آغیر شرطلر
دوکتور جئری
اؤرتباسدیر
ماحالینین شیخ آغاسی بیرآخشام ترسآوادا
گزرکن بیردن یئر چؤکوب درین بیر چوخورا دوشر، باشلایار چیغیرماغا:
- کؤمک..
کؤمک.. کیمسه یوخدور من کؤمک ائلهسین؟
غئیبی ایمدادلار طرفیندن بیر ملک گلیب دئیر:
- اوچ شرط ایله سنی بورادان ائشیگه
چیخاردارام، بوندان بئله:
1. خالقا گوپلامایاسان
2. اؤرت باسدیر ماحالیندا چیخان موشکوللری جهانی
ایستیکبارین بوینونا آتمایاسان
3. ایختیلاس ائلهمهیهسن.
شیخ آغا بیرآز دوشوندوکدن سونرا گئنه باشلایار چیغیرماغا:
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یوز میلیاردلیق وامی نئجه وئرمیشلر؟
دوکتور جئری
گئچنلرده “آرمان امروز” قزئتی “گئری قایتاریلمایان قیرخ ایللیک یوز میلیارد وام”ی تیتر ائلهمیشدی. بو خبر اوخودوقدا اؤز-اؤزومه دئدیم: “ بئله بیر ایش اولا بیلمز، حتماً بو وامی وئرنده ایلگیلی مسئول بو شخصدن آلینان عکسلره دیقّت ائلهمهمیش؟!”
*
ایران ایسلام اینقیلابینین ایلک ایللرینده، وعده وئریلمیش رباسیز بانکچیلیق اساسی اوزهرینده، قرار اولموشدو احتیاجی اولان هر کسه قئیدسیز-شرطسیز ایستهدیگی قدر وام وئریلسین. موفته پول قوخوسو بورنونا دَین بیزیم قلئیچی مورتوض بو خبری ائشیتجک تئز اؤزونو ان یاخین بانکا یئتیریب رئیسینه:
- من وام آلماق ایستهییرم-دئمیشدی.
بانکین رئیسی گولومسهیهرک:
- بلی عزیز قارداش! نه قدر وام ایستهییرسیز؟-دئیه سوروشموشدو.
قلئیچی مورتوض اینقیلابی ساققالینی بیر-ایکی یول تومارلادیقدان سونرا:
- بیر میلیارد اولسا گؤرر!- دئمیشدی.
بانکین رئیسی “باش اوسته” دئیهرک قاسادان پولو چیخاردیب چووالا دولدورموشدو. قلئیچی مورتوض تام چووالی آلارکن بانکین رئیسی:
- آنجاق بو وامی آلماق اوچون بیزیم بیرجه شرطیمیز وار!- دئمیشدی.
قلئیچی مورتوض:
- آمما سیز قئیدسیز- شرطسیز وام وئرمگینیزی سؤیلهمیشدینیز- دئیه اعتیراض ائلهمیشدی.
بانکین رئیسی:
- دوغرودور، بیز نه ضامین، نه سند، نه گیروو، نه ده سوفته ایستهییریک، سادهجه بانک اساسنامهسینه گؤره سیزدن ایکی قطعه یاخیندان سالینمیش گؤزونوزون عکسی و ایکی قطعه ده یاخیندان سالینمیش لوت یانینیزین عکسینی ایستهییریک.-دئیه آیدینلیق گتیرمیشدی.
قلئیچی مورتوض بو شرطدن چاش-باش اولسا دا وامین عشقینه تئز گئدیب عکسلر سالدیریب گلمیشدی.
بانک رئیسی عکسلری اینجهلهدیکدن سونرا اوزونو قلئیچی مورتوضا توتوب دئمیشدی:
- باغیشلایین قارداش! بیز بو وامی سیزه وئره بیلمهریک.
قلئیچی مورتوض اوزولوب:
- نییه؟! – دئیه سوروشموشدو.
بانکینن رئیسی آچیقلامیشدی:
- بو عکسلردن گؤرونور، سیزده بو پولو آلاجاق گؤز وار آنجاق اونو گئری قایتاراجاق گ.ؤت یوخدور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دئمهدیم کسرسن؟!
دوکتور جئری
بوتون ایقتیصاد موتخصیصلری اؤرت باسدیر ماحالی ایقتیصادیاتینین خسته بیر ایقتیصاد اولدوغو اوزهرینده فیکیربیرلیگیندهدیرلر. قیرخ ایلدن چوخدور آدلاری قاباغیندا دوکتور لقبینی یئدک چکن جمهورباشقانلاری اؤلکه ایقتیصادیاتیندا ایصلاحات آپارماقدان قورخوب چکینسهلر ده مکتبخانادا درس اوخوموش سون جومهورباشقانی شیخ الاسلام اولگوج اله آلیب مملکند ایقتیصادیاتیندا ایصلاحات ائلهمک فیکرینه دوشوب...
اولگوج دئدیم، بیر حکایه یادیما دوشدو:
دئییرلر؛ قدیم زامان باشکند ترسآوادا بیر عومومی حامام وار ایدی. حامام قادینلارین و کیشیلرین ایستیقادهسی اوچون بیر آراکسمه دیوارلا اورتادان ایکییه بؤلونموشدو.
بیرگون بیر کیشی طوطیسی ایله بیرگه حاماما گلیر. طوطی اوچوب اورتا دیوارا قونور. کیشی اؤزونو ایسلاتدیقدان سونرا جانتاسیندان اولگوجو چیخاردیب تشکیلاتینی ایصلاحات ائلهمگه باشلاییر. بو صحنهنی ایلک دفعه اولاراق گؤرن طوطی دیوار اوستوندن قیشقیریر:
- کسرسن هااااا!
کیشی طوطینین سؤزونو سایماییب ایصلاحاتی سوردورونجه طوطی گئنه قیشقیریر:
- کسرسن هاااا!
کیشی بو کز حیرصلنیب یانینداکی صابونو گؤتورب طوطییا طرف تولازلاییر. صابون طوطییا دَییر. طوطی اوچ-دؤرد یول اؤز باشینا فیرلاندیقدان سونرا اوزو قادینلار بؤلومونه دؤنور. دئمه، قادینلار بؤلمهسینده ده بیر قادین ایصلاحات ایشی ایله مشغول ایمیش. طوطی گیج-گیج بو صحنهنی گؤرونجه دئییر:
- دئمهدیم کسرسن!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتین پاخیللیغی
دوکتور جئری
ایندیلیکده، عوموم خالقین دانیشدیغی اساس مسلهلردن بیری دؤولتین باشاراتسیزلیغیدیر. کیمی دیندیریرسن، ایشهیاراماز مسئوللاری اؤلکهده یارانمیش یولسوزلوقلارین و ایقتیصادی- سیاسی بؤحرانلارین باشلیجا سببکاری کیمی گؤسترهرک ایشبیلن و موتخصیص اینسانلارین زینداندا ویا دؤولتین ائشیگینده اولدوغوندان گیلئیلنیر.
دونن بازاردا بو مؤوضویا فیکیرلشه- فیکیرلشه گزرکن، بیردن دوستوم مهندیس آقازاده ایله قارشیلاشدیم. اؤپوش-گؤروشدن سونرا سوروشدوم:
- مهندیس! چوخدان ایدی گؤرونموردون خاریجهیه گئتمیشدین؟!
اوزونتو ایله باشینی تؤولاییب دئدی:
- یوخ بابا! زینداندا ایدیم.
شاشیردیم:
- زینداندا؟!! اولمایا اویان-بویاندا سؤز-مؤز دانیشمیشدین؟!
آجی- آجی گولومسوندو:
- یوخ.. دؤولت منیم پاخیللیغیمی ائلهییب منی باسمیشدی زینداندا.
داها بتر چاش-باش اولدوم:
- آخی دؤولت سنین نهیینین پاخیللیغینی ائدهجک ایدی؟!
چوخ جیددی دئدی:
- من ائوین یئرآلتی قاتیندا دگر، گؤزللیک و ضریبامنیت باخیمیندان حؤکومتین اسکیناسلاریندان قات-قات یاخشیسینی باسیب بازارا وئریردیم، دؤولتین ده منیم پوللاریمین کئیفیتینه پاخیللیغی گلیب منی توتوب باسدی زیندانا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
فاتحه مع الصلوات
دوکتور جئری
سحر چاغی قزئتده، "یارانه ایصلاحاتی طرحی"نین اوغورلا باشا چاتماسینین خبرلرینی اوخوماقدا ایکن، قاپی برکدن آچلیب مطب قاباغیندا باشماق بویایان قلئیچی مورتوض تؤوشویه-تؤوشویه ایچری گیردی:
- دوکتور.. دوکتور! تئز اول گل.. آشاغیدا بیرینین حالی خاراب اولوب.
تلسیک کیفی گؤتوروب پیللهلردن آشاغی ائندیم. قونشو سوپرمارکت دوکانینین قاباغی قالابالیق ایدی. جاماعات منی گؤرونجه، "دوکتور گلدی" دئیه یول آچدیلار. اورتایاشلی بیر کیشی یئره اوزانمیشدی. رنگی قاپ-قارا اولوموش چتینلیکله نفس چکیردی. باشی اوسته اوتوروب، "نه اولدو بئله اولدو؟"-دئیه سوروشدوم. جاماعاتین آراسیندان بیری، "سوپر مارکته گیریب ایصلاح اولموش قیمتلری گؤرونجه بیردن قیشقیریب یئره ییخیلدی"-دئیه جاواب وئردی. قیسا بیر موعاینهدن سونرا دئدیم:
- مریض" ایقتیصادی بوحران" کئچیردیب، بو منیم تخصوصومدا دئییل گرک شیخ آغایا خبر وئرهسیز.
قلئیچی مورتوض قاباغا آتیلدی:
- شیخ آغا منیم ددهلیگیمدیر، بو ساعات گئدیب اونو بورایا گتیرهرم.
***
هاندان-گئجدن شیخ آغا یانلارینی باسا-باسا گلیب چیخدی. قلئیچی مورتوض آردیجا اونون تورباسینی داشییردی.
شیخ آغا، یئتیشینجه تئز توربادان بیر میخ چیخاردیب کیشینین اطرافینا بیر جیزیق چکیب جاماعاتدان ایستهدی قیراقدا دورسونلار. سونرا اَییلیب بیر دیزینی یئره قویاراق کیشینین قولاغینین دیبینه ساغ-سول بئش آلتی سیلله ایلیشدیردی، کیشی آییلمادی. باشیندان یاپیشیب بویونو برکدن ساغا-سولا بوروب شیققیلداتدی، کیشی آییلمادی. ایکی آیاغی ایله آتلانیب کیشینین قارنینین اوستونه دوشدو، کیشی آییلمادی. توربادان بیر توخماق چیخاردیب امزیگینه اوچ-دؤرد ضربه ووردو، کیشی آییلمادی. جاماعاتدان گؤزلرینی یوممالارینی ریجا ائده-ائده کیشینی اوزو قویلو چئویریب شالوارینی سیییرهرک توربادان چیخارتدیغی گهلهنی توخماقلا اوتوراغینا چالدی، کیشی گئنه آییلمایینجا شیخ آغا آیاغا قالخیب اوست-باشینی سیلکهلهدیکدن سونرا ایکی الینی گؤیه قالدیریب دئدی:
- اوخویاق مرحوم تازه درگذشتهنین حقینده فاتحة مع الصلوات.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جمعیّتین چوخالتماسی اوچون یئنی تدبیر
دوکتور جئری
بوگونلر یئنی یارانمیش(داها دوغروسو یارادیلمیش) ایتقیصادی بؤحران اوزوندن عوموم میلّت گئجه چؤرگینی تاپماقدا چتینلیک چکمکده ایکن، حاکیمیتین خالقین معیشت مسئلهلرینی دوشونمک یئرینه، اؤلکه اهالیسینین سایینی آرتیرماغا چالیشماسی تنقیدچیلرین چاشقینلیغی و اعتراضینا سبب اولوب.
بیز بو یازیمیزدا بو مؤوضونو علمی یؤندن آراشدیرماغا چالیشاجاغیق:
ایران طبیعی قایناقلار باخیمیندان دونیانین ان زنگین اون اؤلکهسیندن بیری ساییلیر، بونا گؤره اهالینین هر دوروم و وضعیتده ریفاه و راحاتلیق ایچینده یاشاماماسی اوچون هئچ بیر سبب یوخدور. سوروشولا بیلر: بئلهایسه نییه ایران خالقی گونو-گوندن فقر وفلاکته طرف سوروکلنیر؟ سورغونون جاوابی چوخ سادهدیر: ایراندا یارانان فقر و فلاکت صونعیدیر، یعنی حاکیمیتین اؤز ایشیدیر! سببی ایسه جمعیّتی چوخالتما برنامهسیدیر.
بوتون سوسیولوقلارین فیکرینجه، فقر ایله جمعیّت بیرباشا(موستقیم) علاقهدهدیرلر، باشقا دئییشله هر توپلومدا هرنه قدر فقر و فلاکت چوخدورسا جمعیت ده اوقدر چوخدور! بونا ثوبوت جمعیّتلی اؤلکهلرین چوخونلوغونون فقیر اؤلکهلردن تشکیل تاپماسیدیر.
ایراندا، «انسانلار و خرچنگلر» کیتابی ایله تانینان آدلیم برزیللی یازیچی ژوزوئه دو کاسترو آراشدیریلارینین بیرینده یازمیشدی:
فقر ایله جمعیتین علاقهسینی آراشدیرماق اوچون عئینی شرایطده اولان بیر سورو سیچانی ایکی بؤلومه آییراراق بیرینجی قیدا باخیمدان تام بسلهیهرک، ایکینجی ایسه اؤلمه-دیری ساخلایاراق لابراتوار محیطینده نظر آلتینا آلینمیشدی. بیر مودّتدن سونرا الده ائتدیلن سونوجلار چاش-باش ائدیجی ایدی: تام بسلهنن سیچانلارین جمعیتی آزالمیش آنجاق اؤلمه-دیری قوشوللار آلتیندا ساخلانیلان سیچانلارین جمعیتی قات-قات آرتمیشدی...
سونوج
یوخاریدا قئید ائتدیکلریمیزه اساسلاناراق ؛ حاکیمیت اؤلکهنین جمعیتینی چوخالتماق اوچون صونعی اولاراق فقر و فلاکت یاراتماقلا یئنی تدبیره باش وورموشدو.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
یوخسول و وارلینین گؤزوندن یئنی یارانهلر
دوکتور جئری
یوخسول گؤزوندن:
دونن آخشام چاغی کوچهده قونشوموز مشدی
خوجاوئردی ایله قارشی قارشییا گلدیم. مشدی ال آراباسی اوستونده یئرآلما-سوغان
ساتماقلا دوققوزباش عاییلهسینی گئچیندیریر.
شوخلوقجا بیلهسینه دئدیم:
- مشدی! موشتولوغومو وئر، گلن آیدان
دؤولت حسابیزا ایکی-اوچ میلیون تومن پول تؤکهجک، داها لازیم دئییل بو یاشدا گئدیب
ایشلهیهسن. بختور! ائوده اوتوروب «عدالتین شیرین مزهسی»-نی داداجاقسان!
مشدی خوجاوئردی آجی-آجی گولومسهییب دئدی:
- موللایا دئدیلر؛ عزرائیل اوشاق
پایلاییر. جاواب وئردی؛ عزرائیل بیزیم اوشاغی الیمیزدن آلماسین اونون اوشاق پایلاماسینی
ایستهمیریک!
وارلینین گؤزوندن:
بیزیم بیر قیزیلچی قونشوموز وار. یارانهسینین
کسیلدیگینی ائشیتدیم. ساتاشماق اوچون دوکانینا گئدیب بیلهسینه دئدیم:
- یارانهنین کسیلدیگینه چوخ اوزولدوم.
گئنه بیز یارانه آلیب گئچینهجهییک، بیلمیرم سیز یازیقلار نه ائدهجکسیز؟
قیزیلچی قونشوموز دیشلرینی آغارتدی:
- عوضینده بیزده دؤولتین
باشینا بؤرک قویموشوق خبری یوخدور!
چاشقیلیقلا سوروشدوم:
- نه بؤرکی!؟
گوله-گوله دئدی:
- کورونا زامانی دؤولت بیز
قیزیلچیلارا نئچه میلیون وام وئریب قیسطلارینی یارانهمیزدن چیخیردی، ایندیکی
یارانهمیز کسیلیب بدبخت دؤولت قیسطلارینی هارادان چیخاجاق؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایشلهمهییب، یئیهسن!
دوکتور جئری
گئچن جومعه آخشامی شیخ آغا بیزی ایفطار یئمگینه قوناق چاغیرمیشدی. یانیمدا چوخ شخصیتلی و خوش گئیینیشلی بیری اَیلشمیشدی. دوغروسو او تانیشلیق وئرمهسهایدی من بیلهسینی تانیمایاجاق ایدیم. او، منیم اوشاقلیق دوستوم ایبیش ایدی. ایبیش چوخ ساده بیر اوغلان ایدی، آوارانین تکی ایدی، الیندن بیر قیرانلیق ایش گلمزدی، سحر قاباغینا ایکی قوتور گئچی قاتسایدیلار یقین آخشام بیرینی ایتیرهجک ایدی. محلّهده هامی اونو اله سالاردی، بیلهسینه "رئیس" دئیه لاغا قویاردیلار. آنجاق بونونلا بئله، یئنه هامی اونو اورکدن سئوردیلر. او چوخ سئویملی و مهربان بیریسی ایدی. آناسینین خئیردوعاسی همیشه اونون آرخاسینجا ایدی؛ "بالا! آللاهدان ایستهییرم؛ ایشلهمهییب یئیهسین!"
اویان-بویاندان، اوشاقلیق خاطیرهلریندن دانیشاندان سونرا بیلهسیندن سوروشدوم:
- دوغردان ایبیش آغا! دئمهدین نه ایش گؤرورسن؟
گولومسهییب دئدی:
- سونوندا آنامین خئیردوعالاری نتیجهسینی وئردی، ایشلهمهییب یئییرم!
بیردن فیکریم پیس بیر یئره جایدی. اسکیلر آنالار ایستکدن اوشاقلارینا ایشلهمهییب یئیهسن دئیه دوعا ائدیردیلر آنجاق بیلمیردیلر، تکجه زیندانا دوشن اینسانلار ایشلهمهییب یئییرلر!
اوتانا-اوتانا فیکریمی اونونلا پایلاشدیم . قاققاناق چکیب گولدو:
- یوخ.. زیندان زادا دوشمهمیشم!
سونرا آتیردی:
- من ایکی ایلدیر یوخاری اؤرتباسدیر ماحالینین اوستانداری اولموشام!
چاش-باش اولدوغومو گؤرونجه آچیقلادی:
- نه قدر آنام ساغ ایدی اونون معاشی ایله گئچینیردیک، ایکی ایل بوندان قاباق آنام فوت ائلهیینجه چارهسیزلیکدن داییم شیخ آغانین یانینا گلیب اوندان ایستهدیم منه بیر ایش تاپسین. او دا منه بیر حؤکم یازیب دئدی: گئت یوخاری اؤرت باسدیر ماحالینین اوستانداری اول. دوزونو ایستهسن من داییما دئدیم؛ دایی! بو چوخ آغیر بیر مسئولیتدیر. سیز ده منی یاخشی تانییرسیز، من گئدیب اورادا بیر ایش گؤره بیلمهرم!
ماراقلا سؤزونو کسدیم:
- دایین نه دئدی؟!
- داییم دئدی؛ بیز سنی اورایا گؤندرمیریک گئدیب اورادا بیر ایش گؤرهسن، بیز سنی اورایا گؤندریریک گئدیب اورادا بیر ایش گؤرمهیهسن!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین بایراملیغی
دوکتور جئری
هر ایل اولدوغو کیمی بو ایلده، بایرامین ایلک گونو شیخ آغانین حوضورونا یئتیشیب الینی اؤپوب یئنی ایلینی قوتلایاندان سونرا دؤرد دؤوره دیزی اوسته اوتوروب بایراملیغیمیزی گؤزلهمگه باشلادیق. شیخ آغا ایکی ساعات اویان-بویاندان قونوشاندان سونرا دوعا ائلهمگه باشلادی. بو دانیشغین سونو، بایراملیقلارین پایلانماسینین باشلاماسی دئمک ایدی. سون آمینلر سسلنینجه شیخ آغا الینی جیبینه سوخوب بیرآز قوردالایاندان سونرا بیر گوزگو چیخاردیب قدرت موعلّیمه اوزاتدی. قدرت موعلّیم جلد گوزگونو گؤیده قاپیب اوزونو بیزه چئویرهرک دئدی:
- آغا منه چارشنبه آیناسی وئردی!
شیخ آغا دریندن بیر "آخ" چکیب دئدی:
- اوغلوم بو چارشنبه آیناسی دئییل! بو ایل بایراملیق اوچون سیزین ماعاشلاریزی ایکی قات چوخالداجاق ایدیم، اوزوم قارا الیم دالی ایدی اولمادی. بو اوزدن بایراملیق اوچون سیزه بو آینانی وئریرم آلدیغیز آیلیقلاری بونون قاباغینا قویاسیز.
بو آچیقلامانین آردینجا شیخ آغا یئنه الینی جیبینه سوخوب قیزیل بیر قلم چیخاردیب اوستاد دفترییه وئردی. هامی قلمین قیزیل اولدوغونو سانسا دا قلمین یالنیز رنگی قیزیل ایدی. اوستاد دفتری سئوینجک قلمی آلیب قاپاغینی آچدی. قلمین اوجو یوخ ایدی. اوستاد دفتری اوتانا-اوتانا شیخ آغایا دؤندو:
- باغیشلایین آغا! بونون اوجو یوخدور؛ مومکونسه بونو دَییشدیرهسینیز.
شیخ آغا گولومسهییب دئدی:
- اوستاد! قدیمکی "بیخطر کبریت"لر کیمی بو دا "بیخطر قلم"دیر. بونونلا یازساز هئچ یولوز "آدی یوخ" ایدارهسینه دوشمهیهجک!
اوچونجو بایراملیق آلان کیشی قوچو نیظام ایدی.بو کز شیخ آغا جیبیندن بیر آت نالی چیخاردیب اونا وئرهرک آچیقلادی:
- اوغلوم نیظام! دئییرلر آت نالی شانس گتیرر. بو نالی چوماغینین باشینا میخلاتدیر. اینشاالله ارازل و اوباشی قووالایاندا سنه شانس گتیرر.
سیرا منیم بایراملیغیما یئتیشدی. آغا بیر شئی دئمهدن جیبندن بورون دسمالی چیخاردیب منه اوزاتدی. بورون دسمالینی تبرلیک کیمی آلیب اوزومه باسیب اؤکوتمه ووردوم. آغانین بورون سویو ایله منیم گؤز یاشلاریم بیربیرینه قاریشدی. چوخ دویغوسال بیر صحنه ایدی. هامی آغلادی.
مندن سونرا ترس آوانین کندخوداسی کاتتا ایسلام بایراملیغینی آلدی. شیخ آغا اونا کوهنه تاخما دیشلرینی وئردی.
ان سون بایراملیق آلان کیشی قره میللت اوغلو قلئیچی مورتوض ایدی. شیخ آغا جیبیندن بیر سیخیم خاریجی شوکالات چیخاردیب اونون اووجونا تؤکهرک دئدی:
-اوغلوم مورتوض! گلهجکده زیرپی دوشمن ایله آغیر بیر ساواشیمیز اولاجاق، یادیندان چیخارتما اومودومو تکجه سنه باغلامیشام!
بایراملیق وئرمه تؤرهنی قورتاراندان سونرا یولدا قلئیچی مورتوضو توتوب دئدیم:
- بختور! سنین بایراملیغین هامیدان یاغلی دوشدو! نولور او خاریجی شوکالاتلاردان بیردنه ده وئر بیز یئیک!
قلئیچی مورتوض اگری-اگری منه باخیب دئدی:
- اشی نه شوکالاتی؟ بونلار "دورقوزاق" دواسیدیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اینقیلابچی
دوکتور جئری
اوستاد دفترینی آنادیلینی مودافیعه ائتدیگی اوچون توتوقلاییب بئش-آلتی گون یاخشی توجیه ائلهیندن سونرا قاضی قارشیسینا چیخارتمیشلار.
قاضی غضبلی-غضبلی:
- سیز اؤلکهنین میلّی امنیتینی تهلوکهیه سالیبسیز، سیز بیر ضید اینقلابسیز!-دئیه باغیرمیش.
اوستاد دفتری مظلوم- مظلوم:
- جناب قاضی! واللاه بیللاه من ضید اینقلاب دئییلم، آند اولسون آللاهین بؤیوکلوگونه من گونده یوز یول آرزو ائلهییرم اؤلکهمیزده اینقلاب اولسون!-دئمیش.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اینقیلاب خاطیرهلریندن: میخ!
دوکتور جئری
اینقیلاب ظفر چالمیشدی. اوُزون تعطیللردن سوْنرا مدرسهلر یئنه آچیلمیشدی. درس-کیتاب اوُنودولموشدور. موعلّیملر کلاسا گلدیکده تکجه اینقیلاب و اینقیلابلا ایلگیلی خبرلردن دانیشیردیلار. بیزیم بیر اینگیلیسی موعلّیمیز وار ایدی. آدی هارتون ایدی. ائرمنی ایدی. بیرآز دا یوکونده سوْلچولوق وار ایدی. هارتون باشقا موعلّیملردن فرقلی اوْلاراق ایلک کلاسا گیردیکده کیتابی آچاراق، "ایت ایز ائ بوُک. ایت ایز ائ ویندوز" دئیه اینگیلیسیدن درس دئمگه باشلادی. بوتون اوشاقلار اعتیراض ائلهدیلر:"آغا! درس دئمهیین.. اوبیری موعلّیملر اینقیلابدان دانیشیرلار.. سیز ده اینقیلابدان دانیشین". هارتون کیتابی بوکدو. گؤزلوگونون اوستوندن اوشاقلارا سای سالدی. سونرا کلاسدا بیرآز وار-گل ائتدیکدن سونرا دیوارا میخلانمیش آغاج چرچیوهلی بؤیوک شکیلین قاباغیندا دایاندی.
- آغا بودور؟- دئیه سوروشدو.
اوشاقلار جوشقو ایله سس سسه وئریب قیشقیردیلار:
- بلیییی...
هارتون شکیلی بیر ایکی یول گؤزدن گئچیردیکدن سونرا بیزه دؤنوب دئدی:
- بئلهکی آغا میخینی چالیب مین دنه لنین-ایستالین گلسه اونو چیخاردا بیلمز!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
سوزمه اوشاق
دوکتور جئری
دونن ترس آوادا اوشاقلارا قیزیلجا واکسنی ووراجاق ایدیک. اهالی سحر تئزدن ساغلیق ائوینین ائشیگینده صف باغلامیشدی. پنجرهدن باخاندا قلئیچی مورتوضو جمعیتینن آراسیندا گؤردوم. بارماغیملا ایشاره ائلهییب هامیدان قاباق اونو ایچرییه چاغیردیم. قوجاغیندا عؤمرومده گؤرمهدیگیم گؤزل-گؤیچک بیر کؤرپه وار ایدی. کئف-احوالدان سونرا سوروشدوم:
- مورتوض بگ! بو گؤزل بالا نوهندیرمی؟
دیلینی چئینهدی:
- یوووخ جانیم، اؤز اوشاغیمدیر!
بتر شاشیردیم:
- اشی سن آلتمیشی آشیرماقداسان، بو یاشدا اوشاغی نئیلهییردین؟!
باشینی آشاغی سالدی:
ایسلامی شورا مجلیسینین "جمعیتی جاوانلاشدیرما پلانی"نین تصویبی آردینجا دواخانالاردان حامیلهلیگی اؤنلهیین وسایل ییغیشدیریلدی، بیز ده جارهسیزلیکدن کاندوم یئرینه جوراب ایشلتدیک...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایران، مسئوللارین ایکینجی ائوی دیر می؟!
دوکتور جئری
کئچنلرده "شرق" قزئتهسینده ، " ایران، مسئوللارین ایکینجی ائویدیر" باشلیغینی
اوخویاندا "ملا نصرالدین"ین سؤزلری یادیما دوشدو:
موللایا دئدیلر:
موللا! آروادین گزهین دیر!
موللا قطیعیتله بو
سؤزو ردّ ائتدی:
- یوخ! یوخ!
آروادیم گزهین اولسایدی بیزه ده گلردی!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
گئچن یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق:
قلئیچی مورتوض زیبیل قابیدان تاپدیغی جین چراغینین یاردیمی ایله موللا فرضعلینین
دامادی اولدوقدان سونرا ترس آوانین والیسی اولاراق سئچیلدی. ایندی ایسه
احوالاتین قالانی...
اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوانین والیسی سئچیلدیکدن سونرا بوتون اؤرت باسدیر ماحالینین خدوم مسئوللاری کیمی گونده دالیجا بیر سؤز چیخاردیردیلار.
بیر گون
دئییردیلر: والینین تکجه ایکی کلاس ساوادی وار!
بیر گون دئییردیلر:
دامادینی اؤزونه موعاوین سئچیب!
بیر گون دئییردیلر: یوز میلیارد ایختیلاس ائلهییب!
بیر گون دئییردیلر: ال آلتی دؤولت اموالینی
ساتیر!
بیر گون دئییردیلر: هاواییدا اؤزونه بیر آدا
آلیب!
بیر گون دئییردیلر: روشوتین فیأتینی یوز مین
تومنه یئندیریب!
بیر گون...
آنجاق دئدی-قودولارین ان پیسی دؤرد-بئش گون
بوندان قاباق یاییلدی:
والی گئجه یاریلاری ترس آوانین آدی بللیسی-
پرستوبانونون ائوینه گئدیر!
بو سؤیلنتی نامیس گؤزتچیلری رئیسینین قولاغینا چاتینجا تئز مؤوضونون آراشدیریلماسینا دایر بویروق وئردی. تأسفله دئییلنلر دوغرویموش کیمی گؤرونوردو. بونون آردینجا، نامیس گؤزتچیلری دونن گئجه یاریسی پرستو بانونون ائوینه بیر سالدیری دوزنلهدی. مأمورلار چتینلیکله قاپینی سیندیریب ایچری گیرینجه ائوده پرستو بانودان باشقا کیمسه یوخویدو آنجاق ائوین آرخا قاپیسی آچیق قالمیشدی! نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی ایکی-اوچ کوچه آشاغیدا قلئیچی مورتوضو تاپدی. سورعتله هارایاسا گئدیردی. بیلهسینه یاخینلاشیب سایغی ایله سوروشدو:
- جناب والی! باغیشلایین سوروشا بیلهرم گئجهنین بو واختیندا
بورالاردا نه قاییریرسیز؟!
قلئیچی مورتوض سرتجه یانیتلادی:
- هئچ! چیخدیم گؤروم شهر امن-آمانلیقدایر یا
یوخ؟
نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی گولومسوندو:
- باغیشلایین سوروشا بیلهرم، بو شالوار نمنهدیر
گئیمیسینیز؟!
قلئیچی مورتوض گؤزونون اوجو ایله شالوارینا
باخدی. تلسیکدن گوللو-گوللو بیر تومان گئیمیشدی! اؤزونه آلماییب اؤفکهلندی:
- اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایستهییرم دئییم سیز..
دوکتور جئری
شیخ آغانین ترس آوا کندینده اولان گؤزلهنیلمز سفری سیراسیندا کاتتا ایسلام تریبون دالینا گئچیب خوش گلدین ائلهدیکدن سونرا دئدی:
- شیخ آغا! کندیمیزین باشینا گلن بوتون فلاکتلرده سیزی اؤز یانیمیزدا گؤرموشوک...
(خالق فیشقا و چپیک چالدیقدا شیخ آغا گولومسهیهرک باشی ایله خالقدان تشکور ائتدی).
... شیخ آغا! اینیشیل ترس آوایا زلزله گلنده گؤزوموزو آچاندا سیزی باشیمیز اوستونده گؤردوک. بیلدیر ترس آوادا طوفان اولاندا گؤز آچدیقدا گؤزوموز سیزین گؤزونوزه ساتاشدی. بو ایل ایسه بو سئل فلاکتینی باشیمیزا گلدیکده یئنه سیزی قارشیمیزدا گؤروروک. شیخ آغا ایستهییرم دئییم سیز...
بیردن کاتتا ایسلامین سؤزلرینی ترس آوانین دلی سوْووُ قلئیچی مورتوض کسیب قیشقیردی:
- ایستهییرم دئییم سیز نه اوغورسوز آدامسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر