شیخ آغانین پیشیگی
دوکتور جئری
گون هارادان چیخمیش ایدی دا، شیخ آغا بیزی ایفطار قوناقلیغینا چاغیرمیشدی. رنگلی-رنگلی یئمکلر میزین اوستونه دوزولمکده ایدی. میزین باش طرفینده شیخ آغا اگلشمیشدی. هر زامانکی کیمی شیخ آغانین ساغیندا قلئیچی مورتوض، سولوندا ایسه اوستاد ملاییم دسمالچی اوتورموشدو. هامی سسسیز-سمیرسیز قولاقلارینی توپون آتیش سسینه قابارتمیشکن، اوستاد دسمالچی سوکوتو سیندیردی:
- آغا!.. دوشمنلرین تبلیغاتی نتیجهسینده ایقتیصادی سیخینتیلارا معروض قالان میلتین بؤیوک حیصهسی قارشیداکی سئچکیلره قاتیلمایاجاقلارینی سؤیلهییر؛ سیزجه نئیلهملیییک؟
شیخ آغا گولومسوندو:
- نیگران اولمایین اوستاد مولاییم! میلتی صاندیق باشینا چکمک اوچون، بیزیم چئشیدلی یوللاریمیز وار؛ قوی دوشمنلر نه غلط ائلهییرلر، ائلهسینلر...
اوستاد دسمالچی تلسدی:
- مثلاً نه یوللاری آغا؟!
شیخ آغا، اوستاد ملاییمین یانیتنی وئرمکدنسه، "پیش..پیش" دئیه آغاجین دیبینده یاتان پیشیگینی یانینا چاغیردی. پیشیک جلد گلیب قوجاغیندا اوتوردو. شیخ آغا بارماغی ایله میزین اوستوندهکی خردل توزونو گؤستهرهرک:
- بیلدیگینیز کیمی پیشیگین خردلدن زهلهسی گئدر. آرانیزدا کیمسه بو پیشگه خردل یئدیرمگی باجاریرسا منیم یانیمدا یاخشی بیر خلعتی وار- دئدی.
قلئیچی مورتوض خلعت آدی ائشیتجک تئز اورتایا آتیلدی:
- آغا!.. آغا!..وئر من یئدیردیم.
شیخ آغا راضیلیغینی بیلدیرینجه، قلئیچی مورتوض ساغ الی ایله پیشیگین بوینوندان یاپیشیب باش بارماق و ایشاره بارماغی ایله پیشیگین آغزینی آچیب سول الی ایله خردل توزونو پیشیگین آغزینا تؤکمک ایستهینده، پیشیک الینی جیرماقلایاراق قاچدی.
پیشیگین بو حرکتیندن هامی گولدو.
اوستاد مولاییم، قلئیچی مورتوضا چؤنوب:
- قارداش!.. زور ایله ایش اولماز. بیرآز یوموشاق داورانماق گرکدیر- دئیهرک پیشیگی یانینا چاغیردی.
اوستاد ملاییم پیشیگی قوجاغینا قویوب بیر-ایکی کره باشینی تومارلادیقدان سونرا میزین اوستوندن بیر تیکه کاباب گؤتوروب پیشیگین آغزینا آپاردی. پیشیک کابابی قاپیب یئدی. اوستاد ملاییم ایکینجی تیکه کابابی گؤتوروب پیشگین آغزینا قویدو. پیشیک یئنه کابابی ایچری اؤتوردو. اوچونجو تیکهده اوستاد ملاییم کابابین آراسیندا بیرآز خردل توزو تؤکدو. کاباب تیکهسی پیشیگین آغزینا یاخینلاشیرکن بیردن پیشیک خردلین ایگینی آنلاییب اوستاد ملاییمین الینی جیرماقلاییب قاچدی.
یئنه هامی گولوشدو.
جیرماقلانماق قورخوسوندان آرتیق کیمسه پیشیگه خردل یئدیرمک ایستهمیردی.هامی گؤزلر شیخ آغایا تیکیلدی. شیخ آغا پیشیگی یانینا چاغیریب قوجاغینا آلدی.
- باخین پیشیگه خردلی بئله یئدیردرلر!-دئدی.
سونرا بیرآز خردل توزو گؤتوروب پیشیگین یانینا سورتدو. آز سونرا پیشیک حیطین بوجاغیندا یانینی یالاماقدا ایدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سس بومباسی
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینین دیش ایشلر باخانی
دوختور زریفین گیزلی سس فایلینین یاییلماسینین چالخانتیلاری مملکندده یاتیشمامیشکن، اؤلکهنین سیاسی، ایقتیصادی،
فرهنگی، اعتقادی ارکانینی سارسیدان بیر آیری سس فایلی دوشمنلر طرفیندن
سوسیال شبکهلرده یایینلاندی. بو سس فایلی ترسآوا شیخ آغاسینین اوغوللوغو قلئیچی مورتوضا منسوبدور.
شیخ آغانین بویروغو ایله بو فایلی یایانلار، دینلهینلر توتوقلاناراق آغیر جزایا چاتدیریلاجاقلار.
شیخ آغانین گؤزوندن ایراق، بو اوچ ساعاتلیق فایلین اون دقیقهسینی حوضورلارینیزا سونوروق:
فایلی دینلهمک اوچون بورایا تیکلهیین
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
ویجدان آغریسی
دوکتور جئری
شیخ آغانی ویزیت ائلهمگه گئتمیشدیم. رنگی
پؤرتولموشدو. فیشارینی اؤلچدوم؛ یوکسک ایدی. " آغا! هارانیز آغریییر؟"دئیه
سوروشدوم. دینیب دانیشمادی. ترس-ترس اوغوللوغو قلئیچی مورتوضا باخدیم:
- دونن آغانین حالی چوخ یاخشی ایدی بوگون نولوب
بیلهسینه؟!
قلئیچی فیسیلدادی:
- سنین قاباغینجا، ددهلیگیم گؤپ تی وی ایله موصاحیبه ائدیردی. هارادانسا دیلینه دوغرو بیر سؤز گلدی. ایندی ویجدان آغریسی توتوب..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاری یولدا قالمایان ایگیدین ناغیلی
دوکتور جئری
حکیمه ننه نوهلرینی باشینا ییغیب ناغیل
دئییردی:
بیر
گون وار ایدی، بیر گون یوخ ایدی. اسکی زامانلاردا اؤرتباسدیر ماحالینین اوچ
بوجاغیندا، اوچ ایگید یاشاییردی. بو اوچ ایگید عؤمورلرینده بیربیرلرینی گؤرمهییب
بیربیرلریندن خبرلری بئله یوخ ایدی. چوخ عجیبهدیر؛ بو اوچ ایگید بیرگونده، بیر
ساعاتدا، بیر دقیقهده، بیر ثانیهده، بیر آندا، بیردن بئینلرینه ووردو، دوروب گئدیب
شیخ آغانی آختاریب تاپیب خوشبخت اولسونلار...
بو اوچ ایگیدین بیرینجیسینین آدی دوکتور جئری
ایدی. دوکتور بوخچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه دوز
گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین کؤلگهسینده اوزانیب یاتدی. یوخودان اویاندیقدا
گؤردو باشی اوسته دیرناغی ایرنگلی بیر قیز
اگلهشیب. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عبشوه ایله دوکتوردان هارادان گلیب هارایا
گئتدیگینی سوروشدو. دوکتور بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بارماغی ایله اوزاقداکی
بیر شهری گؤستهرهک دئدی: بوراخ بو بئینیه وورانی، مگر سنی ایت قاپیب گئدهسن شیخ
آغانی تاپاسان. باخ! او شهرین گؤبگینده منیم ایکی قاتلی بیرائویم وار.ایستهسن
اوست قاتدا یاشایاریق آلت قاتی دا اؤزونه مطب ائدیب ایشلهیرسن. دوکتور جلد قولونو
قیزین بوینونا سالیب او اوزونو بو اوزونو اؤپهرک دئدی: تئز اول گئدک منیم مطبیمه.
بئلهلیکله دوکتور جئری یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین ایکینجیسینین آدی کئفلی ایسکندر
ایدی. ایسکندر ده بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه
دوز گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین
کؤلگهسینده اوزانیب یاتدی. یوخدان اویاندیقدا گؤردو باشی اوسته دوداغی بویالی گؤزل
بیر قیز باده سوزمکدهدیر. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عشوه ایله ایسکندردن هارادان
گلیب هارایا گئتدیگینی سوروشدو. ایسگندر بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بادهنی
اونا سوناراق دئدی: بوراخ بو سؤزلری مگر بئینیه قورد آتیب گئدیب شیخ آغانی تاپاسان.
باخ! من چاخیرچی هارطونون
قیزییام، خوشبخت اولماق ایستهسن منی آل، ددهمه شاگیرد اول . ایسکندر بادهنی
بیر نفسه یوخاری آتیب دئدی: تئز اول منی داییمین یانینا گؤتور. بئلهلیکله کئفلی
ایسکندر ده یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین اوچونجوسونون آدی قلئیچی مورتوض
ایدی. قلئیچی مورتوض ایسه بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی،
دره تپه دوز گئتدی. یولدا یورولدوآنجاق آغاج کؤلگهسینده یاتمادی. دیرناغی ایرنگلی،
وارلی قیز گؤردو آنجاق ساییب محل قویمادی، باده سوزن گؤزل قیزی گؤردوآنجاق آلدانمادی. گئتدی.. گئتدی..
گئتدی سونوندا شیخ آغانی تاپیب خوشبخت اولدو. قلئیچی مورتوض ایندی اوتوز ایلدیر
شیخ آغانین قوللوغوندا چالیشیر. شیخ آغانین بافور-مانقالینا یئتیشیر، آیاق یولونا
گئدنده آفتافاسینی ایلیق سو ایله دولدورور، حاماما گئدنده کورگینی سورتوب
آلت-اوستونه دوا یاخیر...
هه!.. گؤزل نوهلریم بیز بو ناغیلدان بئله بیر
نتیجه آلیریق هر کس حیاتیندا آماجیندان، یولوندان ساپماسا، گؤزل قیزلارا، دونیا مالینا آلدانماسا، سونوندا ایستهدیگینه یئتیشیب گئرچک
خوشبختلیگه چاتاجاقدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اؤلکهده قیتلیغین سببی
دوکتور جئری
سحر چاغی قلئیچی مورتوض فهله مئیدانینا گئدنده، آروادی خوُیلو خانیم برک-برک بیلهسینه تاپشیرمیشدی:
- نئچه آیدیر ائوده ات، یاغ، دوگو، یومورتا تاپیلمیر؛ یئتیملریم یاوان چؤرک یئمکدن کیبریت چؤپونه دؤنوشوبلر. آخشام ائوه قاییداندا سایدیقلاریمی آلمازسان ائوه گلمهیهسن ها!!
ایندی گون اورتا چاغی ایدی، یازیق قلئیچی مورتوض هله ایش تاپمامیشدی. قیزمار گونش کلهسینه تاپداییردی. الی بوش نئجه ائوه قاییداجاغینی دوشونوردو. خوُیلو خانیمین هده-قورخولاری یادینا دوشدو. آیاقلاری تیترهدی. بیردن عاغلینا گلدی، گئدیب دوستلارینین بیریندن بورج ایستهسین. آنجاق دوستلاری دا اؤزو کیمی هامیسی قارنی آچیق ایدیلر. فیکری ددهلیگی شیخ آغایا گئتدی. دیشلرینی قیسدی. اونون اوزونو گؤرمکدن زهلهسی گئدیردی. حاضیر ایدی اؤلسون آمما اونون قاپیسینا گئتمهسین. آنجاق باشقا چاره ده یوخ ایدی. بوخچاسینی قولتوغونا ووردو. کؤنولسوزجه شیخ آغانین ائوینه ساری یولا دوشدو.
زنگی باسدیقدا بئیتین قوللوقچو قاپینی آچدی. شیخ آغا حیطده قوزو اتی شیشه چکمکده ایدی. کابابین ایگی قلئیچینین آغزینی سولاندیریب قارنی قاررا-قورا سالدی. شیخ آغا باشینی قووزاییب بیردری- بیر سوموک اولان قلئیچی مورتوض گؤرونجه قاققاناق چکیب دئدی:
- اوغول مورتوض سنی گؤرونجه ائله سانیرام اؤلکهمیزه قیتلیق گلیب!
دیشی باغیرساغینی کسن قلئیچی مورتوض، یوز اللی کیلولوق شیخ آغانی آلتدان یوخارییا سوزهرک جاوابدا دئدی:
- آغا! من ده سیزی گؤرونجه بو قیتلیغین سببینی آنلاییرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتی صابون
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض نئچه واخت ایدی گئجهلری آلتینا ایشهییردی. یازیق آروادی خوُیلو خانیم بئش - اوچ گون بو وضعیته دؤزسه ده سونوندا دیله گلیب، "اشی! ائوده صابون قالمادی، اللریم موندارچیلیقلارینی یوماقدان قاریدی؛ یا دوختورا گئت یا من ددهمین ائوینه گئدهجگم" دئیه سسینی باشینا آتاراق یورغان دوشگی حیطه تولازلادی. خطری قولاغینین دیبینده حیسّ ائلهین قلئیچی مورتوض چارهسیزلیکدن ائله او گون اؤزونو یولداشی دوکتور جئرینین مطبینه یئتریب اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی اونا دانیشدی. دوکتور یاخشی دینلهدیکدن سونرا آچیقلادی:
- آلتینا ایشهمهنین سببی استرسدیر.
قلئیچی مورتوض حیرصلندی:
- بو استرس داها هارادان گیردی بیزه؟!
دوکتور گولومسوندو:
- بو گون اؤلکهمیزده استرسین باشلیجا سببلریندن ایشسیزلیک، پولسوزلوق، اومودسوزلوق و باهالیق کیمی عامیللری سایماق اولار کی ماشاالله هامیسی دا سیزین حالینیزا شامیلدیر!
قلئیچی مورتوض تدیرگین اولدو:
- دوختور یانی دئییرسیز، مسئوللار بو موشکوللری حلّ ائدینجهیه قدر من آلتیما ایشهیهجگم؟ بلکه اللی ایلهجن بو موشکوللر حلّ اولونمادی؟!
دوکتور گولهرک میزینین چکمهجهسیندن بیر قوطو حب چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزاداراق:
- گئجهلری یاتاندا بیر دنه بو حبلر آت. اینشاالله داها ایشهمزسن.-دئدی.
***
قلئیچی مورتوض گئجه یاتارکن ایشینی برک توتسون دئیه بیر حب یئریه ایکیسینی آتیب باشینی یاسدیغا قویدو. گئجهنین بیر واختی یوخودا گؤردو بازاردا دولانیر. بیردن گؤردو کورش زنجیری ماغازاسینین قاباغینا خئیلک آدام ییغیشیب. یاخینلاشیب بیریسیندن سوروشدو: آی قارداش بورادا نه وئریرلر؟ طرف دئدی: " دؤولتی دون تویوق وئریرلر". قلئیچی مورتوض ،" بیر ایل اولار آغزیمیزا ات دَیمهییب یاخشیسی بودور دوروم من ده آلیم" دئیه فیکیرلشنده گؤزو خیابانین اوتاییندا داریوش زنجیری ماغازاسینا ایلیشدی. هارادانسا اؤرگینه دامدی اورادا دؤولتی صابون وئریرلر. اؤز-اؤزونه ،" صابون تویوقدان واجیبدیر، خویلو خانیم گونده دئیینیر صابونیمیز قورتولوب."دئیهرک قاچا-قاچا داریوش ماغازاسینا طرف گئتدی. دون تویوق صفینده دوران جاماعات، داریوش زنجیری ماغازاسیندا دؤولتی یاغ وئریردیگینی ساناراق دون تویوق صفینی بوشلاییب قلئیچی موتورضون آردیجا قاچیشماغا باشلادیلار. داریوش ماغازاسیندا گئرچکدن دؤولتی صابون وئریردیلر. قلئیچی مورتوض ماغازایا گیرجک أییلیب صابون قوتولارینی قوجاقلادی آنجاق آردیجا گلن جاماعات اونو ییخیب قارنینین اوستوندن گئچدیلر.
خویلو خانیم زارتا زورت سسیندن یوخودان دیسکیندی. قلئیچی مورتوض آلتینا سیچماقدا ایدی! ایکی الی ایله قلئیچینین باشینا تاپدادی:
- دوختورونا لعنته گلسین! گونده ایشهییردین بو گون سیچدین؟!
قلئیچی یاواشجا بیر گؤزونو آچدی:
- داریخما خانیم! عوضینده بیر قوطودؤولتی صابون آلمیشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا؟
دوکتور جئری
شیخ آغانین فلسفی مسئلهلره چوخ علاقهسی وار. دونن اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام. دوز جاواب وئرسن یانیمدا یاخشی بیر خلعتین وار.
- قوربانین اولوم دده سوروش!
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- دئ گؤروم اوّل تویوق واری ایدی یا یومورتا؟
قلئیچی مورتوض بیرآز فیکره دالدیقدان سونرا دئدی:
- دده! دوغروسو من بیلمیرم اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا آنجاق بونو بیلیرم سایهنیزده ایندی نه تویوق واردیر نه یومورتا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولت ایشچیسی
دوکتور جئری
اینسان بیلیمی(آنتروپولوژی) موزهسینده ایکی اسکلت آیاق اوسته دانشیردیلار. بیرینجی اسکلت ایکینجیدن سوروشدو:
- سن نئجه آدامین اسکلتیسن؟
- من بیر کؤک آدامین اسکلتییم. سن نئجه؟
- من ده آریق بیر آدامین اسکلتییم.
اوتوراجاقدا بیر باشقا اسکلت اوتورموشدو. اسکلتلر اونا یاناشدیلار:
- باغیشلا قارداش! سیز نئجه آدامین اسکلتیسیز؟
-من اسکلت دئییلم، دؤولت ایشچیسییم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچیمورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغینین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبیلشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچیلر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچیلار میلّتی کولباش ائلهینده من نئجه بونلارین نهکیوارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمهییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقانلارینین شوونیستی قرارلارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالارینین تونونون ایچینه ائلهمهییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمهلییم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوشلری گونده ائشیدیلن بایاغی یامانلاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداشلار، ویجدانسیز شوونیستلر، عملسیز
عالیملر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون ددهلیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا ددهلیک! واللاه های ایستهییرم
یامان دئمهیم، مسئوللارین یولسوزلوقلارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجهیه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچیندهکی پالتارلاری اندر-دؤندر ائدهرک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمهیهسن..
اینصافدان گئچمهیک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمهمیشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثهنی
ثبت ائلهییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیختهیه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکهلندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون ددهسینین سوموگونو
سؤیمهییم ده نئیلهییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایران اورانیومو یوزده ییرمی زنگینلشدیرندن
سونرا نه ائدهجک؟
دوکتور جئری
موللا نصرالدین گؤله مایا چالارکن اوغلو بونو
گؤرموش.
- خئییرلر اولسون بابا، نه ائدیرسن؟-دئیه
سوروشموش.
موللا:
- گؤله مایا چالیرام- دئمیش.
اوغلو شاشیرمیش:
- اوندا بو قدر یوغوردو نئیلهیهجهییک ؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیزیم وضعیتمیز یاخشیدیر
دوکتور جئری
شیخ آغا مچیدده دانیشیردی:
- بو ایل بوتون تحریملره باخمایاراق بیزیم وضعیتمیز چوخ یاخشی
ایدی. حتی دئیه بیلهرم گلیرلریمیز بیلدیرکینه گؤره ایکی قات آرتمیشدیر..
جاماعات سوسقون- سوسقوق قولاق آسیردی.
شیخ آغا
آرتیردی:
- قارداشلار! من ائله بو مینبردن سیزه موشتولوق
وئریرم، گلن ایل بیزیم وضعیتمیز بوندان دا یاخشی اولاجاق...
جاماعاتین آراسیندان بیر گنج آیاغا قالخیب شیخ
آغانین سؤزونو کسدی:
- آغا!.. بیز نئجه؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قدیملر نییه هر شئییی قزئته بوکوردولر؟
دوکتور جئری
دوزونو ایستهسهنیز، دوننهجن بیلمیردیم نییه قدیملر هر شئییی قزئته بوکوردولر؟ چوخلاری کیمی من ده فیکر ائلهییردیم؛ او زامانلار پلاستیک پاکت یوخویدو! آنجاق سن دئمه بوندا بیزیم بیلمهدیگیمیز بیر گیز، بیر سیرر وار ایمیش!
ائله بیل دونندیر. اوشاقلیغیمدا، قاپی آچلیب آتام خبرسیز ایچری گیرنده، قولتوغونداکی قزئته بوکولموش ات، ناهارا کوفته یئیهجگیمیزی خبر وئرردی. آنام مجمعهنی گتیریب اتی دوغراماغا باشلایاندا من قانا بولاشمیش قزئتی هوسله اوخوماغا باشلاردیم. داها دوغروسو منیم اوخوماغا اولان ماراغیم ائله بو کؤهنه قزئتلرله باشلامیشدی. آنامین کیلویاریم اتی دوغراماسی ایکی ساعات چکردی. سونرا کوفته قاپلاماسی آسیلاردی. مومکوندور اینانمایاسانیز کیلویاریم ات، بیر آیدان چوخ بیزی گؤرردی! سانکی قزئته بوکولموش کیلو یاریم ات برکت تاپیردی! آنامین چرچیدن گؤی آلماسی یادیمدادیر. ساتیجی گئنه گؤیلری قزئته بوکوب بئلینی ایپ ایله باغلایاردی. آنام قزئتی آچیب گؤیلری سئچمگه باشلایاندا سانکی بیر کیلو گؤی، اوچ کیلو اولوردو. سئچمک، تمیزلهمکله بیتمیردی. منیمسه دؤزوموم قزئتی اوخوماغا توکهنیردی، بیردن قزئتی گؤیلرین آلتیندان چکیردیم.آنامسا های-کوی سالیردی. ائوه ساری کؤک، ایستی اوت، توز بیبر آلاندا منیم اوخوماغیم آزالیر، پارچا، پالتار، قاب-قاشیق آلاندا چوخالیردی. ان چوخ سئودیگیم قزئتلر، کاباب قزئتلری ایدی. آتامین آلیش-وئریشی یاخشی اولاندا هردن کاباب آلاردی. قزئتی یئره سالیب کابابی بیرگه یئیندن سونرا قزئتی گؤتوروب اوخوماغا باشلاردیم. یازیلار کاباب دادی وئرردی. بایرام قزئتلری قنادی ایگی وئریردی. خبرلری ده شیرین اولوردو...
هه دئییردیم، من دوننهجن بیلمیردیم نییه قدیملر هر شئییی قزئته بوکوردولر؟ آللاه شیخ آغانین ددهسینه ایرحمت ائلهسین او اولماسایدی چوخلاری کیمی من هلهده فیکر ائلهیهجکدیم؛ او زامان پلاستیک پاکت یوخویدو!
دونن خوصوصی بیر گؤروش اوچون شیخ آغانین حوضورلارینا گئتمیشدیم. گولوش-قاباقلا منی قارشیلادی.ایچرییه گئچیب دیز-دیزه اوتوراندا، بیردن ائله ساندیم شیخ آغادان قزئت خیشیلتیسی گلیر! بیرآز دانیشدیقدان سونرا شیخ آغا یئرینده ترپندی. یئنه قزئت خیشیلتیسی گلدی. قولاقلاریمی قابارتدیم. سس شیخ آغانین تومانی ایچیندن گلیردی.نیگران اولدوم. اوتانا-اوتانا، "آغا! بو نه سسدیر؟"دئیه سوروشدوم. پیچیلدایاراق ،" دستگاهیمی قزئته بوکموشم" دئدی. چاش-باش اولدوم. بونون سببینی سوروشدوقدا آچیقلادی:
- مگر بیلمیرسن؟ دئییرلر: قزئتلر هر شئییی بؤیودور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نئجه مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اولار؟
دوکتورجئری
شیخ آغا مملکندین دؤرد بوجاغیندان گلن مسئوللاری باشینا ییغیب دانلاییردی:
ـ قارداشلاریم! بئله ده مملکند ایداره ائتمک اولار؟! هامی ناراضی دیر؛ اؤزوزه گلین؛ بو گئدیشله بو گون صاباح خالق کوچهلره تؤکولوشوب ددهزی یاندیراجاقدیر!
مسئوللار اوتانجاقدان یئکهباشلارینی آشاغی سالدیلار. باش باخان آلتدان باخا-باخا فیسیلدادی:
- آغا! قوربانین اولوم، بویورا بیلرسینیز مملکندی نئجه یاخشی ایداره ائده بیلهریک؟
شیخ آغا یئرینده دیکلندی:
- آفرین! چوخ یاخشی سوال سوروشدوز. مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اوچون گرهک "دوز تصمیملر" توتاسیز.
باشباخان یئنه سوروشدو:
- "دوز تصمیملری" نئجه توتا بیلریک؟
شیخ آغا گور سس ایله یانیت وئردی:
- "تجروبه" ایله!
باش باخان جوشقولاندی:
- " تجروبه"نی نئجه قازانا بیلهریک؟
شیخ آغا ایکی کلمهده آچیقلادی:
- "یانلیش تصمیملر"له!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دوکتور جئری
گئچمیش یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق اوستاد دفتری عمهسیندن یئتیشن یوز میلیون تومنلیک ایرثی بورسا یاتیراراق باتیرمیشدی. بو ایفلاسین آردیندان حالی پوزولوب ائودن ائشیگه چیخمیردی.
دونن آخشام ائوه قاییداندا، کوچه ده اونونلا قارشیلاشدیم. اؤنجه گؤزلریمه اینانا بیلمهدیم. اوستاد دفتری اوخویا-اوخویا گلیردی، هله اوستهلیک چیلتیک ده چالیردی. اؤز-اؤزمه دئدیم، یقین کیشینین باشینا هاوا گلیب!
گولومسوندوم:
- خوش گؤردوک اوستاد!.. همیشه بو داماغدا! نه خبرلر؟!
خورونا خستهلیگینی اونوتموشدو سانکی، الیمی برک-برک سیخیب دئدی:
- خوش خبرلر!! بورسدا باتیردیغیم پوللاری نه تکجه دیریتمیشم بلکه بیر قدر ده کارلی چیخمیشام!
شاشقین-شاشقین سورشدوم:
- آخی نئجه اولا بیلر؟ ائشیتدیگیمه گؤره بورس هله ده برباد وضعیتدهدیر!
گوله- گوله آچیقلادی:
- دوز دئییرسن بورس برباد وضعیتدهدیر.. آنجاق آللاه طرفیندن من نئچه آی بوندان قاباق بورسا گیرنده اوجوزلو بیر شیرکتدن چوخلوجا سهم آلمیشدیم. آللاه تورکیه جومهور باشقانینین ددهسینه غنی-غنی رحمت ائلهسین باکیدا، "آرازی آییردیلار- میل ایله دویوردولار- من سیزدن آیریلمازدیم- زور ایله آییردیلار" بایاتیسینی اوخویاندان آلدیغیم شیرکتین سهملرینین دگری گونو-گوندن آرتماقدادیر..
اوستاد درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا آرتیردی:
- گؤروسن دوکتور! بیزیم جومهور باشقانی هر شعر-غزل اوخویاندا بورس خارها خار ایله چؤکولوشوب یئره باتیر، خالقین جومهور باشقانی دا بیرجه بایاتی اوخویاندا بورس عرشه قالخیر!
ماراقلا سوروشدو:
- دوغوشدان دئمهدین هانسی شیرکتین سهملرینی آلمیشدین؟
بیر گؤزونو قیرپاراق دئدی:
- یانیق ملهمی (پومادی) شیرکتی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گئنه فاطییا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطینین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابیلاری آختاراراق عایلهسینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختارانلاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتینلیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطییا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّهسینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، ددهلیگی
شیخ آغا ایللیک بودجهنی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو ددهلیگینین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینلهیهرک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازهزله بایرامدا ایستهییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسهیهرک ال آتیب بودجهدن اون-اونبئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائدهرک
پوللاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیللهییب
ایستهییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائلهمک ایستهییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمهدی:
- آغا! من ده ایستهییرم بورونومو عمل ائلهیم!
شیخ آغا اؤفکهلندی:
- مگر بیلدیر عمل ائلهمهدین؟
- نییه عمل ائلهدیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایستهییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایستهییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیشلارلا اونو سوزهرک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسهده نه ایش گؤرهجکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیملریمیزی بو موسیسهیه
توپلاییب اونلاردان ایستهیهجگم خالقیمیزین دورومون یاخشیلاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائلهسینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاقلار بیربیر بودجهلرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطینین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجهدن بیرآزجیق وئرهسیز فاطییا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پوللار اؤزومه لازیمدیر.. ایستهییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرجلیق ائلهمهیهسیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسهدی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایستهییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایستهینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیمدیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر