+0 به‌ین
اؤلکه‌ده قیتلیغین سببی
دوکتور جئری
سحر چاغی قلئیچی مورتوض فهله مئیدانینا گئدنده، آروادی خوُیلو خانیم برک-برک بیله‌سینه تاپشیرمیشدی:
- نئچه آیدیر ائوده ات، یاغ، دوگو، یومورتا تاپیلمیر؛ یئتیم‌لریم یاوان چؤرک یئمکدن کیبریت چؤپونه دؤنوشوبلر. آخشام ائوه قاییداندا سایدیقلاریمی آلمازسان ائوه گلمه‌یه‌سن ها!!
ایندی گون اورتا چاغی ایدی، یازیق قلئیچی مورتوض هله ایش تاپمامیشدی. قیزمار گونش کله‌سینه تاپداییردی. الی بوش نئجه ائوه قاییداجاغینی دوشونوردو. خوُیلو خانیمین هده-قورخولاری یادینا دوشدو. آیاق‌لاری تیتره‌دی. بیردن عاغلینا گلدی، گئدیب دوست‌لاری‌نین بیریندن بورج ایسته‌سین. آنجاق دوست‌لاری دا اؤزو کیمی هامیسی قارنی آچیق ایدیلر. فیکری دده‌لیگی شیخ آغایا گئتدی. دیشلرینی قیسدی. اونون اوزونو گؤرمکدن زهله‌سی گئدیردی. حاضیر ایدی اؤلسون آمما اونون قاپیسینا گئتمه‌سین. آنجاق باشقا چاره ده یوخ ایدی. بوخچاسینی قولتوغونا ووردو. کؤنولسوزجه شیخ آغانین ائوینه ساری یولا دوشدو.
زنگی باسدیقدا بئیتین قوللوقچو قاپینی آچدی. شیخ آغا حیطده قوزو اتی شیشه چکمکده ایدی. کابابین ایگی قلئیچی‌نین آغزینی سولاندیریب قارنی قاررا-قورا سالدی. شیخ آغا باشینی قووزاییب بیردری- بیر سوموک اولان قلئیچی مورتوض گؤرونجه قاققاناق چکیب دئدی:
- اوغول مورتوض سنی گؤرونجه ائله سانیرام اؤلکه‌میزه قیتلیق گلیب!
دیشی باغیرساغینی کسن قلئیچی مورتوض، یوز اللی کیلولوق شیخ آغانی آلتدان یوخاری‌یا سوزه‌رک جاوابدا دئدی:
- آغا! من ده سیزی گؤرونجه بو قیتلیغین سببینی آنلاییرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولتی صابون
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض نئچه واخت ایدی گئجه‌لری آلتینا ایشه‌ییردی. یازیق آروادی خوُیلو خانیم بئش - اوچ گون بو وضعیته دؤزسه ده سونوندا دیله گلیب، "اشی! ائوده صابون قالمادی، ال‌لریم موندارچی‌لیق‌لارینی یوماقدان قاریدی؛ یا دوختورا گئت یا من دده‌مین ائوینه گئده‌جگم" دئیه سسینی باشینا آتاراق یورغان دوشگی حیطه تولازلادی. خطری قولاغی‌نین دیبینده حیسّ ائله‌ین قلئیچی مورتوض چاره‌سیزلیکدن ائله او گون اؤزونو یولداشی دوکتور جئری‌نین مطبینه یئتریب اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی اونا دانیشدی. دوکتور یاخشی دینله‌دیکدن سونرا آچیقلادی:
- آلتینا ایشه‌مه‌‌نین سببی استرس‌دیر.
قلئیچی مورتوض حیرص‌لندی:
- بو استرس داها هارادان گیردی بیزه؟!
دوکتور گولومسوندو:
- بو گون اؤلکه‌میزده استرسین باشلیجا سبب‌لریندن ایشسیزلیک، پولسوزلوق، اومودسوزلوق و باهالیق کیمی عامیل‌لری سایماق اولار کی ماشاالله هامیسی دا سیزین حالینیزا شامیل‌دیر!
قلئیچی مورتوض تدیرگین اولدو:
- دوختور یانی دئییرسیز، مسئوللار بو موشکول‌لری حلّ ائدینجه‌یه قدر من آلتیما ایشه‌یه‌جگم؟ بلکه اللی ایله‌جن بو موشکول‌لر حلّ اولونمادی؟!
دوکتور گوله‌رک میزی‌نین چکمه‌جه‌سیندن بیر قوطو حب چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزاداراق:
- گئجه‌لری یاتاندا بیر دنه بو حب‌لر آت. اینشاالله داها ایشه‌مزسن.-دئدی.
***
قلئیچی مورتوض گئجه یاتارکن ایشینی برک توتسون دئیه بیر حب یئریه ایکی‌سینی آتیب باشینی یاسدیغا قویدو. گئجه‌نین بیر واختی یوخودا گؤردو بازاردا دولانیر. بیردن گؤردو کورش زنجیری ماغازاسی‌نین قاباغینا خئیلک آدام ییغیشیب. یاخینلاشیب بیریسیندن سوروشدو: آی قارداش بورادا نه وئریرلر؟ طرف دئدی: " دؤولتی دون تویوق وئریرلر". قلئیچی مورتوض ،" بیر ایل اولار آغزیمیزا ات دَیمه‌ییب یاخشیسی بودور دوروم من ده آلیم" دئیه فیکیرلشنده گؤزو خیابانین اوتاییندا داریوش زنجیری ماغازاسینا ایلیشدی. هارادانسا اؤرگینه دامدی اورادا دؤولتی صابون وئریرلر. اؤز-اؤزونه ،" صابون تویوقدان واجیب‌دیر، خویلو خانیم گونده دئیینیر صابونیمیز قورتولوب."دئیه‌رک قاچا-قاچا داریوش ماغازاسینا طرف گئتدی. دون تویوق صفینده دوران جاماعات، داریوش زنجیری ماغازاسیندا دؤولتی یاغ وئریردیگینی ساناراق دون تویوق صفینی بوشلاییب قلئیچی موتورضون آردیجا قاچیشماغا باشلادیلار. داریوش ماغازاسیندا گئرچکدن دؤولتی صابون وئریردیلر. قلئیچی مورتوض ماغازایا گیرجک أییلیب صابون قوتولارینی قوجاقلادی آنجاق آردیجا گلن جاماعات اونو ییخیب قارنی‌نین اوستوندن گئچدیلر.
خویلو خانیم زارتا زورت سسیندن یوخودان دیسکیندی. قلئیچی مورتوض آلتینا سیچماقدا ایدی! ایکی الی ایله قلئیچی‌نین باشینا تاپدادی:
- دوختورونا لعنته گلسین! گونده ایشه‌ییردین بو گون سیچدین؟!
قلئیچی یاواشجا بیر گؤزونو آچدی:
- داریخما خانیم! عوضینده بیر قوطودؤولتی صابون آلمیشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا؟
دوکتور جئری
شیخ آغانین فلسفی مسئله‌لره چوخ علاقه‌سی وار. دونن اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام. دوز جاواب وئرسن یانیمدا یاخشی بیر خلعتین وار.
- قوربانین اولوم دده سوروش!
شیخ آغا قاشلارینی چاتدی:
- دئ گؤروم اوّل تویوق واری ایدی یا یومورتا؟
قلئیچی مورتوض بیرآز فیکره دالدیقدان سونرا دئدی:
- دده! دوغروسو من بیلمیرم اوّل تویوق وار ایدی یا یومورتا آنجاق بونو بیلیرم سایه‌نیزده ایندی نه تویوق واردیر نه یومورتا!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت ایشچی‌سی
دوکتور جئری
اینسان بیلیمی(آنتروپولوژی) موزه‌سینده ایکی اسکلت آیاق اوسته دانشیردیلار. بیرینجی اسکلت ایکینجی‌دن سوروشدو:
- سن نئجه آدامین اسکلتی‌سن؟
- من بیر کؤک آدامین اسکلتی‌یم. سن نئجه؟
- من ده آریق بیر آدامین اسکلتی‌یم.
اوتوراجاقدا بیر باشقا اسکلت اوتورموشدو. اسکلت‌لر اونا یاناشدیلار:
- باغیشلا قارداش! سیز نئجه آدامین اسکلتی‌‌سیز؟
-من اسکلت دئییلم، دؤولت ایشچی‌سی‌یم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شیخ آغانین چوخاسی
دوکتور جئری
قاباقجالاری، قلئیچی‌مورتوضون آغزی پرتؤو ایدی.
عادی دانیشیغی‌نین یاریسیندان چوخو یامان-
یوغوز ایدی. بونون سببینی سوروشاندا، عصبی‌لشیب دئییردی:
- أشی! سیاستچی‌لر غلط دارتاندا، من نئجه دیشیمی سیخیب دا آغزیمی
آچماییم؟ ایقیتصادچی‌لار میلّتی کول‌باش ائله‌ینده من نئجه بونلارین نه‌کی‌وارینی
قاباغیما قاتیب دا سؤیمه‌ییم؟ مملکندین سؤزده مدنی اورقان‌لاری‌نین شوونیستی قرار‌لارینی
گؤرنده من نئجه دده - بابالاری‌نین تونونون ایچینه ائله‌مه‌ییم؟
دیرناق آراسی بونو دا دئمه‌لی‌یم، قلئیچی
مورتوضون سؤیوش‌لری گونده ائشیدیلن بایاغی یامان‌لاردان دئییلدی. طرفی یولسوز
مسئوللار، ساتقین وطنداش‌لار، ویجدان‌سیز شوونیست‌لر، عمل‌سیز
عالیم‌لر اولاندا، ائله یامان- یوغوزلار دئییردی طرفین یئددی قاتیندان کئچیردی!
قلئیچی
مورتوضون دده‌لیگی- شیخ آغا کئچن ایل اونو یانینا چاغیردی. چوخلو دانیشیب اؤیود وئردیکدن سونرا
آرتیردی:
- اوغول! نه قدر سنه دئییم اونا-بونا
یامان-یوغوز دئمه! بیرآز اوزونو ییغیشدیر؛ آللاه قویسا من یوز ییرمی ایل سونرا باشیمی یئره قویاندا، سن
اؤرت باسدیر ماحالی‌نین شیخ آغاسی اولاجاقسان آخی!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا دده‌لیک! واللاه های ایسته‌ییرم
یامان دئمه‌یم، مسئول‌لارین یولسوزلوق‌لارینی گؤرونجه یادیمدان چیخیر گئنه باسیرام
یامانا...
بو یانیتدان شیخ آغا دوشونجه‌یه دالدی. باش بارماغی
ایله خئیلک ساققالینی قاشیدیقدان سونرا آیاغا قالخیب اوتاغین دیبینده
اولان صاندیغین سوراغینا گئتدی. ایچینده‌کی پالتارلاری اندر-دؤندر ائده‌رک آراسیندا
بیر گؤزل چوخا چیخارتدی. گتیریب چوخانی قلئیچی مورتوضون چیگنینه سالدی:
- اوغول! بو چوخانی هبه اولاراق سنه
باغیشلاییرام، بو چوخانی اگنینده گؤردوکده یادینا سال یامان-یوغوز دئمه‌یه‌سن..
اینصافدان گئچمه‌یک قلئیچی مورتوض چوخانی آلدیقدان سونرا داها آغزینا یامان-یوغوز گتیرمه‌میشدی.
***
دونن شیخ آغانین حوضوروندا ایدیک. شیخ آغا
سیاستدن، کیاستدن دانیشا-دانیشا بافورونو سوموروردو. قلئیچی مورتوض چوخا
چیگنینده، ماشا ایله مانقالی قاریشدیریردی. بادامی کؤزلر مانقالین ایچینده لاله
کیمی یانیردی. من بیر تاریخچی اولاراق بیر قیراقدا اوتوروب تکجه بو تاریخی حادیثه‌نی
ثبت ائله‌ییردیم! فارس دیلی قورومونون
باشچیسی اوستاد غلامعلی فرهیخته ایرنگلی چایی خورتولتو ایله باشینا چکدی. سونرا
داماغینا بیر سیگار قویاراق جیبیندن چاخماغینی چیخارتدی. چاخماغی چاخدی، یانمادی.
گئنه چاخدی، گئنه یانمادی. قلئیچی مورتوض اگری-اگری اوستاد فرهیخته‌یه باخدی.
اوستاد فرهیخته سایمازجاسینا چاققاچاقلا گئنه چاخماغی چاخماغا باشلادی. آرتیق چاخ
- چاخلار قلئیچی مورتوضون بئینیه دوشموشدو. یاواشجا آیاغا قالخدی. چوخانی چیگنیندن
گؤتوروب شیخ آغایا اوزاداراق اؤفکه‌لندی:
- آخی من بو کؤپک اوغلونون دده‌سی‌نین سوموگونو
سؤیمه‌ییم ده نئیله‌ییم. مانقالدا قیپ-قیرمیزی کؤزلر اولان یئرده، گازی قورتولموش
چاخماغی چاخماقدان ال چکمیر؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
شوونیزمین فایداسی
دوکتور جئری
دونن گئنه اوستاد دفتری حیرصلنمیشدی. یومروغونو ماسایا تاپدایاراق قیشقیریردی:
- ائوین ییخیلیسن شوونیزم، قاپین باغلانسین پان ایرانیزیم!.. اولان! من یئددی آیدیر نوه‌مه سیجللی آلا بیلنمیرم. دئییرلر: سئچدیگین آد بیزیم دفتریمیزده یوخدور؛ یا گرک بو دفتردن آد سئچه‌سن یا دا گئدیب غلامعلی‌دن نامه گتیره‌سن. گئدیرم غلامعلی‌نین یانینا دئییر: بو آد تورکودور اولماز دئییرم آخی نییه اولماز؟ جاواب وئرمیر چیگین‌لرینی سیلکه‌له‌ییر. دئییرم: آخی بوکی شوونیزمین اؤزودور؛ نئجه اولا بیلر، بیر فارس اوشاغینا "باران" آدی سئچه بیلر آنجاق بیر تورک اوشاغینا "یاغیش" آدی قویا بیلمز؟ مگر اولا بیلر عئینی سؤز، سنین دیلینده موثبت آنلام داشیسین منیم دیلیمده منفی؟!!
اوستاد دفتری‌نین سؤزلری بورایا چاتدیقدا، کئفلی ایسکندر یئرینده دیکلندی:
- اوستاد! بو سؤزلر ندیر دانیشیرسیز؟ نئجه یعنی اولا بیلمز بیر سؤز فارس دیلینده موثبت آنلام داشیسین تورک دیلینده منفی؟ اولار، یاخشی دا اولار!
کئفلی ایسکندرین سؤزلریندن چاش-باش اولدوق. او هر زامان شوونیزمه قارشی چیخمیشدی. ایندی بللی دئییلدی بیله‌سینه نه اولموشدو ؟ اسکندر ماتدیم-ماتدیم باخدیغمیزی گؤرنجه سؤزلرینه آیدینلیق گتیردی:
- باخین یولداش‌لار آللاهدان گیزلین دئییل سیزدن نه گیزلین؛ ایسلامی حؤکومتیمیزین مأمورلاری دفعه‌لرجه جیبیمده چاخیر توتوب، آپاریب یانیما شاللاق وورموشلار. آللاه غلامعلی‌دن راضی اولسون "چاخیر"-ین آدی " مایع ضدعفونی کننده" قویاندان یانیم شاللاق گؤرمه‌ییب، هله اوسته‌لیک تشویق ده اولموشام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤرد-بئش آی ایدی اوستاد دفتری گؤزه گؤرونموردو.
نه زنگ وورودو نه ده تلفونا جاواب وئریردی. دونن قلئیچی مورتوضا دئدیم، " اولماسا
گئدک ائولرینه گؤرک نه اولوب؟ آللاه ائله‌مه‌میش بلکه کیشی خسته‌له‌نیب!". بو
سؤزومدن قلئیچی مورتوض دا نیگران اولدو. "هه! دوز دئییرسن دور گئدک" دئدی.
ائشیگه چیخیب گئتمک ایسته‌ینده بیردن قلئیچی‌نین بالاجا اوغلو اتگیندن یاپیشیب،
"بابا..بابا.. من ده گلیرم"دئیه باشلادی آغلاماغا. اگری-اگری قلئیچی
مورتوضا باخاراق، "اشی.. قوجا واختیندا نئیله‌ییردین بو تابوت
زینققروونو؟"دئیه پرت اولدوم. دیشلرینی آغاردیب،" من نئیله‌ییم دده‌لیگیم
دئییر نسلیمیزی چوخالداق؛ من ده اونون
سؤزونو غوربته سالا بیلمه‌رم کی!"-دئدی.
خولاصه، بیر قوطو شیرنی باغلاییب اوستاد دفتری‌گیله
گئتدیک. بیز ائوین زنگینی وورماق ایسته‌ینده قاپی آچیلیب اوستاد دفتری ائشیگه
چیخدی. قولتوغوندا قالین بیر پرونده وار
ایدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا بیزی ایچری‌یه بویور ائتدی. اؤتوروب چای‌لار قاباغیمیزا
دوزولنده سوروشدوم:
- اوستاد! هارالارداسان؟ یوخسان؟!
اوستاد دفتری اوزونتو ایله باشینی ترپدیب دئدی:
- غریبه بیر بلایه دوشموشم. یئددی آیدیر بیر
آیاغیم سیجیللی ایداره‌سینده‌دیر بیر آیاغیم تهراندا. یئددی آی بوندان قاباق بیزیم
بیر نوه‌میز اولدو. آدینی "آنار" قویدوق. سیجیللی آلماق اوچون ثبت احوال
ایداره‌سینه گئتدیک. دئدیلر، بو آدی قویا بیلنمزسیز. سببینی سورشدوق. دئدیلر: بو
آد ثبت احوالین آد کیتابیندا یوخدور. دئدیک: نئیله‌ملی‌ییک؟ دئدیلر: آد کیتابیندان
باشقا بیر آد سئچین. دئدیک: یوخ، بیز ائله اؤز سئچدیگیمیز آدی قویماق
ایسته‌ییریک. دئدیلر: اوندا گرک تهرانا گئدیب باش رئیس غلامعلی‌دن ایجازه آلاسیز. تهرانا
گئتدیک غلامعلی دئدی: بو آد یابانجی‌دیر، ایجازه وئره بیلمه‌ریک. دئدیک: بابا.. نه
یابانجیسی، بو آد خالیص تورک آدی‌دیر. غلامعلی دئدی: باخ! اؤزوزده اعتراف ائله‌ییرسیز
یابانجی آدیر! ایندی یئددی آیدیر اوشاغین سیجللیسی یوخدور. سیجللیسی اولمادیغی
اوچون بیله‌سینه سیغورتا دفترچه‌سی ده آلا بیلمه‌میشیک. گئچن هفته اوشاق خسته‌لنمیشدی.
ساده بیر خسته‌لیگه گؤره نئچه یوز مین تومن اؤده‌ملی اولدوق...
بیز دانیشیرکن قلئیچی مورتوضون اوغلو اوتاقدا آت
چاپدیردی. اوستاد دفتری داریخان کیمی اولدو:
- مورتوض بگ! نوه‌نه دئنن گلسین چاینی ایچسین!
گوله-گوله دئدیم:
- اوستاد! نوه‌سی دئییل، اوغلودور!
اوستادین دوداغی‌نین قاچدیغینی گؤرونجه قولاغینا
پیچیلدادیم:
- بیزیم بو قلئیچی چوخ ایقتیصادی بیر آدام‌دیر.
قوجالیقدا بو اوشاغی گتیریب، آللاه ائله‌میش بیله‌سینه بیر شئی اولسا، دئیه‌لر
صغیری وار گلیب شام-ناهارین یئمه‌سینلر!
قلئیچی مورتوض سسلندی:
- اوغوز.. اوغوز.. بالا گل چایین ایچ.
اوستاد دفتری شاشیردی:
- دوغرودان اوغلونون آدی اوغوزدور؟!
قلئیچی مورتوض باشی ایله "هه" دئدی.
- نئجه اولا بیلر؟ ائشتدیگیمه گؤره بو آد دا
یاساق آدلاردان ساییلیر، سن نئجه بو آدی
قویا بیلمیسن؟-دئیه اوستاد دفتری سوروشدو.
یئنه قلئیچی مورتوضون دیشلری آغاردی:
- دوزونو ایسته‌سز، سیجللی ایداره‌سی اوغوز
آدینی قبول ائله‌مه‌دی. من ده اؤز-اؤزمه فیکر ائله‌دیم غلامعلی‌نین عوضینه گئدیب
دده‌لیگیم شیخ آغادان ایجازه آلیم. حوضورلارینا گئتدیم. دده‌لیگیم حیرصله‌نیب دئدی: بو آدی داها هارادان
گتیریبسن؟ گئت قرآن کیتابیندان بیر آد سئچ. من ده دئدیم: آغا! من بو آدی ائله قرآن
کیتابیندان تاپمیشام. شیخ آغا قاشلارینی چاتدی: بئله ایسه نییه من ایندی‌یه‌جن بو
آدا راست گلمه‌میشم؟. دئدیم: نییه راست گلمیسیز بلکه دیقت یئتیرمه‌میسیز! مگر بیز
قرآن اوخوماغا باشلایاندا دئمیریک: اوغوزوبیللاهی؟
بئله‌جه من اوغوز آدی‌نین ایجازه‌سینی دده‌لیگیم
شیخ آغادان آلدیم.
قلئیچی مورتوضون سؤزو بورایا چاتینجا اوزومو
اوستاد دفتری‌یه توتوب دئدیم:
- "اوغوز" چوخ گؤزل بیر آددیر. اولمازسیجیللی‌ده
سنین نوه‌نین آدینی " اوغوز" آلاق بو دردسردن قورتولاسان.
اوستاد دفتری دینمه‌دی. الیمله قلئیچی مورتوضون
اوغلونون باشینا تومارلایاراق سورشدوم:
- اوغوز خان! ایجازه وئریرسن سنین آدینی
اوستادین نوه‌سینه قویاق؟
اوغوز باباسینا چؤندو:
- من آدسیز قالسام یارانه‌می کسمزلر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایران اورانیومو یوزده ییرمی زنگینلشدیرندن
سونرا نه ائده‌جک؟
دوکتور جئری
موللا نصرالدین گؤله مایا چالارکن اوغلو بونو
گؤرموش.
- خئییرلر اولسون بابا، نه ائدیرسن؟-دئیه
سوروشموش.
موللا:
- گؤله مایا چالیرام- دئمیش.
اوغلو شاشیرمیش:
- اوندا بو قدر یوغوردو نئیله‌‌یه‌جه‌ییک ؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیزیم وضعیتمیز یاخشی‌دیر
دوکتور جئری
شیخ آغا مچیدده دانیشیردی:
- بو ایل بوتون تحریم‌لره باخمایاراق بیزیم وضعیتمیز چوخ یاخشی
ایدی. حتی دئیه بیله‌رم گلیرلریمیز بیلدیرکینه گؤره ایکی قات آرتمیشدیر..
جاماعات سوسقون- سوسقوق قولاق آسیردی.
شیخ آغا
آرتیردی:
- قارداش‌لار! من ائله بو مینبردن سیزه موشتولوق
وئریرم، گلن ایل بیزیم وضعیتمیز بوندان دا یاخشی اولاجاق...
جاماعاتین آراسیندان بیر گنج آیاغا قالخیب شیخ
آغانین سؤزونو کسدی:
- آغا!.. بیز نئجه؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قدیم‌لر نییه هر شئی‌یی قزئته بوکوردولر؟
دوکتور جئری
دوزونو ایسته‌سه‌نیز، دوننه‌جن بیلمیردیم نییه قدیم‌لر هر شئی‌یی قزئته بوکوردولر؟ چوخلاری کیمی من ده فیکر ائله‌ییردیم؛ او زامان‌لار پلاستیک پاکت یوخویدو! آنجاق سن دئمه بوندا بیزیم بیلمه‌دیگیمیز بیر گیز، بیر سیرر وار ایمیش!
ائله بیل دونن‌دیر. اوشاقلیغیمدا، قاپی آچلیب آتام خبرسیز ایچری گیرنده، قولتوغونداکی قزئته بوکولموش ات، ناهارا کوفته یئیه‌جگیمیزی خبر وئرردی. آنام مجمعه‌نی گتیریب اتی دوغراماغا باشلایاندا من قانا بولاشمیش قزئتی هوسله اوخوماغا باشلاردیم. داها دوغروسو منیم اوخوماغا اولان ماراغیم ائله بو کؤهنه قزئت‌لرله باشلامیشدی. آنامین کیلویاریم اتی دوغراماسی ایکی ساعات چکردی. سونرا کوفته قاپلاماسی آسیلاردی. مومکوندور اینانمایاسانیز کیلویاریم ات، بیر آیدان چوخ بیزی گؤرردی! سانکی قزئته بوکولموش کیلو یاریم ات برکت تاپیردی! آنامین چرچیدن گؤی آلماسی یادیمدادیر. ساتیجی گئنه گؤیلری قزئته بوکوب بئلینی ایپ ایله باغلایاردی. آنام قزئتی آچیب گؤیلری سئچمگه باشلایاندا سانکی بیر کیلو گؤی، اوچ کیلو اولوردو. سئچمک، تمیزله‌مکله بیتمیردی. منیم‌سه دؤزوموم قزئتی اوخوماغا توکه‌نیردی، بیردن قزئتی گؤیلرین آلتیندان چکیردیم.آنام‌سا های-کوی سالیردی. ائوه ساری کؤک، ایستی اوت، توز بیبر آلاندا منیم اوخوماغیم آزالیر، پارچا، پالتار، قاب-قاشیق آلاندا چوخالیردی. ان چوخ سئودیگیم قزئت‌لر، کاباب قزئت‌لری ایدی. آتامین آلیش-وئریشی یاخشی اولاندا هردن کاباب آلاردی. قزئتی یئره سالیب کابابی بیرگه یئیندن سونرا قزئتی گؤتوروب اوخوماغا باشلاردیم. یازیلار کاباب دادی وئرردی. بایرام قزئت‌لری قنادی ایگی وئریردی. خبرلری ده شیرین اولوردو...
هه دئییردیم، من دوننه‌جن بیلمیردیم نییه قدیم‌لر هر شئی‌یی قزئته بوکوردولر؟ آللاه شیخ آغانین دده‌سینه ایرحمت ائله‌سین او اولماسایدی چوخلاری کیمی من هله‌ده فیکر ائله‌یه‌جکدیم؛ او زامان پلاستیک پاکت یوخویدو!
دونن خوصوصی بیر گؤروش اوچون شیخ آغانین حوضورلارینا گئتمیشدیم. گولوش-قاباقلا منی قارشیلادی.ایچری‌یه گئچیب دیز-دیزه اوتوراندا، بیردن ائله ساندیم شیخ آغادان قزئت خیشیلتیسی گلیر! بیرآز دانیشدیقدان سونرا شیخ آغا یئرینده ترپندی. یئنه قزئت خیشیلتیسی گلدی. قولاقلاریمی قابارتدیم. سس شیخ آغانین تومانی ایچیندن گلیردی.نیگران اولدوم. اوتانا-اوتانا، "آغا! بو نه سس‌دیر؟"دئیه سوروشدوم. پیچیلدایاراق ،" دستگاهیمی قزئته بوکموشم" دئدی. چاش-باش اولدوم. بونون سببینی سوروشدوقدا آچیقلادی:
- مگر بیلمیرسن؟ دئییرلر: قزئت‌لر هر شئی‌یی بؤیودور!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نئجه مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اولار؟
دوکتورجئری
شیخ آغا مملکندین دؤرد بوجاغیندان گلن مسئول‌لاری باشینا ییغیب دانلاییردی:
ـ قارداشلاریم! بئله ده مملکند ایداره ائتمک اولار؟! هامی ناراضی دیر؛ اؤزوزه گلین؛ بو گئدیشله بو گون صاباح خالق کوچه‌لره تؤکولوشوب دده‌زی یاندیراجاقدیر!
مسئوللار اوتانجاقدان یئکه‌باش‌لارینی آشاغی سالدیلار. باش باخان آلتدان باخا-باخا فیسیلدادی:
- آغا! قوربانین اولوم، بویورا بیلرسینیز مملکندی نئجه یاخشی ایداره ائده بیله‌ریک؟
شیخ آغا یئرینده دیکلندی:
- آفرین! چوخ یاخشی سوال سوروشدوز. مملکندی یاخشی ایداره ائتمک اوچون گره‌ک "دوز تصمیم‌لر" توتاسیز.
باش‌باخان یئنه سوروشدو:
- "دوز تصمیم‌لری" نئجه توتا بیلریک؟
شیخ آغا گور سس ایله یانیت وئردی:
- "تجروبه" ایله!
باش باخان جوشقولاندی:
- " تجروبه"نی نئجه قازانا بیله‌ریک؟
شیخ آغا ایکی کلمه‌ده آچیقلادی:
- "یانلیش تصمیم‌لر"له!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دوکتور جئری
گئچمیش یازی‌لاریمیزین بیرینده یازمیشدیق اوستاد دفتری عمه‌سیندن یئتیشن یوز میلیون تومن‌لیک ایرثی بورسا یاتیراراق باتیرمیشدی. بو ایفلاسین آردیندان حالی پوزولوب ائودن ائشیگه چیخمیردی.
دونن آخشام ائوه قاییداندا، کوچه ده اونونلا قارشیلاشدیم. اؤنجه گؤزلریمه اینانا بیلمه‌دیم. اوستاد دفتری اوخویا-اوخویا گلیردی، هله اوسته‌لیک چیلتیک ده چالیردی. اؤز-اؤزمه دئدیم، یقین کیشی‌نین باشینا هاوا گلیب!
گولومسوندوم:
- خوش گؤردوک اوستاد!.. همیشه بو داماغدا! نه خبرلر؟!
خورونا خسته‌لیگینی اونوتموشدو سانکی، الیمی برک-برک سیخیب دئدی:
- خوش خبرلر!! بورسدا باتیردیغیم پول‌لاری نه تکجه دیریتمیشم بلکه بیر قدر ده کارلی چیخمیشام!
شاشقین-شاشقین سورشدوم:
- آخی نئجه اولا بیلر؟ ائشیتدیگیمه گؤره بورس هله ده برباد وضعیتدهدیر!
گوله- گوله آچیقلادی:
- دوز دئییرسن بورس برباد وضعیتدهدیر.. آنجاق آللاه طرفیندن من نئچه آی بوندان قاباق بورسا گیرنده اوجوزلو بیر شیرکتدن چوخلوجا سهم آلمیشدیم. آللاه تورکیه جومهور باشقانی‌نین دده‌سینه غنی-غنی رحمت ائله‌سین باکی‌‌دا، "آرازی آییردیلار- میل ایله دویوردولار- من سیزدن آیریلمازدیم- زور ایله آییردیلار" بایاتیسینی اوخویاندان آلدیغیم شیرکتین سهم‌لری‌نین دگری گونو-گوندن آرتماقدادیر..
اوستاد درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا آرتیردی:
- گؤروسن دوکتور! بیزیم جومهور باشقانی هر شعر-غزل اوخویاندا بورس خارها خار ایله چؤکولوشوب یئره باتیر، خالقین جومهور باشقانی دا بیرجه بایاتی اوخویاندا بورس عرشه قالخیر!
ماراقلا سوروشدو:
- دوغوشدان دئمه‌دین هانسی شیرکتین سهم‌لرینی آلمیشدین؟
بیر گؤزونو قیرپاراق دئدی:
- یانیق ملهمی (پومادی) شیرکتی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گئنه فاطی‌یا تومان اولمادی!
دوکتور جئری
نئچه گون ایدی خوُیلو خانیم، "فاطی‌نین
تومانی یوخدور!"دئیه قلئیچی مورتوضون بئینینه قوْورا چکیردی. خورونا سالقینی باشلایاندان،
زیبیل قابی‌لاری آختاراراق عایله‌سینی گئچیندیرن قلئیچی مورتوض نه قدر،" آی
آرواد! زیبیل آختاران‌لاری سایی گونو گوندن چوخالماقدا، من چتین‌لیکله قارنیمیزی دویوماغا پول
چیخاردیرام هارادان گتیریم فاطی‌یا تومان آلیم؟" دئسه ده خوُیلو خانیمین
کلّه‌سینه باتمیردی کی باتمیردی.
دونن هارادانسا قلئیچی مورتوض ائشیتدی، دده‌لیگی
شیخ آغا ایللیک بودجه‌نی پایلاماقدادیر. تو دابانا اؤزونو دده‌لیگی‌نین دؤولت سراسینا
چاتدیردی. تام واختیندا یئتیشمیشدی. شیخ آغا بودجه صاندیغینی قاباغینا قویوب اهل-عیالی
دینله‌یه‌رک بودجه آییریردی. اؤنجه حاجیه خانیم دیله گلدی:
- شیخ آغا!.. ایجازه‌زله بایرامدا ایسته‌ییرم
زیارتی بیر سفر اوچون کانادایا گئدم.
شیخ آغا گولومسه‌یه‌رک ال آتیب بودجه‌دن اون-اون‌بئش
بئلی باغلی گؤی اسکناس گؤرتورب حاجیه خانیما اوزاتدی. حاجیه خانیم تشکور ائده‌رک
پول‌لاری آلیب اوتاقدان چیخدی.
- آغا!.. ماشینیمین اوستونه قوش زیلله‌ییب
ایسته‌ییرم اونو دَییشم اولسا بو ایشه
بیرآز بودجه آییراسیز-دئیه شیخ آغانین بؤیوک اوغلو یئریندن قالخدی.
- آلا..بو دا سنین! – دئیه شیخ آغا یئددی-سککیز
بئلی باغلی اسکناس اونا اوزاتدی.
شیخ آغانین بؤیوک قیزی اوتاغین بوجاغیندان دئدی:
- آغاجان!.. من ده صدا و سیمامی بیرآز مرمت
ائله‌مک ایسته‌ییرم.
- بو قدر گؤرر؟- دئیه شیخ آغا بئش-آلتی بئلی
باغلی دا اونا وئردی.
بونا شیخ آغانین کیچیک قیزی دایانا بیلمه‌دی:
- آغا! من ده ایسته‌ییرم بورونومو عمل ائله‌یم!
شیخ آغا اؤفکه‌لندی:
- مگر بیلدیر عمل ائله‌مه‌دین؟
- نییه عمل ائله‌دیم آنجاق بو ایل اوجو بیرآز
سول طرفه اَییلیب ایسته‌ییرم اونو دوزلدم!
شیخ آغا حیرصله اوچ-دؤرد بئلی باغلی اسکناس
اوستونه آتدی.
سیرا شیخ اورتانجی اوغلونا چاتدی سایغی ایله الینی
باغیرینا باسدی:
- آغا! خالقیمیزین آغیر دورومدا یاشادیغینی
نظرده آلاراق من ایسته‌ییرم بیر موسیسه آچام..
شیخ آغا آلقیشلاییجی باخیش‌لارلا اونو سوزه‌رک
سؤزونو کسدی:
- آفرین..آفرین اوغلوم! بو موسیسه‌ده نه ایش گؤره‌جکسن؟!
- آغزی دوعالی خادیم‌لریمیزی بو موسیسه‌یه
توپلاییب اونلاردان ایسته‌یه‌جگم خالقیمیزین دورومون یاخشی‌لاشماغی اوچون
گئجه-گوندوز دوعا ائله‌سینلر!
یاش شیخ آغانین گؤزلرینده حالقالاندی. ال آتیب
صاندیقدان سککیز-دوققوز بئلی باغلی اسکناس گؤتوروب اوغلونون قاباغینا قویدو.
اوشاق‌لار بیربیر بودجه‌لرینی آلیب اوتاقدان
ائشیگه چیخدیلار. آرتیق اوتاقدا قلئیچی مورتوض ایله شیخ آغادان باشقا کیمسه
قالمامیشدی. شیخ آغا اَیری-اَیری قلئیچی مورتوضا باخدی:
- هه.. سن نه دئییرسن؟!
- قوربانین اولوم دده! فاطی‌نین تومانی یوخدور
مومکونسه بودجه‌دن بیرآزجیق وئره‌سیز فاطی‌یا بیر تومان آلیم.
شیخ آغا قاش-قاباغینی تورشاتدی:
- بودجه قورتولدو.. اینشاالله سنینکی قالسین
گلن ایله!
قلئیچی مورتوض قاش-گؤز ایله صاندیغی گؤستردی:
- دده! آخی صاندیقدا هله نئچه بئلی باغلی گؤی
اسکناس وار!
شیخ آغا بیج-بیج گولدو:
- او پول‌لار اؤزومه لازیم‌دیر.. ایسته‌ییرم
اؤزومه بیر مصنوعی دستگاه آلام..
قلئیچی مورتوض برک اینجیدی:
- دده! اولماز ولخرج‌لیق ائله‌مه‌یه‌سیز! مگر
بیلدیر بیر چینی مصنوعی دستگاه آلمامیشدیز؟!
شیخ آغا گولومسه‌دی:
اوغول سن بیلمزسن، دئییرلر بازارا تزه بیر
مصنوعی دستگاه گلیب طبیعیسی ایله قیل وورمور. ایسته‌ییرم اؤزومه اونلاردان بیرینی
آلام...
قلئیچی مورتوض آیاغا قالخیب ساغوللاشمادان
اوتاقدان چیخماق ایسته‌ینده شیخ آغا آرخادان سسلندی:
- بیر دایان!
قلئیچی مورتوض گئری دؤندو. شیخ آغانین الینده
قارا بیر موشامبا وار ایدی.
- گل آپار بونو سات! اینشاالله پولو ایله
عملینی آشیرارسان؟
قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلدادی:
- قوربان اولوم دده بو نمنه دیر؟
شیخ آغا فیسیلدادی:
ـ بیلدیرکی مصنوعی دستگاهیم‌دیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گؤره‌سن روس صولح مراملی‌لاری قاراباغدا نه
قاییریرلار؟
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض مئشه‌ده آغاج‌لارین قورو بوداق‌لارینی
کسمکده‌ایدی بیردن گؤردو کاتتا ایله آروادی دانیشا-دانیشا گلیرلر. غریبه بیر فیکیر بئینینه ووردو. آغاجین باشیندان قیشقیردی:
- یئکه کیشی! گونون گون اورتا چاغی نه
قاییریرسان اوتانمیرسان؟!
کاتتا دیکسیندی:
- هئچ نه!
قلئیچی مورتوض اؤفکه‌لندی:
- نئجه یعنی هئچ نه؟.. یعنی سن دئییرسن من کورام،
گؤرمورم؟
کاتتا ال-آیاغینی ایتیردی:
- واللاه من بیر ایش گؤرموردوم، سن یانلیش
گؤروبسن..
قلئیچی مورتوض آغاجدان آشاغی آتلانیب قیزغین-قیزغین
کاتتایا قیشقیردی:
- چیخ گؤروم آغاجا!
کاتتا
آغاجا چیخارکن قلئیچی مورتوض اوزاقدا دایانان کاتتانین آروادینی‌نین یانینا
گئتدی.
کاتتا آغاجین باشینا چاتینجا سئوینجک سسلندی:
- مورتوض آغا! سنده گوناه یوخدور، بورادان
ائله، او جور گؤرونور!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ائرمنی میخی
دوکتور جئری
ائرمنی هارتون اوتوز ایله یاخین ایدی الی‌یوخون دده حیطینی ضبط ائله‌ییب چیخمیردی. کرایه ائوده اوتوران الی‌یوخ، بو مودّتده محکمه واسیطه‌سیله اونو ائشیگه اؤتورمگه چالیشسا دا هارتونون هر یئرده الی اولدوغو اوچون اونون چابالاری بیر ایشه یارامامیشدی. گئچن آی، جانا دویموش الی یوخ، قارداش‌لاری ایله بیرگه دده حیطینه تؤکولوشوب ائرمنی هارتونو آتدیلار تپیک آلتینا. دوغروسو کاتتا ساری محرم ایله شیخ آغا اولماسایدی هارتون تپیک آلتیندا اؤلموشدو. ساری محرم، هارتونو آیاق آلتیندان چیخارداراق، بوینونا قویدو الی‌یوخون دده حیطینی ترک ائله‌سین. هارتون آغلایا-آغلایا، "حیطی بیرجه شرطی ایله ترک ائده‌رم"-دئدی. ساری محرم شرطین نه اولدوغونو سوروشدوقدا هارتون، "الی‌یوخ ایله قارداش‌لاری گره‌ک سؤز وئره‌لر منیم رحمت‌لیک دده‌مین میخینا یاخین دوشمه‌‌‌یه‌لر!"-دئدی. هامی چاش-باش "نه میخی؟!!" دئیه سوروشاندا هارتون بارماغی ایله حیطین اورتاسینداکی قوجامان توت آغاجی‌نین بؤیرونه سانجیلمیش طؤوله میخینی گؤستردی. شیخ آغا، "عیبی یوخدور کیمسه دده‌وین میخی ایله ایشی اولمایاجاق"-دئیه سؤز وئردی. بوندان هارتون راضی اولمادی. "یوخ بئله اولماز، گره‌ک منه بیر ثبتی کاغاذ مؤهورله‌ییب وئره‌سیز! بیر ده بو کی من بازار گونلری گلیب دده‌مین میخینی زیارت ائله‌یه‌جگم"-دئدی.
"سن دئین اولسون قال یاتسین" دئیه شیخ آغا، ساری محرم و الی‌یوخ بیر کاغاذ مؤهورله‌ییب هارتونا وئردیلر. البته بو آرادا ساری محرم ایله ایکی قوچو، الی‌یوخون حسابینا میخین امنیتینی قوروماغا گؤره‌ولندیریلدیلر.
***
دونن کوچه‌ده الی یوخو گؤردوم."دده حیطینه چکیلدیز؟"دئیه سوروشدوم.
اوزونتو ایله دئدی: - هه! چکلیمیشیک آنجاق بیر یئر آختاریرام اورادان چیخام!
چاش-باش اولدوم:
- نییه؟ مگر نه اولوب؟!
ایکی بارماغینی گؤزلرینه سوخار کیمی ائده‌رک دئدی:
- بو قورومساق هارتون هر هفته دده‌سی‌نین میخینی زیارت ائله‌مگه گلنده، بیر دونقوز دریسی گتیریب میخا آسیر، قاباقکی قوروموش درینی گؤتوروب آپاریر. ایندی بیز دری‌لرین ایگ-قوخوسوندان ائوده اوتورا بیلمیریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر