قورتولوش یولو،
آلومینیوم ییغماقدان گئچیر!
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی اولان ترسآوا خالقینین
اساس پئشهلری اکینچیلیک ایدی. آنجاق نئچه ایل ایدی نه اکیردیلرسه ایل باشی آیاق
آلتیندا قالیب پولا گئتمیردی. گئتدیکجه فلاکته سوروکلهنن کند اهالیسی سونوندا بو وضعیتدن چیخماق اوچون ییغیشیب ماحالین شیخ
آغاسینین حوضورلارینا گئتدیلر. شیخ آغا ایکی ساعات کسکین دانیشیغی ایله ایچری و
دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- سیز بو ایل یئرآلما اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
خالق سئوینجک
داغیلماق ایستهینده ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا
کندینین یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین
یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
قلئیچی مورتوضون
بو سؤزلرینه خالق گولوشوب داغیلدی.
ترسآوالیلار
او ایل یئرآلما اکدیلر. آنجاق ایل باشی گئنه یئرآلما آیاق آلتدا قالیب پولا گئتمهدی.
بو وضعیتدن داریلان ترسآوالیلار چارهسیز گئنه شیخ آغانین حوضورونا یئتیشدیلر.
شیخ آغا گئنه ایکی ساعات کسکین
دانیشغی ایله ایچری و دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- اولماسا سیز بو
ایل سوغان اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
گئنه خالق داغیلماق
ایستهینده گئنه ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا کندینین
یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
بو کز قلئیچی مورتوضون سؤزلرینه خالق گولمهدی
آنجاق گئنه داغیلدی.
ترسآوالیلار او ایلده سوغان اکلدیلر. آنجاق
ایل باشی گئنه سوغان آیاق آلتدا قالمیشدی دا پولا گئتمیردی. بو کره ترس آوالیلار
شیخ آغانین یانینا وارماییب، گئدیب آلومینیوم ییغماغا باشلادیلار. ایل باشی کندین
خرمنلیگینده داغ کیمی آلومینیوم توپلانمیشدی. اهالی ییغیشیب قلئیچی مورتوضون یانینا
گئدیب سوروشدولار:
- سنین سؤزونه باخیب بو ایل آلومینیوم
توپلامیشیق، ایندی دئییرسن بو آلومینیوملاری نئیلهیک؟!
قلئیچی مورتوض گولومسهیبیب دئدی:
- ایندی بو آلومینیوملارلا بیر طیاره دوزلدیب اؤرت
باسدیر ماحالیندان قاچین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جان اوجوز، واکسن باها
اوستاد دفتری
جاماعات ترسآوانین خستهخاناسی قاباغیندا ایلان کیمی قیوریلیب آچیلیردی. هرکس واکسن وورماغا تلهسیردی. دوکتور جئری خستهخانین گیریش قاپیسینی کسیب آداملاری بیر-بیر ایچری اؤتوروردو.
واکسن وورما چوخ آغیر ایرهلیلهییردی. آرا-سیرا صفین او باشیندا بیریسی، "ائی وای ددهم الدن گئتدی" و یاخود "ائی وای ننهم الدن گئتدی" دئیه قیشقیر-باغیر سالاندا، دوکتور جئری ایسه صفین بو باشیندا نسه دئییب باشینا تاپداییردی.
***
یئددی آی قاباق، دونیادا خورونا خستهلیگینین واکسنی تاپیلینجا، ترسآوانین آغساققاللاری شیخ آغانین خیدمتینه یئتیشیب بو قونودا اونونلا دانیشماق ایستهدیلر. اؤنجه اهالی طرفیندن خبرییغان قلئیچی مورتوض سؤزه باشلادی:
- آغا!.. خورونا خستهلیگی اوزوندن گونده ترس آوادا یوز اللی باش آدام اؤلور. بیلدیگینیز کیمی ایندی کافیر اؤلکهلرینده بو خستهلیگین واکسنی تاپیلیب. بونا گؤره اهالی سیزدن ریجا ائدیر مسئوللارا بو واکسنین آلماغینی تاپشیراسینیز.
شیخ آغا اوزونو ترسآوانین ساغلیق باخانی کاتتا ایسلاما چئویردی:
- کاتتا! بو واکسنین فیأتی نئچهدیر؟
کاتتا ایسلام سایغی ایله باشینی اگیب دئدی:
- آغا! هر واکسنین قیمتی ییرمی دولار- بیزیم پول ایله بئش یوز مین تومندیر..
بو یانیتدان شیخ آغا اوزولدو:
- چوخ باهادیر! هله اوستهلیک تحریملره گؤره الیمیز ده چوخ دالیدیر..
بیر آنلیغا هامی سوسدو. بیردن اوتاغین بوجاغیندا اوتوران دوکتور جئری آیاغا قالخدی:
- حضرت آغا! سیز منه ایکی آی مؤهلت وئرسهنیز، من بو واکسنی دوزلدیب اوندان بیر قیمتله یعنی اللی مین تومنله جاماعاتین ایختیارینا قویا بیلهرم.
بو اؤنریدن شیخ آغانین قاش-قاباغی آچیلدی:
- دوکتور! سیز بو واکسنی دوزلدیب جاماعاتا وورون؛ سیزین اللی مین تومنلریز منیم گؤزوم اوسته!
***
منیم واکسن وورماغیما اوچ-دؤرد نفر قالمیشدی. بیردن صفین او باشیندا یئنه بیریسی هارای قوپاردی: ائی وای اوغلوم الدن گئتدی!
وای سسی یوکسلینجه تئز گؤزومو دوکتور جئرییه تیکیب قولاغیمی قابارتدیم. دوکتور جئری ایکی الی ایله باشینا تاپداییب میریلدادی:
- ائی وای اللی مین تومنیم الدن گئتدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دوکتور جئری
گئچمیش یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق اوستاد دفتری عمهسیندن یئتیشن یوز میلیون تومنلیک ایرثی بورسا یاتیراراق باتیرمیشدی. بو ایفلاسین آردیندان حالی پوزولوب ائودن ائشیگه چیخمیردی.
دونن آخشام ائوه قاییداندا، کوچه ده اونونلا قارشیلاشدیم. اؤنجه گؤزلریمه اینانا بیلمهدیم. اوستاد دفتری اوخویا-اوخویا گلیردی، هله اوستهلیک چیلتیک ده چالیردی. اؤز-اؤزمه دئدیم، یقین کیشینین باشینا هاوا گلیب!
گولومسوندوم:
- خوش گؤردوک اوستاد!.. همیشه بو داماغدا! نه خبرلر؟!
خورونا خستهلیگینی اونوتموشدو سانکی، الیمی برک-برک سیخیب دئدی:
- خوش خبرلر!! بورسدا باتیردیغیم پوللاری نه تکجه دیریتمیشم بلکه بیر قدر ده کارلی چیخمیشام!
شاشقین-شاشقین سورشدوم:
- آخی نئجه اولا بیلر؟ ائشیتدیگیمه گؤره بورس هله ده برباد وضعیتدهدیر!
گوله- گوله آچیقلادی:
- دوز دئییرسن بورس برباد وضعیتدهدیر.. آنجاق آللاه طرفیندن من نئچه آی بوندان قاباق بورسا گیرنده اوجوزلو بیر شیرکتدن چوخلوجا سهم آلمیشدیم. آللاه تورکیه جومهور باشقانینین ددهسینه غنی-غنی رحمت ائلهسین باکیدا، "آرازی آییردیلار- میل ایله دویوردولار- من سیزدن آیریلمازدیم- زور ایله آییردیلار" بایاتیسینی اوخویاندان آلدیغیم شیرکتین سهملرینین دگری گونو-گوندن آرتماقدادیر..
اوستاد درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا آرتیردی:
- گؤروسن دوکتور! بیزیم جومهور باشقانی هر شعر-غزل اوخویاندا بورس خارها خار ایله چؤکولوشوب یئره باتیر، خالقین جومهور باشقانی دا بیرجه بایاتی اوخویاندا بورس عرشه قالخیر!
ماراقلا سوروشدو:
- دوغوشدان دئمهدین هانسی شیرکتین سهملرینی آلمیشدین؟
بیر گؤزونو قیرپاراق دئدی:
- یانیق ملهمی (پومادی) شیرکتی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گئنه فاطییا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطینین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابیلاری آختاراراق عایلهسینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختارانلاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتینلیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطییا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّهسینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، ددهلیگی
شیخ آغا ایللیک بودجهنی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو ددهلیگینین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینلهیهرک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازهزله بایرامدا ایستهییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسهیهرک ال آتیب بودجهدن اون-اونبئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائدهرک
پوللاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیللهییب
ایستهییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائلهمک ایستهییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمهدی:
- آغا! من ده ایستهییرم بورونومو عمل ائلهیم!
شیخ آغا اؤفکهلندی:
- مگر بیلدیر عمل ائلهمهدین؟
- نییه عمل ائلهدیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایستهییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایستهییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیشلارلا اونو سوزهرک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسهده نه ایش گؤرهجکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیملریمیزی بو موسیسهیه
توپلاییب اونلاردان ایستهیهجگم خالقیمیزین دورومون یاخشیلاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائلهسینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاقلار بیربیر بودجهلرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطینین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجهدن بیرآزجیق وئرهسیز فاطییا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پوللار اؤزومه لازیمدیر.. ایستهییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرجلیق ائلهمهیهسیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسهدی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایستهییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایستهینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیمدیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شیخ آغانین الی دالیدیر
دوکتور جئری
دونن کوچهده قلئیچی مورتوض قاباغیمی کسدی:
- قره خالیغی سن باشیما گؤندرمیشدین؟
"هه" دئیهرک گولدوم:
- نئجه مگر؟!
دریندن بیر سولوق آلیب آچیقلادی:
- اوچ-دؤرد گون بوندان قاباق قره خالیق یانیما
گلیب دئدی: شیخ آغایلا گؤروشمک ایستهییرم. دئدیم: ددهلیگم ایله نه ایشین وار؟ دئ،
من بیلهسینه دئیهرم. دئدی: یوخ! من گرهک اؤزو ایله گؤروشم. دئدیم: اشی! ددهلیگم!
قارداش ائرمنیستانین باشی درده دوشدوگوندن سیخینتی گئچیریر، کیمسه ایله گؤرشمک
ایستهمیر، نه سؤزون وار منه دئ. قره خالیق علاجسیز قالینجا دئدی: یاشیم اللیدن
گئچیب داها ایشلهیه بیلنمیرم. بیر سینیق موتوروم وار. اونونلا، کوچهلری گزیب
زیبیل قابیلاریندان پیر- پلاستیک ییغاراق عاییلهمی گئچیدیریرم. ایندی بئش-آلتی
گوندور موتوروم خاراب اولوب ایشه گئده بیلنمیرم،مومکونسه شیخ آغایا دئیهسیز منه
بیر کؤمکلیک ائلهیه، موتورومو دوزلدیم. دئدیم: نه یاخشی دوست-تانیشدان یاردیم ایستهمهییبسن؟ باشینی توولاییب دئدی: واللاه اونلارین وضعیتی
مندن ده خارابدیر.
دوزو اورهگیم بیلهسینه یاندی. تلفون ایله بانک
کارتینین نؤمرهسینی آلیب بیلهسینه دئدیم: اولسون! شیخ آغایا دئیهرم.
ماراقدان قلئیچی مورتوضون سؤزونو کسدیم:
- سونرا نه اولدو؟ شیخ آغایا دئدین؟!
- یوخ! دئدیم کی ددهلیگیم حالی خوش دئییل. بو
اوزدن بیرآز اؤزوم، بیرآزدان دا اویان-بویاندان پول ییغیب حسابینا یاتیردیب بیلهسینه مساژ
گؤندردیم: شیخ آغا حسابینا پول تؤکدو، گئت آل!
الیمی قلئیچی مورتوضون چیگنیه قویوب آلقیشلایدیم:
- چوخ یاخشی ایش گؤروبسن مورتوض بگ! آتان
رحمتده...
قلئیچی مورتوض بلیرسیزجه باشینی توولادی:
- بایاق قره خالیق منه زنگ ووردو. ددهلیگیمین
بانک کارتینین نؤمرهسینی ایستهییردی.
چاشیردیم:
-ندن؟
- سببینی سورشدوم، دئدی: ائله بیل شیخ آغانین
مندن بتر کؤمکلیگه احتیاجی وار، ایستهییرم بیرآز بیلهسینه کؤمکلیک ائلهیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
باهالیغی کیم سالیب؟
دوکتور جئری
ترسآوادا چؤرک باهالاشیب خالق چتینلیگه دوشموشدو. یاواش-یاواش چؤرکچیخانالاردان الی بوش قاییدان یوخسوللارین آیاغی قبیریستانلیغا آچیلماغا باشلامیشدی.
خبر اؤرت باسدیر ماحالینین باشچیسی شیخ آغایا چاتینجا، تاخیل تاجیرلرینی یانینا چاغیریب بو ایشین سببنی سوروشدو. تاجیرلر بوینو بوکوک-بوینو بوکوک دئدیلر:
- شیخ آغا! بیزیم تقصیریمیز یوخدور! بیز یئترینجه بوغدانی اوجوز قیمتله بازارا تؤکوروک آنجاق سامانین باهالاشدیغیندان کندین چاروادارلاری سامان یئرینه ائششکلرینه بوغدا وئریرلر.
بو یانیتدان شیخ آغا کوف دئییب گؤیه چیخدی. بویروق وئردی تئز چاروادارلاری توتوب حوضورونا گتیرسینلر.چوخ چکمهدی بازاردا پوزغونلوق چیخاردان اوچ چارواداری گتیردیلر. شیخ آغا غضبله بیرینجی چارواداردان سوروشدو:
- أشی دئ گؤروم، سن ائششکلرینه نه وئریرسن؟
چاروادار اودقوناراق: - بوغدا وئریرم آغا! -دئدی.
شیخ آغا: - ائششک کیشی! خالق چؤرک تاپا بیلمیر یئسین، اوندا سن ائششکلرینه بوغدا وئریرسن؟! دئیه قیشقیراراق مأمورلارین بیرینه سسلندی:
- بو ملعونون گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب سالین دونقوزلوغا!
سونرا اوزونو ایکینجی چاروادار توتدو:
- سن ائششکلرینه نه وئریسن؟
چاروادار تیترهیه-تیترهیه فیسیلدادی:
- آغا! من بوغدا وئرمیرم، آرپا وئریرم.
شیخ آغا گئنه قیشقیری:
- ائششک کیشی! خالق آرپا چؤرهگینه حسرت قالیب اوندا سن ائششکلرینه آرپا تؤکورسن؟!
سونرا مأمورا ایشاره ائلهدی:
- بو آلچاغین دا گؤتونه یوز ضربه شاللاق ووروب دونقوزلوغا باسین.
سیرا اوچونجو چاروادار، موللا نصرالدینه چاتمیشدی. شیخ آغا دیل-دوداغینی گمیره-گمیره سوروشدو:
- موللا! دئ گؤروم سن ائششگینه نه وئریرسن ؟
موللا نصرالدین سویوققانلیلیقلا دئدی:
ـ آغا! من ائششگیمه یارانه کارتینی وئرمیشم.. بیلمیرم نه آلیب-یئیر. ایستهسهنیز اؤزوندن سوروشون، قاپی آغزیندادیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گولدورن ، آغلادان آدام
دوکتور جئری
قاباقجالاری اوستاد دفتری یانیمیزا گلنده،
سیاسی، ایجتیماعی، ادبی مؤوضولاردان دانیشاراق بیزی فیضیاب ائلهیردی آنجاق رحمتلیک
عمهسیندن بیلهسینه یوز میلیون تومن ایرث یئتیشندن هر نهیی بوشلاییب ایقتیصادیاتدان یاپیشمیشدی. بیرگون گوله-گوله گلیب دئییردی؛ بیلیرسیز
یولداشلار! آدامین گرهک ایقتیصادی بئینی اولا. عمهمیم پوللارینی بورسا
یاتیرمیشام، ایکی-اوچ گونون ایچینده اولوب یوز ییرمی بئش میلیون تومن! بیرآیری
گون گلیب گئنه گوله-گوله دئییردی؛ ساغلام ایقتیصادیات یعنی بو! یعنی پولونو سیکهیه-
دولارا، مولکه وئرمک یئرینه بورسا قویوب اؤلکهنین چارخینی ایشلهدهسیز! بوگون
بورس بئش ووردو، ایندی سرمایهام اولوب یوز یئتمیش بئش میلیون!
اوستاد دفتری سون یانیمیزا گلیشینده گوله-گوله
سرمایهسینین دؤرد یوز اوتوز میلیونا یئتیشمهسینی سؤیلهمیشدی. دوزونو ایستهسهنیز،
یاواش-یاوش اوستاد دفترینی قیسقانماغا باشلامیشدیق. بیزیم جیبلریمیزده بیت-بیره
اوچ آشیق اوینایارکن او نئچه یوز میلیون تومندن دانیشیردی...
ایکی هفته اولاردی اوستاد دفترینی گؤرمهمیشدیک.
یولداشلار دئییردیلر، بو گئدیشله او ایندی میلیادر اولوب، بیزی ده اونودوب!.. بو
سؤز- صوحبتلرده ایدیک بیردن گؤردوک اوستاد دفتری ساللانا-ساللانا گلیر. رنگی
پؤرتموشدو. نیگران اولدوق. کئف- احوالدان سونرا سوزالدیغینین سببنی سوروشدوق. آغلاماغا
باشلادی:
- مگر خبریز یوخدور؟ بورس تؤکولوب! آز قالیر عمهمیم
ایرثی الیمدن گئده!
گولومسهیهرک دئدیم:
- بیر ایشده کی قلئیچی مورتوضون بارماغی اولا،
ائله بئله اولار؛ اوّل گولدورر، سونرا آغلادار!!
هامی شاشیردی؛ بیر آغیزدان:
- نئجه یعنی؟! قلئیچی مورتوضون بورسدا الی وار
مگر؟!!- دئیه سوروشدولار.
باشیملا، "هه" دئدیم:
- مگر سیز بیلمیردیز، قلئیچی موتوض شیخ آغانین
بورسداکی نومایندهسیدیر؟!
- یوووخخ..
باشیمی توولادیم:
- سیز هئچ بیلیرسیز قلئیچی مورتوض هاچاندان شیخ
آغانین قوللوغوندا چالیشماغا باشلاییب؟
یولداشلارین هوروت- هوروت اوزومه باخدیغینی
گؤرونجه آچیقلادیم:
- اسکیلرده شیخ آغانین چوخ سئودیگی بیر آتی
وار ایمیش. بو آتلا اؤرت باسدیر ماحالینی دولانیب خالقین فیطره –ذکاتینی ییغارمیش.
گونلرین بیر گونو شیخ آغا گؤرور، آتین قاش-قاباغی ساللانیب نه دینیر نه دانیشیر نه
گولور. نیگران اولوب ترس آوادا جار چکدیریر؛ کمیسه آتی گولدورسه بیلهسینه یوز
آلتین وئرهجک عکس تقدیرده یوموشاق یئرینه یوز چوبوق ووردوراجاقدیر. چوخلاری شانسلاینی
یوخلاماق ایستهسهلرده باشاریلی اولماییب چوبوغو یئمیشلر. بیرگون هارادانسا قلئیچی
مورتوض آدلی بیریسی تاپیلیب آتی گولدوروجگینی سؤیلهمیش. شیخ آغا سئونیب تئز اونو
آتین تؤولهسینه گؤندرمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گئچر-گئچمزایچریدن آتین گولمه
سسی یوکسلمیش. شیخ آغا تؤولهنین پنجرهسیندن ایچرییه بویلانمیش. نه گؤرسه یاخشیدیر:
آت یئره اوزانیب گولمکدن گئچینمکدهدیر. شیخ آغا سئوینیب قورشاغیندان بیر کیسه
آلتین چیخاردیب قئلیچی مورتوضا وئرمیشدیر.
بو اولایدان بیر آی گئچمیشدی آنجاق آت هله
گولمکدن ال چکمهمیشدی. قاققاناق چکیب گولنده ایسه بئلینه چاتیلمیش یوکلری یئره
تؤکورموش. بونون اوزهرینه شیخ آغا تکرار قلئیچی مورتوضو چاغیریب بونون چارهسینه
باخماسینی ایستهمیش. قلئیچی مورتوض تؤولهیه گیریب ایکی دقیقه سونرا ائشیگه
چیخاندا ایچریدن آتین هونکور-هونکور آغلاما سسی ائشیدیلمیش. شیخ آغا چاش-باش
قلئیچی مورتوض یانینا چاغیریب اووجونا داها بیر آلتین کیسهسی باساراق سوروشموش:
- اوغلوم! سنه آتا نه ائتدین اؤنجه گولدو،
ایندی ایسه آغلاییر؟
- آغام! قولاغینا بیر شئیلر پیچیلدادیم.
شیخ آغا ماراقلانمیش:
- یاخشی ایلک کز قولاغینا نه پیچیلدادین آز
قالیردی گولمکدن اؤلسون؟
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- هئچ، سادهجه منیمکی سنینکیندن یئکهدیر
دئدیم.
شیخ آغا لاپ شاشیرمیش:
- یاخشی ایکنجی کز نه دئدین هؤنکور-هؤنکور
آغلاماغا باشلادی؟!
- بو سفر بیر شئی دئمهدیم، چیخاردیب گؤرستدیم
آغا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
کاسیبین اؤلن گونودور
دوکتور جئری
بیردن کوچهدن چیغیر-باغیر سسی قالخدی. "آخخخ..یازیق
مشدی تاروئردینین آتاسی آللاه رحمتینه گئتدی ها؟!" دئیه اورگیمدن گئچدی.
قونشوموز، مشدی تاروئردینین آتاسی نئچه واخت ایدی یاتاغا دوشموشدو. دئییردیلر
خورونا خستهلیگی توتوب . تلهسیک پالتارلاریمی گئیینیب ائشیگه قاچدیم. قونشولار
مشدی تاروئردینین قاپیسینا ییغیشمیشدیلار. ایچرییه بویلاندیم؛ مشدی تاروئردی
دیوار دبینده چؤمبَلیب الینی اوزونه دایاییب اؤکوتمه وورووردو. آروادی اوزونو
چیرماقلایاراق زاریلداییردی. قونشولار خورونانین قورخوسوندان ایچرییه گیرمک ایستهمیردیلر.
مشدی تاروئردییه باش ساغلیغی وئرمک گرهک ایدی. حیطه گئچدیم. "آللاه رحمت
ائلهسین.. آللاه صبیر وئرسین..منیم الیمدن نه کؤمکلیک گلر مشدی؟"-دئیه
سوروشدوم. مشدی تاروئردی بیر آنلیغا قاپیلدیغی احساساتدان آیریلدی. اگری-اگری منه
باخدی:
- نه رحمتی؟!.. نه صبیری ؟!-دئدی.
- مگر آتاز آللاه رحمتینه گئتمهییب؟!
اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- کئشکه آتام آللاه رحمتینه گئدردی!
فیکریم مشدی تاروئردینین عسگر اوغلونا گئتدی.
اولمایا اونا بیر شئی اولوب؟
- بئله ایسه نه اولوب؟!
ایکی الی ایله باشینا تاپدی:
- یخچالیمیز خاراب اولوب!
ایستهدیم گولََم. مشدی تاروئردی ایله آروادینین
احوالینی گؤردوکده اؤزومو زور ساخلادیم:
- مشدی! بو کی بیر شئی دئییل یاس-ماتم
توتموسوز، وئرهریک دوزلدرلر دا!
- به سن دئییرسن بیز معطل اوتورموشوق؟ شهرین
بوتون یخچالدوزلدنلرینی گتیردیک. دئدیلر بو داها دوزهلن دئییل...
دوز دئییردی. نئچه گون ایدی الی جانتالی
چئشیدلی-چئشیدلی آداملار مشدی تاروئردیگیلین ائوینه گیریب چیخیردیلار. بیزیم ده
فیکریمیز دوکتوره، حیکمه، دوعا یازانا گئتمیشدی!
- اولماسا بیر تزهسینی آلین دا. دئدیم.
اؤفکه
ایله آیاغا قالخدی:
- نفسین ایستی یئردن چیخیر ها قونشو! سفئه
یخچالین بیری اولوب اون- اون بئش میلیون. آخی
مینم کیمی گون موزد فهله ایلده اون-اون بئش میلیون قازانیر اونو دا ییغیب بیر یخچال آلا؟!
حاق سؤزون قاباغیندا من نه دئیه بیلردیم کی.
الیمدن تکجه بو گلیردی؛ بیر تورلو کاسیبین چوخ دا یخچالا احتیاجی اولمادیغی اونا قاندیریب
تسکینلیک وئرَم....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولت میلّتین فیکرینده دیر
دوکتور جئری
دؤولتخانیمین اوغلو قلئیچی مورتوض سککیز ایله یاخیندیر ترسآوا کندینین موعلّیمی اوستاد دفترییه بورجلودور. بوگون صاباح ائلهییب وئرمیر. دونن اوستاد دفتری ترسآوایا گلنده یولاقدا قلئیچی مورتوضلا اوز-اوزه گلدی. آرتیق بوروق وئرمگه یول یوخ ایدی. اوستاد دفتری قیزغین-قیزغین قلئیچی مورتوضون یاخاسیندان یاپیشیب سیلکهیهرک قیشقیردی:
- اشی منیم بورجومو هاچان وئرهجکسن؟!.. احتیاجیم وار ..آنلاییرسان؟!
قلئیچی مورتوض تیترهیه-تیترهیه الیندهکی توربانی اوستاد دفترییه گؤستردی:
- باخ! ددهلیگیمین ساققالی حاقّی ، ائله بو گون سنین بورجونو وئرمگه فیکیرلهشیردیم.
اوستاد دفترینین گؤزلری ایشیقلاندی، یاخاسینی بوراخیب یوموشاقجا سوروشدو:
- توربادا نه وار؟ پولدور؟..
دوزلو بیر گولوش قلئیچی مورتوضون دوداغینا یاخیلدی:
- یوووخ پول دئییل.. پیتراق توخومودور.
اوستاد دفتری چاشیردی:
- پیتراق توخومو؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله اونایلایارق آچیقلادی:
- من ایندی بو توخوملارینی ناخیر یولونون قیراغینا سپهجگم. سپدیکدن سونرا یاغیش یاغیب توخوملار گؤیرهجک؛ گؤیهرندن سونرا خالقین قویون سوروسو بورادان گئچنده یونلری پیتراقلارا ایلیشهجک؛ ایلیشدیکدن سونرا من گلیب یونلری ییغاجاغام؛ ییغدیقدان سونرا یویاجاغام؛ یودوقدان سونرا قوروداجاغام. قوروتدوقدان سونرا چیرپیب دیدهجگم؛ دیتدیکدن سونرا اگیرهجگم؛ اگیردیکدن سونرا بویاتدیراجاغام. بویاتدیردیقدان سونرا گؤزل بیر خالچا توخویاجاغام. توخودوقدان سونرا خالچانی اوروپا اؤلکهلرینین بیرینه صادیر ائلهیهجگم. صادیر ائلهدیکدن سونرا یاخشی بیر پول الیمه گلهجک. پول الیمه گلدیکدن سونرا سنین بورجونو وئرهجگم.
اوستاد دفتری بو سؤزلری ائشیتدیکده اؤفکهدن قاققاناق چکیب گولدو. بو گولوشدن قلئیچی مورتوضون دا دوداغی قاچدی:
- اوستاد!.. گول.. گول.. ایندیکی بورجون دورولدو نییه گولمورسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
پول بیریمی "تومن" اولمایاجاق!
دوکتور جئری
آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین، منیم بو قلئیچی مورتوضا بتر پاخیللیغیم گلیر. همیشه مندن بیر آددیم قاباقدادیر...
آخشام چاغی اوروج بایرامینی تبریک دئمک اوچون یولداشلارلا شیخ آغانین حوضورونا یئتیشدیک. نه گؤرسک یاخشیدیر؟ قلئیچی مورتوض بیزدن قاباق آغانین یانیندا اگلشمیشدی!! اوروج-نامازلارینیز قبول اولسون دئدیکدن سونرا سؤز- صؤحبت پول بیریمینین(واحیدینین) دگیشمهسینه چکیلدی.
من فیلسوفجاسینا دئدیم:
- من ریالین تومنه دؤنشمهسیله راضییام آنجاق بئله دوشونورم ایندیکی آغیر ایقتیصادی دورومدا بو ایشین نه تکجه فایداسی یوخدور بلکه مومکوندور یئنی توْرومه ده سبب اولا...
اوتورانلار سؤزلریمی باشلاری ایله دوغرولایاندا قلئیچی مورتوض یئرینده دیکلندی:
- من ده پول بیریمینین دگیشمهسیله راضییام آمما نه تومنه!.. منیم فیکریمجه بیز پول بیریمیمیزه یاخشی بیر آد سئچسک، پولوموز دگرینی ایتیرنده ایسه بیز قازانمیش اولاجاغیق!
بو آنلاشیلماز سؤزلردن هامیمیز چاشدیق. شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- اوغول آچیقلا گؤروم نه دئییرسن؟! نه یاخشی آدی؟!
قلئیچی مورتوض بیرآز اؤزونو ییغیشدیریب آچیقلادی:
- یاخشی آددان آماجیم بودور؛ مثلا بیز پول بیریمینه، "الله"، "سبحان الله" یا " الحمدالله" کیمی گؤزل آدلار سئچسک؛ پول سایاندا آللاهین ذیکرینی دئمیش اولوب اوبیری دونیامیز اوچون ده ثاواب قازانمیش اولاجاغیق. پولوموز دگرینی ایتیردیکجه ده ثاوابلاریمیز آرتاجاقدیر.
بو آچیقلامادان شیخ آغانین گؤزلری یاشاردی، قولونو قلئیچی مورتوضون بوینونا سالیب او اوزونو- بو اوزونو اؤپه- اؤپه دئدی:
- آفرین سنه اوغلوم...آفرین سنه... نه گؤزل فیکیردیر!
سونرا جیبیندن موبایلینی چیخاردیب مرکزی بانکین رئیسینه زنگ ووردو...
دیشیم باغیرساغیمی کسیردی. دوداقلاریمی چئینهیه-چئینهیه اؤز اؤزومه دئدیم:
- نییه بو فیکیر منیم عاغلیما چاتمادی؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
هله هاراسیدیر؟
دوکتور جئری
ایقتیصادی دوروم گونو-گوندن آغیرلاشماغا باشلایینجا ، بیز ترس آوا کندینین آغ ساققاللاری ییغیشیب بیر چؤزوم یولو تاپماق اوچون دونن شیخ آغانین ائوینه گئتدیک. قاپینی دؤیدوکده، قلئیچی مورتوض ائشیگه چیخدی. احوالاتی آنلاتدیق. اوزونتو ایله باشینی آشاغی سالیب دئدی:
- گؤروش مومکون دئییل؛ ددهلیگیم ایندی قونشو کندلرین موشکوللرینه یئتیشمکدهدیر.
یوخ جاوابی ائشیدینجه، قاباقجادان حاضیرلادیغیمیز ایکیجه تراولی چیخاردیب اووجونا باسدیق. گولومسهییب بیزی قوناق اوتاغینا بوراخدی. هاندان-گئجدن شیخ آغا تاپیلیب گلدی. اوستاد دفترینی قاباغا ایتلهدیک. اوستاد شیخ آغانین الینی اؤپدوکدن سونرا عرض ائلهدی:
- آغا! باهالیق بئلیمیزی بوکمکدهدیر، یئیهجک باها، ایچهجک باهادیر. یئمگه چؤرک بئله چتینلیکله تاپا بیلیریک. هله اوستهلیک دؤولت هر شئیه، سویا، برقه، گازا، هاوایا وئرگی باغلاییب، ایدارهلره گئدنده مأمورلار قولاغیمیزی کسمهدن بوراخمیرلار. آروادلاریمیز کبینلرینی ایستهییرلر، اوشاقلاریمیز اوزوموزه قاباریریرلار...
اوستاد دفتری ساییب-ساییب یورولاندا، شیخ آغا اوجا سسله اسنهییب دئدی:
- هله هاراسیدیر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیز نییه آمریکادان قورخموروق؟
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئییردی:
جوغا زنبیل زیگوراتی حاقیندا تاریخی
آراشدیرمالاریمی بوتونلهمک اوچون خوزستانا گئتمیشدیم. شوش شهرینده بیر ماشین
کرایهلهدیم. ماشینین صاحابی جاسم آدلی بوغو بورما، قاشقاباقلی و هئیکللی بیر
عرب ایدی. یولون اورتالاریندا بیردن جاسم اگری-اگری منه باخاراق سوروشدو:
- قورخمورسان تک باشینا منیمله بو چؤلون
اورتاسینا گلمیسن؟!
دوداقلاریمی بوزهرک دئدیم:
- یووو.. قورخمورام!
جاسم قاشلارینی چاتدی:
- نییه قورخمورسان؟!
گولومسهیرک آچیقلادیم:
- آخی سنین نییندن قورخوم!.. اوچ حالدان قیراق
دئییل: یا پوللاریمی الیمدن آلاجاقسان یا باشیما پیس ایش گتیرهجکسن یا دا
اؤلدورهجکسن. بیرینجی حالدا، بونو بیل منیم او قدر ده پولوم یوخدور. ایکینجی
حالدا، دؤولت بیزیم باشیمیزا او قدر اویونلار گتیریب سنین پیس ایش گتیرمهن
اونلارین یانیندا هئچ ساییلیر. اوچونجو حالا گلدیکده، من فیکر ائلهییرم اؤلموشم خبریم یوخدور چونکو نئچه واختدیر نظریمه
گلیر آلتدان نفس آلیرام!
جاسم قاققاناق چکیب گولدو. آرتیق چوغا زنبیله یئتیشمیشدیک.
بیر-ایکی ساعات گزدیکدن سونرا تکرار شوشا قاییتدیق. نه قدر ائلهدیم جاسم مندن
کرایه آلمادی کی آلمادی...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولتین پاخیللیغی
دوکتور جئری
آلتی آی ایدی قونشوموز محمدقولو دوستاقدا ایدی. دونن مورخصلیگه گلمیشدی. بیر قوطو شیرینی آلیب گؤروشونه گئتدیم. اویان بویاندان دانیشاندا سونرا سوروشدوم:
- آغا محمد قولو فوضوللوق اولماسین، سوروشا بیلهرم سیزی نه اوستونده دوستاغا سالیبلار؟
"دوز ایشلهمک اوستونده "- دئیه محمدقولو آرتیردی:
- دؤولت گؤردو؛ منیم چیخارتدیغیم اللی مین تومنلیکلر کاغیذ، رنگ و ضریب امنیتی باخیمیندان اونون چیخارتدیغی اللی مینلیکلردن اوستوندور پاخیللیق ائلهییب منی باسدی دوستاغا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
موشتری اولاق
دوکتور جئری
جومهور باشقانی ترس آوا خالقینین ییغیناجاغیندا، " بیز تورّم-ی 54 فایزدن 45 فایزه یئندیرمیشیک" دئینده جاماعاتین آراسیندان قلئیچی مورتوض قیشقیردی:
- قوربان! بیرآز دا تخفیف وئرین موشتری اولاق!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دؤولت "یارانه"نین پولونو هارادان وئریر؟
دوکتور جئری
دونن آخشام باشی کئفلی ایسکندر قلئیچی مورتوضا زنگ ووردو:
- مورتوض! هارالارداسان؟.. دور گل بیزه.. لیتریاریم یاخشی عاراق الیمه گئچیب...
قلئیچی مورتوض جوشقو ایله:
- بهیم.. خالام ائوده دئییل؟!-دئیه سوروشدو.
کئفلی ایسکندر گولدو:
- خاخاخا..خبرین یوخدور؟ خالان ایکی گوندور مشهده گئدیب!
چوخ چکمهدی، قلئیچی مورتوض اؤزونو خالاسی اریگیله چاتدیردی. قولتوغوندا یئکه بیر خوروز وار ایدی. کئفلی ایسکندر خوروزو گؤرجک گؤزلرینین ایچی گولدو. قاچیب آمباردان مانقالی گتیرینده، قلئیچی مورتوض حؤووضون قیراغیندا خوروزون باشینی کسیب دریسینی سویماغا باشلامیشدی.
دم-دزگاه قورولدوقدا، کئفلی ایسکندر دئدی:
- قوی اوستاد دفترییه ده زنگ ووروم گلسین، اونسوز بوغازیمزدان گئچمز!
قلئیچی مورتوض بیر شئی دئمهدی. یاریم ساعات سونرا اوستاد دفتری ده میزین باشیندا ایدی. کئفلی ایسکندر سلیقه ایله کاباب شیشلرینی تاباقلارا قویوب بارداقلاری دولدوردو.
اوستاد دفتری بارداغینی بیر قیراغا ایتهلهییب دئدی:
- من یوخ!.. محرملیکده ایچینده، ایشیم راست گلمیر؛ بیلدیر ایچدیم، هامییا "سهام عدالت" وئردیلر منه وئرمهدیلر. قورخورام بو ایل ایچیم "یارانه"می کسهلر. دئییرلر دؤولت پوللولارین یارانهسینی کسمک ایستهییر...
بو سؤزلردن کئفلی ایسکندر گولدو:
- بئله ایسه کابابلاردان یئ! من راضی دئییلم یارانهنی کسهلر!
اوستاد دفتری تاباغی قاباغینا چکیب هؤولهسک کابابلاری دیشینه چکه-چکه، " به به! نه یئمهلیدیر..نه لذّتلی دیر.. اللریز آغریماسین ؟" دئینده، قلئیچی مورتوض فیسیلدادی:
- تشکوره گرهک یوخ اوستاد، اؤز مالیز کیمی یئیین!
ائرتهسی گونو، کئفلی ایسکندرله قلئیچی مورتوض تئیمور آغانین قهوهخاناسیندا اوتورب گئچن گونون نئشهسیندن دانیشاندا، اوستاد دفتری قاشقاباقلا ایچری گیردی:
- بیلمیرم دونن هانسی شرفسیز منیم لاری خوروزومو توتوب یئییب؟ قول-قانادینی دا گتیریب موشامبادا قاپیمین آغزینا قویوب؟..
قلئیچی مورتوض بیج-بیج گولدو:
- اوستاد! نییه به یامان دئییرسیز، خبریز یوخدور خوروزو اؤزوز یئییبسیز دا؟!!
اوستاد دفتری چاشیردی:
- نئجه؟!..نئجه؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر