میلّته گوج دوشمهسین دئیه...
دوکتور جئری
دونن آخشام چاغی شیخ آغا ائششگی ایله شهردن
قاییداندا دوستلارلا ترسآوانین قهوهخاناسیندا اوتوروب اونون اؤرتباسدیر ماحالیندا،
میلتین ریفاهی اوچون تطبیق ائتدیگی یئنی ایقتصادی برنامهلریندن دانیشماقدا ایدیک.
شیخ آغا ایکی گؤزو دولو اولان خورجونو چیگنینه آشیراراق ائششگه مینمیشدی.هامیمیز
چاش-باش بو صحنهنی سئیر ائدرکن اوستاد دفتری اؤزونو ساخلایا بیلمهییب سسلندی:
- شیخ آغا باغیشلایاسان ها.. نییه خورجونو ائششگین
بئلینه چاتمیرسیز؟!
شیخ آغا آلچاقکؤنولولوکله جاواب وئردی:
- دئییرم حئیوان یازیقدیر منله خورجونو بیرگه
داشییا بیلمز یاخشیسی بودور خورجونو دا من گؤتورم.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آغیر شرطلر
دوکتور جئری
اؤرتباسدیر
ماحالینین شیخ آغاسی بیرآخشام ترسآوادا
گزرکن بیردن یئر چؤکوب درین بیر چوخورا دوشر، باشلایار چیغیرماغا:
- کؤمک..
کؤمک.. کیمسه یوخدور من کؤمک ائلهسین؟
غئیبی ایمدادلار طرفیندن بیر ملک گلیب دئیر:
- اوچ شرط ایله سنی بورادان ائشیگه
چیخاردارام، بوندان بئله:
1. خالقا گوپلامایاسان
2. اؤرت باسدیر ماحالیندا چیخان موشکوللری جهانی
ایستیکبارین بوینونا آتمایاسان
3. ایختیلاس ائلهمهیهسن.
شیخ آغا بیرآز دوشوندوکدن سونرا گئنه باشلایار چیغیرماغا:
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سن دیندیردین؟
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ایله خوُیلو خانیم یئنیجه
ائولنمیشدیلر. گردک اوتاغینا گیردیکلرینده اوتانجاقدان بیر ساعات اوز-اوزه اوتورب دینمز-سؤیلهمز بیر-بیرینین اوزونه باخدیلار. هاندان-هانا
قلئیچی مورتوض دیله گلدی:
- خویلو خانیم دینمیرسن؟
خویلو خانیمین یاناقلاری قیزاردی:
- سن دیندیردین من دینمهدیم؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتی شکر
دوکتور جئری
دؤولت باشچیسی شیخ
آغا، تعمیر ائلهمک مقصدی
ایله اؤلکه ایقتیصادیاتینین موتورونو یئره قویاندان بری، عوموم خالق کیمی قلئیچی مورتوض دا گوندهلیک یاوان چؤرگین پولونو چیخارتماقدا
چتینلیک چکیرکن اگین-باشینا دا یئتیشه بیلمهییب همیشه جیر-جیندیر
پالتارلار ایچینده گزیردی.
یایین ایستی گونلرینین بیرینده، قلئیچی
مورتوضون پوللو دوستو دوکتور جئری اونو خزر ساحیلینه دعوت ائلهییر. قلئیچی
مورتوضون شورتو اولمادیغیندان آروادیندان ایستهییر اونا بیر شورت تیکسین. خویلو
خانیم دا شکر چووالیندان اونا چوخ گؤزل
بیر شورت تیکیر.
قلئیچی مورتوض دوستو ایله پلاژا گئدنده شورتونو
گئییر آنجاق هر کیمسه اونو گؤردوکده باشلاییر گولمگه. سونوندا قلئیچی مورتوض دایانا بیلمهییب دوستوندان سوروشور:
- خالق منیم نهییمه گولور؟!
دوستو گوجلوکله گولمگینین قارشیسینی آلیب
دئییر:
- شورتون
دالیندا تعاوونی دؤولتی شکر، قاباغیندا 50 کیلوقرام یازیلیب.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
هرهسینین اؤز یئری وار!
دوکتور جئری
اوستاد دفترینین أیریبوروق ایدارهسینده
ایشلهین اوغلو چوخ دیندار بیرآدامدیر.
سحر، گوناورتا و آخشام نامازلارینی همیشه
شهرین جامع مسجیدینده اؤزو ده اوّل صفده قیلار. آلتی آی قاباق حاققیندا
ائشیتدیگیم بیر خبردن بتر چاشیردیم. اوستاد دفترینین مؤمین اوغلو ایدارهسینده
ایختیلاس ائلهییب زیندانا دوشموشدو.
دونن بازاردا اونو گؤردوم. تلهسیک هاراسا
گئدیردی. بیلهسی ایله اؤپوشوب-گؤروشوب بیر ایکی دقیقه دانیشدیقدا تئز-تئز
ساعاتینا باخیب سونوندا دئدی:
- عؤذور دیلهییرم دوکتور! جومعه نامازینا
گئدیردیم، یوباندیم، گئتمهلییم.
اونون بو سؤزلریندن بیرآز اوزولدوم. اؤزومو
ساخلایا بیلمهییب دئدیم:
- باغیشلا ها!! هم ناماز قیلارسان، همی ده
ایختیلاس ائلهییرسن؟!
گولومسهییب دئدی:
- دوکتور! نییه مسئلهنی شیشیردیرسن. هرهسینین
اؤز یئری واردیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یوز میلیاردلیق وامی نئجه وئرمیشلر؟
دوکتور جئری
گئچنلرده “آرمان امروز” قزئتی “گئری قایتاریلمایان قیرخ ایللیک یوز میلیارد وام”ی تیتر ائلهمیشدی. بو خبر اوخودوقدا اؤز-اؤزومه دئدیم: “ بئله بیر ایش اولا بیلمز، حتماً بو وامی وئرنده ایلگیلی مسئول بو شخصدن آلینان عکسلره دیقّت ائلهمهمیش؟!”
*
ایران ایسلام اینقیلابینین ایلک ایللرینده، وعده وئریلمیش رباسیز بانکچیلیق اساسی اوزهرینده، قرار اولموشدو احتیاجی اولان هر کسه قئیدسیز-شرطسیز ایستهدیگی قدر وام وئریلسین. موفته پول قوخوسو بورنونا دَین بیزیم قلئیچی مورتوض بو خبری ائشیتجک تئز اؤزونو ان یاخین بانکا یئتیریب رئیسینه:
- من وام آلماق ایستهییرم-دئمیشدی.
بانکین رئیسی گولومسهیهرک:
- بلی عزیز قارداش! نه قدر وام ایستهییرسیز؟-دئیه سوروشموشدو.
قلئیچی مورتوض اینقیلابی ساققالینی بیر-ایکی یول تومارلادیقدان سونرا:
- بیر میلیارد اولسا گؤرر!- دئمیشدی.
بانکین رئیسی “باش اوسته” دئیهرک قاسادان پولو چیخاردیب چووالا دولدورموشدو. قلئیچی مورتوض تام چووالی آلارکن بانکین رئیسی:
- آنجاق بو وامی آلماق اوچون بیزیم بیرجه شرطیمیز وار!- دئمیشدی.
قلئیچی مورتوض:
- آمما سیز قئیدسیز- شرطسیز وام وئرمگینیزی سؤیلهمیشدینیز- دئیه اعتیراض ائلهمیشدی.
بانکین رئیسی:
- دوغرودور، بیز نه ضامین، نه سند، نه گیروو، نه ده سوفته ایستهییریک، سادهجه بانک اساسنامهسینه گؤره سیزدن ایکی قطعه یاخیندان سالینمیش گؤزونوزون عکسی و ایکی قطعه ده یاخیندان سالینمیش لوت یانینیزین عکسینی ایستهییریک.-دئیه آیدینلیق گتیرمیشدی.
قلئیچی مورتوض بو شرطدن چاش-باش اولسا دا وامین عشقینه تئز گئدیب عکسلر سالدیریب گلمیشدی.
بانک رئیسی عکسلری اینجهلهدیکدن سونرا اوزونو قلئیچی مورتوضا توتوب دئمیشدی:
- باغیشلایین قارداش! بیز بو وامی سیزه وئره بیلمهریک.
قلئیچی مورتوض اوزولوب:
- نییه؟! – دئیه سوروشموشدو.
بانکینن رئیسی آچیقلامیشدی:
- بو عکسلردن گؤرونور، سیزده بو پولو آلاجاق گؤز وار آنجاق اونو گئری قایتاراجاق گ.ؤت یوخدور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دئمهدیم کسرسن؟!
دوکتور جئری
بوتون ایقتیصاد موتخصیصلری اؤرت باسدیر ماحالی ایقتیصادیاتینین خسته بیر ایقتیصاد اولدوغو اوزهرینده فیکیربیرلیگیندهدیرلر. قیرخ ایلدن چوخدور آدلاری قاباغیندا دوکتور لقبینی یئدک چکن جمهورباشقانلاری اؤلکه ایقتیصادیاتیندا ایصلاحات آپارماقدان قورخوب چکینسهلر ده مکتبخانادا درس اوخوموش سون جومهورباشقانی شیخ الاسلام اولگوج اله آلیب مملکند ایقتیصادیاتیندا ایصلاحات ائلهمک فیکرینه دوشوب...
اولگوج دئدیم، بیر حکایه یادیما دوشدو:
دئییرلر؛ قدیم زامان باشکند ترسآوادا بیر عومومی حامام وار ایدی. حامام قادینلارین و کیشیلرین ایستیقادهسی اوچون بیر آراکسمه دیوارلا اورتادان ایکییه بؤلونموشدو.
بیرگون بیر کیشی طوطیسی ایله بیرگه حاماما گلیر. طوطی اوچوب اورتا دیوارا قونور. کیشی اؤزونو ایسلاتدیقدان سونرا جانتاسیندان اولگوجو چیخاردیب تشکیلاتینی ایصلاحات ائلهمگه باشلاییر. بو صحنهنی ایلک دفعه اولاراق گؤرن طوطی دیوار اوستوندن قیشقیریر:
- کسرسن هااااا!
کیشی طوطینین سؤزونو سایماییب ایصلاحاتی سوردورونجه طوطی گئنه قیشقیریر:
- کسرسن هاااا!
کیشی بو کز حیرصلنیب یانینداکی صابونو گؤتورب طوطییا طرف تولازلاییر. صابون طوطییا دَییر. طوطی اوچ-دؤرد یول اؤز باشینا فیرلاندیقدان سونرا اوزو قادینلار بؤلومونه دؤنور. دئمه، قادینلار بؤلمهسینده ده بیر قادین ایصلاحات ایشی ایله مشغول ایمیش. طوطی گیج-گیج بو صحنهنی گؤرونجه دئییر:
- دئمهدیم کسرسن!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیزیم ایمامزادا
دوکتور جئری
جومعه آخشامی ترس آوایا گئدنده، ترمینالدا اوچ
کیشینین دانیشیغینا قولاق موسافیری اولدوم.
بیرینجی
کیشی:
- بیزیم شهرده بیر ایمامزادا وار بوتون ناخوشلوقلارا
شفا وئریر، بونا گؤره دوکتورا گئتمگه
احتیاج یوخدور.
ایکینجی کیشی :
- بو کی بیر شئی دئییل. بیزیم شهرده بیر ایمامزادا وار، هم بوتون ناخوشلوقلار
شفا وئریر دوکتورا گئتمگه احتیاج یوخ، همی ده سحر، ناهار، آخشام نذیر پایلاییرلار ایشلهمگه احتیاج
یوخدور.
اوچونجو کیشی:
- بونلارکی بیر
شئی دئییل، بیزیم شهرده بیر ایمامزاده وار اونون سایهسینده نه دوکتورا احتیاج وار، نه ایشلهمگه، نه ده ائولنمگه.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتین پاخیللیغی
دوکتور جئری
ایندیلیکده، عوموم خالقین دانیشدیغی اساس مسلهلردن بیری دؤولتین باشاراتسیزلیغیدیر. کیمی دیندیریرسن، ایشهیاراماز مسئوللاری اؤلکهده یارانمیش یولسوزلوقلارین و ایقتیصادی- سیاسی بؤحرانلارین باشلیجا سببکاری کیمی گؤسترهرک ایشبیلن و موتخصیص اینسانلارین زینداندا ویا دؤولتین ائشیگینده اولدوغوندان گیلئیلنیر.
دونن بازاردا بو مؤوضویا فیکیرلشه- فیکیرلشه گزرکن، بیردن دوستوم مهندیس آقازاده ایله قارشیلاشدیم. اؤپوش-گؤروشدن سونرا سوروشدوم:
- مهندیس! چوخدان ایدی گؤرونموردون خاریجهیه گئتمیشدین؟!
اوزونتو ایله باشینی تؤولاییب دئدی:
- یوخ بابا! زینداندا ایدیم.
شاشیردیم:
- زینداندا؟!! اولمایا اویان-بویاندا سؤز-مؤز دانیشمیشدین؟!
آجی- آجی گولومسوندو:
- یوخ.. دؤولت منیم پاخیللیغیمی ائلهییب منی باسمیشدی زینداندا.
داها بتر چاش-باش اولدوم:
- آخی دؤولت سنین نهیینین پاخیللیغینی ائدهجک ایدی؟!
چوخ جیددی دئدی:
- من ائوین یئرآلتی قاتیندا دگر، گؤزللیک و ضریبامنیت باخیمیندان حؤکومتین اسکیناسلاریندان قات-قات یاخشیسینی باسیب بازارا وئریردیم، دؤولتین ده منیم پوللاریمین کئیفیتینه پاخیللیغی گلیب منی توتوب باسدی زیندانا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
فاتحه مع الصلوات
دوکتور جئری
سحر چاغی قزئتده، "یارانه ایصلاحاتی طرحی"نین اوغورلا باشا چاتماسینین خبرلرینی اوخوماقدا ایکن، قاپی برکدن آچلیب مطب قاباغیندا باشماق بویایان قلئیچی مورتوض تؤوشویه-تؤوشویه ایچری گیردی:
- دوکتور.. دوکتور! تئز اول گل.. آشاغیدا بیرینین حالی خاراب اولوب.
تلسیک کیفی گؤتوروب پیللهلردن آشاغی ائندیم. قونشو سوپرمارکت دوکانینین قاباغی قالابالیق ایدی. جاماعات منی گؤرونجه، "دوکتور گلدی" دئیه یول آچدیلار. اورتایاشلی بیر کیشی یئره اوزانمیشدی. رنگی قاپ-قارا اولوموش چتینلیکله نفس چکیردی. باشی اوسته اوتوروب، "نه اولدو بئله اولدو؟"-دئیه سوروشدوم. جاماعاتین آراسیندان بیری، "سوپر مارکته گیریب ایصلاح اولموش قیمتلری گؤرونجه بیردن قیشقیریب یئره ییخیلدی"-دئیه جاواب وئردی. قیسا بیر موعاینهدن سونرا دئدیم:
- مریض" ایقتیصادی بوحران" کئچیردیب، بو منیم تخصوصومدا دئییل گرک شیخ آغایا خبر وئرهسیز.
قلئیچی مورتوض قاباغا آتیلدی:
- شیخ آغا منیم ددهلیگیمدیر، بو ساعات گئدیب اونو بورایا گتیرهرم.
***
هاندان-گئجدن شیخ آغا یانلارینی باسا-باسا گلیب چیخدی. قلئیچی مورتوض آردیجا اونون تورباسینی داشییردی.
شیخ آغا، یئتیشینجه تئز توربادان بیر میخ چیخاردیب کیشینین اطرافینا بیر جیزیق چکیب جاماعاتدان ایستهدی قیراقدا دورسونلار. سونرا اَییلیب بیر دیزینی یئره قویاراق کیشینین قولاغینین دیبینه ساغ-سول بئش آلتی سیلله ایلیشدیردی، کیشی آییلمادی. باشیندان یاپیشیب بویونو برکدن ساغا-سولا بوروب شیققیلداتدی، کیشی آییلمادی. ایکی آیاغی ایله آتلانیب کیشینین قارنینین اوستونه دوشدو، کیشی آییلمادی. توربادان بیر توخماق چیخاردیب امزیگینه اوچ-دؤرد ضربه ووردو، کیشی آییلمادی. جاماعاتدان گؤزلرینی یوممالارینی ریجا ائده-ائده کیشینی اوزو قویلو چئویریب شالوارینی سیییرهرک توربادان چیخارتدیغی گهلهنی توخماقلا اوتوراغینا چالدی، کیشی گئنه آییلمایینجا شیخ آغا آیاغا قالخیب اوست-باشینی سیلکهلهدیکدن سونرا ایکی الینی گؤیه قالدیریب دئدی:
- اوخویاق مرحوم تازه درگذشتهنین حقینده فاتحة مع الصلوات.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
کیم سوچلودور؟
دوکتور جئری
بیلینمهین سببلره گؤره شهرین یئنی تیکیلمیش بؤیوک بیناسی چؤکموشدو. اؤزل گؤستریشله اوچ سانیق ساوجینین قارشیسینا چیخاریلدی. سوروشدورما سیراسیندا، بیرینجی سانیق- کرپیچ اؤزونو ساوونماغا باشلادی:
- ساوجی بگ! بو اولایدا بیزیم هئچ سوچوموز یوخدور، بیز کرپیچلر وار گوجوموزله کورک-کورگه، چیگین-چیگینه وئرهرک بینانی آیاقدا ساخلاماغا چالیشیردیق آنجاق بیردن آنلاشیلماز بیر سببه گؤره گوجوموز توکنیب چؤکدوک.
ساوجی پروندهده نهایسه یازدیقدان سونرا:
- آراشدیرمالارین سونوجو بللی اولانا قدر شهردن ائشیگه چیخمایین-دئدی.
ایکینجی سانیق- دمیر آیاغ قالخدی:
- ساوجی بگ! بیزیم ده بو اولایدا هئچ سوچوموز یوخدور، بیز دمیرلر ده وار گوجوموزله ال-اله، قول-قولا وئرهرک بینانی آیاقدا ساخلاماغا چالیشیردیق آنجاق بیردن آنلاشیلماز بیر سببه گؤره چؤزولوب چؤکدوک.
ساوجی یئنه پروندهده نهایسه یازدیقدان سونرا:
- آراشدیرمالارین سونوجو بللی اولانا قدر شهردن ائشیگه چیخمایین -دئدی.
سیرا اوچونجو سانیق سیمانا یئتشدی. آیاغا قالخیب چوخ آرخایین دئدی:
- ساوجی بگ! من نئچه دنه تانیق ایستهسهنیز گتیره بیلرم؛ هر نهیه دئسهنیز آند ایچه بیلرم؛ من هئچ واخت اولای یئرنده اولمامیشام.
لوغت
اولای : حادیثه
تانیق : شاهید
چؤزولمک: آچیلماق
سانیق: موتّهیم
ساوجی : دادستان
ساوونماق: مودافیعه ائتمک
سوچ: گوناه
سوروشدورما: ایستینطاق، بازجویی
سونوج: نتیجه
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جمعیّتین چوخالتماسی اوچون یئنی تدبیر
دوکتور جئری
بوگونلر یئنی یارانمیش(داها دوغروسو یارادیلمیش) ایتقیصادی بؤحران اوزوندن عوموم میلّت گئجه چؤرگینی تاپماقدا چتینلیک چکمکده ایکن، حاکیمیتین خالقین معیشت مسئلهلرینی دوشونمک یئرینه، اؤلکه اهالیسینین سایینی آرتیرماغا چالیشماسی تنقیدچیلرین چاشقینلیغی و اعتراضینا سبب اولوب.
بیز بو یازیمیزدا بو مؤوضونو علمی یؤندن آراشدیرماغا چالیشاجاغیق:
ایران طبیعی قایناقلار باخیمیندان دونیانین ان زنگین اون اؤلکهسیندن بیری ساییلیر، بونا گؤره اهالینین هر دوروم و وضعیتده ریفاه و راحاتلیق ایچینده یاشاماماسی اوچون هئچ بیر سبب یوخدور. سوروشولا بیلر: بئلهایسه نییه ایران خالقی گونو-گوندن فقر وفلاکته طرف سوروکلنیر؟ سورغونون جاوابی چوخ سادهدیر: ایراندا یارانان فقر و فلاکت صونعیدیر، یعنی حاکیمیتین اؤز ایشیدیر! سببی ایسه جمعیّتی چوخالتما برنامهسیدیر.
بوتون سوسیولوقلارین فیکرینجه، فقر ایله جمعیّت بیرباشا(موستقیم) علاقهدهدیرلر، باشقا دئییشله هر توپلومدا هرنه قدر فقر و فلاکت چوخدورسا جمعیت ده اوقدر چوخدور! بونا ثوبوت جمعیّتلی اؤلکهلرین چوخونلوغونون فقیر اؤلکهلردن تشکیل تاپماسیدیر.
ایراندا، «انسانلار و خرچنگلر» کیتابی ایله تانینان آدلیم برزیللی یازیچی ژوزوئه دو کاسترو آراشدیریلارینین بیرینده یازمیشدی:
فقر ایله جمعیتین علاقهسینی آراشدیرماق اوچون عئینی شرایطده اولان بیر سورو سیچانی ایکی بؤلومه آییراراق بیرینجی قیدا باخیمدان تام بسلهیهرک، ایکینجی ایسه اؤلمه-دیری ساخلایاراق لابراتوار محیطینده نظر آلتینا آلینمیشدی. بیر مودّتدن سونرا الده ائتدیلن سونوجلار چاش-باش ائدیجی ایدی: تام بسلهنن سیچانلارین جمعیتی آزالمیش آنجاق اؤلمه-دیری قوشوللار آلتیندا ساخلانیلان سیچانلارین جمعیتی قات-قات آرتمیشدی...
سونوج
یوخاریدا قئید ائتدیکلریمیزه اساسلاناراق ؛ حاکیمیت اؤلکهنین جمعیتینی چوخالتماق اوچون صونعی اولاراق فقر و فلاکت یاراتماقلا یئنی تدبیره باش وورموشدو.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
یوخسول و وارلینین گؤزوندن یئنی یارانهلر
دوکتور جئری
یوخسول گؤزوندن:
دونن آخشام چاغی کوچهده قونشوموز مشدی
خوجاوئردی ایله قارشی قارشییا گلدیم. مشدی ال آراباسی اوستونده یئرآلما-سوغان
ساتماقلا دوققوزباش عاییلهسینی گئچیندیریر.
شوخلوقجا بیلهسینه دئدیم:
- مشدی! موشتولوغومو وئر، گلن آیدان
دؤولت حسابیزا ایکی-اوچ میلیون تومن پول تؤکهجک، داها لازیم دئییل بو یاشدا گئدیب
ایشلهیهسن. بختور! ائوده اوتوروب «عدالتین شیرین مزهسی»-نی داداجاقسان!
مشدی خوجاوئردی آجی-آجی گولومسهییب دئدی:
- موللایا دئدیلر؛ عزرائیل اوشاق
پایلاییر. جاواب وئردی؛ عزرائیل بیزیم اوشاغی الیمیزدن آلماسین اونون اوشاق پایلاماسینی
ایستهمیریک!
وارلینین گؤزوندن:
بیزیم بیر قیزیلچی قونشوموز وار. یارانهسینین
کسیلدیگینی ائشیتدیم. ساتاشماق اوچون دوکانینا گئدیب بیلهسینه دئدیم:
- یارانهنین کسیلدیگینه چوخ اوزولدوم.
گئنه بیز یارانه آلیب گئچینهجهییک، بیلمیرم سیز یازیقلار نه ائدهجکسیز؟
قیزیلچی قونشوموز دیشلرینی آغارتدی:
- عوضینده بیزده دؤولتین
باشینا بؤرک قویموشوق خبری یوخدور!
چاشقیلیقلا سوروشدوم:
- نه بؤرکی!؟
گوله-گوله دئدی:
- کورونا زامانی دؤولت بیز
قیزیلچیلارا نئچه میلیون وام وئریب قیسطلارینی یارانهمیزدن چیخیردی، ایندیکی
یارانهمیز کسیلیب بدبخت دؤولت قیسطلارینی هارادان چیخاجاق؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بورج
دوکتور جئری
بیلدیر، قدیم قونشوموز قلئیچی مورتوض «اوچ گون سونرا قایتاراجاغام»-دئیه مندن بئش میلیون تومن بورج آلدی. اونون اوچ گونو اولدو بیرهفته، بیرآی، بیر ایل، بورجو گئری قایتارماقدان خبر اولمادی. اونو هر گؤردوگومده بیر بهانه گتیریب بورجونو اؤدهمکدن بویون قاچیردیردی؛ بیرگون دئییردی آروادی خستهخانادا یاتیرتمیشام الیم بوشدور، بیرگون دئیردی، ائو یییهسی اثاثلاریمی ائشیگه تؤکوردو مجبور اولدوم رهنی آرتیرام، بیرگون دئییردی نئچه واختدیر ایشمی الدن وئرمیشم، بیر گون دئیردی ایش صاﺣابی پولومو وئرمیر، بیرگون دئیردی...
اوزون سؤزون قیساسی، آرتیق اونون یالانلاریندان جانا گلمیشدیم، اؤز-اؤزومه دئدیم بو کز یاخاسی الیمه گئچسه داها بوراخمایاجاغام. گئچن جومعه آخشامی گونو بازاردا گزرکن بیردن اونو گؤردوم، تلهسیک هارایاسا گئدیردی. آرخادان بیر-ایکی یول سسلهدیم، اؤزونو ائشیتمزلیگه ووردو. یئیینلهشیب دالدان الیمی چیگنینه قویدوم. دؤنوب منی گؤرونجه گولومسهییب دیلینی ایشه سالدی:
- ﺣلالزادهسن یولداش! ائله ایندی سنین بورجون اوچون داواخانایا گئدیردیم...
بازار ایچینده قلئیچی مورتوضون باجاناغینین داواخاناسی وار. اؤز-اؤزومه دئدیم، یقین کیشی گئدیر اوندان بورج آلیب منیم بورجومو وئره!
سئوینه-سئوینه سوروشدوم:
- گئدیرسن اوندان پول آلاسان
قاشلارینی یوخاری آتدی:
- یووو.. گئدیرم اوندان دورقوزاق داواسی آلام
بو جاوابدان اولدوقجا قیزدیم:
- آغساققال کیشی اوتانیب خجالت چکمیرسن من بورجومو ایستهییرم سن...
سؤزومو کسدی:
- آند اولسون ددهلیگیم عزیز جانینا ائله سنین بورجونا گؤره گئدیرم دورقوزاق آلام.
چاشقینلیغیمی گؤرونجه آیدینلیق گتیردی:
- قادان آلیم! ائله بیل سنین خبرلردن خبرین یوخدور، ایسلامی ﺣؤکومتیمیز بوندان بئله دونیایا گلن هر اوشاغا ایگیرمی میلیون تومن وام وئرهجک، دوعا ائله بیزیمکی جمیک اولسون اوندا سنین بورجونو اوستهلیگی ایله برابر قایتاراجاغام.
حیرصدن قاققاناق چکیب گولنده قلئیچی مورتوض آرتیردی:
- گول .. گول.. ایندیکی طلبین دورولدو نییه گولمهیهسن!؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آللاه یا بنده؟!
دوکتور جئری
آخشام اوستو ایدی. دوستلارلا کندین قهوهخاناسیندا اوتوروب هر زامانکی کیمی اؤلکهنین آغیر ایقتیصادی دورومونا گؤره دارتیشماقدا ایدیک. اوستاد دفتری اؤفکهلنمیشدی: "سیزجه بو دوزدورمو ایسلامی مملکندیمیزده بیری آج، بیری توخ اولا؟ بیری ائولی، بیری ائوسیز اولا؟ بیری ایشلی، بیری ایشسیز اولا؟ بس عدالت هارادادیر؟ بس ائشیدلیک نئجه اولدو؟ نییه ایسلامی مملکندیمیزده آللاهین قانونلاری دوزگونجه ایجرا اولونمور؟!"
دانیشیغین قیزغین چاغیندا، بیردن اوزاقدان کندیمیزین آغساققالی موللا نصرالدینین لؤهلهیه-لوهلهیه گلدیگینی گؤردوک. بئلینده یئکه بیر چووال داشیییردی. خرمنلیکده اوینایان اوشاقلار، موللانی گؤرونجه اویونلارینی بوراخیب اونو دؤورهلهدیلر. "موللاعمی! چووالیندا نمنه وار؟"-دئیه اوشاقلارین بیری سوروشدو. موللا چووالی یئره قویوب الینین دالی ایله آلینینین تری سیله-سیله،"جَویزدیر"-دئدی. بالاجا بیر اوغلان، "موللاعمی! او جَویزلردن بیز ده وئر دااا!"-دئیه یالواردی. کؤنلو-گؤزو توخ اولان موللا گولومسهیرک اوزونو اوشاقلارا توتوب دئدی: "اولسون گولبالالاریم! سیزه بو جَویزلردن پایلایاجاغام آنجاق پایلامادان قاباق سیزدن بیر سورغو سوروشاجاغام". اوشاقلار بیرآغیزدان،"سوروش"- دئیه قیشقیردیلار. موللا گولومسونوب سوروشدو: "اوشاقلار سیز ایستهییرسیز من جَویزلری سیزین آرانیزدا آللاه قانونی ایله بؤلوشدورم یوخسا بنده قانونی ایله؟". اوشاقلارین ان بؤیوگو، "استغفرالله! استغفرالله! موللاعمی بو نه سؤزدور دانیشیرسیز؟!.. البتهکی آللاه قانونی ایله بؤلوشدورملیسیز!"-دئیه یانیت وئردی. موللا اوبیری اوشاقلارا دؤندو. اوبیری اوشاقلار دا ان بؤیوک اوغلانین سؤزلرینی باش ساللاماقلا دوغرولادیلار. موللا گولوب چووالین آغیزینی آچدی. الینی چووالا سوخوب ایکی اوووج دولوسو جَویز چیخاردیب اوشاقلارین بیرینین اتگینه تؤکدو. اوشاق سئوینجدن گولدو. سونرا موللا اوشاقلارین کیمینه اوچ دنه، کیمینه بئش دنه، کیمینه اون دنه، کیمینه ایسه ایکی-اوچ پوک جَویز وئردی. سیرا ان بؤیوک اوغلانا چاتینجا موللا آیاغا قالخیب بیردن اوغلانین قولاغینین دیبینه بیر شیلله ایلیشدیردی. موللانین بو گؤزلهنیلمز حرکتیندن اوغلان شاشیردی. گؤزلری دولدو. آزقالا آغلایاجاقدی. "موللا عمی! جَویز وئرمیرسن، وئرمه. نییه به ووروسان؟!" ـ دئیه اوغلان سیزیلدادی.موللا فیلوسوفجاسینا آچیقلادی:
- "اوغلوم! مندن اینجیمه آللاهین قانونو ائله بئلهدیر! پایلایاندا، کیمینی گولدورو، کیمینی آغلادیر، کیمینه آز، کیمینه چوخ وئریر، کیمینه ایسه هئچ نه وئرمیر! اگر سیز مندن ایستهسهایدیز بنده کیمی جَویزلری بؤلوشدورَم، اینانین هرهنیزه بیر قوچ اوْووج جَویز وئرهجک ایدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر