ایقتیصادیاتیمیزین احوالاتی
دوکتور جئری
آتالاریمیز دئییبلر: تانری دمیر قاپینی باغلاسا، آلتین قاپینی آچار. دوغرودان دا بئلهدیر! تحریملر باشلایاندا، قلئیچی مورتوض ایشینی الدن وئردیسه ده عوضینده ترسآوانین آدلی-سانلی عایلهلریندن ساییلان موللا فرضعلینین قیزی حاجیه خویلو خانیملا ائولهنه بیلدی.
نئچه ایل ایدی قلئیچی مورتوض، ددهلیگی شیخ آغانین ایسماریشی ایله توپ فابریکاسیندا چالیشماقدا ایدی. گؤزه گلیم ده آیلیق آلیردی. کئچنلرده فابریکانین باشقانی قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیریب ایشدن بوراخیلدیغینی بیلدیرهرک آرتیردی:
- اوغلوم! دوزدور بیز یئل باخیمیندان اؤلکهده خودکفالیق درجهسینه یئتیشمیشک، آنجاق دیشاریدان گلن توپ دریسینین تحریم اولدوغونا گؤره فابریکانی باغلاماق زوروندا قالمیشیق!
قلئیچی اوزگون-اوزگون ایش یئریندن چیخیب اؤزونو ددهلیگینین ائوینه چاتدیردی. ایچرییه گیرنده ددهلیگی، موللا فرضعلینی یولا سالماقدا ایدی. قوناق گئدهلی، قلئیچی مورتوض ایشسیز اولدوغونو آچیقلادی. ددهلیگی بیرآز دوشوندوکدن سونرا دئدی:
- ایستهییرسن موللا فرضعلینین قیزینی سنه آلیم؟!
قلئیچی مورتوضون دویونلنمیش قاش-قاباغی آچیلدی:
- آخی منیم هله ایش-گوجوم یوخدور!
شیخ آغا گولومسوندو:
- موللا فرضعلی ایله قوهوم اولسان ایش ده تاپیلار. سن فیکر ائلهییرسن او قویار بیریجیک کورهکنی ایشسیز قالسین؟!
قلئیچی مورتوض، موللا فرضعلینین قیزی خویلو خانیمی بئش-آلتی یول مچیده گئدنده، مرثیهدن قاییداندا، گؤستریلرده قول سیلکهلهینده گؤرموشدو. خویلو خانیمین بیرآز یاشی گئچسه ده بویلو-بوخونلو بیر قادین ایدی. همیشه چارشافا بورونسه ده، یئریینده گؤزل اندامینین آلچاق-اوجالاری تیترهییردی. بو تیترهیشلر، هر گؤروشده قلئیچی مورتوضون اورگینی ده تیترتمیشدی!
قلئیچی مورتوض اوتانجاقدان باشینی آشاغی سالیب، "نه بیلیم؟!" دئیهرک راضیلیغینی بیلدیردی.
***
دوگون گؤزلندیگیندن تئزراق باش توتدو. کبین کسیلندن سونرا قلئیچی مورتوض، ددهلیگی شیخ آغانین ائویندن موللا فرضعلینین ائوینه داشیناراق ائو اوغلو اولدو.
توی گئجهسی،ائل-طایفا خانیملاری سالام-صلوات ایله بیگ-گلینی گردگه اؤتوردولر. اوتاقدا بالاجا بیر چیراغ یانیردی. قلئیچی مورتوض ایله خویلو خانیم یاناشی گئدیب تختین اوستونده سسسیز-سمیرسیز اگلشدیلر. بیرآزدان قلئیچی مورتوض، خویلو خانیم اوزنه گولومسهیهرک کوتونو اگیندن چیخارتدی. خویلو خانیم دا گلینلیگینی چیخارتدی. قلئیچی مورتوض ال آتیب جورابلارینی چیخارداندا، خویلو خانیم ساچلارینی چیخاردیب آسمایا آسدی. قلئیچی مورتوض شاشقین-شاشقین گلینین پیریلدایان باشینا باخا-باخا، خویلو خانیم ساغ گؤزو ایله سول قولاغینی چیخاردیب ماسانین اوستونه بوراخدی. آردیجا ایسه، دیشلرینی چیخاردیب سو بارداغینا سالاراق مورتوضون شالوارینا ایشمار ائلهدی. قلئیچی مورتوض شالوارینی سیییرینده، خویلو خانیم یانچاغینی آچیب تختین آلتینا آتدی، سونرا ال آتیب دوشلوگونو آچدی؛ ایکی بالاجا توپ یئره دیغیرلاندی!
قلئیچی مورتوض توپلاری گؤردوکده تلهسیک قاپییا ساری قاچدی.
خویلو خانیم نیگران اولدو:
- مورتوضجیغیم! هارا گئدیرسن؟!!
قلئیچی مورتوض نفس وورا-وورا فیسیلدادی:
- هئچ! یادیمدان چیخیب، دستگاهیم ددهلیگیمگیلده قالیب، گئدیرم اونو گتیرم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آدام نئچه ایل یاشاسا یاخشیدیر؟!
دوکتور جئری
بو گون، کندیمیزین سئویملی اوغلو- حسن آغانین دونیادان کؤچمهسیندن سارسیلدیم. اؤنجه بو قارا خبره اینانماق ایستهمیردیم؛ آخی، دونن قهوهخانا دئییب-گولوردو! آنجاق اؤزومو مزارلیغا چاتدیراندا، ننه، باجیلارینین آغلاشما-چیغیرشما سسینی ائشیدنده، مئییت نامازیندا، شیخ آغانین آللاهو اکبر صداسی یوکسلنده، بو آجی گئرچکی اینانماغا زورلاندیم. یاریم ساعات ایچینده حسن توپراغا تاپشیریلدی، سانکی نه دونیایا گلمیشدی، نه ده دونیادان گئدهجکدی!..
حاییفلانا-حاییفلانا رحمتلیگین ائوینه قاییتدیق. اوزاقدان-یاخیندان باش ساغلیغی وئرمگه گلیردیلر. هامی دا چاش-باش! گون اورتا چاغی گلیب-گئدنلرین سایی آزالدی. ناهار واختی، تکجه بئش-اون نفر یاخین قوهوم- قونشو قالمیشدی. حسن آغانین گؤزلهنیلمز، آیین-شایین اؤلومو سؤزو-صؤحبتی اینسانین نئچه ایل عؤمور سوروب یاشاماسینا گتیریب چیخارتدی. هره بیر سؤز دئییردی. سیرا کئفلی ایسکندر گلینجه یئرینده دیکلهنیب:
- آدام نه گنج یاشلاردا دونیاسینی دگیشدیرمهلیدیر قوهوم-قونشو اوزلسون، نه ده چوخ عؤمور سورمهلیدیر هامی الیندن بیخیب بئزار اولسون!- دئیه باشی ایله شیخ آغانین گؤستردی:
- منجه، آدام ائله شیخ آغانین یاشیندا اؤلسه یاخشیدیر!
سونوش:
بو یازینین شادلیغینی رحمتلیک حسن.ظ گؤزل روحونا تقدیم ائدیرم. یئری جنت اولسون
جومعه آخشامی1397.8.17
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نییه بیزه اینانمیرلار؟!
دوکتور جئری
ائله بیل دونن ایدی؛ عسگرلیک خیدمتینی تزه بیتیرمیشدیم. بیر گون ایش دالیجا بازاری الک-ولک ائلهینده، اسکی قونشوموز رحمتلیک عبدیله توش گلدیم. اؤپوش-گؤروشدن سونرا ایشسیزلیگیمی آنلادی:
- ایستهسن گل بیرگه ایشلهیک.- دئدی.
سئوینجله:
-نه ایشی؟!-دئیه سوروشدوم.
- عقرب ایشی- دئدی.
شاشیردیغیمی گؤرونجه آرتیردی:
- دوکتور ژورانی تانیبیرسان؟
ژورا دیش دوکتورو ایدی. باشیملا هه دئدیم.
عبدیل آچیقلادی:
- دوکتور عقرب آلیر. دئییرلر؛ عقربلرین آغیسیندان(زهریندن) دیش کئییتمه درمانی دوزلدیر. قارا عقربلری یوزه، ساری عقربلری ایسه اللی تومنه گؤتورور. من اوچ-دؤرد گوندور عقرب اوولاماغا گئدیرم. نئجه اولسا فهله حاققی چیخیر..
- هله عقربلری هارادان تاپیرسان؟!
- عقرب چوخراق خارابا یئرلرده اولار، شهرده ده نه بول خارابا ائو!
***
ائرتهسی گوندن، عبدیله قوشولوب عقرب اوولاماغا گئتدیم. ایشلر یاخشی گئدیردی. گونده بئش-اون عقرب اوولایاراق خرجیمی چیخاردیردیم.
بیر گون عقرب اوووندان قاییداندا عبدیل اوزگون-اوزگون دئدی:
- بئله اولماز!!
- نئجه یعنی بئله اولماز؟!
- توتدوغوموز عقربلرین یاریدان چوخو ساریدیر؛ هئچ بیلیرسن گونده نئچه تومن ضرر ائلهییریک؟!!
برکدن گولدوم:
- ضرر؟!!
-....
مطبین عوضیه عبدیل منی ائولرینه چکدی. یاریم ساعاتدان، گؤزلریمه اینانا بیلمیردیم. عبدیل سوبانین هیسی ایله ساری عقربلری ائله بویامیشدی، قارا عقربلردن سئچمک اولموردو! او آخشام عقربلری پول ائلهیندن سونرا اؤِزوموزو چیلووکابابا قوناق ائلهدیک!
ایکی گون سونرا، عقرب شوشهلرینی ماسانین اوستونه قویاندا دوکتور ژورا بیر قارا عقربلره، بیر بیزه باخیب دئدی:
- موسولمانلار! بوندان بئله سیزین عقربلریز قارا دا اولسا اللی تومنه آلاجاغام!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
وصیت
دوکتور جئری
شیخ آغا اؤلوم یاتاغینا دوشموشدو. آروادینی یانینا چاغیریب وصیت ائلهییر:
- آرواد! سندن ایستهییرم، مندن سونرا دول قالماییب اره گئدهسن.
آرواد سیزلاییر:
- باش اوسته!
- منی سئودیگین قدر اونو دا سئوهسن.
آرواد اؤکوتمه وورور:
- باش اوسته!
- پالتارلارینی یویاسان.
آرواد دیزلرینه تاپداییر:
- باش اوسته!
- سحر ایشه گئدنده بیلهسینی یولا سالاسان.
آرواد اوزونو چیرماقلاییر:
- باش اوسته!
- ناهار ائوه گلنده بیلهسینه کوفته-شوربا پیشیرهسن.
آرواد باشینی توولاییر:
- او، کوفته-شوربا سئومز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسئوللارین گؤزلری
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئییردی؛ مدرسهنین دفترینده اوتورموشدوم. بیر کیشی تلَسیک ایچری گیردی:
- منیم یئتیمیمی چاغیرین گلسین!
گولومسهیهرک سوروشدوم:
- آغازادهنین آدی نمنهدیر؟
اوشاغین آدینی دئدیکده، یئنه سوروشدوم:
- هانسی کیلاسدا اوخویور؟
کیشی بیر گؤزونو قییاراق دئدی:
- بیر گؤزومه سککیزده اوخویور، بیر گؤزومه ده دوققوزدا!!
سککیزینجی ، دوققوزونجو صینیفلرین سییاهیسینا باخدیم، اوشاغین آدینی تاپا بیلمهدیم.
- آرخایینسیز، آغازاده بو مدرسهده اوخویور؟!
کیشی یئنه گؤزونو قییدی:
- بیر گؤزومه بو مدرسهده اوخویور، بیر گؤزومه ده بو کوچه باشینداکی مدرسهده!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیل کؤرپو
دوکتور جئری
قیام-قیامت اولموشدو. قیل کؤرپونون گیرهجگی قالابالیق ایدی. کؤرپو ملگینین
گؤستریشی ایله جاماعات یاواش-یاواش کؤرپودن گئچمکده ایدی. کؤرپو اوستونده، کیمیلرینین
آیاغی بودرهییب جهنمه دوشور، کیمیلری ایسه گئچیب جنته آیاق باسیردیلار. سیرا،
ترسآوا کندینین بؤیوک باشلارینا چاتدی. باشدا کئفلی ایسکندر اولماقلا، دوکتور
جئری، کل اوغلان، قلئیچی مورتوض دایانمیشدی. قلئیچی مورتوض، ددهلیگی شیخ آغانین
الیندن یاپیشمیشدی. کؤرپونون ملگی، رنگ-روفلاری قاچیمیش، دیریم-دیریم تیترهین ترس
آوالیلاری گؤزدن گئچیرنده سوروشدو:
- سیز ترس آوالیسیز؟!!
ترس آوالیلار، دیقّتله ملگین اوزونه باخدیلار. بیردن گؤزلرینین ایچی گولدو. کؤرپونون
ملگی تانیش ایدی. کئفلی ایسکندر جوشقولاندی:
- اده سن...
ملک تئز بارماغینی دوداقلارینا باسدی:
- سوسسس...
کل اوغلان اوزونتو ایله سوروشدو:
- اؤزون بیلیرسن بیزیم اوزوموز قارا، کؤرپونو گئچمگه اومودوموز یوخدور. بیزه
بیر یاردیم ائده بیلرسن؟!
کؤرپونون ملگی بیر آز دوشونجهیه دالدیقدان سونرا:
- کؤرپودن گئچنده، سیزی گوناها باتیرمیش نسنهنی آشاغی آتساز گئچه
بیلرسیز!-دئیه یانیت وئردی.
باشدا، کئفلی ایسکندر چاغیر شوشهسینی جهنّمین آلاولاری ایچینه آتاراق قیل
کؤرپودن گئچدی. آردیجا، دوکتور جئری جراحلیق کیفینی آشاغییا تولازلادی. سونرا کل
اوغلان، شئعیر دفترینی بوراخدی. بو اوچو جنتهده بیر-بیرینی قوجاقلاییب سئوینجدن
آغلاشارکن، قلئیچی مورتوض گوله-گوله بونلارا یاخینلاشدی. هامی شاشیردی. کل اوغلان
اؤزونو ساخلایا بیلمهدی:
- اولان! سن مین بیر گوناه ایشلهمیسن، نفت دکلی اوغورلامیسان،
میلیارد-میلیارد پول آشیرمیسان، تون-تون قیزیل اویان-بویان ائلهمیسن، قاچاقچیلیق
یاپمیسان ، سیم-سانجاق ایشینده اولموسان،
عاراق-شاراب ساتمیسان، عفت ائوی آچمیسان،خالقین بترینی باشینا چئویرمیسن،
سن نئجه کؤرپونو گئچه بیلدین؟!!
قلئیچی مورتوض قاققاناق چکیب گولدو:
- من ددهلیگیمی آشاغییا ایتهلهدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
تحریم یوخسا اؤلوم؟!
دوکتور جئری
تحریملر باشلایاندان، ایقتیصادی دوروموموز آغیرلاشیب چتینلیکله باشیمیزی دولاندیرا بیلیردیک. بیر گون قلئیچی مورتوض منی بیر قیراغا چکهرک،" ایستهییرسن اؤزونو بو فلاکتدن قورتاراسان؟" دئیه سوروشدو. سئوینجک،"چیخیش یولو اولسا، نییه ایستهمیرم!"دئدیم. الینی چیگنیمه قویوب دوز گؤزلریمین ایچینه باخاراق، "گل اؤلکهدن قاچاق یوخسا قیتلیق گلسه، باشدا سنین کیمی، منیم کیمی السیز-آیاقسیزلار اؤلهجکدیر" دئدی. اونون اؤنرگهسینه قارشی چیخسامدا، آوروپادا چکهجگیمیز کئفلردن دانیشاندا قوللاریم یانیما دوشدو. او، سؤزلرینین آردیندا آرتیردی: "آدام قاچاقچیلاری ایله دانیشمیشام. اونلار، بیزی بیر گمینین آمباریندا گیزلهدیب آوروپایا آپاراجاقلار".
اوچ گون سونرا، قاش قارالاندا لیماندا قلئیچی مورتوضون یولونو گؤزلهییردیم. هاندان-گئجدن تاپلیب گلدی. یانیندا ددهلیگی شیخ آغانی دا گتیرمیشدی! یاواشجا قولاغینا پیچیلدادیم:" بونو نمنهیه گتیرمیسن؟". آجیقلی-آجیقلی، "من ددهلیکسیز بیر یئره گئتمهرم!"دئدی. بیر ساعاتدان قاچاقچیلار دا گلیب چیخدیلار. بیزی قاییقلا بیر قوجامان گمییه گؤتوردولر. یئددی-سککیز گون امن-آمانلیق ایچینده یولچولوغوموز سوردو آنجاق بیر گون بیردن-بیره گمی چالخالانماغا باشلادی. یوخاریدان چیغیر-باغیر سسلری ائشیدیلیردی. سانکی فیرتانا اولموشدو. گمی بیرده چالخالاناندا، آراسیندا گیزلندیگیمیز یوکلر اوزهریمیزه چؤکدو.
گؤزلریمیزی آچدیغیمیزدا اؤزوموزو بیر آدادا گؤردوک. ساحیلین قوملاری اوستونه سرهلنمیش دورومدایدیق. آیاغا قالخدیق. یان-یؤرهده بیزدن باشقا کیمسه گؤرونموردو. شیخ آغا اللرینی گؤیه قووزاییب،"آللاه بیزه رحم ائلهییب. ائلهبیل تکجه بیز قورتولموشوق."دئدی. قلئیچی مورتوض بارماغی ایله اوزاغی گؤستهرهرک،"اورادا بیر مئشهلیک وار. گئدک اورایا. بلکه بیزه یاردیمجی اولان بیری تاپیلا."دئدی. آرغین-یورغون، آج-سوسوز اؤزوموزو مئشهلیگه چاتدیردیق. مئشهده کیمسه یوخ ایدی. تکجه قورد-قوش سسی ائشیدیلیردی. ایستهدیم دئییم،"ائلهبیل آدا بوشدور" دئیه بیلمهدیم. آغاجلارین باشیندان سککیز-دوققوز لوت کیشی باشیمیزا تؤکولوشوب جیدالارینی اورک-بؤیرهگیمیزه دایادیلار. آدا، وحشی آداملارین آداسی ایدی. وحشیلر هلهله ایله بیزی قبیله بؤیوگونون یانینا آپاردیلار. باشچی، هئیوهره بیر کیشی ایدی. بئلینه باغلادیغی اوت-علفدن باشقا اگنینده بیر گئییم یوخ ایدی. بیزی باشدان آیاغا سوزه-سوزه دئدی:
- گؤرونور اویغار بیر اینسانلارسیز! سیز بیلمیرسیز اؤزگهلرین تورپاغینی باسماق اولماز.
من الیمی دؤشومه باسیب سالام وئرهرک دئدیم:
- دوغرو بویورورسوز قوربان. بیزیم ایکی مین بئش یوز ایللیک اویغارلیغیمیز وار. بیز چوخ فرهنگلی بیر اینسانلاریق آنجاق بیز سیزین تورپاقلاریزی باسماق ایستهمهمیشک. تکجه گمیمیز باتیب دا ایستهمهدن بورایا دوشموشوک. سیزدن ریجا ائدیریک بیزه یاردیم ائدهسیز بو آدادان گئدک.
قبیله باشچیسی قاققاناق چکیب گولدو:
- بیزیم آدایا ایذینسیز آیاق باسان موطلق جزالاندیریلمالیدیر. آنجاق سیز اویغار، قاناجاقلی بیر اینسانلار اولدوغوز اوچون جزانی سئچمکده آزادسیز.
یالوار- یاخارا باشلادیم:
- قوربان باشقا بیر یولو یوخدور؟!
قبیله باشچیسی اؤفکهلندی:
- یوخ!..
چارهسیز قالاراق دئدیم:
- قوربان! هله جزالاریز نمنهدیر؟
قبیله باشچیسی گولومسوندو:
- تحریم و اؤلوم. هانسینی ایستهییرسیز سئچین.
قلئیچی مورتوض اورتایا آتیلدی:
- من تحریمی سئچیرم. بیز تحریمه اؤیرشمیشیک.
قبیله باشچیسی ایکی بوینو یوغون کیشییه ایشمار ائلهدی. کیشلر قلئیچی مورتوضون قوللاریندان یاپیشیب مئیدانین اورتاسینا آپاردیلار. یوزلر وحشی آدام میدانین چئورهسینه ییغیشیب باخیردیلار. کیشیلرین بیری وحشیلیکله ال آتیب قلئیچینین شالوارینی آیاغیندان چیخارتدی. اوبیریسی ایسه..
شیخ آغا دؤزه بیلمهدی:
- سیزکی بونون باشینا پیس ایش گتیریرسیز؟!- دئیه قیشقیردی.
قبیله باشچیسی گولدو:
- بیز بونا تحریم ائلهمک دئییریک، سیز نه دئییرسیز؟!
بو دانیشقلاردا ایدی. قلئیچی گلیب یانیمیزدا دایاندی. پؤرتموشدو. قبیله باشچیسی اوزونو منه توتدو.
- سن هانسینی سئچیرسن؟
تکلیفیمی بیلمک اوچون شیخ آغایا باخدیم. گؤزونو آغارتدی. بیرآز دوشوندوکدن سونرا دئدیم:
- اؤلمهیهجگم کی!..منی ده تحریم ائلهیین!
بیرآزدان منده پؤرتولموش حالدا گلیب قلئیچی مورتوضون یانیندا دایاندیم. سیرا شیخ آغایا یئتیشمیشدی. قبیله باشچیسی یئنه سوروشدو:
- سیز هانسینی سئچیرسیز؟!
شیخ آغا دؤشونو قاباغا وئرهرک قیشقیردی:
- من شرفلی اؤلومو، بو رذالته، آلچاقلیغا ترجیح وئریرم. اؤلدورون منی...
قلئیچی مورتوض، "شیخ آغا!.."دئیه باغیراراق هؤنکور-هؤنکور آغلاماغا باشلادی. گؤزلریم آجیشدی. اوتانجیمدان باشیمی آشاغی سالدیم. قبیلهنین باشچیسی بو کز دؤرد-بئش دئو کیشییه گؤز ائلهیهرک بویروق وئردی:
- شیخ آغانی اؤلونجهیه قدر تحریم ائلهیین.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
باهالیغین فایداسی
دوکتور
جئری
خانیم موعللیم کیلاسدا صوبحانهنین فایدالاری حاققیندا اوشاقلارا
دانیشیردی:
- گول بالالاریم!.. صوبحانه یئمهمیشدن مدرسهیه گلمهیین. بیر دورمک
پنیر-چؤرک یئییب اوستوندن ده بیر ایستیکان چای ایچسهنیز، هم یاخشی درس اوخویا
بیلرسینیز همی ده بدنیز ساغلام اولار...
بالاجا یاشار آیاغا قالخدی:
- خانیم موعللیم منیم بدنیم هامیدان بتر
ساغلامدیر!
خانیم موعللیم گولومسهدی:
- حتماً همیشه مدرسهیه گلنده صوبحانه
یئییرسن؟
بالاجا یاشار باشی "هه" دئیهرک آرتیردی:
- خانیم موعللیم! بیز سحره، ناهارا، شاما صوبحانه
یئییریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گؤزلربمیز نییه قارالیر؟
دوکتور جئری
یایین سون گونو، اوستاد دفتری مطبه گلدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا قارشیمدا اوتوروب سؤزه باشلادی:
- دوکتور! کئفیم خوش دئییل، نئچه گوندور گؤزلریم قارالیر!
ال چیراغینی گؤزلرینه سالدیم:
- دئمک سنین ده گؤزلرین قارالماغا باشلاییب؟! اوچ دؤرد گون بوندان قاباق دوستلاردان بهبود ائلچیبگ،قودرت موعللیم، گرگرلی آراز ده گلمیشدیلر!
تدیرگین اولدو:
- اولمایا بو بیر سالقیندیر؟ دوا-درمانی وارمی؟!..
اوزونتو ایله باشیمی توولادیم:
- دوا-درمانی بیزیم الیمیزده دئییل!
اؤفکهلندی:
- اولمایا بونودا آمریکا تحریم ائلهییب؟!
یئریمدن قالخیب اوتاقدا وار-گل ائدهرک دئدیم:
- یوخ..یوخ.. بو قونودا آمریکانین گوناهی یوخدور!
بیرآز یوموشالدی:
- هله گؤزلریمیزین قارالماسینین عیللتی ندیر؟!
دریندن بیر سولوق آلدیم:
- عیللتی مدرسهدیر!
شاشیردی:
- مدرسه؟!!
آچیقلاماق ایستهدیگیمده بیردن گؤزلریم قارالدی، آز قالدی ییخیلام. قیشقیردیم:
- اوستاد منی توت، گؤزلریم قارالدی!
جلد قولتوغوما گیریب منی اوتوراجاغین اوستونده اوتورتدوردو. هاندان-گئجدن گؤزلریم اطرافی سئچدی:
- اوستاد! قیرخ ایلدیر گؤزلریمیزی تیکمیشیک مدرسهلرده آنادیلیمیز اوخوتدورولوسون، بونجا ایلده گؤز قارالمازمی؟!
....
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
لبیک
دوکتور جئری
روایتلرده بئله گلیب:
قاصیدلر، امام حسین(ع)-ین "هَل مِن ناصِراً یَنصُرُنی؟" هارایینی، اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسینا چاتدیرینجا، او "لبیک" دئیهرک خالقی باشینا توپلادی:
- صاباح تئزدن اؤکوز آرابالارینی قوشون امامیمیزین یاردیمینا قوشاجاغیق!
گئجه شیخ آغانین آروادی سوروشدو:
- یا شیخ! آت- دوه اولان یئرده سیز نییه امامین یاردیمینا اؤکوز آرابالاری ایله گئتمک ایستهییرسیز، قورخورام گئج یئتیشهسیز؟!
شیخ آغا ساققالینی تومارلایاراق دئدی:
- بیز گئج یئتیشینده، امام(ع) ساواشی قازانمیشسا، اونون یانیندا اوزوموز آغ اولاجاق، عکس تقدیرده تکلیف بوینوموزدان گؤتورولموش اولاجاق!
بنزهر یازیلار:
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خوش خبر، پیس خبر
دوکتور جئری
نوه ائوه قاییدینجا، دوغرو بؤیوک باباسینین اوتاغینا گئتدی.
- بؤیوک بابا! ایکی خبریم وار؛ بیری خوش، بیری پیس. قاباقجا هانسی دئییم؟!
بؤیوک بابا گولومسوندو:
- خوش خبری دئ گؤرهک!
نوه جوشقولاندی:
- سوپر مارکئتده جومهور باشقانینی گؤردوم!
- یوخ بابا!.. خوش حالینا اولسون! هله، پیس خبرین ندیر؟!
نوه باشینی آشاغی سالدی:
- تاپشیرمیشدین "ایزی لایف" آلیم ها!!... سون بستهنی او آلدی..
ایزی لایف: قوجالار پوشکی
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آفتافا اوغروسو
دوکتور جئری
ائشیدیگیمیزه گؤره، قلئیچی مورتوضو آٰفتافا اوغورولوغو اوچون یاخالامیشدیلار.
اوستاد دفتری اوزگون-اوزگون دئدی:
- آسماسالار، ییرمی- اوتوز ایل تورمهده یاتاجاق!
دیللندیم:
- میلیاردی ایختیلاس ائلهمهییب کی، آسالار، کسهلر، تورمهیه باسالار..
اوستاد دفتری باشینی توولایا-توولایا دیزینه تاپدادی:
- کئشگه میلیارد-میلیارد ایختیلاس ائلهیردی، کئشگه بانک چاپاردی!
بو دانیشیقلاردا ایدیک، قلئیچی مورتوض هارادانسا تاپیلیب گلدی.
شاشیردیق:
- سنی بوراخدیلار؟!!-دئیه ایکیمیز بیردن سسلندیک.
قلئیچی مورتوض گولومسوندو:
- بو گون سوچسوزلوغومو آنلاییب سالام-صلوات ایله منی آزاد ائلهدیلر!
اوستاد دفتری تومدو:
- سن مگر آفتافا اوغولامامیشدین؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئدی.
- اولا بیلمز؛ بو قانونلارین ترسینهدیر! آفتافا اوغروسونو بو تئزلیکده بوراخمازلار!
قلئیچی مورتوض قاققاناق چکیب گولدو:
- بابا! اوغورلادیغیم آفتافا او آفتافالاردان دئییل!.. من خزانهدن کوروش(XL)-ین قیزیل آفتافاسینی اوغورلامیشدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسئوللار اولماسایدی...
دوکتور جئری
قیرخ گونه یاخین ایدی خویلو خانیم، قلئیچی مورتوضو تحریمات ائلهییب اوزونه باخمیردی. قلئیچی مورتوض اؤنجهلری، اؤزونو بیر شئی اولمامیش کیمی گؤسترمگه چالیشسادا، گونو-گوندن آرتان ایچ فیشارین سونوجوندا، خالاسی اری- کئفلی ایسکندری آراچیلیق ائلهمگه قوناق چاغیردی. کئفلی ایسکندر ار-آروادی اوز-اوزه اوتورتدوروب درد-چورلاریندان سوروشاندا، خویلو خانیم چادیراسینین اوجونو دییشینده توتاراق اؤفکهلی-اؤفکهلی دئدی:
- ایسکندر قارداش! ائوه خرجلیک وئرمیر. دئینده بونو آل- اونو آل؛ بو قولاغیندان آلیب او بیری قولاغیندان اؤتورور...
کئفلی ایسکندر أیری-أیری قلئیچی مورتوضون اوزونه باخدی:
- دوغرو دئییر؟!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- گلیریم آزدیر خالا اری.. من نئجه ائلهییم؟!!
کئفلی ایسکندر یاواشجا سوروشدو:
- گلیرین نئچهدیر؟
- یارانهلی-مارانهلی بیر میلیون تومن.
- بیرررر میلیون تومنننن!.. سن بو پوللا ائوی گئچیندیره بیلمیرسن؟!!!
- ....
- حتما مدیریت ائلهمه باجارمیرسان!
- مدیریت ائلهمه؟!!
- هه مدیریت ائلهمه! سن گرهک بیلهسن آیدا بیر میلیونو نئجه خرجلهیهسن.
- بئله ایسه، منیم یئریمه مدیریت ائله گؤرهک بو پولو نئجه خرجلهیک گؤرسون؟!
کئفلی ایسکندر جیبیندن کیچیک بیر چؤرتکه چیخاردیب شاققاشاقلا حئسابلاماغا باشلادی. آرا-سیرا قلئیچی مورتوضدان سورغو دا سوروشوردو.
- اوغلوم مورتوض آیدا نئچه ائو کرایهسی وئریرسن؟
- اوچ یوز مین تومن.
- باخ اوغلوم! سن گرهک گونده اون مین تومن ائو کرایهسی اوچون قیراغا قویاسان.
- یاخشی!
- دؤرد باش عاییلهسیز. هر بیریز گونده اوچ دنه سنگک چؤرهگی یئسز، ائلهیر اون ایکی سنگک. آیری دئییشله، سن گرهک گونده اون ایکی مین تومن چؤرهک اوچون قیراغا قویاسان. طبیعیدیر سنگگی یاوان یئمک اولماز، پنیر لازیمدیر. پگاه پنیرلرینین قوطوسو بئش مین تومن دیر، یعنی سن گرهک گونده بئش مین تومن، پنیر اوچون قیراغا قویاسان. قند-چای اوچون ده، گونده ایکی مین تومن قیراغا قویسان گؤرهر. قالدی؛ برق، گاز، سو و تئلئفون پولو. گونده اوچ مین تومن ده بونلارا قیراغا قویمالیسان. بونلارین هامیسینی توپلاسان نئچه ائلر؟!
قلئیچی مورتوض بارماغیندا حئسابلاماغا باشلایینجا کئفلی ایسکندر اؤزو جاواب وئردی:
- ائلهیر اوتوز ایکی مین تومن. آیدا ائلهیر دوققوز یوز آلتمیش مین تومن.
قلئیچی مورتوض باشی ایله کئفلی ایسکندرین سؤزلرینی دوغرولادی.
- قالار بورادا سنین قیرخ مین تومنین. اودا یئتیشر ائوین خانیمینا. هر نه اولسا خانیملارین اؤزلرینه مخصوص خرجلری وار!
سؤز بورایا چاتاندا، خویلو خانیم گولومسهییب چادیرانین اوجو آغزیندان دوشدو.
آخشام باشی قلئیچی مورتوض کئفلی ایسکندرین الینی برک-برک سیخیب یولا سالاندا دئدی:
- خالا اری آللاه سندن راضی اولسون! سن اولماسایدین من نئجه ائلهیهجکدیم؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قوربان اتی
دوکتور جئری
دونن قوربانلیق آلماق اوچون حاجی نادعلینین حاصارینا گئتمیشدیک. ماللاری بیر-بیر گؤزدن گئچیردیکدن سونرا بیر جؤنگه سئچیب قیمتینی سوروشدوق. حاجی نادعلی شاپالاق ایله جؤنگهنین یانینا تاپدایاراق دئدی:
- ماشاالله ماللارین لاپ گؤزونو سئچدیز؛ آللاه قبول ائلهسین!..
- حاجی! هله قیمتی نئچهدیر؟- دئیه سوروشدوق.
- قابیلی یوخدور، قوربانلیقدیر، ائله-بئله آپارین!
- ساغ اولون، آللاه بول ائلهسین...
- اون ایکی میلیون!
- اون ایکی میلیون؟!!
بیربیریمیزین اوزونه باخدیق. بیزیم، زور-گوج ایله توپلادیغیمیز پول ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن ایدی. بیلدیر، بو پولا یاخشی بیر جؤنگه آلیب، اتینی اوتوز-قیرخ ائوه پایلامیشدیق.
- حاجی موناسیب بیر مالیز یوخدور؟!
حاجی نادعلی پهیهنین دیبینه گئدیب بالاجا بیر دانانین کورهگینه دادلی بیر شاپالاق چکدی:
- بونو آپارین.. آلتی میلیون تومن!
قونشولاریمدان بیر سس چیخمادی، یئنه من دئدیم:
- یوخ حاجی! گوجوموز چاتماز، بوندان دا اوجوزو یوخدور؟!
- سیز نئچهلیگین ایستهییرسیز؟
- حاجی! بیزیم وار-یوخ ایکی میلیون دؤرد یوز مین تومن پولوموز وار. باخ گؤر، بو پولا یاخشی بیر مال وئره بیلرسن اتی اوتوز- قیرخ ائوی گؤرسون!
حاجی نادعلی قاققاناق چکیب گولدو:
- رحمتلیگن اوغلو، سیز بو پولا بیر بیزوو دا آلا بیلمزسیز!!
کور-پئشمان پهیهدن ائشیگه چیخدیق. قونشولاریم حاصاردان چیخماغا تلهسیردیلر. اوزومو حاجی نادعلییه توتوب دئدیم:
- ائله بیل، بیزلر ایلده بیر یول ات یئمگه ده تامارزی قالاجاغیق!
بو سؤزومدن حاجی نادعلی اوزلموش کیمی اولدو. بیردن الیمدن یاپیشب منی حیطین دیبینده اولان کیچیک بیر پهیهیه چکدی. قاپینی آچدی. ایچری ده یئکه بیر اینک گووشهییردی.
- پولوزا بونو آپارین!
اؤز-اؤزومه،" ائله بیل دونیادا، اؤزگهلره اورک یاندیران اینسانلاردا تاپیلیر!" دئیه دوشونهرک سوروشدوم:
- حاجی بو نئچه کیلو ات وئرر؟
- آز وئرسه یئتمیش-یئتمیش بئش کیلو ات وئرهجک!
- بو کی چوخ یاخشی دیر!.. ائله اوتوز، اوتوز بئش ائوی گؤرهر!
سئوینجک دالدان قونشولاریمی سسلهدیم. قاییتدیلار. اینگی چوخ بگندیلر. "حاجی آللاه سیزدن راضی اولسون. قاپی-قونشو قوربان بایرامی، اینگین اتیندن یئینده سیزی ده دوعا ائدهجکلر" دئیه پوللاری ساییب وئردیک. حاصادان چیخاندا، حاجی نادعلییه دؤندوم:
- حاجی! بیز قوربان گونو سحر ساعات یئددیده گلیب اینگی آپاراجاغیق.
حاجی نادعلی بیرآز دیل-دوداغین چئینهدی:
- یاخشیسی بودور سیز قوربان بایرامینا ایکی گون قالان اینگی آپاریب کسیب، پایلایاسیز!!
شاشیردیق:
- اینگی قوربان بایرامینا ایکی گون قالان کَسَک؟!
حاجی باشی ایله سؤزلریمیزی دوغرولادی:
- مگر سیز ایستهمیرسیز، قوربان بایرامی گونو قاپی-قونشوز کوفتهدن، ات شورباسیندان یئسینلر؟!
هامیمیز بیر آغیزدان، "هه..نئجه مگر؟!!" دئدیک.
حاجی نادعلی یاواشدان فیسیلدادی:
- آخی بو اینک بیرآز قوجادیر، اتی ایکی گونه آنجاق پیشَر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دونیانین بوینو یوغونو کیمدیر؟
دوکتور جئری
محلّهده قوچو نیظامی هامی تانیر. قاباقجالار بورنونو توتسایدین نفسی ترس یئردن چیخاردی، آنجاق بادی بیلدینگ کلوپونا گئدیب قوللاری، بدنی شیشینجه، یئل باشینا داشلانیب کوچه-بازاردا، خالقا اؤجشمگه باشلاییب. گئچن هفته، بازار آغزیندا اونا یان باخان بیر کیشینی سیلله-تپیگین آلتینا آتیب دؤیونجه، آیاغی ایلک کز اولاراق زیندانا آچیلدی...
قوچو نیظام قولتوقلاریندا ایکی قارپیز گؤتورموشجهسینه زیندانا آیاق باساندا، باشینا ییغیشان زیندانیلارین اوزونه آغیر-آغیر باخاراق قیشقیردی:
- بورانین بوینو یوغونو کیمدیر؟!
کیمسهدن سس چیخمادی.
داها اوجا سسله قیشقیردی:
- سوروشدوم، بورانین بوینو یوغونو کیمدیر؟!
بیردن زیندانیلارین باخیشی قوچو نیظامین آرخاسینا آخدی. قوچو نیظام گئری دؤندو. ایکی مئتر یاریم اوجالیغیندا دئو بیر کیشی قاباغیندا دایانمیشدی. قوچو نیظامین بویو، اونون گؤبگیندن ایدی. اودوقوناراق آشاغیدان اونون بوی-بوخونونا باخدی. سینهسینده اللیدن چوخ پیچاق ایزی وار ایدی. دئو کیشی أیری-أیری قوچو نیظاما سای سالدی:
- بورانین بوینو یوغونو منم، نه ایشین وار؟!
قوچو نیظام قوللارینی یانینا سالاراق گولومسهدی:
- ایستهدیم دئیم، سیزدن سونرا، بورانین بوینو یوغونو منم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر