرده اوخوتدورولسون- دئدی.
جین اؤزونو ییغیشدیردی:
- بویوردونوز هارادان هارایا سو داشی‌ییم؟!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یاد مدرسه
دوکتور جئری
باشیم آغاریب یاشیم گئچسه‌ده، هر ایل پاییز یاخینلاشدیقدا، بلیرسیز بیر سیخینتی ایچیمه، اورگیمه دولور. گئجه‌لری قارا باسیب کابوس گؤرورم. مدرسه‌یه گئتمه کابوسو! گئنه آنام الیمدن یاپیشیر یاد دیللی، یاد مدرسه‌ده منی یالقیز بوراخیر. هویوخورام، قورخورام... موعللیم فارسی کیتابی‌نین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیره‌نه‌جکسن اوغلان؟!" دئییر. آغلاییرام؛ آغلاماغیمین سسیندن اویانیرام...
فارس دیلی قورومون باشقانی بیر کره دئمیشدی: ایراندا یاشایان بوتون ائللر فارس دیلینی ایستک، سئوگی‌لری اوزوندن اوخویوب اؤیرنیرلر!! بو اؤلکه‌ده هامی فارس دیللینی سئوگی- ایستک اؤزوندن اؤیرنسه‌لرده، بو دیلده اؤلمز اثرلر یارادسالاردا، اعتراف ائتمه‌لی‌یم؛ من بو دیلی سئوگی- ایستک اوزوندن یوخ سیلله- تپیک زورونا اؤیرنمیشم!
یاشیم یئددی‌یه چاتاندا، آتام چالیشماق اوچون غوربت ائله گئتمه‌لی اولدو. یولا سالدیغیمیزدا آتام باشیمی تومارالایاق:
- اوغلوم! آرتیق یئددی یاشا دولوبسان، بو ایل مدرسه‌یه گئده‌جکسن! گئت اوخودا آدام اول!- دئدی.
آتام بو سؤزلری دئینده من بیلمیردیم؛ آدام اولماق اوچون گره‌ک "سو"-یا "آب"دئیه‌سن، "چؤره‌گ"-ه "نان"!
آتامین قیواناراق سؤیله‌دیگینه گؤره، اونون آلتی کیلاس ساوادی وار ایدی؛ اودا قدیم ساواد! بو ساواد ایله او همیشه چولونو سودان چیخاردا بیلمیشدی!
پاییزین ایلک گونو آنام الیمدن یاپیشیب منی یاد دیللی، یاد مدرسه‌ده یالقیز بوراخدی. هویوخموشدوم، قورخموشدوم.. دینیب دانیشمیردیم...
بئش- اون گون جیزما- قارا ائتدیکدن سونرا، بیر گون موعللیم فارسی کیتابیندا شورولدایان سویو بیزه گؤستریب دئدی:
- اوشاقلار بو " آب" دیر!
هامیمیز بیربیریمیزین اوزونه باخدیق؛ بو کی "سو" ایدی!
ایکی هفته سونرا، موعللیم منی سیاه تخته باشینا چاغیردی. تخته‌ده " آب" یازمیشدی. منه دئدی: "هوججوله". هوججوله‌یه بیلمه‌دیم. اؤزو هوججوله‌دی:
- آاااا...........ب ب ب... آااا... ب ب ب...
سونرا سوروشدو:
- ایندی ایکیسی بیرلیکده نه اولار؟!
دئدیم:
- سووو...
موعللیم آجیقلی- آجیقلی فارسی کیتابی‌نین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیره‌نه‌جکسن اوغلان؟!"-دئدی. آغلادیم؛ آغلادیم... اؤزومه گلدیکده گؤردوم شالواریما ایشه‌میشم. آیاغیمین آلتی گؤللنمیشدی. اوشاقلار گولوردولر...
اوزگون- ازگین ائوه یئتیشنده، آنامی قوجاقلاییب هؤنکور- هؤنکور آغلایاراق دئدیم:
- آنا.. من داها مدرسه‌یه گئدمه‌یه‌جگم!..
آنام اولانلاری آنلایالی بوینومو قوجاقلاییب اوزومدن اؤپه- اؤپه دئدی:
- نه تئز آتان سؤزلرینی اونوتدون!.. آتان سنه دئمه‌دی؛ گئت اوخو آدام اول؟!.. مدرسه‌ده آدامی دؤیرلر، سؤیرلر... سن ائله بیلیرسن آتان آلتی کیلاسی نئجه اوخویوب؟! سن بیلمیرسن مدرسه گئتمه‌سن، آتان غوربتدن قاییداندا منی ده چاپار سنی ده؟!!.. دئمز؛ آلتی کیلاسلی دده‌نین اوغلو نییه ساوادسیز قالیب؟!...
آتامین آلتی کیلاس ساوادی آغزیمی اگدی، قراریمدان واز گئچدیم. او زامان بیلسه‌یدیم آتام آلتی ایل، تکجه "اوّل" کیلاسی اوخویوب آیاغیمی یاد مدرسه‌یه قویمازدیم!
آنام یوشدوغومو گؤرونجه سوروشدو:
- گول بالام صاباح مدرسه‌یه گئده‌جکسن؟
گؤزلریمین یاشینی سیله- سیله گولومسه‌دیم:
- هه..آنا گئده‌جگم آنجاق سندن بیر ایستگیم وار!
- نه ایستگی گول بالام؟!
- صاباح مدرسه‌یه گئدنده منی موشامبا تومان ائله‌یه‌سن!!
آنامین شاشیردیغین گؤرونجه آرتیردیم:
- "آب" درسینی اوخویاندا آلتیما ایشه‌دیم، صاباح "نان" درسینی اوخویاجاغیق قورخورام اوندا اؤزومو باتیریم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر