فارسی حساب
دوکتور جئری
فارس دیلی قورومونون باشقان یاردیمچیسی اوستاد فرهیخته
امکلی اولدوقدان سونرا ایکی ایلدیر محلهمیزده زینجیر کوروش باققال دوکانی آچیب. کئچن
گون یولداشلارلا گزه-گزه اونون ماغازاسینین
قارشیسیندان گئچرکن بیزی ایچرییه چاغیریب هرهمیزه بیر میوه سویو ایکرام ائتدیکدن
سونرا اوزونو اوستاد دفترییه توتوب دئدی:
- بئله اولماز کی یولداش! بئش آیدیر نیسیه ارزاق آپاریب هله حسابینی اؤدهمهمیسن!
یانیمیزدا بورجونون اوستو آچیلدیغیندان اوستاد
دفتری بیرآز قیزاریب-بوزاردی:
- بورجومو دوستلاریمین یانیندا دیله گتیردیگین
یاخشی دئییلدیر ها اوستاد!! نه ایسه، بورجوم نئچهدیر دئ وئریم. آنجاق دئ گؤروم
حسابینی فارسی چؤرودوم یوخسا تورکو؟
اوستاد فرهیختهنین دوداغینین بوجاغینا اوفاجیق بیر گولوش قاچدی:
- دوزونو ایستهسز من تورکونو یاخشی بیلمیرم، فارسی
حسابلاساز یاخشی اولار.
اوستاد دفتری باشینی بیرآزجیق اگیب «اولسون!
فارسی حسابلاریق»-دئیه سایماغا باشلادی:
- اوستاد! بئش کیلو قند آپارمیشام کیلوسو اوتوز
بئش مین تومندن ائلهیر یوز یئتمیش بئش مین تومن؛ ائلهدیر؟
اوستاد فرهیخته نیسیه دفترینی قاباغینا آچاراق
باشی و دیلی ایله تصدیقلهدی:
- ائلهدیر.
- بیر چللک یاغ آپارمیشام ائلهیر دؤرد یوز مین
تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- بیر پاکت چای آپارمیشام ائلهیر یوز اللی مین
تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- بیر تای هیند دویوسو آپارمیشام ائلهیر آلتییوز
مین تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- اوچ کیلو دا نوخود آپارمیشام کیلوسو یئتمیش
مین تومندن ائلهیر ایکییوز اون مین تومن؛ ائلهدیر؟
- ائلهدیر.
- ایندی بونلاری بیر یئره ییغساق نئچه ائلهر؟
اوستاد فرهیخته چؤرتکهنین گؤتوروب شاققاشاق
چئویردیکدن سونرا دئدی:
- ائلهیر بیر میلیون بئش یوز اوتوز بئش مین
تومن.
اوستاد دفتری فیلسوفجاسینا باشینی ترپتیب دئدی:
- ایندی سن او دخیلدن دؤرد یوز آلتمیش بئش مین
تومن منه وئر حسابیمیز سرراست ایکی میلیون تومن ائلهییب بیز پاک اولاق!
بو حسابدان اوستاد فرهیخته کیمی بیز ده بتر چاشیردیق. اوستاد فرهیخته قیزغین- قیزغین
قیشقیردی:
- اولان بو نه حسابیدیر؟! هله بیر شئی ده بیز
بورجلو اولدوق؟!
اوستاد دفتری گوله- گوله:
- نه حسابی اولاجاق، فارسی حساب! – دئدییب سؤزلرینه
آیدینلیق گتیردی:
- تورکلر مین ایل ایراندا حاکیم اولدوقلاری
سیرادا، فارس خالقینا اولمایان قالمایان خیدمتلر ائلهدیلر. اونلاری اؤنملی وظیفهلرده
چالیشدیردیلار؛ دیللرینی شرقدن غربه قدر یاییدیلار. دیللرینده یوزلرجه کیتاب یازدیلار،
فارس شاعیرلرینی دربارلاریندا باریندیردیلار و ...
آنجاق سونوندا نه اولدو؟ گئچن یوز ایلده فارسلار
حاکیمیته گلدیکده نه ائلهدیلر؟ بوتون بو گؤرولن ایشلره باخمایاراق تورکلری بیر
چوخ دا بورجلو چیخارتدیلار. تورک دیلینی قاداغان ائتدیلر، تورک یئر آدلارینی دگیشدیردیلر،
تورک میلتینی چئشیدلی سیخینتیلار معروض قویدولار....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سوْی آدی دگیشدیرمه
دوکتور جئری
بیزدن یئیلر دیلینین باش قوْروجوسو و فرهنگیستانینین باشقانی نئچه واخت ایدی بونالیم گئچیریردی. دیللرینه مینلرله
یئنی سؤزجوکلر یارادان باشقان اؤز سوْیآدینا باخدیقدا اورگی شیشیردی. نئجه اوْلا
بیلردی دیللرینی دیللر ایچینده گؤیلره قالدیران باشقانین سوْیآدی بیر باشقا
دیلدن، هله اؤزوده تاریخی بیر دوشمن دیلیندن آلینمیش اوْلا؟! باشقانین دارغینلیغی اوْنون آروادینین گؤزوندن
یایینماییب بیر گون بوُ حالینین سببینی سوْروشدو. باشقان احوالاتی اوْلدوغو کیمی
آنلاتدیقدا، آروادی گولوب دئدی:
- آدام بئله بیر شئییه هئچ اوزلرمی؟ بوندان قوْلای
بیر ایش واردیرمی؟ سیجیللی ایدارهسینه گئت ده سوْی آدینی دگیشدیر!
بوُنو ائشیدن باشقان سئوینجیندن آروادینین
آلنیندان اؤپوپ تئز کیملیک بلگهسینی گؤتوروب سیجیللی ایدارهسینه یوْللاندی.
آنجاق اوْرادا اوُمدوغو کیمی کیمسه اوْنو تانیمادی. ائنینده-سوْنونودا بیر عادی
وطنداش کیمی سیجیللی ایدارهسینین رئیسی یانینا گئدیب قوْنو حاققیندا اوْنونلا
دانیشماغا باشلادی. رئیس باشقانین عریضهسینی دینلهدیکدن سونرا قاشلارینی چاتیب
اوْتوراجاغینا یاستیلاناراق دئدی:
- بیلیرسینیز جناب! بوگون سوْی آدی دگیشدیرمک
چوخ چتیندیر و حتی دئیه بیلهرم مومکونسوزدور. بیز تکجه اوُیغونسوز و گولونج
سوْی آدلارینی دگیشدیرمگه حاققیمیز وار . هله سیز بوُیورون سیزین سوْی آدینیز نمنهدیر؟
باشقان باشینی اوتانجدان آشاغی ائندیرهرک یانیت
وئردی:
- ایت حداد!
سیجیللی ایدارهسینین رئیسی گوجلوکله گولوشونون
قاباغینی آلاراق دئدی:
- دوْغرودان سیزین سوْی آدینیز چوخ اوُیغونسوزدور
و سیزین اوْنو دگیشدیرمهده حاققینیز وار. سوْروشا بیلهرم سیز یئنی سوْی آدینیز
اوچون نمنه سئچیبسینیز؟
باشقان راحات بیر سوْلوق آلیب دئدی:
- ایت آهنگر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین چوروک ایپی
دوکتور جئری
اوچ گنج اوغلان اؤرت باسدیر ماحالی شیخ آغاسینا اهانت سوچوندان اعدام ائدیلهجک ایدی. اعدام مراسیمینده ، زیندان رئیسی اوزونو اونلارا توتوب دئدی:
- محکمهده آنلاییش گؤستریب سوچلارینیزی راحاتلیقلا بوینونوزا آلیب غوغا چیخارتمادیغینیز اوچون شیخ آغامیز دا لوطف ائدیب سیزی اعدام وسیلهسینین سئچمهسینده سربست بوراخیب.
زیندان رئیسینین سؤزلری بیتر-بیتمز بیرینجی گنج بیر آددیم قاباغا قویوب دئدی:
- من اوشاقلیقدا هاوادا یئللنمکدن خوشوم گلردی، سیزدن ریجا ائدیرم منی دارا چکین!
ایکی مأمور گنج اوغلانین قولتوقلارینا گیریب اونو دار آغاجینا آپاردیلار. آنجاق دارا چکلیلنده ایپ قیریلیب اوغلان یئره دوشدو.
اوغلان اینگیلدهیه-اینگیلدهیه آیاغا قالخیجا زیندان رئیسی گوله-گوله دئدی:
- ماحالیمیزین یاسالارینا گؤره، دارا چکیلمه سیراسیندا اعدام اولونانین ایپی قیریلسا او آزاد ائدیلمهلیدیر. بو اوزدن سیز آزادسینیز.
بو خبری ائشیدن ایکینجی گنج سئوینجک قاباغا آتیلدی:
- جناب رئیس منی ده دارا چکین!
ایکینجی گنج ده دارا چکیلنده ایپ قیریلیب اعدام جزاسیندان قورتولدو. سیرا اوچونجو گنج اوغلانا گلینجه او درین بیر دوشونجهیه دالدیقدان سونرا دئدی:
- مادامکی شیخ آغانین ایپلری بوقدر چوروکدور، منی گوللةلهیین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سندن اولان اوشاقلار
دوکتور جئری
بیر زامانلار کندیمیزین حاجی قنبر آدلی بیر کدخوداسی وار ایدی. چوخ یاخشی بیر اینسان ایدی. دئمک اولار، بوتون وار-یوخونو خئیر ایشلره وقف ائتمیشدی. کندین یاپیشیغینداکی ان یاخشی زمیسینده کند اوشاقلاری اوچون اؤز خرجی ایله مدرسه تیکدیرمیشدی. حیطیندن کندلیلر اوچون گؤزل بیر کیتابخانا چیخارتمیشدی. کندین جامع مسجیدی و حامامینین دوزلتمهسینده ده بؤیوک امگی گئچمیشدی. اینقلابدان سونرا ایستیخداملاردا تحقیات مسئلهسی اورتایا چیخاندا کندلیلره، «سیزدن خواهیش ائلهییرم دؤولت طرفیندن کیمسهنین تحقیقینه گلنده، ایستر یاخشی آدام اولسون ایستر پیس، سیز اونو موطلق تعریفلهین. یاخشی آدام اولسا، دؤولتی بیر یئرده ایستخدام اولسا سونرالار کندیمیزین دردینه دَیه بیلر؛ پیس بیریسی اولسا دا کندیمیزدن گئدیب شری باشمیزدان کم اولار.» دئیه سیفارش ائلهیردی. تاسفوله حاجی قنبر بللی ائتمهسهده قوجالیقدا یوخسوللوغا اوغراییب ایکی اینگینین سود پولو ایله چتینلیکله عاییلهسینی دولاندیریردی.
بیرگون کندین قهوهخاناسیندا سؤز-صوحبت یئر-مولکون باهالاشماسیندان دوشَنده کندین تایباشیسی ایبیش هامینین ایچینده اوزونو حاجی قنبره توتوب کوبود-کوبود دئدی:
- حاجی قنبر! سنده عاغیل اولسایدی، یئرلرینین ان یاخشیسینی مدرسهیه-مچیده وئرمهییب، ایندی ساتیب اونلارین پولو ایله پاشالار کیمی گئچینه بیلردین!
بو آجی سؤزلردن حاجی قنبر اوزلن کیمی اولوب دئدی:
- مشه ایبیش بیلرسن من نییه زمیلریمین ان یاخشیسینی مدرسهیه وئردیم؟
ایبیش،«بیلمیرم» دئیه دوداقلارینی بوزوب باشینی ساللادی.
حاجی قنبر آجی-آجی گولوب آچیقلادی:
- مشه ایبیش من اونا گؤره زمیلریمین ان یاخشیسینی مدرسهیه وئردیم کی سندن اولان اوشاقلار اوخوسونلار سنین کیمی ائششک اولماسینلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دوکتورلوغون یول-یؤندمی
دوکتور جئری طیب بیلیم یوردوندان فارغ التحصیل اولدوقدا دؤولت طرفیندن ترسآوا آدلی اوزاق دوشموش بیر کندده امکلی اولان قوجا بیر حکیمین یئرینه گؤندریلدی. قوجا حکیم مریضلرله تانیشدیرماق آماجی ایله دوکتور جئرینی ائو-ائو دولاندیریب تجربهلرینی اونونلا پایلاشماغا باشلادی.
ایلک گئتدیکلری ائوده بیر قادین:
- قارین آغریسی یاخامدان ال چکمیردوکتور!- دئیه شیکایت ائلهمگه باشلادی.
قوجا حکیم ده:
- چوخ قارپیز یئمه، اوندان اولا بیلر-دئدی.
قادین الینی گؤزونون اوستونه قویوب:
- باش اوسته دوکتور، بوندان بئله یئمهرم !-دئیه حکیمه سؤز وئردی.
ائشیگه چیخدیقدا دوکتور جئری قوجا حکیمدن سوروشدو:
- سیز موعایینه ائتمهدن هارادان بیلدینیز قادین قارپیز یئییب؟!
قوجا حکیم گولومسهیهرک آیدینلیق گتیردی:
- گؤزلوگومو یئره سالدیم، اگیلیب گؤتوردوگومده گؤردوم تاختین آلتی قارپیز قابیغی ایله دولودور.
ایکینجی ائودهکی مریضی دوکتور جئرینین موعایینه ائتمهسینه قرار وئردیلر.
بو ائودهکی قادین:
- چوخ یورغونام، بیر ده ایسترسلییم – دئیینجه دوکتور جئری:
- دینی فعالیتلرینیز سیزی چوخ یورموش اولا بیلر. بیرآز آرا وئرسهنیز یاخشی اولار-دئدی.
ائشیگه چیخدیقدا قوجا حکیم دوکتور جئرییه دؤندو:
- دوغرو سؤیلهدین، بو قادین مچیددن –مینبردن آیریلماز، دایم قورآن کلاسلارینا گئدر. آنجاق سیز بونو هارادان آنلادینیز.
دوکتور جئری دئدی:
- من ده گیزلیجه تاختین آلتینا باخدیم، اورادا کندین موللاسینی گؤردوم.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین عؤمرو
دوکتور جئری
بایرام قاباغی شیخ آغانین آروادی چوپور مصمه ایکی آیاغینی بیر باشماغا سوخاراق ارینه دئدی:
- بایرام سوفرهسی اوچون گرهک قیرمیزی بالیق آلاسان.
شیخ آغا نه قدر بئله دبلرین خورافات اولدوغونا حدیث-روایت گتیرسه ده چوپور مصمهنین بئینیه باتماییب قاش-قاباغینی ساللایاراق اونو تحریمات ائلهجگی ایله هدهلهدی.
چارهسیز قالان شیخ آغا آخشام باشی مچیددن قاییداندا خیابان قیراغیندان قیرمیزی بالیقلا یاناشی بیردنه ده بالاجا تیسباغا آلدی.
آروادی تیسباغی گؤردوکده چاشیردی:
- آغا! بو حئیوان نمنهدیر آلمیسان سنکی دئییردین بو ایشلر خورافهدیر؟!
شیخ آغا فیلوسوفجاسینا باش بارماغی ایله ساققالینی قاشییاراق بیر قاشینی یوخاری آتیب دئدی:
- ائشیمیشم تیسباغالار اوچ یوز ایل عؤمر ائلهیر؛ ایستهییرم گؤروم بوسؤز دوغرودور یا یالان!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سن ده موللایا وئرمیسن؟!
دوکتور جئری
باشدان دئملییم اوخودوغونوز بو یازی، کندیمیزده باش وئرن گئرچک بیر اولایدان قایناقلانیب و من بیر شئی آرتیریب-اسکیتمهدن احوالاتی اولدوغو کیمی قیساجا آنلاتماغا چالیشاجاغام.
بیزیم کندیمیز باغلی-باغاتلی بیر یئردیر و اهالینین باشلیجا گئچینهجگی ائله بو باغلاردان تأمین اولور. آللاهین حول و قوهسی ایله، بیلدیر بیر یاندان باغلارین یاخشی میوه وئردیگیندن، بیر یاندان دا میوهنین یاخشی پولا گئتدیگیندن، اوزون ایللیک سیخینتیدان سونرا کند اهالیسینین اوزو گولوب یاخشی گلیر الده ائده بیلدیلر. کسینلیکله دئیه بیلهرم ان کیچک باغچیمیز بئله، بیلدیر ایکی-اوچ یوز میلیون تومن میوه ساتا بیلمیشدی. بورایاجان هر شئی یاخشی ایدی. کندین قیافتی یاواش-یاواش دگیشمکده ایدی. کیمی ائو-ائشیگینه خرج قویور، کیمی ائو-اوشاغینین پال-پالتارینی تزهلیر، کیمی ایسه یئنی موتور-ماشین آلیردی. هر شئی یولوندا گئدیرکن بیر گون کندین موللاسی آخشام چاغی اهالینی مچیده چاغیردی. یاریم ساعات آللاه-یئیغمبردن دانیشاندان سونرا اساس مؤوضویا گئچیب بیلدیردی، قوم شهرینده بؤیوک بیر شیرکت آچیب و اهالیدن ایستهدی بو شیرکتده سرمایهگذارلیق ائلهمکله، هر یوز میلیون تومنه آیدا بئش میلیون تومن خالیص قازانج و یا همان سود آلا بیلرلر. بو وعده ایله جاماعات آراسیندا ولوله دوشدو. کیمیلری آیدان-آیا کارمندلر کیمی حوقوق آلاجاقلارینین سئوینجینی یاشادیلار، کیمیلری ایسه بیر ایلده پوللارینین نه قدر آرتاجاغینی حسابلادیلار. ائرتهسی گوندن موللا، کندین مچیدینده دفتر-دستک آچاراق اهالینین پوللارینی چک-سوفته قارشیلیغیندا توپلاماغا باشلادی. گئرچکدن ده موللانین شیرکتینده سرمایه یاتیردانلار، اوچ-دؤرد آیاجان وعده وئریلن سودو تام آی باشیندا حسابلاریندا گؤروردورلر. بو خوشحسابلیق قونشو کندلرده اولان اهالینی ده موللانین شیرکتینه سرمایه یاتیرماغا تشویق ائدیردی.
اوچ آی اؤنجه، بیردن بیره حسابلارا تؤکولن سودلارین قاباغی کسیلدی. بؤلگهده چاو دوشدو مولانین شیرکتی سینقین چیخیب. موللانین آرا-برهده گؤرونمهمهسی بو شاییعهنی بیرجوره تصدیقلهییردی. کند تالواسا ایچینده ایدی. شیرکتده میلیاردلیق سرمایه یاتیردانلاردان بیر نئچهسی شهرده وکیل یانینا گئدیب مؤوضو حاقیندا و نئجه شیکایت ائلهجکلری بارهده مشورت ائلهدیلر. وکیلین فیکرینجه، شیرکت سینقین چیخمیشسا و موللا دؤولتدن سینقینلیق بلگهسی آلمیشا دئمک اولار سرمایه یاتیردانلارین پوللاری باتمیش ساییلیر! کندلیلرین بیری دئدی: بیز شیرکت-میرکت تانیمیریق بیز پوللاریمیزی موللایا وئرمیشیک و پوللاریمیزی اوندان ایستهییریک. وکیل بیرآز دوشونوب آرتیردی: سیز پوللاریزی موللایا وئریب آیدان آیا اوندان سود آلمیشسانیز بو ریبادیر و دؤولتین بوندان خبری اولسا سیزی توتوب ریبالی پول وئرمک سوچو ایله زیندانا باسا بیلر. بو خبر کندده یاییلینجا اهالینین ایکی الی اولدو بیر باشی...
کندیمیزده عوض آدلی بیر قوجا کیشی وار. بیر تصادوف قضاسیندا فلج اولاراق اوتوراق اولوب. اوغلانلاری گونونو گئچیرسین دئیه اونو سحر چاغی گتیریب کندین قهوهخاناسینین قاباغینا قویوب آخشام گلیب آپارارلار. عوض قهوهخانایا گلنلرین هانگیسینین قیافهسینی پوزغون گؤرورسه یانینا چاغیریب قولاغینا پیچیلداییر:
- سن ده موللایا وئرمیسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نییه بیزیم مسئوللاری قونشو اؤلکه لر داها چوخ بگنیرلر؟
دوکتور جئری
ایکی اوشاق صؤحبتلشمکده ایدیلر.
بیرینجی اوشاق:
- منیم مامام سنین ماماندان یاخشیدیر.
ایکینجی اوشاق باشی ایله تصدیقلهدی:
- دوغرو دئییرسن، بونو بابام دا دئییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قان یئره تؤکولمهسین دئیه..
دوکتور جئری
اورت باسدیر ماحالینین خاریجه ایشلر وزیری یابانجی خبر آژانسلارینین بیری ایله موصاحیبهده دئدی:
- بیز ایش باشینا گلندن بری، اؤلکهده قان تؤکمکله همیشه مخالیفتده اولموشدوق. حتی سیزی آرخایین ائلهیه بیلهرم خاریجه قووهلرین تحریکی ایله اؤلکه تؤرهنن اوزون سورون ایغیشاشلاردا کیسمهنین بورنوندان بیر دامجی قان بئله تؤکولمهدی.
موخبیر دانشیغی کسدی:
- آنجاق سیز اؤزونوز اعلان ائتمیشدینیز ایغتیشاشلاردا نئچه نفری اعدام ائلهمسینیز!
خاریجه ایشلر وزیری گولومسوندو:
- بیز اؤلکهده قان یئره تؤکولمهسین دئیه اعدامیلاری دارا چکیریک!
بؤلوم: آجی گولوشلر
آیدین هارادادیر؟
دوکتور جئری
اوزون سورن ایغتیشاشلار باسدیریلیقدا، اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی گنجلرله گؤروشوب یاخیندان فیکیر-دوشونجهلری ایله تانیش اولماق آماجی ایله باش کندین یوکسک اوخوللارینین بیرینه گئتدی. اون ایکینجی کلاسدا بیر روبع یابانجی دوشمنلرین مملکند امنیتینی پوزماق اوچون حیاتا گئچیرتدیکلری قورغولاردان دانیشاندان سونرا اؤیرنجیلره دؤندو:
- ایندی کیمسهنین سورغو-سوالی وارسا سوروشا بیلر.
اؤن سیرادا اوتوران اؤیرنجیلردن بیری آیاغا قالخدی:
- آغا! منیم بیر سورغوم وار.
شیخ آغا گولومسهدی:
- قاباقجا اؤزوزو تانیتدیرین سونرا سوروغوزو سورشون.
اؤیرنجی سایغی ایله باش اگیب دئدی:
- من آیدین دفترییم. سوروشا بیلرم:
دوغرودور، سیزدن تنقیدائلهینلری یوخا چیخاردیرلار؟
اؤیرنجینین سورغوسو بیتر-بیتمز تنفوس زنگی چالیندی. شیخ آغا اؤیرنجیلره:
- تنفوسدن سونرا سورغولاریزی جاوابلاندیراجاغام-دئییب کلاسدان چیخدی.
***
تنفوس بیتیب اؤیرنجیلر کلاسا قاییتدیقدان سونرا شیخ آغا گلدی:
- هارادا قالمیشدیق؟ هه! سوروغولاردایدیق. کیمسهنین سورغوسو وارمی؟
باشقا بیر اؤیرنجی بارماغین قالدیردی:
- آغا! منیم اوچ دنه سورغوم وار.
- اؤزونو تانیتدیردیقدان سونرا سورغولارینی سوروشا بیلرسن-دئدی شیخ آغا.
- آدیم ضیا دوامچیدیر.
سورغولارا گلدیکده:
1- دوغرودور، سیزدن تنقید ائلهینلری یوخا چیخاردیرلار؟
2- نییه تنفوس زنگی ییرمی دقیقه تئز چالیندی؟
3- آیدین هارادادیر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاشاسین ایستیبداد
دوکتور جئری
بیزی تک-تک، جوت-جوت گتیریب او دونقوز دامینا باسمیشدیلار. هاواسی روطوبتلی ایدی. هر کس نفس چکمکده چتینلیک چکیردی. هره دینمز- سؤیلهمز بیر قیراغا چکیلمیشدی. من ده باشیمی دیوارا دایاییب یاواش-یاواش چئورهیه گؤز گزدیریردیم. دئمک اولار، توتوقلولارین هامیسی گنج ایدیلر. دینج اوتورسالار دا اوزلرینده بیر چئشید قایغینلیق اوخونوردو. بیردن گنجلرین آراسیندا باخیشلاریم بیرینین اوزهرینده دوندو. اورتا یاشلی بیر کیشی ایدی. دنیز کیمی چالخالانیردی. اللرینی اؤوکهلهییر هردن برکدن دیزینه تاپدایییب دوداق آلتی نسه دئییردی. بیری اونا تسکینلیک وئرمهسه، سکته ائلهیهجک دئیه دوشوندوم. یئریمدن قالخاراق گئدیب قارشیسیندا اوتوردوم. یاواشجا اللریندن توتاراق یوموشاقجا سیخدیم:
- قورخما، بیز هامیمیز بیرلیکدهییک!
اللرینی الیمدن چکیب گؤتو-گؤتو گئری چکیلهرک دیوارا یاپیشدی:
- منی اؤزوزه قاتمایین، من سیزلردن دئییلم،من حؤکومتدن یانایام. منی یانلیشجا توتوب بورایا گتیریبلر.
آرامجا دئدیم:
- تامام..تامام.. بئله ایسه نییه بو قدر تلاشلانیرسان؟ فیشارین قالخار الینه ایش وئرسن ها! هله دئ گؤروم نئجه اولدو یاخالاندین؟
سؤزلریمدن کیشی چالخانتیدان دوشموش کیمی اولدو.اوزونتو ایله سؤزه باشلادی:
- بیلیرسن جناب! ددهم وصیت ائلهییب؛ هر کیم ائششک اولسا سن ده اونون پالانی اول. دوزونو ایستهسن بیز ائله آتا-بابادان حؤکومتلرین طرفینده اولموشوق. ایغتیشاشدان-میغتیشادان دا خوشوموز گلمز. آخشام اوستو ایشدن قاییردیردیم. اوتوبوسدان یئننده بیردن اؤزومو بیر سورو بوش بئیین گنجین ایچینده گؤردوم. یاشاسین آزادلیق، محو اولسون ایستیبداد کیمی آخماقجا شوعارلار وئریردیلر. تئز اؤزومو اونلارین آراسیندان چیخارتماغا چالیشدیم آنجاق بیردن یئردن-گؤیدن مأمورلار قارغا-قجیر کیمی تؤکولوشوب قاباغا گلنی دگنکله ووروب توتوقلاماغا باشلادیلار. بیر تهر قالابالیق ایچیندن چیخیب قاچماغا اوز توتدوم. آنجاق ایکی مأمور دالیمجا دوشدولر. مأمورلارا ایغیشاشچیلاردان اولمادیغیمی بیلدیرمک اوچون قاچا-قاچا قیشقیریردیم: یاشاسین ایستیبداد ، محو اولسون آزادلیق، ساغ اولسون دیکتاتور. آنجاق بیلمیرم نییه مأمورلار آردیمی بوراخماییب منی توتونجا آتدیلار کوتگین آلتینا؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یوخو
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینین مؤعتبر شیخ آغاسی بیر هفتهدن چوخ ایدی بللی اولمایان سببلره گؤره گئجهنی گوندوزه قاتاراق بوتون ایگیرمی دؤرد ساعاتی یاتیر، نامازلاری بئله قضایا قالیردی. حتّی اوچ گون قاباق، ماحالین قوزئی گونباتاریندا باش وئرن زلزله اوزوندن ائو-ائشیکلرینی الدن وئریب قیشین شاختاسیندا باییردا قالان اهالی، یاردیم آلماق آماجی ایله اونون قاپیسینا گلیب سحردن آخشامادک گؤزلهسهلر ده یوخودا اولدوغونو بیلینجه کور-پئشمان گئری قاییتمیشدیلار. اوزون یاتمالار اوزوندن رنگی سارالان شیخ آغانین وضعیتی یاواش-یاواش اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو نیگران ائلهمگه باشلادی. دونن گون اورتا چاغی شیخ آغا ال سویا یئتیریب تلهسیک یاتاغینا گیریب یاتماق ایستهینده، قلئیچی مورتوض باشی اوسته دیزه چؤکوب هؤنکور-هؤنکور آغلاماغا باشلادی:
- دددده..دده! نییه بو قدر یاتیرسان؟ نهخوشلامیسان!؟ ایستهییرسن بیزی باشسیز قویاسان؟ ایجازه وئر دوکتورا زنگ ووروم گلسین..
شیخ آغا یئرینده دیرسکلندی. سؤنوک گؤزلری ایله قلئیچی مورتوضا باخیب فیسیلدادی:
- قورخما اولما اوغلوم.. بیرشئییم دئییل!
- بیر شئیین دئییلسه، نییه بو قدر یاتیرسان؟-دئیه قلئیچی مورتوض گؤزلرینین یاشینی سوزدوردو.
شیخ آغا دولوخساندی:
- گئچن هفته گئجه یوخودا گؤردوم...
قلئیچی مورتوض باشینا تاپدایاراق قیشقیردی:
- بو دونیادان گئدهجکسن؟!
شیخ آغانین اگری-اگری باخیشی قلئیچی مورتوضو سوسدوردو.
- گئچن هفته گئجه یوخودا گؤردوم، قارداش لیوان ماحالینین ایسلامی موقاویمت جبههسینه منسوب بیر قوروپ، حوضوروما گلیبلر. من ایندییهدک اونلاری هئچ گؤرمهمیشدیم. تأسوفله آد-سانلارینی بئله سوروشمادیم. گلمهلرینین سببنی سوروشدوم. دئدیلر: موقاویمتی گوجلندیرمک اوچون پولا احتیاجلاری وار. دئدیم: قاب گتیرمیسیز؟ بیر یئکه چمدان قاباغیما قویدولار. چمدانی گؤتوروب صاندیقخانایا گئچدیم. تپه-تیخلام دولارلا دولدوردوم، چمدانین قاپاغی باغلانمادی. بیر- ایکی دؤنه تاپدادیم، باغلانمادی. سون کره مؤحکم تاپدادیغیمدا بیردن سسیندن یوخودان دیسکیندیم...
قلئیچی مورتوض چاشقین- چاشقین سوروشدو:
- سونرا نه اولدو؟!!
شیخ آغا اوزونتو ایله آرتیردی:
- نه اولاجاق؟! اوگوندن دایم یاتیرام بلکه آدینی بیلمهدیگیم او مقاومت قروپو چمدانلارینی آلماق اوچون یوخوما گلهلر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیرخ ایللیک مرگ برلرین نتیجهسی نه اولوب؟!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضون ددهلیگی نئچه ایل ایدی زمی اوستونده ترس آوانین آدی بللیسی قره قاسیق فاطما ایله دعاوالی اولوب محکمهیه گئت-گل ائدیردی. سونوندا سیراغا گون محکمه سون قرارینی وئرهرک ددهلیگی بو داعاوادا حاقلی بیلیب قارشی طرفی آغیر جزالاندیردی. دونن گون اورتا چاغی محکمهنین قراریندان یئنیجه خبردار اولان قره قاسیق فاطمانین کیفیر آغیزلی اوشاقلاری ددهلیگین قاپیسینا تؤکولوشوب، "چیخ ائشیگه قورومساق! آروادین چوپور مصمهنی فیلان-فیلان ائلهیهجهییک"- دئیه قاپینی داشا وئردیلر. آنجاق ددهلیک قاپینی آچمایینجا سالدیرقانلار نهایت یورولوب قمیشلرینی چکیب گئتدیلر! آخشام باشی قلئیچی مورتوض ایشدن قاییداندا قاپی-قونشو اولوب-بیتنلری تئز اونون اووجونا قویدولار.وئریلن ناموس یامانلاریندان کؤپورَن قلئیچی مورتوض دلیجهسینه ائو گیریب شنهنی گؤتورهرک ائشیگه چیخاندا ددهلیگی قاباغی کسدی:
- آی بالا هارا بئله!؟
گؤزلری قان چاناغینا دؤنوشموش قلئیچی مورتوض باغیردی:
- گئدیرم شنهنی سوخام ناموس یامانی وئرنلرین موناسیب یئرینه!
ددهلیک قلئیچی مورتوضون قارشیسینی آلماغی باجارمایینجا چوپور مصمه قاباغا گئچدی:
- بالا گئدیب شر چیخارتما؛ آند اولسون ددهلیگین ساققالینا، منیم تومانیمین باغی بئله ترپنمهییب!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نئجه اؤلدوم؟!
دوکتور جئری
قبیریستانلیقدا یئنیجه دونیاسینی دگیشمیش ایکی اؤلو بیر-بیرلری ایله دانیشیردیلار.
بیرینجی اؤلو:
- سن نئجه اؤلدون؟
ایکینجی اؤلو:
- ایشدن قاییدیردیم. آزادلیق مئیدانیندا اوتوبوسدان یئندیم. بیردن اؤزومو حؤکومته قارشی اعتیراضچیلارین ایچینده گؤردوم. نه قدر چالیشادیم قالابالیغین ایچیندن ائشیگه چیخیم، باجارا بیلمهدیم. هارادانسا گولـلهلر آچیلماغا باشلادی. بیردن اورگیمین باشیندا بیر سانجی حیس ائلهدیم. یئره ییخیلدیم. داها هئچ نه بیلمهدیم. گؤزمو آچدیقدا گؤردوم اؤلموشم!
هله سن دئ گؤروم، سن نئجه اؤلدون؟
بیرینجی اؤلو:
- دوزونو ایستهسن من ده او قالابالیغین ایچینده ایدیم. گولـلهلر آچیلینجا مأمورلار تؤکولوشوب گؤستریجیلر توتوقلاماغا باشلادیلار. منی ده توتدولار. من دارتینیب یاخامی مأمورلارین الیندن قورتارماق ایستهدیم، آنجاق اوندان سونرا بیلمهدیم نه اولدو. بیلمهدیم قاچیب بیر اوجالیقدان دوشوب اؤلدوم یا منی دالدان گولـله ایله ووردولار و یا اؤز-اؤزومو اؤلدوردوم. بیلمیرم هئچ زاد یادیما گلمیر.
بؤلوم: آجی گولوشلر