ایتین یئددی جانی وار شووینیستلرین سککیز
دوکتور جئری
اوستاد دفتری تورک میلّتینه ائدیلن تحقیرلری قینایاراق دئدی:
- گؤرهسن اؤلکهده فارس شوونیزمین تمل داشینی قویان فروغیلر، کسرویلر، شیخالاسلامیلر، افشارلار... ایندی جهنّمده نه قایییرلار؟!
- اونلار جهنّمده دئییللر کی؟!- دئدیم.
چاشیردی:
- جهنّمده دئییللر؟!... اولمایا گؤردوکلری یاخشی ایشلردن یانا جنّتده دیرلر؟!
- یوووخ!..جنّتده ده دئییللر!
- آآآهاا.. آنلادیم برزخده دیرلر..
باشیمی توْولادیم:
- یوخ.. اورادا دا دئییللر..
اوستاد آرتیق قاریشدیرماقدا ایدی:
- دئیه بیلرسن بو درینه باتمیشلار ایندی هارادادیرلار؟!
- ایراندا، شووینیستلر اؤلونجه، تئز اونلاری "بازیافت" ائلهییب تزه شووینیست دوزلدیرلر. دؤرد دؤورهنه بیر باخ!...
İtin yeddi can var şovinsistlərin səkkiz
Dr.Jery
Ustad Dəftəri Türk millətinə olan təhqirləri qınayaraq dedi:
- Görəsən ölkədə Fars şovinizminin təməl daşını qoyan Furuğilər, Kəsrəvilər, Şeyxolislamilər, Əfşarlar... indi cəhənnəmdə nə qayırırlar?!
- Onlar cəhənnəmdə deyillər ki! - dedim.
Çaşırdı:
- Cəhənnəmdə deyilər?!.. Olmaya gördükləri yaxşı işlərdən yana cənnətdədirlər?!
- Yooox.. cənnətdə də deyillər!
- Aaahaa...anladım bərzəxdədirlər...
Başımı tovladım:
-Yox, orada da dəyillər..
Ustad artıq qarışdırmada idi:
- Deyə bilərsən bu dərinə batmışlar indi hardadırlar?!
- İranda, şovinistlər ölüncə, tez onları "BAZYAFT" eləyib təzə şovinist düzəldirlər, dörd dövrənə bir bax!
BAZYAFT: yenindən dönüşdürmə
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوچ باتمان ایکی یوز اللی پونزا معذرت
دوکتور جئری
- آغا من معذرت ایستهییرم...
- معذرتیمیزی قبول ائله...
- معذرت..معذرت...
- کیچیکدن خطا، بؤیوکدن عطا.. سیز باغیشلایین...
...
معذرت-معذرت سسینه ائشیگه چیخدیم. کوچهده اون- اون بئش باهالی ماشین ساخلامیشدی. مشدی تاروئردینین قاپیسی قالابالیق ایدی. اؤز-اؤزومه دئدیم:
- اولمایا، صدا-سیما طرفیندن گلیب فیتیله برنامهسینه گؤره بیزدن عؤذور دیلهیهلر؟!
- عؤذور دیلهمهیه گلیبلرسه، نییه به مشدی تاروئردینین قاپیسینا ییغیشیبلار؟!
- بللیدیر؛ مشدی تاروئردی کوچهنین آغ ساققالیدیر!!..
ییغینجاغا یاخیشلاشدیم. مشدی تاروئردی قاپینین آستاناسیندا قولتوق آغاجی ایله دایانمیشدی، ساغ قیچی گؤیده قالمیشدی. توپلاشانلار اللرینی دوشلرینه قویوب سایغی ایله عؤذور دیلهمکدهایدیلر.
- آغا بیز معذرت ایستهییریک ایشدیر اولوب...
- معذرت..معذرت..معذرت...
گؤز گزدیردیم؛ آرالاریندا تحمیلی دوستوم، فارس دیلی و ادبیاتی اوستاسی، اوستاد فرهیختهنی سئچدیم. بیلهسینه یاخینلاشیب:
- خوش گؤردوک اوستاد!- دئدیم.
- اووه.. بیزده سنی خوش گؤردوک دوکتور!.. نه وار، نه یوخ؟!..
- خبرلر سیزده... نه یاخشی بورالاردان؟- دئیه سورشدوم.
اوستاد فرهیخته قاشی ایله مشدی تاروئردینی گؤستهرهرک دئدی:
- رئیسیمیزین اوغلو، ماشینلا قونشوزا چارپیب قاچییب. ائله بیل نؤمرهسینی گؤتوروب پولیسه وئریبلر. ایندی گلمیشیک رضایتینی آلیب ماشینی توقیفدن چیخارداق...
- بیلهسینه خسارت وئرهجکسیز؟ آخی یازیق کیشی دوققوز باشلیق کیفلتینی آرابا اوستونونده یئرآلما- سوغان ساتماقلا گئچیندیر..نئچه آی ایشیندن قالاجاق..
بیج-بیج گولدو:
- خسارت-مسارت وئره بیلمهریک آنجاق نه قدر ایستهسه معذرتخواهلیق ائلهیهریک!
- ریضایت وئرمهسه، اوندا نئجه اولاجاق؟!
- هئچ!.. سن بیلیرسن رئیسیمیزین کورهکنی هانسی ایدارهنین رئیسیدیر؟
دوداغیمی بوزوشدوروب، "یوخ" دئدیکده اگیلیب قولاغیما پیچیلدادی. سئیرک توکلریم باشیمدا بیز-بیز اولدو.
- ریضایت وئرمهسه سول قیچیدا ساغ قیچینا تای اولاجاق!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
زاپاس عایله
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضلا واجیب بیر ایشم وار ایدی. قاپالی بیر ماشین توتوب ترسآوا کندینه یوللاندیم. قاپیلارینی چالدیقدا اؤزو ائشیگه چیخدی. گولش-قاباقلا منی قارشیلاییب ایچرییه بویور ائتدی. خالاسی اری کئفلی ایسکندر ده قوناغی ایدی. نفس دریب چایلاشدیقدان سونرا گؤزومون قیراغی ایله کئفلی ایسکندر باخاراق اوزومو قلئیچی مورتوضا توتوب دئدیم:
- مورتوض بیگ! ایسکندرده اؤزوموزونکودور؛ سندن بیر شئی ایستهیهجگم یوخ دئمهیهسن!
قلئیچی مورتوضون دوداغی قاچدی:
- اولمایا بؤیوک خالاما ائلچی گلیبسن؟!!... اولسون.. اولسون سؤزوم یوخدور!
قیزاریب بوزاردیم دیلیم توتار- توماز :
- یوووخ!.. خالانا گؤره گلمهمیشم...- دئدیم.
سؤزومو آغزیمدا قویدو:
- آهااا بیلدیم.. اورتانجی عمهمه گؤره گلیبسن!..
آلنیمدان تر شیر-شیر آخماغا باشلادی:
- یووو...
- دایی قیزیم گولنیسایا گؤره...
- یووو..
- عمیم نوهسی قیزبسه گؤره..
- یوو...
- کاتدانین بؤیوک قیزی ایستهرمه گؤره..
- یوو...
- شئیخ آغانین باجیسینا گؤره...
- یوخ...یوخ...یوخ!
اؤفکهلندیم:
- هئچ دیل آغیزا قویورسان من دئییم نهیه گلمیشم ؟!.. ویر- ویر ساییرسان..
سوسدو؛ باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا دوکتور! بیزیم کنده هر بیر غریبه گلیر ائله سانیریق ائلچیلیگه گلیب!!
دوداغیمی بوزدوم:
- نه اوچون؟!!
- بیزیم ماحالدا کیشیلرین نسلی کسیلیب مونقریض اولماقدادیر!..
شاشیردیم:
- نئجه...نئجه؟!!
قلئیچی مورتوض اوزونتو ایله :
- کندیمیزین بوتون گنجلری فهلهلیک، هامبالیق اوچون تئهرانا کؤچوب اوردا قالیب اوردا ائولهنیرلر-دئدی- بو اوزدن ماحالیمزین قیزلاری ائوده قالیب قارتالیرلار!.. بیزده اوزاقدان هر گلنی ائلچی سانیریق..
قایغی ایله الیمی چیگنیه قویوب دئدیم:
- مورتوض بیگ سن اؤزون بیلیرسن من ائولییم؛ آرواد- اوشاغیم وار!
آجی- آجی گولدو:
- واللاه بیزیم ائلچیلریمیزین هامیسی ائله دول، ایکینجی آرواد آلماق ایستهین کیشیلردیر!...
سوسدوغومو گؤرونجه سؤزو دگیشدیردی:
- دئمهدین منیمله نه ایشین وار ایدی؟!
یانیتیندا باشیمی توولایاراق دئدیم:
- او قدر بیلمهمی سورغو- سوالا توتدو یادیمدان چیخدی نه اوچون گلمیشم!
کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلهنهرک:
- دئییرم ایندیکی گلیبسن، گل مورتوض بیگین بؤیوک خالاسینی آلدا منیمله باجاناق اولاق! - دئییب قلئیچی مورتوضون قولاغینا پیچیلدادی: گئنه هئچ زاددان یاخشیدیر؛ ائله دئییل!
ترس- ترس بیلهسینه باخدیم. دوختونو پوزمادان آرتیردی:
- نییه به بوْز- بوْز باخیرسان! مگر سن ایستهمیرسن آمریکا - اسرائیل ایله موباریزه ائلهیهسن؟!
کئفلینین بو سؤزلریندن آز قالا بوُینوز چیخارداجاقدیم:
- ایکینجی آرواد آلماغین نه دخلی واردیر آمریکا - اسرائیل ایله موباریزهیه؟!
کیچیمسهییجی باخیشلاریلار منی سوزدو:
- مگر ائشیتمهییبسن؛ آمریکا ایله اسرائیل سییاسی، ایقتیصادی، نیظامی ساحهلرده مملکندیمیزی آلت ائتمگی باجارمایینجا بو کز بؤحران یارتماق اوچون چئشیدلی یوللارلا عایله اوجاقلارینی داغیتماغی دوشونمکدهدیرلر؟!
آلایجی بیر بیچیمده:
- ایکینجی آرواد آلساق دوشمنلرین بو قورغوسونون قاباغینی آلاجاغیق اولمایا؟!!-دئیه سوروشدوم.
- ائلهدیر؛ آزغین دوشمنلر عایله اوجاغیمیزین بیرینی داغیتسالار هئچ اولماسا بیر زاپاسی یئرینده اولاجاق! سایسیز- حئسابسیز سانتریفیوژلاریمیز کیمی!!
من قاچما یولونو آختاریرکن قلئیچی مورتوض کئفلی ایسکندره دؤنوب دئدی:
- دئییرم؛ شئیخ آغایا بیر زنگ ووروم گلسین صیغهنی اوخوسون! سن دئییرسن؟!
Zapas ailə
Dr.Jery
Qəleyçi Murtuzla vacib bir işim var idi. Qapalı bir maşın tutub Tərsava kəndinə yollandım. qapılarını çaldıqda özü eşiyə çixdi. Güləş-qabaqla məni qarşılayıb içəriyə buyur etdi. xalası əri Kefli İskəndər də qonağı idi. Nəfəs dərib çaylaşdıqdan sonra gözümün qırağı ilə kefli İskəndər baxaraq üzümu Qəleyçi Murtuza tutub dedim:
- Murtuz bəy! İskəndərdə özümüzünküdür; səndən bir şey istəyəcəyəm yox deməyəsən!
Qəleyçi Murtuzun dodağı qaçdı:
- Olmaya böyük xalama elçi gəlibsən?!!... Olsun.. olsun sözüm yoxdur!
Qızarıb buzardım dilim tutar- tumaz:
- Yooox!.. xalana görə gəlməmişəm...- dedim.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نفت پولو
دوکتورجئری
قاپینی دؤین، قونشوموز مشدی سولطانعلی ایدی. ائشیگه چیخاجاق یئنه بیر کاغیذی الیمه وئریب سوروشدو:
- باشینا دؤنوم بالا!... باخ گؤر بو نفت پولودور؟!
مشدی سولطانعلی، ساده بیر کیشیدیر؛ یئتمیشبئش یاشی وار؛ دئدیگینه گؤره او نفت پولونا گؤره اینقیلاف ائلهییب. ایندی اوتوز نئچه ایلدیر گؤزونو قاپییا تیکیب بوگون-صاباحدیر نفت پولونو گتیریب قاپیدان بیلهسینه تحویل وئرهلر. ها بیلهسینه دئییرم،"آی مشه سولطانعلی عمی! آلدیغین بو یارانهلر ائله نفت پولودور!" بئینینه باتمیر کی باتمیر، دئییر: "یوخ بالا سن بیلمزسن! بو رایانهدیر.. سو- برق پولودور... نفت پولو دئییل، من نفت پولونو تانییرام!...".
کاغیذا باخدیم؛ گاز ایخطار کاغیذی ایدی:
-مشه سولطانعلی عمی، ائوده اولمامیشسیز، بونو گاز ایدارهسی طرفیندن آتیبلار...
سؤزومو کسدی:
- یعنی نفت پولونو گئدیب گاز ایدارهسیندن آلاجاغیق؟!
- یوخ!.. گاز کونتورونون سایینی یازیب آپاراجاقسیز گاز ایدارهسینه قبض آلاسیز...
- نفت پولونون قبضینی؟!
- یوخ! قبض آلاسیز آپاراسیز بانکا...
- قبضی آپاراق بانکا نفت پولونو اورادان آلاق؟!
- یوخ! آپاراسیز گازین پولونو بانکا تؤکهسیز...
مشدی سولطانعلینین قاش-قاباغی ساللاندی.
ساتاشدیم:
- قاش- قاباغینی بئله ساللاما مشدی موشتولوغومو وئر!
دوداغی قاچدی:
- نه اولوب اولمایا نفت پولونو وئرهجکلر؟!..
- یوخ گازین قیمتی گئنه باهالاشیب ایکی قات اؤدهیهجهییک!!
پرت اولدو:
- سنین ده میرتینین باشی یاریمدیر!!
سؤزو دگیشدیردیم:
- مشدی سن هئچ بیلیرسن گاز نئجه دوزهلیر؟!..
چیگنینی آتدی:
- من نه بیلیم یئردن چیخیر.. اؤز-اؤزونه دوزهلیر دا!!..
بیلگینجهسینه قاشلاریمی یوخاری قالدیریب باشیمی توْولادیم:
- یوخ مشدی گاز اؤز-اؤزونه دوزلمیر... آدی اوستونده اولدوغو کیمی، گاز نفتین اوستوراغیدیر!!
مشدی سولطانعلی چاشقین-چاشقین الینی الینه چالدی:
- پاااه آتانی...دئمک نفت پولو وئرمکدن نفتین اوستوراغینین پولونودا بیزدن آلیرلار؟!!..
باشیملا دوغرولادیم.
Neft pulu
Dr.Jery
Qapını döyən, qonşumuz məşədi Sultanəli idi. Eşiyə çıxcaq yenə bir kağızı əlimə verib soruşdu:
- Başına dönüm bala!... bax gör bu neft puludur?!
Məşədi Sultanəli sadə bir kişidir.Yetmişbeş yaşı var. Dediyinə görə o neft puluna görə inqilaf eləyib. İndi otuz neçə ildir gözünü qapıya tikib bugün - sabahdır neft pulunu gətirib qapıdan biləsinə təhvil verələr. Ha biləsinə deyirəm,"Ay məşə Sultanəli əmi! aldığın bu yaranələr elə neft puludur!" beyninə batmır ki batmır, deyir: "Yox bala sən bilməzsən! bu rayanədir.. su- bərq puludur... neft pulu deyil, mən neft pulunu tanıyıram!...".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دونیانین ان قیسسا حئکایهسی
دوکتور جئری
نئچه ایل بوندان قاباق، فولکلور توپلاماق اوچون همدانین اوجقار کندلرینین بیرینه گئتمیشدیک. سَکسن-دوخسان یاشلاریندا اولان، چوخلو ناغیل- حئکایه بیلن، یالقیز بیر قوجانین ائوینی بیزه گؤستردیلر. گؤروشونه گئتدیک. تورکجه قونوشدوغوموز گؤرونجه سئوینجدن گؤزلری یاشاردی. بوینوموزا ساریلدی،"شیرین دیلیزه قوربان اولوم"دئدی. اوتوردوق، تیترهک الی ایله هرهمیزه بیر چای سوزدو. حئکایه دئمهسینی ایستهیینجه دونیانین ان قیسسا حئکایهسینی بیزه سؤیلهدی:
"آنادیلی ایله مدرسه"نین حئکایهسی
بیری وار ایدی بیری یوخ ایدی. بو گون ایکیسیده یوخدی.
Dünyanın ən qıssa hekayəsi
Neçə il bundan qabaq, folklor toplamaq üçün Həmədanın ucqar kəndlərinin birinə getmişdik. Səksən-doxsan yaşlarında olan, Çoxlu nağıl-hekayə bilən, yalqız bir qocanın evini bizə göstərdilər. Görüşünə getdik. Türkcə qonuşduğumuzu görüncə sevincdən gözləri yaşardı, boynumuza sarıldı, "şirn dilizə qurban olum" dedi. Oturduq, titrək əli ilə hərmizə bir çay süzdü. Nağıl deməsin istəyincə, dünyanın ən qıssa hekayəsini bizə söylədi:
" Anadili ilə mədrəsə"-nin hekayəsi
Biri var idi, biri yox idi. Bu gün ikisidə yox di.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر