
دؤولت ایشچیسی
دوکتور جئری
اینسان بیلیمی(آنتروپولوژی) موزهسینده ایکی اسکلت آیاق اوسته دانشیردیلار. بیرینجی اسکلت ایکینجیدن سوروشدو:
- سن نئجه آدامین اسکلتیسن؟
- من بیر کؤک آدامین اسکلتییم. سن نئجه؟
- من ده آریق بیر آدامین اسکلتییم.
اوتوراجاقدا بیر باشقا اسکلت اوتورموشدو. اسکلتلر اونا یاناشدیلار:
- باغیشلا قارداش! سیز نئجه آدامین اسکلتیسیز؟
-من اسکلت دئییلم، دؤولت ایشچیسییم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچیمورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغینین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبیلشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچیلر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچیلار میلّتی کولباش ائلهینده من نئجه بونلارین نهکیوارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمهییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقانلارینین شوونیستی قرارلارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالارینین تونونون ایچینه ائلهمهییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمهلییم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوشلری گونده ائشیدیلن بایاغی یامانلاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداشلار، ویجدانسیز شوونیستلر، عملسیز
عالیملر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون ددهلیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا ددهلیک! واللاه های ایستهییرم
یامان دئمهیم، مسئوللارین یولسوزلوقلارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجهیه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچیندهکی پالتارلاری اندر-دؤندر ائدهرک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمهیهسن..
اینصافدان گئچمهیک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمهمیشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثهنی
ثبت ائلهییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیختهیه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکهلندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون ددهسینین سوموگونو
سؤیمهییم ده نئیلهییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

ایران اورانیومو یوزده ییرمی زنگینلشدیرندن
سونرا نه ائدهجک؟
دوکتور جئری
موللا نصرالدین گؤله مایا چالارکن اوغلو بونو
گؤرموش.
- خئییرلر اولسون بابا، نه ائدیرسن؟-دئیه
سوروشموش.
موللا:
- گؤله مایا چالیرام- دئمیش.
اوغلو شاشیرمیش:
- اوندا بو قدر یوغوردو نئیلهیهجهییک ؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

بیزیم وضعیتمیز یاخشیدیر
دوکتور جئری
شیخ آغا مچیدده دانیشیردی:
- بو ایل بوتون تحریملره باخمایاراق بیزیم وضعیتمیز چوخ یاخشی
ایدی. حتی دئیه بیلهرم گلیرلریمیز بیلدیرکینه گؤره ایکی قات آرتمیشدیر..
جاماعات سوسقون- سوسقوق قولاق آسیردی.
شیخ آغا
آرتیردی:
- قارداشلار! من ائله بو مینبردن سیزه موشتولوق
وئریرم، گلن ایل بیزیم وضعیتمیز بوندان دا یاخشی اولاجاق...
جاماعاتین آراسیندان بیر گنج آیاغا قالخیب شیخ
آغانین سؤزونو کسدی:
- آغا!.. بیز نئجه؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

قدیملر نییه هر شئییی قزئته بوکوردولر؟
دوکتور جئری
دوزونو ایستهسهنیز، دوننهجن بیلمیردیم نییه قدیملر هر شئییی قزئته بوکوردولر؟ چوخلاری کیمی من ده فیکر ائلهییردیم؛ او زامانلار پلاستیک پاکت یوخویدو! آنجاق سن دئمه بوندا بیزیم بیلمهدیگیمیز بیر گیز، بیر سیرر وار ایمیش!
ائله بیل دونندیر. اوشاقلیغیمدا، قاپی آچلیب آتام خبرسیز ایچری گیرنده، قولتوغونداکی قزئته بوکولموش ات، ناهارا کوفته یئیهجگیمیزی خبر وئرردی. آنام مجمعهنی گتیریب اتی دوغراماغا باشلایاندا من قانا بولاشمیش قزئتی هوسله اوخوماغا باشلاردیم. داها دوغروسو منیم اوخوماغا اولان ماراغیم ائله بو کؤهنه قزئتلرله باشلامیشدی. آنامین کیلویاریم اتی دوغراماسی ایکی ساعات چکردی. سونرا کوفته قاپلاماسی آسیلاردی. مومکوندور اینانمایاسانیز کیلویاریم ات، بیر آیدان چوخ بیزی گؤرردی! سانکی قزئته بوکولموش کیلو یاریم ات برکت تاپیردی! آنامین چرچیدن گؤی آلماسی یادیمدادیر. ساتیجی گئنه گؤیلری قزئته بوکوب بئلینی ایپ ایله باغلایاردی. آنام قزئتی آچیب گؤیلری سئچمگه باشلایاندا سانکی بیر کیلو گؤی، اوچ کیلو اولوردو. سئچمک، تمیزلهمکله بیتمیردی. منیمسه دؤزوموم قزئتی اوخوماغا توکهنیردی، بیردن قزئتی گؤیلرین آلتیندان چکیردیم.آنامسا های-کوی سالیردی. ائوه ساری کؤک، ایستی اوت، توز بیبر آلاندا منیم اوخوماغیم آزالیر، پارچا، پالتار، قاب-قاشیق آلاندا چوخالیردی. ان چوخ سئودیگیم قزئتلر، کاباب قزئتلری ایدی. آتامین آلیش-وئریشی یاخشی اولاندا هردن کاباب آلاردی. قزئتی یئره سالیب کابابی بیرگه یئیندن سونرا قزئتی گؤتوروب اوخوماغا باشلاردیم. یازیلار کاباب دادی وئرردی. بایرام قزئتلری قنادی ایگی وئریردی. خبرلری ده شیرین اولوردو...
هه دئییردیم، من دوننهجن بیلمیردیم نییه قدیملر هر شئییی قزئته بوکوردولر؟ آللاه شیخ آغانین ددهسینه ایرحمت ائلهسین او اولماسایدی چوخلاری کیمی من هلهده فیکر ائلهیهجکدیم؛ او زامان پلاستیک پاکت یوخویدو!
دونن خوصوصی بیر گؤروش اوچون شیخ آغانین حوضورلارینا گئتمیشدیم. گولوش-قاباقلا منی قارشیلادی.ایچرییه گئچیب دیز-دیزه اوتوراندا، بیردن ائله ساندیم شیخ آغادان قزئت خیشیلتیسی گلیر! بیرآز دانیشدیقدان سونرا شیخ آغا یئرینده ترپندی. یئنه قزئت خیشیلتیسی گلدی. قولاقلاریمی قابارتدیم. سس شیخ آغانین تومانی ایچیندن گلیردی.نیگران اولدوم. اوتانا-اوتانا، "آغا! بو نه سسدیر؟"دئیه سوروشدوم. پیچیلدایاراق ،" دستگاهیمی قزئته بوکموشم" دئدی. چاش-باش اولدوم. بونون سببینی سوروشدوقدا آچیقلادی:
- مگر بیلمیرسن؟ دئییرلر: قزئتلر هر شئییی بؤیودور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

نئجه مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اولار؟
دوکتورجئری
شیخ آغا مملکندین دؤرد بوجاغیندان گلن مسئوللاری باشینا ییغیب دانلاییردی:
ـ قارداشلاریم! بئله ده مملکند ایداره ائتمک اولار؟! هامی ناراضی دیر؛ اؤزوزه گلین؛ بو گئدیشله بو گون صاباح خالق کوچهلره تؤکولوشوب ددهزی یاندیراجاقدیر!
مسئوللار اوتانجاقدان یئکهباشلارینی آشاغی سالدیلار. باش باخان آلتدان باخا-باخا فیسیلدادی:
- آغا! قوربانین اولوم، بویورا بیلرسینیز مملکندی نئجه یاخشی ایداره ائده بیلهریک؟
شیخ آغا یئرینده دیکلندی:
- آفرین! چوخ یاخشی سوال سوروشدوز. مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اوچون گرهک "دوز تصمیملر" توتاسیز.
باشباخان یئنه سوروشدو:
- "دوز تصمیملری" نئجه توتا بیلریک؟
شیخ آغا گور سس ایله یانیت وئردی:
- "تجروبه" ایله!
باش باخان جوشقولاندی:
- " تجروبه"نی نئجه قازانا بیلهریک؟
شیخ آغا ایکی کلمهده آچیقلادی:
- "یانلیش تصمیملر"له!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

دوکتور جئری
گئچمیش یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق اوستاد دفتری عمهسیندن یئتیشن یوز میلیون تومنلیک ایرثی بورسا یاتیراراق باتیرمیشدی. بو ایفلاسین آردیندان حالی پوزولوب ائودن ائشیگه چیخمیردی.
دونن آخشام ائوه قاییداندا، کوچه ده اونونلا قارشیلاشدیم. اؤنجه گؤزلریمه اینانا بیلمهدیم. اوستاد دفتری اوخویا-اوخویا گلیردی، هله اوستهلیک چیلتیک ده چالیردی. اؤز-اؤزمه دئدیم، یقین کیشینین باشینا هاوا گلیب!
گولومسوندوم:
- خوش گؤردوک اوستاد!.. همیشه بو داماغدا! نه خبرلر؟!
خورونا خستهلیگینی اونوتموشدو سانکی، الیمی برک-برک سیخیب دئدی:
- خوش خبرلر!! بورسدا باتیردیغیم پوللاری نه تکجه دیریتمیشم بلکه بیر قدر ده کارلی چیخمیشام!
شاشقین-شاشقین سورشدوم:
- آخی نئجه اولا بیلر؟ ائشیتدیگیمه گؤره بورس هله ده برباد وضعیتدهدیر!
گوله- گوله آچیقلادی:
- دوز دئییرسن بورس برباد وضعیتدهدیر.. آنجاق آللاه طرفیندن من نئچه آی بوندان قاباق بورسا گیرنده اوجوزلو بیر شیرکتدن چوخلوجا سهم آلمیشدیم. آللاه تورکیه جومهور باشقانینین ددهسینه غنی-غنی رحمت ائلهسین باکیدا، "آرازی آییردیلار- میل ایله دویوردولار- من سیزدن آیریلمازدیم- زور ایله آییردیلار" بایاتیسینی اوخویاندان آلدیغیم شیرکتین سهملرینین دگری گونو-گوندن آرتماقدادیر..
اوستاد درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا آرتیردی:
- گؤروسن دوکتور! بیزیم جومهور باشقانی هر شعر-غزل اوخویاندا بورس خارها خار ایله چؤکولوشوب یئره باتیر، خالقین جومهور باشقانی دا بیرجه بایاتی اوخویاندا بورس عرشه قالخیر!
ماراقلا سوروشدو:
- دوغوشدان دئمهدین هانسی شیرکتین سهملرینی آلمیشدین؟
بیر گؤزونو قیرپاراق دئدی:
- یانیق ملهمی (پومادی) شیرکتی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گئنه فاطییا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطینین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابیلاری آختاراراق عایلهسینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختارانلاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتینلیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطییا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّهسینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، ددهلیگی
شیخ آغا ایللیک بودجهنی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو ددهلیگینین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینلهیهرک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازهزله بایرامدا ایستهییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسهیهرک ال آتیب بودجهدن اون-اونبئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائدهرک
پوللاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیللهییب
ایستهییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائلهمک ایستهییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمهدی:
- آغا! من ده ایستهییرم بورونومو عمل ائلهیم!
شیخ آغا اؤفکهلندی:
- مگر بیلدیر عمل ائلهمهدین؟
- نییه عمل ائلهدیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایستهییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایستهییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیشلارلا اونو سوزهرک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسهده نه ایش گؤرهجکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیملریمیزی بو موسیسهیه
توپلاییب اونلاردان ایستهیهجگم خالقیمیزین دورومون یاخشیلاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائلهسینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاقلار بیربیر بودجهلرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطینین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجهدن بیرآزجیق وئرهسیز فاطییا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پوللار اؤزومه لازیمدیر.. ایستهییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرجلیق ائلهمهیهسیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسهدی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایستهییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایستهینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیمدیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گؤر نه گونه قالمیشیق
دوکتور جئری
جومعه آخشامی شیخ آغانین خیدمتلرینه چاتدیق. اوتاغ
آغزینا قدر اؤرت باسدیر ماحالینین باشبیلنلری ایله دولو ایدی. شیخ آغا هر
زامانکی کیمی سؤزلرینی زیرپی دوشمن-
آمریکانین آغزینا یوموروق وورماقلا باشلادی آنجاق سؤزون اصلینه گئچمهدن
بیردن اوتاقدان ائشیگه چیخیب بیر ایکی دقیقه سونرا گئری دؤندو. تزه شرعیاتدان،
شکیاتدان دانیشماغا باشلامیشدی گئنه اوتاقدان ائشیگه چیخدی. قاییتدیقدا سؤزو
آذربایجان- ائرمنیستان ساوشینا چکیب ایکی طرفی دانیشیق ماساسیین باشینا قاییتماغا
چاغیراراق کفکیری قروپلاری بؤلگهیه گتیرینلری، بارماغی ایله هدهلهیه-هدهلهیه
بیرداها اوتاقدان ائشیگه چیخدی. شیخ آغا یاریم ساعاتلیق دانیشیغیندا آلتی-یئددی کره
اوتاقدان ائشیگه چیخدی. بو آرادا بیر شئی منیم دیقتیمدن یایینمادی. شیخ آغا هر
اوتاغا گلدیگینده صوفتی بیر رنگه چالیردی. بیرکز قیزاریردی، بیر کز بوزاریردی،
بیر کز ساراریردی، بیر کز گؤیریردی...
دیرسگیم ایله یانینمدا اوتوران قلئیچی مورتوضون بؤیرونه
ووروب سوروشدوم:
- آللاه ائلهمهمیش شیخ آغا ایسهالا دوشوب؟
چوخ ائشیگه چیخیر! ائشیدیگیمه گؤره خرونا خستهلیگی بو گونلر قارین آغریلاری ایله
تظاهور ائلهییر، اولمایا شیخ آغا خرونا
توتوب؟
قلئیچی مورتوض آجی-آجی گولدو:
- یوخ بابا!.. ددهلیگیمه بیر شئی اولماییب. ددهلیگیم
دقیقه به دقیقه گئدیر او بیری اوتاقداکی
تلویزیوندان آمریکا سئچکیلرینین نتیجهلرینه باخیر.
سول یانیمدا اوتوران اوستاد دفترییه چؤندوم:
- اوستاد! ائشیدیرسن قلئیچی نه دئییر؟
اوستاد دفتری اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- گؤر نه گونه قالمیشیق!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

شولوق قاضی
دوکتور جئری
قاضی اوزونو اوغورویا توتدو:
- دئ گؤروم مرکزی بانکین قاساسینی نئجه آچدین؟!
اوغرو بیج-بیج گولدو:
- آی شولوق.. نئیلهییرسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

شیخ آغانین الی دالیدیر
دوکتور جئری
دونن کوچهده قلئیچی مورتوض قاباغیمی کسدی:
- قره خالیغی سن باشیما گؤندرمیشدین؟
"هه" دئیهرک گولدوم:
- نئجه مگر؟!
دریندن بیر سولوق آلیب آچیقلادی:
- اوچ-دؤرد گون بوندان قاباق قره خالیق یانیما
گلیب دئدی: شیخ آغایلا گؤروشمک ایستهییرم. دئدیم: ددهلیگم ایله نه ایشین وار؟ دئ،
من بیلهسینه دئیهرم. دئدی: یوخ! من گرهک اؤزو ایله گؤروشم. دئدیم: اشی! ددهلیگم!
قارداش ائرمنیستانین باشی درده دوشدوگوندن سیخینتی گئچیریر، کیمسه ایله گؤرشمک
ایستهمیر، نه سؤزون وار منه دئ. قره خالیق علاجسیز قالینجا دئدی: یاشیم اللیدن
گئچیب داها ایشلهیه بیلنمیرم. بیر سینیق موتوروم وار. اونونلا، کوچهلری گزیب
زیبیل قابیلاریندان پیر- پلاستیک ییغاراق عاییلهمی گئچیدیریرم. ایندی بئش-آلتی
گوندور موتوروم خاراب اولوب ایشه گئده بیلنمیرم،مومکونسه شیخ آغایا دئیهسیز منه
بیر کؤمکلیک ائلهیه، موتورومو دوزلدیم. دئدیم: نه یاخشی دوست-تانیشدان یاردیم ایستهمهییبسن؟ باشینی توولاییب دئدی: واللاه اونلارین وضعیتی
مندن ده خارابدیر.
دوزو اورهگیم بیلهسینه یاندی. تلفون ایله بانک
کارتینین نؤمرهسینی آلیب بیلهسینه دئدیم: اولسون! شیخ آغایا دئیهرم.
ماراقدان قلئیچی مورتوضون سؤزونو کسدیم:
- سونرا نه اولدو؟ شیخ آغایا دئدین؟!
- یوخ! دئدیم کی ددهلیگیم حالی خوش دئییل. بو
اوزدن بیرآز اؤزوم، بیرآزدان دا اویان-بویاندان پول ییغیب حسابینا یاتیردیب بیلهسینه مساژ
گؤندردیم: شیخ آغا حسابینا پول تؤکدو، گئت آل!
الیمی قلئیچی مورتوضون چیگنیه قویوب آلقیشلایدیم:
- چوخ یاخشی ایش گؤروبسن مورتوض بگ! آتان
رحمتده...
قلئیچی مورتوض بلیرسیزجه باشینی توولادی:
- بایاق قره خالیق منه زنگ ووردو. ددهلیگیمین
بانک کارتینین نؤمرهسینی ایستهییردی.
چاشیردیم:
-ندن؟
- سببینی سورشدوم، دئدی: ائله بیل شیخ آغانین
مندن بتر کؤمکلیگه احتیاجی وار، ایستهییرم بیرآز بیلهسینه کؤمکلیک ائلهیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

ائرمنیستانین هئچ گوناهی یوخدور
دوکتور جئری
دونن آخشام، اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی
بیزی حوضورلارینا چاغیرمیشدی. یولدا اوستاد دفترییه دئدیم:
- یقین شیخ آغا آذربایجان- ائرمنیستان ساواشینین
یئنیدن باشلاماسینی ائشدیب جهاد حؤکومو وئرمک ایستهییر!
اوستاد دفتری "بیلمیرم" دئیه باشینی
بیلیرسیزجه ترپتدی.
جوشقو ایچینده شیخ آغانین محضرینه چاتدیق. آغا بیر-ایکی صحیفه قرآن-ی کریمدن اوخویوب بیزی دوز
یولا چاغیراندان سونرا باشدا آمریکا و اسرائیل اولماقلا، باشلادی عربستان، امارت، بحرین
کیمی اؤلکهلرین آغزینا یومروق وورماغا.
شیخ آغا ائندیریدیگی یومروقلارین آراسیندا سو
ایچیب بوغازینی یوموشاتماق ایستهینده، اوستاد دفتری فورصتی الدن وئرمهدی:
- آغا! موسلمان آذربایجان دؤولتی ایله ایشغالچی
ارمنستان دؤولتی آراسیندا ساواش باشلاییب بو قونودا فیکیرلرینیزی
بیلدیره بیلرسینیز؟
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- آذربایجان تئز ساواشدان ال چکیب دانیشیقلار ماساسینا قایتمالیدیر.
- آغا! آذربایجان عکس هوجوما گئچیب، ساواشی
باشلایان ایلک اؤنجه ائرمنیستان اولوب!
- اینانمیرام، بو تورکیهنین یایدیغی یالان
اولمالیدیر.
ـ آمما آغا! ائرمنیستانین آتدیغی توپلار نتیجهسینده
آذربایجانین نئچه مولکی اهالیسی شهید اولوب.
- بئله ایسه نییه توپ مرمیلرینی گؤیده
وورماییبلار؟
- آغا! بو سالدیری غفیلدن اولوب.
- نییه سنگر دوزلتمهییبلر؟
-آغا! ائرمنیلرین سالدیراجاغینا
اینانمیردیلار!
- نییه گئدیب اوزاقدا ائو تیکمهییب مرمی
اورایا یئتیشمهسین؟
- آغا! اونلار یوز ایللردیر اورادا یاشاییرلار؟
- نییه ائولرینین دامینی مؤحکم تیکمهییبلر؟
- ...
بو سوال-جاوابلار اوزانینجا، قارشی طرفده
اوتورموش موللا نصرالدین یئرینده دیکلنیب دانیشیغی کسدی:
- آغا!.. یعنی سیز دئییرسیز، ائرمنیستانین هئچ
گوناهی یوخدور؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

دوزونو دئ!
دوکتور جئری
نئچه آیدیر باهالیق باش آلیب گئتمکدهدیر. دونن شیخ آغا مملکندین باشبیلنلرینی چاغیریب بو سوْرونا چؤزوم یولو تاپماق ایستهدی. قوناقلار چایلارینی ایچدیکده، شیخ آغا سؤزه باشلاییب دورومون آغیر اولدوغونو وورغولایاراق دئدی:
- ایقتیصادی وضعیت چوخ قولایدیر؛ سیزجه بو گئدیشله باهالیغین قاباغینی نئجه آلا بیلریک؟!
قوچو نیظام کیمسهیه ماجال وئرمهدن اورتایا آتیلدی:
- آغا قوربانین اولوم! دئییرسیز، بئش-اون نفر باها ساتانلاردان توتوب بوینونو ووراق. اوندا هر شئی اوزوجوزلهشر...
شیخ آغا اوز-گؤزونو تورشاتدی:
- اولماز! باها ساتانلاری بیر چوخو قور-قوهوملارداندیر.
قوچو نیظام تئز قونومونو دگیشدی:
- بئله ایسه بئش-اون نفر باها آلانلاردان توتوب بوینونو ووراق، خالق قورخوب باها آلماسینلار.
قوچو نیظامین بو اؤنریلرینه شیخ آغا آغیز أیینجه، قلئیچی مورتوض اؤزونو ساخلایا بیلمهدی:
- آی دده! سیزین توربانیزدا نه بوللو یالان وار. تزه بیر یالان دئیین، خالق سسینی کسسین دا!
شیخ آغا دوشونجهلی- دوشونجهلی فیسیلدادی:
- دوز دئییرسن اوغلوم! آنجاق بو نئچه واختدا من بوتون یالانلاری ایشلهتمیشم تزه بیر یالان تاپانمیرام...
اوتاغین بوجاغیندا اوتورموش اوستاد دفتری بیردن یئرینده دیکلندی:
- آغا! یالان تاپانمیرسیز دوزونو دئیین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

باهالیغی کیم سالیب؟
دوکتور جئری
ترسآوادا چؤرک باهالاشیب خالق چتینلیگه دوشموشدو. یاواش-یاواش چؤرکچیخانالاردان الی بوش قاییدان یوخسوللارین آیاغی قبیریستانلیغا آچیلماغا باشلامیشدی.
خبر اؤرت باسدیر ماحالینین باشچیسی شیخ آغایا چاتینجا، تاخیل تاجیرلرینی یانینا چاغیریب بو ایشین سببنی سوروشدو. تاجیرلر بوینو بوکوک-بوینو بوکوک دئدیلر:
- شیخ آغا! بیزیم تقصیریمیز یوخدور! بیز یئترینجه بوغدانی اوجوز قیمتله بازارا تؤکوروک آنجاق سامانین باهالاشدیغیندان کندین چاروادارلاری سامان یئرینه ائششکلرینه بوغدا وئریرلر.
بو یانیتدان شیخ آغا کوف دئییب گؤیه چیخدی. بویروق وئردی تئز چاروادارلاری توتوب حوضورونا گتیرسینلر.چوخ چکمهدی بازاردا پوزغونلوق چیخاردان اوچ چارواداری گتیردیلر. شیخ آغا غضبله بیرینجی چارواداردان سوروشدو:
- أشی دئ گؤروم، سن ائششکلرینه نه وئریرسن؟
چاروادار اودقوناراق: - بوغدا وئریرم آغا! -دئدی.
شیخ آغا: - ائششک کیشی! خالق چؤرک تاپا بیلمیر یئسین، اوندا سن ائششکلرینه بوغدا وئریرسن؟! دئیه قیشقیراراق مأمورلارین بیرینه سسلندی:
- بو ملعونون گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب سالین دونقوزلوغا!
سونرا اوزونو ایکینجی چاروادار توتدو:
- سن ائششکلرینه نه وئریسن؟
چاروادار تیترهیه-تیترهیه فیسیلدادی:
- آغا! من بوغدا وئرمیرم، آرپا وئریرم.
شیخ آغا گئنه قیشقیری:
- ائششک کیشی! خالق آرپا چؤرهگینه حسرت قالیب اوندا سن ائششکلرینه آرپا تؤکورسن؟!
سونرا مأمورا ایشاره ائلهدی:
- بو آلچاغین دا گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب دونقوزلوغا باسین.
سیرا اوچونجو چاروادار، موللا نصرالدینه چاتمیشدی. شیخ آغا دیل-دوداغینی گمیره-گمیره سوروشدو:
- موللا! دئ گؤروم سن ائششگینه نه وئریرسن ؟
موللا نصرالدین سویوققانلیلیقلا دئدی:
ـ آغا! من ائششگیمه یارانه کارتینی وئرمیشم.. بیلمیرم نه آلیب-یئیر. ایستهسهنیز اؤزوندن سوروشون، قاپی آغزیندادیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر

گولدورن ، آغلادان آدام
دوکتور جئری
قاباقجالاری اوستاد دفتری یانیمیزا گلنده،
سیاسی، ایجتیماعی، ادبی مؤوضولاردان دانیشاراق بیزی فیضیاب ائلهیردی آنجاق رحمتلیک
عمهسیندن بیلهسینه یوز میلیون تومن ایرث یئتیشندن هر نهیی بوشلاییب ایقتیصادیاتدان یاپیشمیشدی. بیرگون گوله-گوله گلیب دئییردی؛ بیلیرسیز
یولداشلار! آدامین گرهک ایقتیصادی بئینی اولا. عمهمیم پوللارینی بورسا
یاتیرمیشام، ایکی-اوچ گونون ایچینده اولوب یوز ییرمی بئش میلیون تومن! بیرآیری
گون گلیب گئنه گوله-گوله دئییردی؛ ساغلام ایقتیصادیات یعنی بو! یعنی پولونو سیکهیه-
دولارا، مولکه وئرمک یئرینه بورسا قویوب اؤلکهنین چارخینی ایشلهدهسیز! بوگون
بورس بئش ووردو، ایندی سرمایهام اولوب یوز یئتمیش بئش میلیون!
اوستاد دفتری سون یانیمیزا گلیشینده گوله-گوله
سرمایهسینین دؤرد یوز اوتوز میلیونا یئتیشمهسینی سؤیلهمیشدی. دوزونو ایستهسهنیز،
یاواش-یاوش اوستاد دفترینی قیسقانماغا باشلامیشدیق. بیزیم جیبلریمیزده بیت-بیره
اوچ آشیق اوینایارکن او نئچه یوز میلیون تومندن دانیشیردی...
ایکی هفته اولاردی اوستاد دفترینی گؤرمهمیشدیک.
یولداشلار دئییردیلر، بو گئدیشله او ایندی میلیادر اولوب، بیزی ده اونودوب!.. بو
سؤز- صوحبتلرده ایدیک بیردن گؤردوک اوستاد دفتری ساللانا-ساللانا گلیر. رنگی
پؤرتموشدو. نیگران اولدوق. کئف- احوالدان سونرا سوزالدیغینین سببنی سوروشدوق. آغلاماغا
باشلادی:
- مگر خبریز یوخدور؟ بورس تؤکولوب! آز قالیر عمهمیم
ایرثی الیمدن گئده!
گولومسهیهرک دئدیم:
- بیر ایشده کی قلئیچی مورتوضون بارماغی اولا،
ائله بئله اولار؛ اوّل گولدورر، سونرا آغلادار!!
هامی شاشیردی؛ بیر آغیزدان:
- نئجه یعنی؟! قلئیچی مورتوضون بورسدا الی وار
مگر؟!!- دئیه سوروشدولار.
باشیملا، "هه" دئدیم:
- مگر سیز بیلمیردیز، قلئیچی موتوض شیخ آغانین
بورسداکی نومایندهسیدیر؟!
- یوووخخ..
باشیمی توولادیم:
- سیز هئچ بیلیرسیز قلئیچی مورتوض هاچاندان شیخ
آغانین قوللوغوندا چالیشماغا باشلاییب؟
یولداشلارین هوروت- هوروت اوزومه باخدیغینی
گؤرونجه آچیقلادیم:
- اسکیلرده شیخ آغانین چوخ سئودیگی بیر آتی
وار ایمیش. بو آتلا اؤرت باسدیر ماحالینی دولانیب خالقین فیطره –ذکاتینی ییغارمیش.
گونلرین بیر گونو شیخ آغا گؤرور، آتین قاش-قاباغی ساللانیب نه دینیر نه دانیشیر نه
گولور. نیگران اولوب ترس آوادا جار چکدیریر؛ کمیسه آتی گولدورسه بیلهسینه یوز
آلتین وئرهجک عکس تقدیرده یوموشاق یئرینه یوز چوبوق ووردوراجاقدیر. چوخلاری شانسلاینی
یوخلاماق ایستهسهلرده باشاریلی اولماییب چوبوغو یئمیشلر. بیرگون هارادانسا قلئیچی
مورتوض آدلی بیریسی تاپیلیب آتی گولدوروجگینی سؤیلهمیش. شیخ آغا سئونیب تئز اونو
آتین تؤولهسینه گؤندرمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گئچر-گئچمزایچریدن آتین گولمه
سسی یوکسلمیش. شیخ آغا تؤولهنین پنجرهسیندن ایچرییه بویلانمیش. نه گؤرسه یاخشیدیر:
آت یئره اوزانیب گولمکدن گئچینمکدهدیر. شیخ آغا سئوینیب قورشاغیندان بیر کیسه
آلتین چیخاردیب قئلیچی مورتوضا وئرمیشدیر.
بو اولایدان بیر آی گئچمیشدی آنجاق آت هله
گولمکدن ال چکمهمیشدی. قاققاناق چکیب گولنده ایسه بئلینه چاتیلمیش یوکلری یئره
تؤکورموش. بونون اوزهرینه شیخ آغا تکرار قلئیچی مورتوضو چاغیریب بونون چارهسینه
باخماسینی ایستهمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گیریب ایکی دقیقه سونرا ائشیگه
چیخاندا ایچریدن آتین هونکور-هونکور آغلاما سسی ائشیدیلمیش. شیخ آغا چاش-باش
قلئیچی مورتوض یانینا چاغیریب اووجونا داها بیر آلتین کیسهسی باساراق سوروشموش:
- اوغلوم! سنه آتا نه ائتدین اؤنجه گولدو،
ایندی ایسه آغلاییر؟
- آغام! قولاغینا بیر شئیلر پیچیلدادیم.
شیخ آغا ماراقلانمیش:
- یاخشی ایلک کز قولاغینا نه پیچیلدادین آز
قالیردی گولمکدن اؤلسون؟
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- هئچ، سادهجه منیمکی سنینکیندن یئکهدیر
دئدیم.
شیخ آغا لاپ شاشیرمیش:
- یاخشی ایکنجی کز نه دئدین هؤنکور-هؤنکور
آغلاماغا باشلادی؟!
- بو سفر بیر شئی دئمهدیم، چیخاردیب گؤرستدیم
آغا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر