اینقیلاب خاطیرهلریندن: قیرمیزی شورت
دوکتور جئری
" اینقیلابچی اولماق آساندیر؛ اینقلابچی قالماق چتین"
کؤهنه اینقیلابچی خورخه لوئیس اؤرتباسدیریوس
1357 بهمن اینقیلابیندا اؤلکهنین دیگر شهرلریله
بیرگه ترسآوا خالقی دا کوچهلره تؤکولوشوب شاه و شاهلیق علئیهینه تظاهورات ائلهمگه
باشلادیلار. تظاهوراتلاردا جاماعات اللرینده اینقیلاب باشچیلارینین شکیللرینی،
یازیلی پارچالار و پلاکاردلار داشیییرکن بیزیم قلئیچی مورتوض باشقالاریندان
فرقلی اولاراق اوزون بیر چوبوغون باشینا قیرمیزی بیر شورت گئچیردیب گؤستریجیلرین قاباغیندا آیاقلارینی
برکدن یئره تاپدایاراق شوعار وئریردی:
ات آلمیشیق شهره چیخیبدیر
فرحده
قحبه چیخیبدیر!
***
اینقیلابین ظفر چالماسیندان ایکی-اوچ آی سونرا
بعضی وعدهوی و ایقتصادی سببلره گؤره، ائوسیز-ائشیکسیز موستضعف جاماعات شهرلرین
قیراغیندا اؤزللیکه شاهچیلارین موصادیره اولونموش اراضیسینده اؤزلرینه ائو
تیکمگه باشلادیلار. بو خبرلر پایتاختا چاتینجا همن شهرلرین بلدیهلرینه دستور
وئریلدی؛ اؤزباشینالیغین قارشیسینی آلماق اوچون درحال بو ائولر ییخیلسین. ترس آوادا ییخیلان ایلک ائولردن
بیری ده بیزیم قلئیچی مورتوضون ائوی ایدی. لودر چؤمچهسینی دیوارا دایاییب ائوی
یاواش-یاواش شوملاداندا او، ایکی الینی برکدن باشینا تاپداییب قیشقیردی:
پوخ یئمیشم ائی فرح
ایفتیرا دئمیشم ائی فرح!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
نییه اولمور؟!
دوکتور جئری
خاطیرینیزدا اولسا آلتی آی بوندان قاباق، جومهور باشقانی سئچکیلرینین عرفهسینده "آی نه اولار" باشلیقلی یازیمیزدا یازمیشدیق:
جومهور باشقانی آدایلاریندان:
بیرینجیسی دئییر: ائوسیزلر اوچون دؤرد میلیون ائو تیکدیرهجگم.
ایکینجیسی دئییر: آیدا هر نفره دؤرد یوز اللی مین تومن یارانه وئرهجگم.
اوچونجوسو دئییر: من بوتون ایشسیزلری ایش باشینا قویاجاغام .
دؤردونجوسو دئییر: ائولنمک ایستهین جوتلرین هرهسینه 500 میلیون تومن وام وئرهجگم.
بئشینجی دئییر: من ائله بیر ایش گورهجگم، آمریکا گله پوتونوموزو یالایا.
آلتینجیسی دئییر: من اؤلکه ایقتیصادیاتینی اوچ گونون ایچینده چیچکلندیرهجگم.
یئددینجیسی دئییر: من آزادلیق گتیرهجگم.
......
دونن آخشام چاغی یولداشلارلا بو قونودا دانیشیرکن دئدیم:
- او زامان جومهور باشقانی آدایلارینین تبلیغاتلارینی گؤرنده آرزو ائلهدیم کئشکه بوآدایلارین بیری جومهور باشقانی اولا، بیری بیرینجی موعاوین، بیری ایکینجی موعاوین، بیری ایش وزیری، بیری یارانه وزیری بیری...
اوستاد دفتری سؤزومو کسدی:
- هه دوز دئییرسن یادیمدادیر من ده دئدیم: اولسا، آی نه اولار! آنجاق هئچ نه اولمادی!
باشیملا اوستاد دفترینین سؤزلرینی دوغرولایاراق آرتیردیم:
- او زامان بیلسیدیم آللاه منیم آرزومو یئرینه یئتیریب بو آدایلارین بئشی بیردن آرزولادیغیم کیمی مملکندین باشینا گئچهجکلر؛ آرزو سهمیهمی یاندیرماییب باشقا آرزو ائدردیم!
قلئیچی مورتوض بیج-بیج گولدو:
- دوستلار تلسمهیین! بیرآز بو عزیز مسئوللار برکدن زور وئرسهلر، بیرآز دا میلت تحمّول ائلهسه اولار نئجه اولماز!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
شیخ آغانین خورونا توتما حکایهسی
دوکتور جئری
تانری بیر ده او قارا گونلری گتیرمهسین. خورونا خستهلیگینین آت اویناتدیغی، گونده بئش-آلتی یوز اینسانین جانینی آلدیغی گونلر ایدی. بیرگون آرغین-یورغون خستهخانادان ائوه گلیب اؤلومو تختین اوستونه سالمیشدیم. گئجهنین بیرواختی بیردن گؤردوم قاپی گوروپ-گوروپ دؤیولور. "آللاه خئییر ائلهسین" دئیه یئریمدن قالخیب قاپینی آچدیم. قلئیچی مورتوض ایدی. منی گؤرجک ایکی الی ایله باشینا تاپداییب آغلاماغا باشلادی:
- دوکتور! فریادیما چات.. ائویمیز ییخیلدی..
نیگران اولدوم:
- نولوب خویلوخانیما بیر شئیمی اولوب؟!
اؤکوتمه وورا- وورا:
- کئشگه خویلوخانیما بیر شئی اولاردی!.. ددهلیگم..ددهلیگم شیخ آغا اؤلور.. خورونا توتوب... ائویمیز ییخیلدی.. اؤرت باسدیر ماحالی باشسیز قالدی...
پالتارلاریمی گئییب یولا دوشدوک. یاریم ساعات سونرا شیخ آغانین ائوینده ایدیک. شیخ آغا اوتاغین اورتاسیندا اوزانیب خیریلداییردی. قلئیچی مورتوضو گؤرونجه قیشقیردی:
- هانسی جهنمهدهسن؟ اؤلورم.. اؤلورممم.. ترس آوانین دوکتورلاری ایشه یارامادی.. دئمهدیم؛ گئت منه اینگیلیسدن دوکتور گتیر...
قلئیچی مورتوض دئدی:
- دده! تحریملره گؤره اینگیلیسدن دوکتور گتیرمک اولمور.
سونرا بارماغی ایله منی گؤستردی:
- آمما باخ من موشابهینی تاپمشام آدی دا خاریجی دیر!
شیخ آغانین طیب پروندهسینی آلیب تستلری گؤزدن گئچیردیم. خورونا ویروسی آغ جیگرلرینین یوزده دوخسان دوققوزونو بوروموشدو.
قلئیچی مورتوض نیگران-نیگران پیچیلدادی:
- بیر اومود وار؟!
یاواشجا دئدیم:
- بو یوزده (درصد) ایله هر کیمسه اولاسایدی چوخدان اؤلموشدو! آنجاق چوخ اوزولمه من چاراسینا باخاجاغام!
سونرا گئدیب "اؤلورم..اؤلورم" دئین شیخ آغانین قولاغینا بیر ایکی کلمه سؤز پیچیلدادیم.
شیخ آغا سؤزلریمی ائشیدینجه سؤنوک گؤزلرینین ایچی پارلادی...
***
ائرتهسی گونو قلئیچی مورتوض بیر قوطو شیرنی ایله ایشلهدیگیم خستهخانایا گلمیشدی. برکدن الیمی سیخیب دئدی:
- آللاه سیزدن راضی اولسون دوکتور. ددهلیگیم ساغالیب. بوگون هم یئییر، هم ایچیر، هم ده یاتیر. دوغرودان سیز مؤعجیزه ائلهمیشسیز. باشقا دوکتورلارین باهالی-باهالی ایگنه-داواسی ایشه یارامایان یئرده، سیز ایکی کلمه سؤز ایله ددهلیگیمی موعالیجه ائلهدیز.
دوغروسو قلئیچی مورتوضون یئرسیز اؤوگولری (مدحلری) اورگیمه یاتمادی:
- آی قارداش! مؤوضونو چوخ شیشیرتمه! نه مؤعجیزهسی؟ من تکجه شیخ آغانین قولاغینا دئدیم: قورخما پیس آداما هئچ زاد اولماز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یئنی آغالار
دوکتور جئری
دونن آخشام قلئیچی مورتوضون گؤروشونه گئتمیشدیک.
باشی پانسیمانلی یاتاقدا اوزانیب زاریلداییردی. دئدیکلریندن آنلاشیلدی او آلتی آیدیر کندلرینین قیزیل
معدنینده مرکزلی بیر آغایا ایشلهییر. نئچه گون قاباق ایسه دیگر معدنچیلرله دالی
قالمیش آیلیقلارینی ایستهمگه گئتدیکده آغانین قولوچوماقلیلاری تؤکولوشوب
اونلاری دویونجایا قدر دؤیموشلر.
بو احوالاتی ائشیتدیکده گوله-گوله دئدیم:
گئنه رحمت ترس آوانین قدیمکی آغاسینا!
دئییرلر؛ قدیملر ترس آوانین بیر آغاسی
وارایمیش. بیر گون اوغلو اونون یانینا گئدیب دئدی: آتاجان! بیر ایشچی تاپمیشام
اؤزوندن یئییر، اؤزوندن ایچیر، بیزه ایشلهییر. بو سؤزلره آغا باشینی توولاییب دئدی:اوغول! ائله بیر
ایشچی تاپاردین بیز ده اوندان یئییب- ایچردیک!
قلئیچی قارداش! ایندی سؤزوم گلیر بو مرکزلی آغا. سیزدن یئییر، سیزدن ایچیر، هله اوستهلیک سیزی ده دؤیور!!
...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیر نؤمره بؤیوک مانتو
دوکتور جئری
دونن آخشام ائشیتدیک قونشوموز موللا فرضعلی سالدیرییا اوغرایب. بتر نیگران اولدوق. اوستاد دفتری ایله بیر قوطو شیرینی باغلاییب گؤروشونه گئتدیک. یازیق یاتاغا اوزانیب زار-زار زاریلداییردی. اوز-گؤزو قاپ-قارا اولموشدو. بیزی گؤرجک آزجا قالخیب یاسدیغا دیرسکلندی. ال اؤپمهدن سونرا اوستاد دفتری سورشدو:
- آغا! الی سینایدی سیزی کیم بو گونه سالیب؟!
موللا فرضعلی دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- ریا اولماسین بیلمیرم بیلیرسیز یا یوخ، من آللاه خاطیرینه محلّه مچیدینین پئشنامازلیغی ایله یاناشی شکّیات ایدارهسینده ده چالیشیرام. آخشاملار ایسه "ایضافه ثاواب" اوچون کوچه-بازاردا خالقی خوصوصیله خانیملاری "امیربه معروف و نهی از منکر" ائلهییرم. قالابالیق یئرلرده دولاناراق، " باجی توکوزو قویون ایچری"، "قیزیم یاخانی دویمهله"، "ننه جورابینی چک یوخاری توپوغون گؤرسهنیر"، " خانیم قیز گوناهدیر برکدن گولمه"، "بالام، آدام دوداغینی بویاییب ائشیگه چیخماز" دئیه خانیملاری اویاریرام. حاقدان گئچمهیک ده خانیملار دا بو تذکورلریمی موثبت قارشیلاییب تئز اؤزلرینی ییغیشدیریرلار.
موللا فرضعلینین سؤزونو کسدیم:
- آغا! هله بو احوالات ندیر؟!
موللا فرضعلی اورکدن بیر آخ چکهرک آچیقلادی:
- سیراغا گون بازاردا گزیردیم. قاباقدا اوجا بویلو- ائنلی کورکلی بیر آرواد یئهین-یئهین گئدیردی. نفس وورا-وورا آرخادان سسلندیم: آی باجی! آی باجی!.. آرواد گئری دؤنوب اؤفکه ایله "بلی" دئدی. دوغروسو آروادین بو "بلی"سیندن چاشیریب دئدیم: باغیشلایین خانیم! مومکون اولسا بیر نؤمره بؤیوک مانتو گئیهسیز یانلاریز پیرتلاییب ائشیگه!
مارقلا سوروشدوم:
- هه.. سونرا نه اولدو؟!
- نه اولاجاق! گاوورین قیزی باشماغینی چیخاردیب دوشدو جانیما!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوجوزلوق گولمهجهلری
دوکتور جئری
یوخودا گؤررسیز!
شیخ آغا ایله هفتهلیک گؤرشوموزده، قلئیچی مورتوض دئدی:
- آغا!.. دونن گئجه یوخودا گؤردوم مملکندیمیزده هر شئی اوجوزلاشیب. میثال اوچون دویونون چوالی اولموشدور 20 مین تومن، یاغین چللگی 5 مین تومن، اتین کیلوسو 2 مین تومن.. سیزجه بونون تعبیری نمنهدیر؟!
شیخ آغا گولومسوندو:
- تعبیری بودور سیز اوجوزلوغو بیرده یوخودا گؤررسیز!
مملکند هانسی طرفه گئدیر؟
موللا نصرالدین یئنی بیر ائششک آلمیشدی آنجاق اونو - مسئوللارین باهالیغی کونترول ائده بیلمهدیگی کیمی - کونترول ائده بیلمهییب ائششک باش آلیب گئدیردی.
یولدا بیریسی سوروشور:
- موللا بو عجله ایله هارایا گئدیرسن؟
موللا جاواب وئریر:
- ائششگین ایستهدیگی یئره!
سببی نه ایدی؟
دونن کوچهده اوستاد دفترینی گؤردوم. گوله-گوله گئدرکن بیردن اؤکوتمه ووروب آغلاییردی. اؤز-اؤزمه دئدیم یقین کیشینین باشینا هاوا گلیب. بیلهسینه یاخینلاشیب احوالاتی سوروشدوم. مندیلی ایله گؤزونون یاشینی سیله-سیله آچیقلادی:
- مسئوللارین یارانهلری چوخالداجاقلارینی یادیما سالدیقدا سئوینجدن گولورم آنجاق بو ایشین سونوجونا فیکرلشدیکده اورگیم دولوب بیلهمی آغلاماق باسیر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سوزمه اوشاق
دوکتور جئری
دونن ترس آوادا اوشاقلارا قیزیلجا واکسنی ووراجاق ایدیک. اهالی سحر تئزدن ساغلیق ائوینین ائشیگینده صف باغلامیشدی. پنجرهدن باخاندا قلئیچی مورتوضو جمعیتینن آراسیندا گؤردوم. بارماغیملا ایشاره ائلهییب هامیدان قاباق اونو ایچرییه چاغیردیم. قوجاغیندا عؤمرومده گؤرمهدیگیم گؤزل-گؤیچک بیر کؤرپه وار ایدی. کئف-احوالدان سونرا سوروشدوم:
- مورتوض بگ! بو گؤزل بالا نوهندیرمی؟
دیلینی چئینهدی:
- یوووخ جانیم، اؤز اوشاغیمدیر!
بتر شاشیردیم:
- اشی سن آلتمیشی آشیرماقداسان، بو یاشدا اوشاغی نئیلهییردین؟!
باشینی آشاغی سالدی:
ایسلامی شورا مجلیسینین "جمعیتی جاوانلاشدیرما پلانی"نین تصویبی آردینجا دواخانالاردان حامیلهلیگی اؤنلهیین وسایل ییغیشدیریلدی، بیز ده جارهسیزلیکدن کاندوم یئرینه جوراب ایشلتدیک...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایران، مسئوللارین ایکینجی ائوی دیر می؟!
دوکتور جئری
کئچنلرده "شرق" قزئتهسینده ، " ایران، مسئوللارین ایکینجی ائویدیر" باشلیغینی
اوخویاندا "ملا نصرالدین"ین سؤزلری یادیما دوشدو:
موللایا دئدیلر:
موللا! آروادین گزهین دیر!
موللا قطیعیتله بو
سؤزو ردّ ائتدی:
- یوخ! یوخ!
آروادیم گزهین اولسایدی بیزه ده گلردی!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
گئچن یازیلاریمیزین بیرینده یازمیشدیق:
قلئیچی مورتوض زیبیل قابیدان تاپدیغی جین چراغینین یاردیمی ایله موللا فرضعلینین
دامادی اولدوقدان سونرا ترس آوانین والیسی اولاراق سئچیلدی. ایندی ایسه
احوالاتین قالانی...
اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوانین والیسی سئچیلدیکدن سونرا بوتون اؤرت باسدیر ماحالینین خدوم مسئوللاری کیمی گونده دالیجا بیر سؤز چیخاردیردیلار.
بیر گون
دئییردیلر: والینین تکجه ایکی کلاس ساوادی وار!
بیر گون دئییردیلر:
دامادینی اؤزونه موعاوین سئچیب!
بیر گون دئییردیلر: یوز میلیارد ایختیلاس ائلهییب!
بیر گون دئییردیلر: ال آلتی دؤولت اموالینی
ساتیر!
بیر گون دئییردیلر: هاواییدا اؤزونه بیر آدا
آلیب!
بیر گون دئییردیلر: روشوتین فیأتینی یوز مین
تومنه یئندیریب!
بیر گون...
آنجاق دئدی-قودولارین ان پیسی دؤرد-بئش گون
بوندان قاباق یاییلدی:
والی گئجه یاریلاری ترس آوانین آدی بللیسی-
پرستوبانونون ائوینه گئدیر!
بو سؤیلنتی نامیس گؤزتچیلری رئیسینین قولاغینا چاتینجا تئز مؤوضونون آراشدیریلماسینا دایر بویروق وئردی. تأسفله دئییلنلر دوغرویموش کیمی گؤرونوردو. بونون آردینجا، نامیس گؤزتچیلری دونن گئجه یاریسی پرستو بانونون ائوینه بیر سالدیری دوزنلهدی. مأمورلار چتینلیکله قاپینی سیندیریب ایچری گیرینجه ائوده پرستو بانودان باشقا کیمسه یوخویدو آنجاق ائوین آرخا قاپیسی آچیق قالمیشدی! نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی ایکی-اوچ کوچه آشاغیدا قلئیچی مورتوضو تاپدی. سورعتله هارایاسا گئدیردی. بیلهسینه یاخینلاشیب سایغی ایله سوروشدو:
- جناب والی! باغیشلایین سوروشا بیلهرم گئجهنین بو واختیندا
بورالاردا نه قاییریرسیز؟!
قلئیچی مورتوض سرتجه یانیتلادی:
- هئچ! چیخدیم گؤروم شهر امن-آمانلیقدایر یا
یوخ؟
نامیس گؤزتچیلرینین رئیسی گولومسوندو:
- باغیشلایین سوروشا بیلهرم، بو شالوار نمنهدیر
گئیمیسینیز؟!
قلئیچی مورتوض گؤزونون اوجو ایله شالوارینا
باخدی. تلسیکدن گوللو-گوللو بیر تومان گئیمیشدی! اؤزونه آلماییب اؤفکهلندی:
- اولماسا بونو دا بیر سؤز ائلهیین!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایستهییرم دئییم سیز..
دوکتور جئری
شیخ آغانین ترس آوا کندینده اولان گؤزلهنیلمز سفری سیراسیندا کاتتا ایسلام تریبون دالینا گئچیب خوش گلدین ائلهدیکدن سونرا دئدی:
- شیخ آغا! کندیمیزین باشینا گلن بوتون فلاکتلرده سیزی اؤز یانیمیزدا گؤرموشوک...
(خالق فیشقا و چپیک چالدیقدا شیخ آغا گولومسهیهرک باشی ایله خالقدان تشکور ائتدی).
... شیخ آغا! اینیشیل ترس آوایا زلزله گلنده گؤزوموزو آچاندا سیزی باشیمیز اوستونده گؤردوک. بیلدیر ترس آوادا طوفان اولاندا گؤز آچدیقدا گؤزوموز سیزین گؤزونوزه ساتاشدی. بو ایل ایسه بو سئل فلاکتینی باشیمیزا گلدیکده یئنه سیزی قارشیمیزدا گؤروروک. شیخ آغا ایستهییرم دئییم سیز...
بیردن کاتتا ایسلامین سؤزلرینی ترس آوانین دلی سوْووُ قلئیچی مورتوض کسیب قیشقیردی:
- ایستهییرم دئییم سیز نه اوغورسوز آدامسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قلئیچی مورتوض داماد اولدو
دوکتور جئری
ماشینیمین قیریلمیش آیناسینی دَییشدیرمک اوچون تعمیرچییه
گئتمیشدیم. دوکاندا قلئیچی مورتوضو گؤردوم. دوغروسو، تانیشلیق وئرمهسیدی بیلهسینی
تانیمایاجاقدیم. بوسبوتون دَییشمیشدی. قارا گؤزلوک تاخمیشدی. بئش-آلتی میلیون
تومنلیک کوت شالوار گئیمیشدی. یاناقلاری ایسه قیزیل آلما کیمی یانیردی. بوتون ترس
آوالیلار کیمی منیم ده فیکریم پیس یئرلره گئتدی؛ اولمایا مورتوض اوغورلوق ائلهییب؟
اولان دوننهجن بو فلاکت خطینین آلتیندا دونبالاق آشیردی، ایندی نئجه اولدو نئچه
میلیونلوق پالتار گئییر؟!
قلئیچی مورتوض چاشقینلیغیمی گؤرونجه قولومدان
یاپیشیب دوکاندان ائشیگه چکدی:
- دوختور! فیکرین پیس یئرلره گئتمهسین! من
نئچه گوندور داماد اولموشام!
داها بتر شاشیردیم:
- اشی! سنینکی آرواد-اوشاغین وار، تزهشدن نه
داماد اولماسیدیر؟!
گولومسهیهرک آچیقلادی:
- نئچه گون بوندان قاباق ائویمی گئچیندیرمک
اوچون زیبیل قابیلاری آختاراندا عنتیقه بیر چیراغ تاپدیم..
سؤزونو کسدیم:
-حتماً چیراغی ساتیب زنگین اولدون؟!
قاشلارینی یوخاری آتدی:
- یووو.. چیراغی ائوه آپاریب اونو سورتوب
تمیزلهمک ایستهینده بیردن ایچیندن بیر جین چیخدی! دئمه تاپدیغیم چیراغ، جین
چیراغی ایمیش! چیراغدان چیخان جین الینی باغیرینا باسیب
مندن سوروشدو:
-ارباب! هر نه دیلگین وار، دیله یئرینه یئتریم.
قورخا-قورخا دئدیم:
- واللاه بیلمیرم ! تکی ایستهییرم بو فلاکتدن
قورتولام، سیز نه مصلحت گؤروسوز؟
جین بیرآز دوشونوب دئدی:
- سنی شکیّات ایدارهسینین رئیسی -موللا
فرضعلینین دامادی ائلهییرم!
چاش-باش اولدوم:
- موللا فرضعلینین دامادی؟!! آخی منیم آرواد - اوشاغیم وار!
جین گولومسهییب دئدی:
- فلاکتدن قورتولماق ایسهییرسنسه گرهک مسئوللارین
بیرینین دامادی اولاسان. مگر خبرین یوخدور ایندی اؤرت باسدیر ماحالینی دامادلار
دولاندیریرلار؟!
قلئیچی مورتوض الینی چیگنیمه قویوب آرتیردی:
- ایندی نئچه گوندور من موللا فرضعلینین
دامادی اولموشام. ایکی گون سونرا دا منی ترس آوانین والیسی کیمی موعاریفه ائدهجکلر!
قلئیچینین حاقّیندا ائلهدیگیم پیس فیکرلر
اوچون پئشمانلیق دویدوم. سؤزو دییشدیرمک ایستهدیم:
- هله بورادا نه قاییریردین؟
چوخ جیددی دئدی:
- آیناچییا وئرمیشدیم بؤرکومه مینی بوس آیناسی
کیمی ایکی آینا قوراشدیرسین!
بو سؤزدن آز قالمیشدی بوینوز چیخاردیم:
- بو داها نمنه اوچوندور؟!
قلئیچی مورتوض دوداقلارینی چئینه-چئینه دئدی:
- سانکی ائشیتمهمیسن، دئییرلر ماعاریفه مراسیملرینده
دالدان آداما سیلله وورورلار، ایستهییرم منه سیلله وورماق ایستهسهلر آینادا گؤروب
باشیمی اوغورلاییم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قورتولوش یولو،
آلومینیوم ییغماقدان گئچیر!
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی اولان ترسآوا خالقینین
اساس پئشهلری اکینچیلیک ایدی. آنجاق نئچه ایل ایدی نه اکیردیلرسه ایل باشی آیاق
آلتیندا قالیب پولا گئتمیردی. گئتدیکجه فلاکته سوروکلهنن کند اهالیسی سونوندا بو وضعیتدن چیخماق اوچون ییغیشیب ماحالین شیخ
آغاسینین حوضورلارینا گئتدیلر. شیخ آغا ایکی ساعات کسکین دانیشیغی ایله ایچری و
دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- سیز بو ایل یئرآلما اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
خالق سئوینجک
داغیلماق ایستهینده ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا
کندینین یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین
یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
قلئیچی مورتوضون
بو سؤزلرینه خالق گولوشوب داغیلدی.
ترسآوالیلار
او ایل یئرآلما اکدیلر. آنجاق ایل باشی گئنه یئرآلما آیاق آلتدا قالیب پولا گئتمهدی.
بو وضعیتدن داریلان ترسآوالیلار چارهسیز گئنه شیخ آغانین حوضورونا یئتیشدیلر.
شیخ آغا گئنه ایکی ساعات کسکین
دانیشغی ایله ایچری و دیشاری دوشمنلرین آغزینا یوموروق ووردوقدان سونرا دئدی:
- اولماسا سیز بو
ایل سوغان اکین؛ اینشاالله وضعیتیز یاخشی اولار.
گئنه خالق داغیلماق
ایستهینده گئنه ترسآوانین دلیسوْووُ قلئیچی مورتوض کورسونون اوستونه چیخیب قیشقیردی:
- ائی ترسآوا کندینین
یازیق خالقی! سیز ددهلیگیم شیخ آغانین سؤزونه باخمایین. وضعیتیزین یاخشی اولماسینی ایستهییرسیزسه گئدین آلومینیوم ییغین!
بو کز قلئیچی مورتوضون سؤزلرینه خالق گولمهدی
آنجاق گئنه داغیلدی.
ترسآوالیلار او ایلده سوغان اکلدیلر. آنجاق
ایل باشی گئنه سوغان آیاق آلتدا قالمیشدی دا پولا گئتمیردی. بو کره ترس آوالیلار
شیخ آغانین یانینا وارماییب، گئدیب آلومینیوم ییغماغا باشلادیلار. ایل باشی کندین
خرمنلیگینده داغ کیمی آلومینیوم توپلانمیشدی. اهالی ییغیشیب قلئیچی مورتوضون یانینا
گئدیب سوروشدولار:
- سنین سؤزونه باخیب بو ایل آلومینیوم
توپلامیشیق، ایندی دئییرسن بو آلومینیوملاری نئیلهیک؟!
قلئیچی مورتوض گولومسهیبیب دئدی:
- ایندی بو آلومینیوملارلا بیر طیاره دوزلدیب اؤرت
باسدیر ماحالیندان قاچین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ائرمنیستانین حاقّی یوخدور باریشا!
دوکتور جئری
ائوده قالماقدان اورگیمیز شیشمیشدی. دونن آللاه
طرفیندن قدرت موعلّیم هارادانسا تاپیلیب ماشینی ایله بیزی کیچک بیر گزییه آپاردی. یولوموز تورکیه سرحدیندن دوشدو. آذربایجان
طبیعتینین گؤزللیکلرینی دینمز-سؤیلهمز سئیر ائدرکن بیردن اوستاد دفتری بارماغی
ایله داغین اتگیندهکی بیر کندی گؤستهرهرک ماراقلی بیر احوالاتی دانیشدی:
- اسکیلرده بو کندده اسماعیل آغا سیمتقونون
عشیرتی یاشاییردی. کند اهالیسینین پئشهسی ظاهیرده مالدارلیق اولسا دا آرا قاریشاندا (مثلاّ
روسلوق،جیلولوق، کوردلوک کیمی حادیثهلرده) باشقا کندلره باسقین ائدیب
چالدی-چاپدییا ویا خالقین دئییشیجه قاچاقوشلوغا باشلاییردیلار. ائشیتدیگیمه گؤره
شاه زامانی بعضی مسلهلر اوستونده ایران
ایله عراقین آراسیندا کیچیک بیر چاتیشما یاراندی . آنجاق بئش گونون ایچینده ایکی
اؤلکه باریشیب وضعیت ساکینلشدی. دئییرلر: بو حادیثهدن سونرا عشیرتین باشچیسی
ایکی یانچیسی ایله بیرگه شهرده والینین یانینا گئدیب آیاغینی برکدن یئره
تاپدایاراق قیشقیریر: شاهین حاقّی یوخدور باریشا! بو سؤزلردن چاش-باش قالان والی دئییر:
اشی! بو بیر دؤولت ایشیدیر، سیزه نه ربطی وار شاه باریشیر
یا ساواشیر؟! بو یانیتدان عشیرتین باشچیسی یئنه آیاغینی یئره تاپداییب دئییر:
نئجه بیزه ربطی یوخدور، اگر شاه باریشسا اوندا بیز نئجه قاچاقوشلوق ائلهیک؟!
بو احوالاتا هامیمیز برکدن گولدوک. دانیشیق سورهسینده،
قدرت موعلّیم ماشینی کندده ساری سورموشدو. کند داغلیب آرتیق کیمسه اوندا
یاشامیردی. اوستاد دفتریدن سوروشدوم:
- اوستاد! گؤرهسن کندین اهالیسی ایندی
هارادادیرلار؟
اوستاد دفتری گولومسوندو:
- هارادا اولاجاقلار؟ تهراندا دؤولت آپارتینا
یئرلشیب گونده-گونده آیاقلارینی یئره تاپداییب قیشقیریرلار: ائرمنیستانین حاقی
یوخدور باریشا!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یئنی اوغرولار
دوکتور جئری
گیزلی مأمورلار اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسینا خبر گتیریرلر:
- یئنی تعیین اولونموش مسئوللار اوغورلوق فیکریندهدیرلر، نئیلهیک؟ اونلاری توتوقلایاق می؟
شیخ آغا دئییر:
- هله ال ساغلایین، بیر شئی تاپسالار توتوب اللریندن آلاریق!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
طالیبان گولمهجهلری
دوکتور جئری
قورخو!
اوستاد دفتریدن سوروشدوم:
- طالیبانین باشچیسینین آدی نمنهدیر؟
- هیبت الله!
- دوغرودان هیبت الله دیر یوخسا ایستهییر خالقی قورخودا؟!
تاریخ تکرار اولور
یئنی حؤکومتین قرارلارینی بیلدیرمک اوچون طالیبان طرفیندن بیر جارچی کابیله گؤندهریلیر. جارچی شهرین مرکزینده اوجا بیر یئره چیخیب قیشقیریر:
- آییی..جاماعات! صاباح دئمهیین: ائشیتمهدیک، بیلمهدیک! بوگوندن اعتباراً: ساققال قیرخدیرماق قاداغان! قادینلارین ائشیگه چیخماسی قاداغان! قیزلارین مدرسهیه گئتمهسی قاداغان! سینما قاداغان! تیاتر قاداغان! موسیقی قاداغان!....
نقسی کسیلین جارچی دوشونور گرهک چوخ شئیلری دئیه؛ قیسا کسیر:
- اوزون سؤزون قیساسی، قاییتدیق اولدوق ییرمی ایل قاباقکی کیمی!
طالیبان بیزدن عاغیللیدیر!
اوستاد دفترییه دئییرم:
- ائشیتمیشسن کئچمیش میلّت وکیلی علی مطهری دئییب: طالیبان بیزدن عاغیللیدیر؟!
گولور:
- عاغیللی اولماسایدی، سئچدیگی مسئوللاری، میلیاردلار تومن سئچکیلره خرجلهیهرک بیرده میلّته سئچدیرردی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر