+0 به‌ین
بیر جیر، مین جیر
دوکتورجئری
اؤرت باسدیر ماحالینا باغلی ترس آوا کندینده، کندخودا سئچکی‌لری گئچیره‌له‌جک ایدی. سوزگچدن گئچن آدای‌لار کندین قهوه‌خاناسیندا بیربیرلرینه لوغاز اوخویوردولار.
بیرینجی آدای- مهندیس جوتچوزاده دئدی:
- ترس آوانین ایکی مین اکینچی‌سی منه رأی وئره‌جک؛ بو اوزدن کندین گله‌جک کندخوداسی ائله اؤزومم.
ایکینجی آدای- دوکتور قارا بازارچی آرا وئرمه‌دی:
- آللاه دئین اولسا ترس آوانین کندخوداسی اؤزومم چونکو کندین اوچ مین بازارچیسی منیم دالیمدا دوروب.
اوچونجو آدی- پروفسور عزب‌اوغلو سؤزه قاریشدی:
- آغالار یوخو گؤرموشسوز خئیر اولا. ترس آوادا دؤرد مین ایشسیز-گوجسوز گنج سئچکی‌لرده منی حیمایه ائده‌جک..
دؤردونجو آدای- اوستاد دیلنچی‌پرور قاققاناق چکیب گولدو:
- آی قارداش‌لار! خواهیش ائدیرم ایندی‌دن پسه-پوسه‌زی ییغیشدیریب اؤز ایشیزین دالیسیجا گئده‌سیز. اؤزوز ده بیلیرسیز کندین بئش مین آیاق‌یالینی ایندی‌دن منی اؤز کندخودالاری ساییرلار.
آدای‌لار آرد-آردا اؤزلرینی اؤگمکده ایکن سونونجو آدی- قلئیچی مورتوض سس‌سیز-سمیرسیز بیر بوجاقدا اوتوروب چایینی ایچیردی.
مهندیس جوتچوزاده اونا طرف دؤندو:
- اده قلئیچی مورتوض! نییه دینمیرسن، بیر دانیش گؤرک سندن کیم حیمایه ائده‌جک؟
پروفسور عزب‌اوغلو پیققیلدادی:
- مهندیس مگر بیلمیرسن؟ قلئیچی مورتوضو قاب-قاجاق‌لارینی قالایلاماغا گتیرن قوجا آروادلار حیمایه ائده‌جکلر.
پروفسور عزب‌اوغلونون بو سؤزلرینه هامی گولدو. گولوش‌لر یاتیشینجا قلئیچی مورتوض یاریمچیق استکانینی ماسا اوستونده قویوب دئدی:
- اعتراف ائدیریم منیم سیزین کیمی دؤرد- بئش مین نفرلیک طرفداریم یوخدور آنجاق منی بو سئچکی‌لرده تکجه بیر نفر حیمایه ائدیر.
هامی چاشقینلیقلا بیر آغیزدان سسلندی:
- بیر نفر؟!!
قلئیچی مورتوضونون جاوابیندان آدای‌لارین قولاق‌لاری ساللاندی:
- هه بیر نفر!.. اؤرت باسدیر ماحالی‌نین شیخ آغاسی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یئل‌عوض‌ین یئری بوش
دوکتور جئری
جومهور باشقانی سئچکی‌لرینه یاخینلاشدیقجا، آدای‌لارین بیربیرلرینی یولسوزلوغا ایتّیهام ائتمه بازاری دا قیزیشماقدادیر. دونن قزئت‌ده بیرسیرا آدای‌لارین آدلارینی گؤزدن گئچیریرکن اؤز-اؤزومه دئدیم: یئل‌عوض یئرین بوش!
یئل‌عوض منیم ایلک اوخول صینیف‌داشیم ایدی. آتاسی آرابا اوستونده قارا تورپ ساتاردی. او چوخ یاخشی بیر اوغلان ایدی آنجاق پیس بیر داورانیشا صاحیب ایدی. بو اوزدن موعلیمیمیز آرا-سیرا اونون یئرینی کلاسدا دگیشدیردی. یئل‌عوض همیشه نیمکتده ایکی اوشاغین اورتاسیندا اگلشردی. پیس داوارنیشینا گلینجه، او هردن ایکی بارماغی ایله بورنونو سیخاراق قیشقیراردی:
- پوف.. پوف‌ف‌‌ف، کیمی ایدی پیسیتدی؟!
سونرا سول یا ساغ طرفینده اوتوران اوشاغین اوزونه ایکی الی ایله بوغما باساراق دئیردی:
- اده سن ایدین پیسیتدین؟!
سوچلانمیش اوشاق یا کوسردی یا دا آغلایاراق شیکایت ائله‌مگه دفتر اوتاغینا قاچاردی.
بیلمیرم بلکه یئل‌عوض‌ین بو پیس داورانیشی قارا تورپون تأییریندن ایدی یا دا او اؤزونو اوشاقلیقدان جومهورباشقانی آدایی اولماغا یئتیشدیردی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مسئوللار بیر آینایا باخسالار
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باش کندی- ترس آوادا، باشدا
مسئوللار اولاراق کیمسه آینا گؤرمه‌میشدی. بیر گون قلئیچی مورتوض چؤلده
چالی-چیرپی ییغارکن یئردن بیر آینا تاپیر. داها اؤنجه اؤزونو هئچ گؤرمه‌دیگی اوچون
قارشیسینداکینی اؤلن قارداشینا بنزه دیر. دولوخسونور:
- تانریم!.. شوکورلر اولسون سنه؛ بیر داها
قارداشیمی گؤرمگی منه نصیب ائله‌دین.
قلئیچی مورتوض ایشینی یاریمچیق بوراخیب
دوس-دوغرو ائوه گئده‌رک آیناداکی قارداشینا ساریلیب یاتیر. بو حرکتدن قوشقولانان آروادی-خوُیلو
خانیم، گلیب گؤرور اری بیر شئی‌یه ساریلیب. آینانانی آلیب باخیر: بیر آرواد!
- بو چیرکین آرواد کیم؟ لاپ قحبه‌لره اوخشاییر!
توووف سنین صوفتینه کیشی! منی آللاتدین- دئیه خوُیلو خانیم آغلایا- آغلایا قلئیچی
مورتوضون دده‌لیگی شیخ آغانین یانینا گئدیب احوالاتی آنلادیر.
شیخ آغا آینانی آلیب باخدیقدا دوشونجه‌لی –
دوشونجه‌لی دئییر:
- آمان آللاهیم!.. بوآرواددان چوخ، اوبنه کیشی‌لره
بنزه‌ییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین پیشیگی
دوکتور جئری
گون هارادان چیخمیش ایدی دا، شیخ آغا بیزی ایفطار قوناقلیغینا چاغیرمیشدی. رنگلی-رنگلی یئمک‌لر میزین اوستونه دوزولمکده ایدی. میزین باش طرفینده شیخ آغا اگلشمیشدی. هر زامانکی کیمی شیخ آغانین ساغیندا قلئیچی مورتوض، سولوندا ایسه اوستاد ملاییم دسمالچی اوتورموشدو. هامی سس‌سیز-سمیرسیز قولاق‌لارینی توپون آتیش سسینه قابارتمیشکن، اوستاد دسمالچی سوکوتو سیندیردی:
- آغا!.. دوشمن‌لرین تبلیغاتی نتیجه‌سینده ایقتیصادی سیخینتی‌لارا معروض قالان میلتین بؤیوک حیصه‌سی قارشیداکی سئچکی‌لره قاتیلمایاجاقلارینی سؤیله‌ییر؛ سیزجه نئیله‌ملی‌ییک؟
شیخ آغا گولومسوندو:
- نیگران اولمایین اوستاد مولاییم! میلتی صاندیق باشینا چکمک اوچون، بیزیم چئشیدلی یول‌لاریمیز وار؛ قوی دوشمن‌لر نه غلط ائله‌ییرلر، ائله‌سینلر...
اوستاد دسمالچی تلسدی:
- مثلاً نه یول‌لاری آغا؟!
شیخ آغا، اوستاد ملاییمین یانیتنی وئرمکدنسه، "پیش..پیش" دئیه آغاجین دیبینده یاتان پیشیگینی یانینا چاغیردی. پیشیک جلد گلیب قوجاغیندا اوتوردو. شیخ آغا بارماغی ایله میزین اوستونده‌کی خردل توزونو گؤسته‌ره‌رک:
- بیلدیگینیز کیمی پیشیگین خردل‌دن زهله‌سی گئدر. آرانیزدا کیمسه بو پیشگه خردل یئدیرمگی باجاریرسا منیم یانیمدا یاخشی بیر خلعتی وار- دئدی.
قلئیچی مورتوض خلعت آدی ائشیتجک تئز اورتایا آتیلدی:
- آغا!.. آغا!..وئر من یئدیردیم.
شیخ آغا راضی‌لیغینی بیلدیرینجه، قلئیچی مورتوض ساغ الی ایله پیشیگین بوینوندان یاپیشیب باش بارماق و ایشاره بارماغی ایله پیشیگین آغزینی آچیب سول الی ایله خردل توزونو پیشیگین آغزینا تؤکمک ایسته‌ینده، پیشیک الینی جیرماقلایاراق قاچدی.
پیشیگین بو حرکتیندن هامی گولدو.
اوستاد مولاییم، قلئیچی مورتوضا چؤنوب:
- قارداش!.. زور ایله ایش اولماز. بیرآز یوموشاق داورانماق گرکدیر- دئیه‌رک پیشیگی یانینا چاغیردی.
اوستاد ملاییم پیشیگی قوجاغینا قویوب بیر-ایکی کره باشینی تومارلادیقدان سونرا میزین اوستوندن بیر تیکه کاباب گؤتوروب پیشیگین آغزینا آپاردی. پیشیک کابابی قاپیب یئدی. اوستاد ملاییم ایکینجی تیکه کابابی گؤتوروب پیشگین آغزینا قویدو. پیشیک یئنه کابابی ایچری اؤتوردو. اوچونجو تیکه‌ده اوستاد ملاییم کابابین آراسیندا بیرآز خردل توزو تؤکدو. کاباب تیکه‌سی پیشیگین آغزینا یاخینلاشیرکن بیردن پیشیک خردلین ایگینی آنلاییب اوستاد ملاییمین الینی جیرماقلاییب قاچدی.
یئنه هامی گولوشدو.
جیرماقلانماق قورخوسوندان آرتیق کیمسه پیشیگه خردل یئدیرمک ایسته‌میردی.هامی گؤزلر شیخ آغایا تیکیلدی. شیخ آغا پیشیگی یانینا چاغیریب قوجاغینا آلدی.
- باخین پیشیگه خردلی بئله یئدیردرلر!-دئدی.
سونرا بیرآز خردل توزو گؤتوروب پیشیگین یانینا سورتدو. آز سونرا پیشیک حیطین بوجاغیندا یانینی یالاماقدا ایدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ویجدان آغریسی
دوکتور جئری
شیخ آغانی ویزیت ائله‌مگه گئتمیشدیم. رنگی
پؤرتولموشدو. فیشارینی اؤلچدوم؛ یوکسک ایدی. " آغا! هارانیز آغریییر؟"دئیه
سوروشدوم. دینیب دانیشمادی. ترس-ترس اوغوللوغو قلئیچی مورتوضا باخدیم:
- دونن آغانین حالی چوخ یاخشی ایدی بوگون نولوب
بیله‌سینه؟!
قلئیچی فیسیلدادی:
- سنین قاباغینجا، دده‌لیگیم گؤپ تی وی ایله موصاحیبه ائدیردی. هارادانسا دیلینه دوغرو بیر سؤز گلدی. ایندی ویجدان آغریسی توتوب..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یاری یولدا قالمایان ایگیدین ناغیلی
دوکتور جئری
حکیمه ننه نوه‌لرینی باشینا ییغیب ناغیل
دئییردی:
بیر
گون وار ایدی، بیر گون یوخ ایدی. اسکی زامان‌لاردا اؤرت‌باسدیر ماحالی‌نین اوچ
بوجاغیندا، اوچ ایگید یاشاییردی. بو اوچ ایگید عؤمورلرینده بیربیرلرینی گؤرمهییب
بیربیرلریندن خبرلری بئله یوخ ایدی. چوخ عجیبه‌دیر؛ بو اوچ ایگید بیرگونده، بیر
ساعاتدا، بیر دقیقه‌ده، بیر ثانیه‌ده، بیر آندا، بیردن بئین‌‌لرینه ووردو، دوروب گئدیب
شیخ آغانی آختاریب تاپیب خوشبخت اولسونلار...
بو اوچ ایگیدین بیرینجیسی‌نین آدی دوکتور جئری
ایدی. دوکتور بوخچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه دوز
گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین کؤلگه‌سینده اوزانیب یاتدی. یوخودان اویاندیقدا
گؤردو باشی اوسته دیرناغی ایرنگلی بیر قیز
اگله‌شیب. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عبشوه ایله دوکتوردان هارادان گلیب هارایا
گئتدیگینی سوروشدو. دوکتور بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز بارماغی ایله اوزاقداکی
بیر شهری گؤسته‌ره‌ک دئدی: بوراخ بو بئینیه وورانی، مگر سنی ایت قاپیب گئده‌سن شیخ
آغانی تاپاسان. باخ! او شهرین گؤبگینده منیم ایکی قاتلی بیرائویم وار.ایسته‌سن
اوست قاتدا یاشایاریق آلت قاتی دا اؤزونه مطب ائدیب ایشله‌یرسن. دوکتور جلد قولونو
قیزین بوینونا سالیب او اوزونو بو اوزونو اؤپه‌رک دئدی: تئز اول گئدک منیم مطبیمه.
بئله‌لیکله دوکتور جئری یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین ایکینجیسی‌نین آدی کئفلی ایسکندر
ایدی. ایسکندر ده بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی، دره تپه
دوز گئتدی. سونوندا یورولوب بیر آغاجین
کؤلگه‌سینده اوزانیب یاتدی. یوخدان اویاندیقدا گؤردو باشی اوسته دوداغی بویالی گؤزل
بیر قیز باده سوزمکده‌دیر. اؤزونو ییغیشدیردی. قیز عشوه ایله ایسکندردن هارادان
گلیب هارایا گئتدیگینی سوروشدو. ایسگندر بئینیه ووراندان دانیشدی. قیز باده‌نی
اونا سوناراق دئدی: بوراخ بو سؤزلری مگر بئینیه قورد آتیب گئدیب شیخ آغانی تاپاسان.
باخ! من چاخیرچی هارطونون
قیزی‌یام، خوشبخت اولماق ایسته‌سن منی آل، دده‌‌مه شاگیرد اول . ایسکندر باده‌نی
بیر نفسه یوخاری آتیب دئدی: تئز اول منی داییمین یانینا گؤتور. بئله‌لیکله کئفلی
ایسکندر ده یاری یولدا قالدی.
بو اوچ ایگیدین اوچونجوسونون آدی قلئیچی مورتوض
ایدی. قلئیچی مورتوض ایسه بوغچاسینی باغلاییب یولا دوشدو. آز گئتدی، اوز گئتدی،
دره تپه دوز گئتدی. یولدا یورولدوآنجاق آغاج کؤلگه‌سینده یاتمادی. دیرناغی ایرنگلی،
وارلی قیز گؤردو آنجاق ساییب محل قویمادی، باده سوزن گؤزل قیزی گؤردوآنجاق آلدانمادی. گئتدی.. گئتدی..
گئتدی سونوندا شیخ آغانی تاپیب خوشبخت اولدو. قلئیچی مورتوض ایندی اوتوز ایلدیر
شیخ آغانین قوللوغوندا چالیشیر. شیخ آغانین بافور-مانقالینا یئتیشیر، آیاق یولونا
گئدنده آفتافاسینی ایلیق سو ایله دولدورور، حاماما گئدنده کورگینی سورتوب
آلت-اوستونه دوا یاخیر...
هه!.. گؤزل نوه‌لریم بیز بو ناغیلدان بئله بیر
نتیجه آلیریق هر کس حیاتیندا آماجیندان، یولوندان ساپماسا، گؤزل قیزلارا، دونیا مالینا آلدانماسا، سونوندا ایسته‌دیگینه یئتیشیب گئرچک
خوشبخت‌لیگه چاتاجاقدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اؤلکه‌ده قیتلیغین سببی
دوکتور جئری
سحر چاغی قلئیچی مورتوض فهله مئیدانینا گئدنده، آروادی خوُیلو خانیم برک-برک بیله‌سینه تاپشیرمیشدی:
- نئچه آیدیر ائوده ات، یاغ، دوگو، یومورتا تاپیلمیر؛ یئتیم‌لریم یاوان چؤرک یئمکدن کیبریت چؤپونه دؤنوشوبلر. آخشام ائوه قاییداندا سایدیقلاریمی آلمازسان ائوه گلمه‌یه‌سن ها!!
ایندی گون اورتا چاغی ایدی، یازیق قلئیچی مورتوض هله ایش تاپمامیشدی. قیزمار گونش کله‌سینه تاپداییردی. الی بوش نئجه ائوه قاییداجاغینی دوشونوردو. خوُیلو خانیمین هده-قورخولاری یادینا دوشدو. آیاق‌لاری تیتره‌دی. بیردن عاغلینا گلدی، گئدیب دوست‌لاری‌نین بیریندن بورج ایسته‌سین. آنجاق دوست‌لاری دا اؤزو کیمی هامیسی قارنی آچیق ایدیلر. فیکری دده‌لیگی شیخ آغایا گئتدی. دیشلرینی قیسدی. اونون اوزونو گؤرمکدن زهله‌سی گئدیردی. حاضیر ایدی اؤلسون آمما اونون قاپیسینا گئتمه‌سین. آنجاق باشقا چاره ده یوخ ایدی. بوخچاسینی قولتوغونا ووردو. کؤنولسوزجه شیخ آغانین ائوینه ساری یولا دوشدو.
زنگی باسدیقدا بئیتین قوللوقچو قاپینی آچدی. شیخ آغا حیطده قوزو اتی شیشه چکمکده ایدی. کابابین ایگی قلئیچی‌نین آغزینی سولاندیریب قارنی قاررا-قورا سالدی. شیخ آغا باشینی قووزاییب بیردری- بیر سوموک اولان قلئیچی مورتوض گؤرونجه قاققاناق چکیب دئدی:
- اوغول مورتوض سنی گؤرونجه ائله سانیرام اؤلکه‌میزه قیتلیق گلیب!
دیشی باغیرساغینی کسن قلئیچی مورتوض، یوز اللی کیلولوق شیخ آغانی آلتدان یوخاری‌یا سوزه‌رک جاوابدا دئدی:
- آغا! من ده سیزی گؤرونجه بو قیتلیغین سببینی آنلاییرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولتی صابون
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض نئچه واخت ایدی گئجه‌لری آلتینا ایشه‌ییردی. یازیق آروادی خوُیلو خانیم بئش - اوچ گون بو وضعیته دؤزسه ده سونوندا دیله گلیب، "اشی! ائوده صابون قالمادی، ال‌لریم موندارچی‌لیق‌لارینی یوماقدان قاریدی؛ یا دوختورا گئت یا من دده‌مین ائوینه گئده‌جگم" دئیه سسینی باشینا آتاراق یورغان دوشگی حیطه تولازلادی. خطری قولاغی‌نین دیبینده حیسّ ائله‌ین قلئیچی مورتوض چاره‌سیزلیکدن ائله او گون اؤزونو یولداشی دوکتور جئری‌نین مطبینه یئتریب اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی اونا دانیشدی. دوکتور یاخشی دینله‌دیکدن سونرا آچیقلادی:
- آلتینا ایشه‌مه‌‌نین سببی استرس‌دیر.
قلئیچی مورتوض حیرص‌لندی:
- بو استرس داها هارادان گیردی بیزه؟!
دوکتور گولومسوندو:
- بو گون اؤلکه‌میزده استرسین باشلیجا سبب‌لریندن ایشسیزلیک، پولسوزلوق، اومودسوزلوق و باهالیق کیمی عامیل‌لری سایماق اولار کی ماشاالله هامیسی دا سیزین حالینیزا شامیل‌دیر!
قلئیچی مورتوض تدیرگین اولدو:
- دوختور یانی دئییرسیز، مسئوللار بو موشکول‌لری حلّ ائدینجه‌یه قدر من آلتیما ایشه‌یه‌جگم؟ بلکه اللی ایله‌جن بو موشکول‌لر حلّ اولونمادی؟!
دوکتور گوله‌رک میزی‌نین چکمه‌جه‌سیندن بیر قوطو حب چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزاداراق:
- گئجه‌لری یاتاندا بیر دنه بو حب‌لر آت. اینشاالله داها ایشه‌مزسن.-دئدی.
***
قلئیچی مورتوض گئجه یاتارکن ایشینی برک توتسون دئیه بیر حب یئریه ایکی‌سینی آتیب باشینی یاسدیغا قویدو. گئجه‌نین بیر واختی یوخودا گؤردو بازاردا دولانیر. بیردن گؤردو کورش زنجیری ماغازاسی‌نین قاباغینا خئیلک آدام ییغیشیب. یاخینلاشیب بیریسیندن سوروشدو: آی قارداش بورادا نه وئریرلر؟ طرف دئدی: " دؤولتی دون تویوق وئریرلر". قلئیچی مورتوض ،" بیر ایل اولار آغزیمیزا ات دَیمه‌ییب یاخشیسی بودور دوروم من ده آلیم" دئیه فیکیرلشنده گؤزو خیابانین اوتاییندا داریوش زنجیری ماغازاسینا ایلیشدی. هارادانسا اؤرگینه دامدی اورادا دؤولتی صابون وئریرلر. اؤز-اؤزونه ،" صابون تویوقدان واجیب‌دیر، خویلو خانیم گونده دئیینیر صابونیمیز قورتولوب."دئیه‌رک قاچا-قاچا داریوش ماغازاسینا طرف گئتدی. دون تویوق صفینده دوران جاماعات، داریوش زنجیری ماغازاسیندا دؤولتی یاغ وئریردیگینی ساناراق دون تویوق صفینی بوشلاییب قلئیچی موتورضون آردیجا قاچیشماغا باشلادیلار. داریوش ماغازاسیندا گئرچکدن دؤولتی صابون وئریردیلر. قلئیچی مورتوض ماغازایا گیرجک أییلیب صابون قوتولارینی قوجاقلادی آنجاق آردیجا گلن جاماعات اونو ییخیب قارنی‌نین اوستوندن گئچدیلر.
خویلو خانیم زارتا زورت سسیندن یوخودان دیسکیندی. قلئیچی مورتوض آلتینا سیچماقدا ایدی! ایکی الی ایله قلئیچی‌نین باشینا تاپدادی:
- دوختورونا لعنته گلسین! گونده ایشه‌ییردین بو گون سیچدین؟!
قلئیچی یاواشجا بیر گؤزونو آچدی:
- داریخما خانیم! عوضینده بیر قوطودؤولتی صابون آلمیشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا؟
دوکتور جئری
شیخ آغانین فلسفی مسئله‌لره چوخ علاقه‌سی وار. دونن اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام. دوز جاواب وئرسن یانیمدا یاخشی بیر خلعتین وار.
- قوربانین اولوم دده سوروش!
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- دئ گؤروم اوّل تویوق واری ایدی یا یومورتا؟
قلئیچی مورتوض بیرآز فیکره دالدیقدان سونرا دئدی:
- دده! دوغروسو من بیلمیرم اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا آنجاق بونو بیلیرم سایه‌نیزده ایندی نه تویوق واردیر نه یومورتا!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت ایشچی‌سی
دوکتور جئری
اینسان بیلیمی(آنتروپولوژی) موزه‌سینده ایکی اسکلت آیاق اوسته دانشیردیلار. بیرینجی اسکلت ایکینجی‌دن سوروشدو:
- سن نئجه آدامین اسکلتی‌سن؟
- من بیر کؤک آدامین اسکلتی‌یم. سن نئجه؟
- من ده آریق بیر آدامین اسکلتی‌یم.
اوتوراجاقدا بیر باشقا اسکلت اوتورموشدو. اسکلت‌لر اونا یاناشدیلار:
- باغیشلا قارداش! سیز نئجه آدامین اسکلتی‌‌سیز؟
-من اسکلت دئییلم، دؤولت ایشچی‌سی‌یم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچی‌مورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغی‌نین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبی‌لشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچی‌لر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچی‌لار میلّتی کول‌باش ائله‌ینده من نئجه بونلارین نه‌کی‌وارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمه‌ییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقان‌لاری‌نین شوونیستی قرار‌لارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالاری‌نین تونونون ایچینه ائله‌مه‌ییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمه‌لی‌یم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوش‌لری گونده ائشیدیلن بایاغی یامان‌لاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداش‌لار، ویجدان‌سیز شوونیست‌لر، عمل‌سیز
عالیم‌لر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون دده‌لیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالی‌نین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا دده‌لیک! واللاه های ایسته‌ییرم
یامان دئمه‌یم، مسئول‌لارین یولسوزلوق‌لارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجه‌یه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچینده‌کی پالتارلاری اندر-دؤندر ائده‌رک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمه‌یه‌سن..
اینصافدان گئچمه‌یک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمه‌میشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثه‌نی
ثبت ائله‌ییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیخته‌یه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکه‌لندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون دده‌سی‌نین سوموگونو
سؤیمه‌ییم ده نئیله‌ییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شوونیزمین فایداسی
دوکتور جئری
دونن گئنه اوستاد دفتری حیرصلنمیشدی. یومروغونو ماسایا تاپدایاراق قیشقیریردی:
- ائوین ییخیلیسن شوونیزم، قاپین باغلانسین پان ایرانیزیم!.. اولان! من یئددی آیدیر نوه‌مه سیجللی آلا بیلنمیرم. دئییرلر: سئچدیگین آد بیزیم دفتریمیزده یوخدور؛ یا گرک بو دفتردن آد سئچه‌سن یا دا گئدیب غلامعلی‌دن نامه گتیره‌سن. گئدیرم غلامعلی‌نین یانینا دئییر: بو آد تورکودور اولماز دئییرم آخی نییه اولماز؟ جاواب وئرمیر چیگین‌لرینی سیلکه‌له‌ییر. دئییرم: آخی بوکی شوونیزمین اؤزودور؛ نئجه اولا بیلر، بیر فارس اوشاغینا "باران" آدی سئچه بیلر آنجاق بیر تورک اوشاغینا "یاغیش" آدی قویا بیلمز؟ مگر اولا بیلر عئینی سؤز، سنین دیلینده موثبت آنلام داشیسین منیم دیلیمده منفی؟!!
اوستاد دفتری‌نین سؤزلری بورایا چاتدیقدا، کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلندی:
- اوستاد! بو سؤزلر ندیر دانیشیرسیز؟ نئجه یعنی اولا بیلمز بیر سؤز فارس دیلینده موثبت آنلام داشیسین تورک دیلینده منفی؟ اولار، یاخشی دا اولار!
کئفلی ایسکندرین سؤزلریندن چاش-باش اولدوق. او هر زامان شوونیزمه قارشی چیخمیشدی. ایندی بللی دئییلدی بیله‌سینه نه اولموشدو ؟ اسکندر ماتدیم-ماتدیم باخدیغمیزی گؤرنجه سؤزلرینه آیدینلیق گتیردی:
- باخین یولداش‌لار آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین؛ ایسلامی حؤکومتیمیزین مأمورلاری دفعه‌لرجه جیبیمده چاخیر توتوب، آپاریب یانیما شاللاق وورموشلار. آللاه غلامعلی‌دن راضی اولسون "چاخیر"-ین آدی " مایع ضدعفونی کننده" قویاندان یانیم شاللاق گؤرمهییب، هله اوسته‌لیک تشویق ده اولموشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤرد-بئش آی ایدی اوستاد دفتری گؤزه گؤرونموردو.
نه زنگ وورودو نه ده تلفونا جاواب وئریردی. دونن قلئیچی مورتوضا دئدیم، " اولماسا
گئدک ائولرینه گؤرک نه اولوب؟ آللاه ائله‌مه‌میش بلکه کیشی خسته‌له‌نیب!". بو
سؤزومدن قلئیچی مورتوض دا نیگران اولدو. "هه! دوز دئییرسن دور گئدک" دئدی.
ائشیگه چیخیب گئتمک ایسته‌ینده بیردن قلئیچی‌نین بالاجا اوغلو اتگیندن یاپیشیب،
"بابا..بابا.. من ده گلیرم"دئیه باشلادی آغلاماغا. اگری-اگری قلئیچی
مورتوضا باخاراق، "اشی.. قوجا واختیندا نئیله‌ییردین بو تابوت
زینققروونو؟"دئیه پرت اولدوم. دیشلرینی آغاردیب،" من نئیله‌ییم دده‌لیگیم
دئییر نسلیمیزی چوخالداق؛ من ده اونون
سؤزونو غوربته سالا بیلمه‌رم کی!"-دئدی.
خولاصه، بیر قوطو شیرنی باغلاییب اوستاد دفتری‌گیله
گئتدیک. بیز ائوین زنگینی وورماق ایسته‌ینده قاپی آچیلیب اوستاد دفتری ائشیگه
چیخدی. قولتوغوندا قالین بیر پرونده وار
ایدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا بیزی ایچری‌یه بویور ائتدی. اؤتوروب چای‌لار قاباغیمیزا
دوزولنده سوروشدوم:
- اوستاد! هارالارداسان؟ یوخسان؟!
اوستاد دفتری اوزونتو ایله باشینی ترپدیب دئدی:
- غریبه بیر بلایه دوشموشم. یئددی آیدیر بیر
آیاغیم سیجیللی ایداره‌سینده‌دیر بیر آیاغیم تهراندا. یئددی آی بوندان قاباق بیزیم
بیر نوه‌میز اولدو. آدینی "آنار" قویدوق. سیجیللی آلماق اوچون ثبت احوال
ایداره‌سینه گئتدیک. دئدیلر، بو آدی قویا بیلنمزسیز. سببینی سورشدوق. دئدیلر: بو
آد ثبت احوالین آد کیتابیندا یوخدور. دئدیک: نئیله‌ملی‌ییک؟ دئدیلر: آد کیتابیندان
باشقا بیر آد سئچین. دئدیک: یوخ، بیز ائله اؤز سئچدیگیمیز آدی قویماق
ایسته‌ییریک. دئدیلر: اوندا گرک تهرانا گئدیب باش رئیس غلامعلی‌دن ایجازه آلاسیز. تهرانا
گئتدیک غلامعلی دئدی: بو آد یابانجی‌دیر، ایجازه وئره بیلمه‌ریک. دئدیک: بابا.. نه
یابانجیسی، بو آد خالیص تورک آدی‌دیر. غلامعلی دئدی: باخ! اؤزوزده اعتراف ائله‌ییرسیز
یابانجی آدیر! ایندی یئددی آیدیر اوشاغین سیجللیسی یوخدور. سیجللیسی اولمادیغی
اوچون بیله‌سینه سیغورتا دفترچه‌سی ده آلا بیلمه‌میشیک. گئچن هفته اوشاق خسته‌لنمیشدی.
ساده بیر خسته‌لیگه گؤره نئچه یوز مین تومن اؤده‌ملی اولدوق...
بیز دانیشیرکن قلئیچی مورتوضون اوغلو اوتاقدا آت
چاپدیردی. اوستاد دفتری داریخان کیمی اولدو:
- مورتوض بگ! نوه‌نه دئنن گلسین چاینی ایچسین!
گوله-گوله دئدیم:
- اوستاد! نوه‌سی دئییل، اوغلودور!
اوستادین دوداغی‌نین قاچدیغینی گؤرونجه قولاغینا
پیچیلدادیم:
- بیزیم بو قلئیچی چوخ ایقتیصادی بیر آدام‌دیر.
قوجالیقدا بو اوشاغی گتیریب، آللاه ائله‌میش بیله‌سینه بیر شئی اولسا، دئیه‌لر
صغیری وار گلیب شام-ناهارین یئمه‌سینلر!
قلئیچی مورتوض سسلندی:
- اوغوز.. اوغوز.. بالا گل چایین ایچ.
اوستاد دفتری شاشیردی:
- دوغرودان اوغلونون آدی اوغوزدور؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئدی.
- نئجه اولا بیلر؟ ائشتدیگیمه گؤره بو آد دا
یاساق آدلاردان ساییلیر، سن نئجه بو آدی
قویا بیلمیسن؟-دئیه اوستاد دفتری سوروشدو.
یئنه قلئیچی مورتوضون دیشلری آغاردی:
- دوزونو ایسته‌سز، سیجللی ایداره‌سی اوغوز
آدینی قبول ائله‌مه‌دی. من ده اؤز-اؤزمه فیکر ائله‌دیم غلامعلی‌نین عوضینه گئدیب
دده‌لیگیم شیخ آغادان ایجازه آلیم. حوضورلارینا گئتدیم. دده‌لیگیم حیرصله‌نیب دئدی: بو آدی داها هارادان
گتیریبسن؟ گئت قرآن کیتابیندان بیر آد سئچ. من ده دئدیم: آغا! من بو آدی ائله قرآن
کیتابیندان تاپمیشام. شیخ آغا قاشلارینی چاتدی: بئله ایسه نییه من ایندی‌یه‌جن بو
آدا راست گلمه‌میشم؟. دئدیم: نییه راست گلمیسیز بلکه دیقت یئتیرمه‌میسیز! مگر بیز
قرآن اوخوماغا باشلایاندا دئمیریک: اوغوزوبیللاهی؟
بئله‌جه من اوغوز آدی‌نین ایجازه‌سینی دده‌لیگیم
شیخ آغادان آلدیم.
قلئیچی مورتوضون سؤزو بورایا چاتینجا اوزومو
اوستاد دفتری‌یه توتوب دئدیم:
- "اوغوز" چوخ گؤزل بیر آددیر. اولمازسیجیللی‌ده
سنین نوه‌نین آدینی " اوغوز" آلاق بو دردسردن قورتولاسان.
اوستاد دفتری دینمه‌دی. الیمله قلئیچی مورتوضون
اوغلونون باشینا تومارلایاراق سورشدوم:
- اوغوز خان! ایجازه وئریرسن سنین آدینی
اوستادین نوه‌سینه قویاق؟
اوغوز باباسینا چؤندو:
- من آدسیز قالسام یارانه‌می کسمزلر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایران اورانیومو یوزده ییرمی زنگینلشدیرندن
سونرا نه ائده‌جک؟
دوکتور جئری
موللا نصرالدین گؤله مایا چالارکن اوغلو بونو
گؤرموش.
- خئییرلر اولسون بابا، نه ائدیرسن؟-دئیه
سوروشموش.
موللا:
- گؤله مایا چالیرام- دئمیش.
اوغلو شاشیرمیش:
- اوندا بو قدر یوغوردو نئیله‌‌یه‌جه‌ییک ؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیزیم وضعیتمیز یاخشی‌دیر
دوکتور جئری
شیخ آغا مچیدده دانیشیردی:
- بو ایل بوتون تحریم‌لره باخمایاراق بیزیم وضعیتمیز چوخ یاخشی
ایدی. حتی دئیه بیله‌رم گلیرلریمیز بیلدیرکینه گؤره ایکی قات آرتمیشدیر..
جاماعات سوسقون- سوسقوق قولاق آسیردی.
شیخ آغا
آرتیردی:
- قارداش‌لار! من ائله بو مینبردن سیزه موشتولوق
وئریرم، گلن ایل بیزیم وضعیتمیز بوندان دا یاخشی اولاجاق...
جاماعاتین آراسیندان بیر گنج آیاغا قالخیب شیخ
آغانین سؤزونو کسدی:
- آغا!.. بیز نئجه؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر