مملکتده آرزی ائلهمکده اولمور!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض اودون شلهسینی باغلاییب بئلینه آتاندا بیر اینیلتی سسی قولاغینا دگدی. قورخا- قورخا مئشهنین ایچینده ایرهلیلهدیکده، قورشاغادک باتلاغا باتمیش بیر قارییا توش گلدی. تئز شلهسینی یئره قویوب قارینی چکیب چیخارتدی:
- قاری ننه سن بورادا نه قاییریرسان؟ اولمایا سنینده گازینی کسیبلر، گلیبسن اودون آپاراسان؟!
قاری گؤزلرینی سوزدورهرک، " قاری ننه یوخ؛ پری خانیم!" دئیه آرتیردی:
- اوتوز سککیز ایل بوندان قاباق بورادان گئچرکن بو باتلاغا دوشدوم آند ایچدیم هر کیم منی بورادان چیخاردا، اونون اوچ آرزی- دیلگینی یئرینه یئتیریم. ایندی هر نه دیلگین وار دیله..
قلئیچی مورتوضون سئوینجدن گؤزلری یاشاردی:
- پری خانیم!.. مملکتده هر کیمین پولو - پارتی وار، ایشه آلینیر. بیزیم کیمی، کیمسهسیزلر ایسه بیر تیکه یاوان چؤرک اوچون گونده بیر ایشه ال آتیریق، بیر گون دانا بوروروق، بیر گون اوشاق سوننت ائلهییریک، بیر گون دوه گؤتو یاغلاییریق، بیر گون زیبیللرین ایچینده نایلون ییغیریق، بیر گون دوعا یازیریق، بیر گون سیفارت تسخیر ائلهییریک، بیرگون قویو آرتیلاییریق، بیر گون دللکلیک ائلیریک بیر گون...
پری خانیم داریخدی:
- ایندی ایستهییرسن نئیلهییم؟
قلئیچی مورتوضون دیشلری آغاردی:
- منی ایدارهلرین بیرینه سوخ!
پری خانیم ، "باش اوسته" دئییب آچیقلادی:
- گؤزونو یوم، آچ دیلگین یئرینه یئترمیش اولاجاق آنجاق او بیری دیلکلرینی یئرینه یئترمک ایستهسن اوچ یول منیم آدیمی سسلهسن همن اورادا حاضیر اولاجاغام.
قلئیچی مورتوض سئوینجک گؤزونو یوموب آچینجا اؤزونو قوجامان بیر ایدارهده بولدو. قیرمیزی بیر فیته بویونونا سالمیش بیر سینی چایدا الینده گزدیریردی. قئلیچی ایدارهنین چایچیسی اولموشدو. اوتاقلارین بیریندن سسلندیلر:
- مش مورتوض بیزیم بو چایلاریمیز نئجه اولدو؟
قلئیچی مورتوض اوتاغا گیریب چایلاری میزلرینه اوستونه قویاندان سونرا کارمندلرین بیرینه دئدی:
- بیر شئی سوروشسام منه گولمزسیز؟!
کارمندین دوداغی قاچدی:
- یوخ ..نییه گولک؛ سوروش؟
- واللاه دوزونو ایستهسز منیم یادیمدان چیخیب؛ آیدا نئچه آلیرام؛ سیز بیلیرسیز منیم آیلیغیم نئچهدیر؟
کارمند گولومسوندو:
- مش مورتوض سن آیدا سککیز یوزمین آلیرسان..
قلئیچی مورتوض سینی میزین اوستونه قویوب تلهسیک چایخانایا قاییدیب، "پری خانیم، پری خانیم، پری خانیم" دئدی. پری خانیم همن ظاهیر اولونجا اوستونه قیشقیردی:
- بو نه ایشدیر منه تاپمیشسان؟ من آیدا اون- اون بئش دنه دانا بورسام بوندان چوخ چیخاردارام!
پری خانیم باشینی آشاغی سالدی. قلئیچی مورتوض سؤزلرینین آردینی توتدو:
- سن دوز دئییرسن منی بو ایدارهنین رئیسی ائله؛ منده نجومی آیلیق آلیم!
پری خانیم گولدو:
- نجومی حوقوقلارین اوستو آچیلاندان بری، بو ایدارهنین رئیسی اون میلیون تومن آلیر آنجاق ایدارهیه یئرلشدیردیگی اؤز قوهوم-فبیلهسینه یوخاری حوقوقلار وئریر. آنلادیغیما گؤره، بو ایدارهنین کارمندلرینین بیری اوتوز میلیون آلیر، ایستهییرسن سنی اونون یئرینه یئرلشدیریم؟!
قلئیچی مورتوض چیچگی چاتلادی:
- هه ..هه!..
- گؤزونو یوم، آچ.
قئلیچی مورتوض گؤزونو یوموب آچدی. اؤزونو گؤزل، گؤیچک یئکه، بیر اوتاقدا بولدو. میزینین اوستونده بیلگیسایار، تئلئفون، دفتر- دستک، رنگلی-رنگلی قلملر وارایدی. اؤزونو چوخ یونگول حیس ائتدی، الینی اویان بویانینا ووردو؛ بیر شئیی اسکیک کیمی ایدی! گؤزو میزین اوستونده بیر گوزگویه (آینایا) ساتاشدی. تئز گؤتورب اوزونه باخدی. اؤزونو گؤرونجه قورخودان قیشقیردی. قلئیچی مورتوض ایدارهنین منشیسی اولموشدو.
قاپی آچیلیب ایدارهنین رئیسی ایچری گیردی.
- عزیزیم! منی سسله دین؟!- دئدی.
قلئیچی مورتوضدان سس چیخمادی. رنگ-روفو قاچمیشدی. رئیس گلیب یانیندا اوتوروب الینی بوینونا سالاراق:
- عزیزیم ائله بیل یورولموسان گئت ائوه، ناهاری حاضیرلا منده بیر ساعاتدان گلیرم- دئیه دوداقلارینی قلئیچی مورتوضون اوزونه یاپیشدیردی. قلئیچی مورتوض الینی ناموسونون اوستونه باساراق اوجادان قیشقیردی:
- پری خانیم، پری خانیم، پری خانیم منی اؤز یئریمه قایتار!
قلئیچی مورتوض گؤزونو آچدی. حیطلرینده اودون شلهسینه سؤیکهنیب اوزانمیشدی. آروادی خویلو خانیم بیر الینی بویرونه ووروب او بیری الی ایله قلئیچینین یوموشاق یئرینی چوبوقلا آلیشدیرا- آلیشدیرا چیغیردی:
- دئ گؤروم بو جالاق تایی پری خانیم کیمدیر؟!
قلئیچی مورتوض سیزیلدایا- سیزیلدایا الینی گؤیه قووزایب دئدی:
- ائی آللاه! بو ییخیلاسی مملکتده آرزی ائلهمکده اولمور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شئیخ آغا نییه آغلادی؟!
دوکتور جئری
شئیخ آغا آغریدان یوخودان اویاندی. سانجی باغیرساقلارینی کسیردی. زاریلداماغا باشلادی. سسینه آروادی بالاخانیم یئریندن داشلاندی:
- آغا باشینا دولانیم سنه نه اولوب؟- دئیه اوز-گؤزونو جیریب آغلاماغا باشلادی.
برکتلی دوخسان بئش ایللیک عؤمرونده شئیخ آغا بیر کره بئله اولسون خستهلهنیب دوکتورا گئتمهمیشدی. بو اوزدن بو گؤزلهنیلمز آغری اونو دریندن سارسیتدی:
- اؤلورم... تئز اول مورتوضا زنگ وور گلسین...ائی وای اؤلدوم...
اون دقیقه اولمامیش قئلیچی مورتوض اؤزونو ددهلیگینین ائوینه چاتدیردی:
- دده!..دده!.. سنین نه واختیندیر اؤلهسن؟- دئیه اؤکوتمه وورماغا باشلادی.
شئیخ آغا اینگیلدهیه- اینگیلدهیه قلئیچی مورتوضا چیمخیردی:
- تئز اول منی اینگلیستانا گؤتور... دئییرلر اورانین دوکتورلاری اؤلونو دیریلدیرلر.. تئز اول یوبانما...
قئلیچی مورتوض چاش- باش قالدی:
- دده!.. اینگلیستان داناباش کندی دئییل سنی تئز اورایا آپارام.. اوزاقدیر یولدا الدن گئدرسن.. هله اوستهلیک بیز اونلارلا گل- گئدیمیزی کسمیشک!
شئیخ آغانین هارایی گؤیه قالخدی:
- ائی وای اؤلدوم آللاه؛ اؤزون ایرحم ائله!!
بالاخانیم قئلیچی مورتوضون اتگیندن یاپیشدی:
- سن آللاه بیر ایش گؤر.. یوخسا باشسیز قالاجاغیق هاااا...
بیردن قلئیچی مورتوضون گؤزلری پاریلادی:
- منیم بیر دوکتور دوستوم وار، آدی اینگیلیسیدیر.. بابالی دئینلرین بوینونا، دئییرلر اینگیلیس ایگنهسیندندیر. آرتیق اینگلیستانا گئتمگه گرهک یوخدور.
یاریم ساعات سونرا شئیخ آغا دوکتور جئرینین مطبینده ایدی. دوکتور بیر توختادیجی ایگنه شئیخ آغایا ووراندان سونرا اونلاری آزمایشگاها گؤندری.
قئلیچی مورتوض ایله شئیخ آغا سالوندا سیرانی گؤزلهییرکن آزمایشگاهین اوتاغیندان اون دؤرد- اون بئش یاشلی بیر اوغلان ائشیگه چخیب آغلایا- آغلایا گلیب شئیخ آغانین یانیندا اوتوردو. شئیخ آغا الینی اوغلانین باشینا چکیب تومارلایا- تومارلایا دئدی:
- یئکه اوغلانسان نییه آغلاییرسان؟!
اوغلان گؤزلرینی یاشینی آغیدا- آغیدا بارماغی گؤستریب دئدی:
- قانیمی آزمایش ائدهجکدیلر، بارماغیمی کسدیلر.
بو یانیتدان شئیخ آغا ایکی الینی باشینا تاپداییب آغلاماغا باشلادی. گنج اوغلان شئیخ آغانین آغلاماسینی گؤرونجه بارماق آغریسینی اونودوب سوروشدو:
- آغا!.. سیز نییه آغلاییرسیز؟!
شئیخ آغا وایسینا- وایسینا میزیلدادی:
- منده سودوک (ادرار) آزمایشی وئرهجگم!!
***
آخشام اولموشدو؛ شئیخ آغانین آغریسی هله کسیلمهمیشدی. قئلیچی مورتوض زنگ ووروب دوکتور جئرینی شئیخ آغانین ائوینه چاغیردی.
معاینهدن سونرا دوکتور آچیقلادی:
- مطبده دئدیگیم کیمی، بؤیرکلری داش باغلاییب. تاسفله ایندیکی داوالارین کسری قالماییب داشلاری دوشورمور.. ایستهییرسینیزسه داشلار تئزلیکله دوشه بیرآز آلکوللو ایچکی بیلهسینه ایچیردین.
بو سؤزلری ائشیدن قلئیچی مورتوض تئز خالاسی ارینه تئلفون آچدی. بیر گؤز قیرپیمیندا کئفلی ایسکندر بیر قاب عاراق ایله اؤزونو شئیخ آغانین ائوینده یئتیشدیردی. شئیخ آغا عاراغین حارام اولدوغونا گؤره ایچمکدن بویون قاچیریردی آنجاق اؤلومو گؤز اؤنونه آلینجا یاواش- یاواش ایچمگه باشلادی. دوکتور جئری، شئیخ آغانین یاواش- یاواش ایچدیگینی گؤرونجه قاش- گؤز ایله قلئیچی مورتوضا ایشمار ائلهدی. قئلیچی مورتوض جلد اوتاقدان چیخیب آز سونرا بیر یئکه قیف ایله گئری دؤندو. شئیخ آغانی یئرینه اوزادیب قیفی آغزینا قویدولار. کئفلی ایسکندر عاراغی قیفا بوشالتدی.
اوچ-دؤرد ساعات گئچمیشدی. شئیخ آغانین هارای-دادی شوشهلری تیترهدیردی. دوکتور جئری دئدی:
- آغانین داش- قومو اولسایدی بو عاراق هامیسینی ائشیگه تؤکموشدو.. قورخورام آغا پندام اولموش اولا!
کئفلی ایسکندر دئدی:
- ایندی دئییرسن نئیلهیک دوکتور؟!
دوکتور جئری گئچی ساققالینی تومارلایاراق دئدی:
- گرهک شئیخ آغا ایماله اولونا!
سونرا اوزونو قلئیچی مورتوضا توتوب آرتیردی:
- آغانین ان یاخین آدامی سنسن .. بو اؤز ایشیندیر ... باخ گؤر نئیلهییرسن!!
دوکتور جئری ایله کئفلی ایسکندر، قلئیچی مورتوضو شئیخ آغایلا اوتاقدا یالقیز بوراخدیلار.
بیر ساعات سونرا هامی شئیخ آغانین باشی اوسته ایدی. ایماله ده ایشه یارامامیشدی. شئیخآغا اینجارسیز- اینجارسیز یئرینده آغلاییردی:
- آللاهیم منی باغیشلا، جانیمی آلما، عؤمور سونو آغزی عاراقلی، گؤتو یاشلی نئجه حضورونا گلیم؟!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
غیری-مومکون، مومکون اولسا...
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض ترس آوا کندینده چرچیلیک ائدنده بیر سئحیرلی چیراغ اله گئچیرمیشدی. اونو قالایلاماق ایستهینده ایچیندن بیر جین چیخیب سسلندی:
- دیله دیلگینی!
قلئیچی مورتوض جین-نین باشاراتینی یوخلاماق ایستهدی:
- الک ایله خزر دنیزیندن اورمو گؤلونه سو داشییب دولدور!!
جین الینی بئلینه قویوب اینگیلدهدی:
- بو اولاناقسیزدیر! (غیری- مومکوندور) ..آیری دیلگینیز یوخدور مو؟!
قلئیچی مورتوض بیر آز دوشوندوکدن سونرا:
- آنادیلیمیز - تورکجه مدرسهلرده اوخوتدورولسون- دئدی.
جین اؤزونو ییغیشدیردی:
- بویوردونوز هارادان هارایا سو داشیییم؟!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاد مدرسه
دوکتور جئری
باشیم آغاریب یاشیم گئچسهده، هر ایل پاییز یاخینلاشدیقدا، بلیرسیز بیر سیخینتی ایچیمه، اورگیمه دولور. گئجهلری قارا باسیب کابوس گؤرورم. مدرسهیه گئتمه کابوسو! گئنه آنام الیمدن یاپیشیر یاد دیللی، یاد مدرسهده منی یالقیز بوراخیر. هویوخورام، قورخورام... موعللیم فارسی کیتابینین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیرهنهجکسن اوغلان؟!" دئییر. آغلاییرام؛ آغلاماغیمین سسیندن اویانیرام...
فارس دیلی قورومون باشقانی بیر کره دئمیشدی: ایراندا یاشایان بوتون ائللر فارس دیلینی ایستک، سئوگیلری اوزوندن اوخویوب اؤیرنیرلر!! بو اؤلکهده هامی فارس دیللینی سئوگی- ایستک اؤزوندن اؤیرنسهلرده، بو دیلده اؤلمز اثرلر یارادسالاردا، اعتراف ائتمهلییم؛ من بو دیلی سئوگی- ایستک اوزوندن یوخ سیلله- تپیک زورونا اؤیرنمیشم!
یاشیم یئددییه چاتاندا، آتام چالیشماق اوچون غوربت ائله گئتمهلی اولدو. یولا سالدیغیمیزدا آتام باشیمی تومارالایاق:
- اوغلوم! آرتیق یئددی یاشا دولوبسان، بو ایل مدرسهیه گئدهجکسن! گئت اوخودا آدام اول!- دئدی.
آتام بو سؤزلری دئینده من بیلمیردیم؛ آدام اولماق اوچون گرهک "سو"-یا "آب"دئیهسن، "چؤرهگ"-ه "نان"!
آتامین قیواناراق سؤیلهدیگینه گؤره، اونون آلتی کیلاس ساوادی وار ایدی؛ اودا قدیم ساواد! بو ساواد ایله او همیشه چولونو سودان چیخاردا بیلمیشدی!
پاییزین ایلک گونو آنام الیمدن یاپیشیب منی یاد دیللی، یاد مدرسهده یالقیز بوراخدی. هویوخموشدوم، قورخموشدوم.. دینیب دانیشمیردیم...
بئش- اون گون جیزما- قارا ائتدیکدن سونرا، بیر گون موعللیم فارسی کیتابیندا شورولدایان سویو بیزه گؤستریب دئدی:
- اوشاقلار بو " آب" دیر!
هامیمیز بیربیریمیزین اوزونه باخدیق؛ بو کی "سو" ایدی!
ایکی هفته سونرا، موعللیم منی سیاه تخته باشینا چاغیردی. تختهده " آب" یازمیشدی. منه دئدی: "هوججوله". هوججولهیه بیلمهدیم. اؤزو هوججولهدی:
- آاااا...........ب ب ب... آااا... ب ب ب...
سونرا سوروشدو:
- ایندی ایکیسی بیرلیکده نه اولار؟!
دئدیم:
- سووو...
موعللیم آجیقلی- آجیقلی فارسی کیتابینین قیراغی ایله باشیما تاققیلداداراق،" سن هاچان آب-ی اؤیرهنهجکسن اوغلان؟!"-دئدی. آغلادیم؛ آغلادیم... اؤزومه گلدیکده گؤردوم شالواریما ایشهمیشم. آیاغیمین آلتی گؤللنمیشدی. اوشاقلار گولوردولر...
اوزگون- ازگین ائوه یئتیشنده، آنامی قوجاقلاییب هؤنکور- هؤنکور آغلایاراق دئدیم:
- آنا.. من داها مدرسهیه گئدمهیهجگم!..
آنام اولانلاری آنلایالی بوینومو قوجاقلاییب اوزومدن اؤپه- اؤپه دئدی:
- نه تئز آتان سؤزلرینی اونوتدون!.. آتان سنه دئمهدی؛ گئت اوخو آدام اول؟!.. مدرسهده آدامی دؤیرلر، سؤیرلر... سن ائله بیلیرسن آتان آلتی کیلاسی نئجه اوخویوب؟! سن بیلمیرسن مدرسه گئتمهسن، آتان غوربتدن قاییداندا منی ده چاپار سنی ده؟!!.. دئمز؛ آلتی کیلاسلی ددهنین اوغلو نییه ساوادسیز قالیب؟!...
آتامین آلتی کیلاس ساوادی آغزیمی اگدی، قراریمدان واز گئچدیم. او زامان بیلسهیدیم آتام آلتی ایل، تکجه "اوّل" کیلاسی اوخویوب آیاغیمی یاد مدرسهیه قویمازدیم!
آنام یوشدوغومو گؤرونجه سوروشدو:
- گول بالام صاباح مدرسهیه گئدهجکسن؟
گؤزلریمین یاشینی سیله- سیله گولومسهدیم:
- هه..آنا گئدهجگم آنجاق سندن بیر ایستگیم وار!
- نه ایستگی گول بالام؟!
- صاباح مدرسهیه گئدنده منی موشامبا تومان ائلهیهسن!!
آنامین شاشیردیغین گؤرونجه آرتیردیم:
- "آب" درسینی اوخویاندا آلتیما ایشهدیم، صاباح "نان" درسینی اوخویاجاغیق قورخورام اوندا اؤزومو باتیریم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بالاخانیمدان سوروش!!
دوکتور جئری
اوستاد دفتری دئیینمه توتموشدو. کیمسهیه ماجال وئرمهدن ویر-ویر تؤکوردو:
- نییه اؤلکه بودجهسینین چوخونو مرکز اؤزونه گؤتورور؟... نییه ایش یئرلرمیزین چوخو فارسستاندادیر؟...نییه تلویزیون کاناللاریمیزین، یوزه دوخسان دوققوزو رسمی دیلین خدمتیندهدیر؟... نییه مدرسهلریمیزده تکجه فارس میللتینینین دیلی اوخونور؟.. نییه معدنلریمیز آذربایجاندان داشینیر؟...نییه بئیین- بیلکلریمیز تئهرانا کؤچورلر؟...نییه یوکسک ماعاشلار رئیسلر اوچوندور؟..نییه ...
نییهلری کسمهسه ایدیم اوستاد دفترینین سورغولاری بیتمهیهجکدی:
- دایان...دایان اوستاد!.. نییهلرینین جاوابینی بیلمک ایستهییرسن؟!
باشی ایله "هه" دئدی.
- گئت بالاخانیمدان سوروش!!
اوستاد دفتری آغیز- دوداغینی اگیشدیردی:
- بالا خانیم داها کیمدیر؟!!
- بالا خانیم قونشوموزدور؛ شیخ آغانین آروادی دیر..!!
هامی شاشقین-شاشقین منه باخینجا سوردوردوم:
- بیزیم بیر نردیوانمیز وار ایدی، یئری قاپینین دالی ایدی! قونشولاردان کیمسهیه نردیوان گرهک اولاندا گلیب آپارار، ایشینی گؤرندن سونرا گتیریب گئنه قاپینین دالینا قویاردی. سیراغا گون پاییز هیسی تؤکمکده ایدیک. نردیوان گرهک اولدو. قاپینین دالیندا دئییلدی!.. آرواد آغادان سوروشدوم:
- نردیوان هانی؟
چگینلرینی سیلکهلهییب:
- خبریم یوخدو!.. بیرآیدان چوخدور قاپینین دالیندا دئییل!- دئدی.
- گئت گؤر قونشولارین هانکیسی آپاریب گتیرمهییب؟!
یاریم ساعات سونرا الی بوش قاییتدی:
- قونشولارین هئچ بیرینده دئییلدی!
آجیقلاندیم:
- اولمایا بو میراتا قالمیش قاناد چیخاردیب اوچوب گئدیب گؤیلره؟!!..
بو آرادا اوغلوم جیرتدان قاپیدان گیردی ایچری.
- اده نردویواندان خبری یوخدور؟!
- بالاخانیم آپاریب!!
بالاخانیمگیلین ائولری دال کوچهدیر. آرواد آغایا باخدیم. اوزونو چئویردی اویانا. دال کوچهیه گئتمهمیشدی.
- جیرتدان بالام! تئز گئت نردویوانی آل گتیر، پول وئرهجگم دوندورما آلاسان هاااا...
بویون قاچیردی:
- گئدنمهرم... شیخ آغادان قورخورام!!
توز- تورپاق ایچینده اؤوزوم بالاخانیم گیله یولللاندیم. قاپیلاری یاریم آچیق ایدی. نردیوان قاپینین دالیندا ایدی!..زنگی چالدیم. ایچریدن بالاخانیم سسلندی:
- کیمسن؟!
قاپینی آرالادیم:
- حاجی خانیم منم!..گلمیشم نردیوانی آپارام.
بالاخانیم یاشماغینی آغیزینا چکیب دئدی:
- عیبی یوخدور آپار آنجاق ایشینی گؤرندن سونرا تئز گتیر قوی یئرینه!
گولمهگیم توتدو:
- حاجی خانیم! ائله بیل نردیوان بیزیمکی دیر هاااا...
بالاخانیم قاشلارینی چاتدی:
- سیزینکی اولسون دا... بیزه سیزدن چوخ لازیم اولور!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قوناق
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضون ددهلیگی شیخ آغا ناشتاولیق یئمکده ایدی آروادی بالاخانیم گولومسوندو:
- قوناق گلیر!
شیخ آغا یئریندن دیکلندی:
- نمنه؟..نمنه؟!... قوناق گلیر؟!!
شیخ آغا نه قدر قوناقدان زهلهسی گئتسهده، او قدر قوناقلیغا وورغوندور، طایفا-تیریقدا توی، یاس، زییارت، سوننت تؤرهنی اولاندا او همیشه سوفرهنین باشیندا اوتورار آنجاق ایندییهدک کیمسه اونون سوفرهسینین رنگینی بئله گؤرمهییب. قور-قوهوملار هر کزینده شیخ آغایا قوناق گئدنده باغلی قاپی ایله اوز-اوزه گلیب قاپی-قونشولاردان ،"شیخ آغا عراقا گئدیب.. شیخ آغا سوریهیه گئدیب...شیخ آغا..." خبرینی ائشیتمیشلر.
شیخ آغا، بالاخانیما هیرسلندی:
- سیز کیمین ایجازهسی ایله قوناق چاغیریبسیز؟!
بالا خانیم دیزینه تاپدادی:
- یاواش کیشی!!.. قوناق چاغیرمامیشیق...
شیخ آغا قوشقو (شوبهه) ایله بالا خانیمین اوزونه باخدی:
- هن به؟!...
- فینجانین اوزونده قورو چایی گؤرمورسن؟! بئلهاولاندا دئیرلر،" قوناق گلیر".
شیخ آغا بیر آز یوْشوُدو. ایکی بارماغینی ایله قورو چایی گؤتوروب دیلینینین اوستونه قویوب قورتولداداراق:
- ایندی گلمز!- دئدی.
سوفره ییغیشدیریلماقدا ایدی تئلفون زنگ چالدی. بالاخانیم دستهیی گؤتوردو. قلئیچی مورتوض ایدی، ترس آوادان آراییردی، نه دئییب نه ائشیتدیلر، بالاخانیم باشینا تاپدایا-تاپدایا باشلادی آغلاماغا. شیخ آغا نیگران اولدو:
- نه اولوب.. اوغلوم اسده بیر شئی اولوب؟!
بالاخانیم زاریلدادی:
- یوو... باجیم بیزه قوناق گلیردی یولدا یئر شوملاییب دوشوب پوخ قویوسونا!
شیخ آغا الینی ساققالینا چکیب دولوخسونموشجاسینا دئدی:
- انا لله و انا الیه راجعون
سونرا دوشوندو:
- آللاه درگاهان چوخ شوکور! بو گونون ده ناهار یئری چیخدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دینمه وئر!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض، قارداشلیغی شیخجا آغانین کنکورسوز آزاد دانیشگاهین "ایسلامی بیلملر" رشتهسینده قبول اولدوغو موناسیبتینه قوناقلیق وئرمیشدی. باشدا پروفئسور نصرالدین اولماق اوزره، سیرا ایله اوستاد دفتری، قودرت موعللیم ابولحسنی، قلئیچینین یئکه باجاناغی سرهنگ امیرتومان، کل اوغلان رضایی، عابباس ائلچین، اوستاد فرهیخته، اگلشمیشدیلر. قوناقلارین هامیسی گلمیشدی بیرجه حاج محمدعلی آغا برزگر یوبانمیشدی. قلئیچی مورتوض سورهکلی پئنجرهدن ائشیگه باخیردی. سونوندا حاج محمدعلی آغا دا تاپلیب گلدی. هامی آیاغا قالخدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا اوتاغین باشیندا پروفئسور نصرالدینین یانیندا بیلهسینه یئر گؤستریلدی. حاج محمدعلی آغا قاش- قاباقلی گؤرونوردور. قودرت موعللیم اؤزونو ساخلایا بیلمهییب ندنینی سوروشونجا دردی دئشیلدی:
- بئش آلتی گون بوندان قاباق اوزاق یئردن قوناقلاریم گلمیشدی. ائوین قاپیسینین کئیچک اولدوغونا گؤره ماشینی قاپیدا ساخلادیلار. سحر چاغی ائشیگه چیخاندا گؤردوم ماشین دؤرد تکرین آچیب آپاریبلار. دوغروسو قوناقلارین یانیندا لاپ باشی آشاغی اولدوم. بو گون گئدیب یئکه بیر قاپی آلیب گتیردیم. دیواری ییخیب قاپینی آسماقدا ایدیک، هارادانسا بیر مأمور تاپیلیب گلدی. " نه ایش گؤرورسوز؟"دئدی. "قاپینی یئکهلدیریک" دئدیم. مأمور دیللندی:"سیز کیمین ایجازهسی ایله قاپینی یئکهلدیرسیز، مگر مملکتین صاحابی یوخدور!" سونرا بیرآز یوموشالیب آتیردی: "ائلهدی اللی مین تومن!".
قلئیچی مورتوض دانیشیغین اورتاسینا آتلاندی:
- اللی مینی وئردین؟!
حاجی محمدعلی دوداغینی بوزوشدوردو:
- یوخ!!.. نییه وئرردیم!..
قلئیچی الینی دیزینه چالیب، "نییه وئرمهدین؟"- دئیه دانلایینجا، قوناقلار باشلارینی توولاییب، " جوج..جوج..جوج.." کیمی بیر سس آغیزلاریندان چیخارتدیلار.
اوستاد دفتری سوروشدو:
- سونرا نه اولدی؟
حاجی محمدعلی آرتیردی:
- هئچ..مأمور جیبیندن بیر کاغیذ چیخاردیب بیلمه وئریب دئدی؛ صاباح گلرسن ایدارهیه هر شئی اورادا بللی اولار.
قلئیچی مورتوض اوزونو باجاناغینا توتوب دئدی:
- سرهنگ!.. سیزین باشیزا گلن اویون حاجینین باشینا گلمهسه من هئچ زات بیلمیرم..باااااخ!
قوناقلار سرهنگه ساری دؤندولر:
- سرهنگ!...نه اویونو؟!!
سرهنگ أیری- أیری قئلیچی مورتوضا باخاراق فیسیلدادی:
- هئچ!.. دئمهلی دئییل!!
ماراقلانمیش قوناقلار ال چکمهدیکده سرهنگ سؤزه باشلادی:
اینقلابدان قاباق افسرلیک دانیشکدهسینی بیتیریب درجه آلدیغیمیز گون، یولداشیم ایسکندرله پادگانین یاخینلیغیندا اولان ایچکیدوکانینا گئدیب بو موناسیبتی قوتلاماق ایستهدیک. هله بارداقلاریمیزی چاخناشدیرمامیشدیق ایکی ژاندارما ایچری گیردیلر. ژاندارمالارین بیری استوار2 ایدی بیریسی ایسه گروهبان3. قوجا استوار بیزی گؤرونجه قاشی ایله گروهبانا ایشاره ائلهیهرک بیزیم میزین باشینا گلدیلر. استوار سوروشدو:
- جناب سروان بورادا نه قاییریرسیز؟!
دونقولداندیم:
- گؤرمورسن بوغازیمیزی ایستلاتماق ایستهییریک!
استوار یوموشاقجا دئدی:
- آمما اولماز قوربان!!...
من سینیرلندیم:
- نییه اولماز هلهکی اینقلاب اولماییب؟!!
استوار بیر آز دالییا چکیلهرک:
- من سیزین اؤزوزه گؤره دئییرم صاباح سیزه مسئله اولار! دئییب گروهبانا گؤز ائلهدی. گروهبان قاباغا گلدی:
- جناب سروان ایستهییرسیز صاباح سیزه مسئله اولمایا ییرمی تومن وئرین.
بو سؤزو ائشیتجک یوموروغومو میزین اوستونه تاپداییب قیشقیردیم:
- زور پولو ایستهییرسیز؟! مگر بو مملکتین صاحابی- قانونو یوخدور؟!
قوجا استوار قیشقیربغیما باغیرتی ایله قارشیلیق وئردی:
- نه سسینی آتیبسان باشینا، دور گؤروم پاسگاهااا...
یولداشیم ایسکندر پیچیلدادی:
- ییرمی تومنی وئر قورتولاق یوخسا ایش اوزونا چکهجک!
قیزیشدیم:
- یوخ اولماز.. بیزی پاسگاهدان قورخودورلار...بونلار گرهک بیزیم قاباغیمیزدا آیاق جوتلهییب چاس قووزایالار..
نه باشیزی آغریدیم؛ یاریم ساعات سونرا ژاندارمرینین پاسگاهیندا ایدیک. پاسگاهین رئیسی قوجا بیر ستوان3 ایدی. بیزی گؤرونجه سرتجه استوارین اوستونه قیشقیردی:
- مملکتین افسرلرینی نییه بورایا گتیریبسیز؟!
استوار دیل- دوداغینی دولاشدیرینجا گئنه قیشقیردی:
- تئز گئت گوزاریشینی یاز گتیر!
سونرا گولومسهیه-گولومسهیه بیزه اوتوراجاق بویور ائدیب سربازینا تاپشیردی ایکی چای گتیرسین. شیشهلهنه- شیشهلهنه یولداشیم ایسکندره گؤز باسدیم. هله چایلار گلمهمیشدی استوار گوزاریشی یازیب گتیردی قویدو میزین اوستونه. گؤزومون قیراغی ایله گوزاریشه باخدیم تکجه یاریم خط ایدی. گولمهگیم توتدو! رئیس گوزاریشی گؤتوردو. اوخویونجا بیر بیزه بیر کاغیذا باخدی، سانکی گؤزلرینه اینانا بیلمیردی سونرا یئنه بیر کاغیذا بیر بیزه باخدی. آلینی قیریشلانیب رنگی قیپ-قیرمیزی اولدو. کوف- کوف کوفولداماغا باشلادی. قورخویا دوشدوک گؤرهسن بو آللاهسیز او یاریم خطده نه یازیب رئیس بو حالا دوشدو؟! بیردن رئیس پاتلادی:
- اولان سیز اوتانمیرسیز؟... اؤلوب، اریمیرسیز؟ بو ایشلر نهدیر گؤرورسوز؟... او درجهلریزدن خجالت چکین؟...
نیگرانلچیلقیدان اؤلمکده ایدیک. یالوارجاسینا میزیلدادیم:
- آخی قوربان نه اولوب؟!
گوزاریشی اوزومه تولازلادی. کاغیذا باخدیم: "متهمین حین عمل شنیع لواط دستگیر شدند".
تر شیر-شیر آلنیمدان تؤکولمهگه باشلادی؛ جیم جیلاق سو اولدوم. ایسکندرین حالی مندن ده یامان ایدی. رئیس میزین دالیندا اوتوروب تئز- تئز بیر شئیلر یازماغا باشلادی:
اینجارسیز- اینجارسیز سیزیلدادیم:
- قوربان نه ائدیرسیز؟ سرکار استوار نه یازیبدیر یالاندیر، بؤهتاندیر؟! بیز...
سؤزومو کسدی:
- من بیلمیرم ... دادگاها یازیرام اورادا تکلیفیز بللی اولار...
ایسکندره دؤندوم:
- دادگاها گئتسک، تبرئه اولساقدا، اولماساقدا آبیریمیز گئدهجک!..
ایسکندر آغلامسینا-آغلامسینا رئیسه یالواردی:
- قوربان!... اولماز ییرمی تومنی وئرهک گوناهیمیزدان گئچهسیز.
رئیس ال ساخلاییب دئدی:
- ییرمی تومن ائشیگین قیمتی دیر.. پاسگاهین قیمتی اللی تومندیر اوغلوم!..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بؤیوک رئیس
دوکتور جئری
قوش بازارینا گئتمیشدیک. اوستاد دفتری قیزینین دوغوم گونو موناسیبتینه گؤره قونوشان بیر طوطو قوشو آلماق ایستهییردی. ساتیجی بیزی گؤزل بیر قفسین قاباغینا آپاردی. اوچ طوطو سیرا ایله آغاجین اوستونده اوتورموشدو. ساتیجی قوشلاری گؤستهرهرک:
- بیزیم ان باهالی طوطو قوشلاریمیز بونلاردیر؟- دئدی.
اوستاد دفتری بیرینجی طوطونو گؤستریب سوروشدو:
- بونون قیمتی نئچه دیر؟! نهلر باجاریر؟...
ساتیجی آچیقلادی:
- بونون قیمتی بئش میلیوندور؛ حافظ ایله سعدینین شئعیرلرینی ازبردن اوخویور، فارسینی مکمّل بیلیر، بیرآزجیقدا عربی باجاریر.
اوستاد دفتری ایکینجی طوطونو گؤستردی:
- بو؟!...
- بونون قیمتی اون میلیوندور؛ حافظ، سعدی، فردوسینین شئعیرلرینی ازبردن اوخویور، فارسینی مکمّل بیلیر، بیرآزجیقدا تورکی باجاریر.
اوستاد دفتری جوشقو ایله اوچونجو طوطونو گؤستردی:
- بو؟!..
- بونون قیمتی ییرمی میلیوندور!!...
ایکیمیز بیردن سسلندیک:
- ییرمی میلیون؟!! بو نهلر باجاریر؟...
ساتیجی قانی سویوقلوقلا فیسیلدادی:
- ائله بیر شئی باجارمیر، بیر آزجیق فارسی بیلیر...
اوستاد دفتری سؤزونو کسدی:
- بئله ایسه نییه بئله باها؟!!..
ساتیجی گولومسوندو:
- بو طوطو چوخ اؤنملی بیر قوش اولمالیدیر؛ چونکو بو ایکی طوطو بوندان بتر قورخوب بیلهسینه دئییرلر:
رئیس! [فرهنگستان زبان فارسی]
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیرخ بئش مین بئش یوز تومنی وئرمهسهلر!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندر گئجه یاریسی سرخوش ائوه قاییتدی. خالاخانیم بئلینه ساریلیب اوزوندن اؤپه-اؤپه سوروشدو:
- ایسکندر بگ من گؤزلممی؟!!
ایسکندر :
- سن منیم گؤزومده “سیبل جان”دان دا گؤزلسن!!
- منی سئویرسنمی؟
- هه.. دونیالارجا سئویرم!
- سئویرسنسه چاخیر ایچمگی ترگیده بیلرسنمی؟
- یوووخ!.. ترگیتسم، گؤزومده مئیمون کیمی گؤرونهجکسن!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دور چای دمله!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندر هر گون ایشدن قاییداندا خالاخانیما، "دور چای دمله" دئییردی.
بیر گون خالاخانیم قیزغین-قیزغین:
- نه دور چای دمله مه سی ؟!- دئیه دیللندی.
ایسکندر شاشیردی:
- سنه نه اولوب؟!
خالاخانیم کوکرهدی:
- نه اولاجاق؟!.. ائوه گیرجک،"دور چای دمله، دور چؤرهگی گتیر" دئییرسن. بیز هاچان فارسلار کیمی مدنییّتلی، فرهنگلی اولاجاغیق!... گئت؛ بیر آز آغایی روستمیدن اؤیرن!!...
ایسکندرین گؤزلری کلّهسینه چیخدی:
- آغایی روستمی داها کیمدیر؟!
- تزه قونشوموزدور، فارسدیرلار.. آروادی دئییر: آغایی روستمی ایشدن گلنده اوتوروروق، موسیقی دینلهییریک، ادبیّاتدان دانیشیریق.. ساعاتلارجا ٰحافظٰین، ٰسعدیٰنین شئعیرلرینی اوخویوروق. سن ایسه گلنده...
ایسکندر باشینی آشاغی سالیب دینمهدی.
ائرتهسی گون، کئفلی ایسکندر ایشدن دؤنونجه خالاخانیمی یانینا چاغیریب سوروشدو:
- ٰعمادالدین نسیمیٰنی تانیییرسانمی؟
- یوخ!
- ٰ محمد فضولیٰ-نی نئجه؟
- اودا کیمدی؟!
- ٰ ابولقاسم نباتیٰ ؟!
- یووو...
- ٰفکیرت امیروفٰ –و حتما دینلهییبسن؟!
- ....
خالاخانیم سوسونجا، کئفلی ایسکندر باشینی آشاغی سالدی:
- بئله ایسه، دور چای دمله!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خبر: "طرح نو" قزئتی تورکلری یامانلادی، مش اسماعیل توتوقلاندی!
دوکتور جئری
دونن مأمورلار محلّهیه تؤکولوشوب قونشوموز مش اسماعیلی توتوقلاییب آپاردیلار. مش اسماعیل بئش ایل بوندان قاباقدا پانتورکیستلیک اتهامینا گؤره یاخالانمیشدی. دئییلنلره گؤره، او، توران اؤلکهسینین جاسوسو اولوب "طرح نو" قزئتینین علئیهینه اولان گؤستریلرده، اغتشاشلاردا الی واردیر....
بئش ایل بوندان قاباق مش اسماعیلین ایلک توتوقلانماسینین ماجراسینی یازمیشدیق، خاطیرلاتماق اوچون یئنه حوضورلارینیزا سونماق ایستهییریک:
مش اسماعیل نئجه پان تورکیست اولدو؟
دوکتور جئری
مش اسماعیلی محللهده هامی تانیر. سحر آلا قارانلیقدان ائودن چیخیب آخشام قاش قارالاندا ائوینه قاییدار. اوزون ایللردیر؛ اسکیمیش یوک ماشینیلا بیرگه روزگارین ایستی- سویوغونو، چؤل - باییردا چکمکده دیر. ایندی اونو یالنیز تویلاردا توی بیگی ، یاسلاردا ایسه چای-سماور تزگاهی نین دولاندیریجیسی کیمی گؤرمک اولور آنجاق کئچمیشده، یایلاری بیر نئچه یول قاپی قونشونو ماشینینا دولدوروب اورمو گؤلونه آپاراردی. اورمو گؤلو مش اسماعیلین هر شئی ایدی. اوزمکدن دویمازدی . یورولاندا ایسه زیغ- چامورا قویلانیب شیرین خاطیره لریندن دانیشیب گولدورردی؛ هردنسه اوخویوب هامینی شنلندیره ردی.
مش اسماعیل بؤیوک-کیچیگین سئویملیسی دیر محلله ده . بونا گؤره اونون توتولما خبری هامینی سارسیتدی. محللهیه ولوله دوشدو. دئییلنلره گؤره، مش اسماعیل پان تورکیست لیک اتیهامینا گؤره یاخالانیب آدی یوخ ایدارهسینه آپاریلمیشدی. مش اسماعیلی ائشیگه چیخارتماق اوچون آغ ساققاللار سفربر اولدو. اولمایان- قالمایان یئرلره باش وورولدو. بو چابالامالار بیر آی سونرا سونوجلانیب مش اسماعیل یوز الی میلیونلوق وثیقه ایله آزاد اولدو. بیر قوطو شیرینی باغلاییب شامدان سونرا آتاملا گؤروشنه گئتدیک. ماراقدان ایچیم ایچیمی یئییردی. گؤره سن مش اسماعیلی نه اوچون توتموشدولار؟ بیلدیری می داغیدیب؟ کیتاب- درگی می یاییب؟ یووو..خ ، مش اسماعیل آدینی زورلا یازیر ! بو اولا بیلمز. کامیونچولوغودا تراختورچولوغونون گونوسودور! اولمایا اورمو گؤلونه گؤره بیر شئی دانیشیبدا الینه ایش وئریب؟ هه! بئله اولمالی دیر. آناسینین قیرخیندا سؤز اورمو گؤلونون قوروماسیندا دوشنده او ، "اورمو گؤلونون قورماسی آنامین اؤلوموندن منه آغیر گلیر " دئمیشدی. بو فیکرلرده مش اسماعیل ائوینه یئتیشدیک. اوتاق قوهوم- قونشو ایله دولو ایدی. ایچری گئچدیکده ، مش اسماعیل آیاغا قالخیب بیز ایله اؤپوشوب گؤروشدو. ساتاشاراق:- مش اسماعیل، ماشاآللاه بتر کؤکلمیسشن!- دئدیم.
قیققیلدایا- قیققیلدایا:- "یوخ بابا ، کؤکهلن یئرین آدی زینداندیر؛ من گئدن یئرده آدام آریقلار، گؤمورسن تومان اگنیمدن دوشور!" دئدی. هامی گولوشدو.
شیرنیلر یئییلدی. چایلار ایچیلدی. قوناقلارین بیری، " مش اسماعیل نئجه اولدو توتولدوز؟" دئینجه مش اسماعیلین آلینی قیریشلاندی. سیگارینین کؤتویونو کول قابینا باساراق ،"هامینی برق توتاندا بیزیده جین چیراغی توتدو" دئیه سؤزه باشلادی مش اسماعیل: - او گون ناهار چاغی آریغین-یورغون ائوه گلیردیم خیاباندا آغیر تیخاج وار ایدی. ماشینلار یاواش- یاواش گئدیردیلر. قاباغیمداکی پرشیا ماشینی بیردن تورموزا باسینجا دالدان اونا توخوندوم. آشاغی آتلاندیم. ائله بیر شئی اولمامیشدی. پرشیاداکی لاردا ائندیلر. دؤرد گنج اوغلان ایدیلار. ساغ الیمی دوشومه قویوب بیر آز اگیلهرک:- باغیشلایین تقصیر منده ایدی، خسارتیز نئچه اولسا حاضیرام وئریم- دئدیم. کئچی ساققاللی پرشیانین سوروجوسو حیرصلی – حیرصلی قیشقیردی:
- ای بر پدرت لعنت افراسیاب!
" ائله بیل ،منی بیر آیریسی ایله یانلیش توتموش " دئدیم اؤز- اؤزومه سونرا:
- ببخشید آغا من افراسیاب نیستم ایسمی من مش اسماعیل است.
گئچی ساققال اوغلان سایمازیانا :
- تورو نمی گم جد اعلایتونو میگم – دئدی سونرا دا بیر ایکی دنه کیفیر سؤز افراسیابین بؤیرونه دوگونلهدی.
چاش- باش قالمیشدیم. اوغلانین نه دئدیگینی ایچ ائلهیه بیلمیردیم. بیرآز دوشوندوم . بیردن هیندی فیلیملرده کی کیمی قاییتدیم اوتوز- اوتوزبئش ایل قاباغا. شاه زامانی، اورمو رادیوسوندا شاکری آدلی بیریسی هر آخشام شاهنامه نین ناغیللارینی دئیردی. بو ناغیللاری چوخ خوشلادیغیمدان هر گون اونلارا قولاق آساردیم. بیردن سانکی یاتمیش ایدیم ، اویاندیم. بو ناغیللاردا افراسیاب تورکلرین شاهی، بؤیوگو ایدی. بونو خاطیرلایینجا قانیم بئنیمه داشلاندی. گؤزلریمی یوموب آغزیمی آچدیم:
-اولان روستمین آغزینی سـ...
اونون آروادینی ...
اونون دده سی نین سومویونو....
سهرابین قانینا ایشیییم، اونون نوشداروسونا سیچیم...
گنجلر یامانلاری ائشیدجک اوستومه یومولدولار.فیرلانان یومورق اولدو آتیلان تپیک. مامورلار اوزومه بیبرلی اسپری فیشقیراندا اؤزومه گلدیم. یولدان گئچنلر، دؤرد فارسین بیر یاشلی تورکله ووروشدوغونو گؤرونجه ساواشا قاتیشاراق گنجلری دؤیوب پرشیانی دارما- داغین ائتمیشدیلر. بیزی پولیس ایداره سینه آپاردیلار.گتیرمزلیکدن پولیس ایدارهسینین رئیسی، روستم و گنجلرله همشهری چیخدی! نه باشیزی آغریدیم. پولیس ایدارهسینده حلل اولا بیلن پرونده نی، "بو موضویا یئتیشمک بیزیم صلاحیبتیمیزده دئییل" دئیه آدی یوخ ایداره سینه گؤندردیلر....
مش اسماعیل یئنه سیگار آلیشدیردی. قوناقلارین بیری دؤزمهییب، " اورادا نه اولدو؟" دئیه سوروشدو. مش اسماعیل توستونو بورنون دلیکلریندن ائیشیگه بورولایاراق سؤزونون آردینی توتدو:
- هئچ اورادا پوخو قویدوق سبده. مملکتده، تورکلرله فارسلارین آراسینی وورماق ، ایغتیشاش سالماق گوناهینی، بیلدیگیز کیمی بوینوما قویدولار، خولاصه پان تورکیست دئییلن شئیین کوت - شالوارینی اگنیمه بیچدیلر. یولداشلار ساغ اولسونلار اونلارین کؤمگی ایله ضامینه بوراخیلدیم. پرونده نی دادیگاها گؤندهرهجکلر. گؤرهک دادیگاه نه حوکم وئریر. هله هله گؤزلهملیییک...
واخت گئچمیشدی. قوناقلار آیاغا قالخیب دیل-آغیز ائدهرک مش اسماعیللا ساغ اوللاشدیلار. هامیدان سونرا من چیخدیم . قاپی آغزیندا مش اسماعیل دان سوروشدوم:
- مش اسماعیل بو آرادا گوناهلی کیمدیر؛ نییه باشیمیزا بو اویونلار گلیر؟
مش اسماعیل الینی چیگنیمه قویوب گولومسهیرک دئدی:
- گوناهلارین هامیسی سازمانی میللین بوینونا دیر! چومچه قازانا دگنده بو کؤپک اوغلولار تئز بیر قطعنامه چیخاردیرلار آنجاق نئچه مین ایللیک ایران - توران ساواشینا بیرجه دنه بئله اولسون قطعنامه صادیر ائلهمهییبلر هم بیزیم جانیمیز قورتولسون هم بو فارسلارین!
1391/1/14
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آرتیق گئج اولوب!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندر یئنه خالاخانیم ایله دالاشیب ائوین آمبارینا سیغینمیشدی. درین-درین دوشونجهلره دالمیشکن بیردن گؤزو قاب-قاجاغین ایچینده سئحیرلی چیراغا ایلیشدی. چیراغی گؤتوروب سیلدی، ایچیندن بیر جین چیخدی:
- دیله دیلگینی!...
آرزو- دیلک سؤزو گلینجه ایسکندر بوتون بدبختچیلیکلرینی اونودوب فیکری آنایاسانین 15.نجی مادهسینه گئتدی:
- 15.نجی مادهنی یورولوگه گتیره بیلرسن، بیزیم اوشاقلار آنادیللرینده یازیب اوخوماق ایستهییرلر؟!
جین اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- آرتیق گئج اولوب!...منیم الیمدن بیر ایش گلمز!.. سیز اوتوز سککیز ایل بوندان قاباق بونون فیکرینده اولمالییدیز!!
- ....
مادی سیخینتیلار ایسکندرین یادینا دوشدو:
- منی پوللو ائلهیین!.. گونده پول اوستونده خالاخانیم ایله ساواشیرام!..
جین قاققاناق چکیب گولدو:
- قا..قا..قاه.. رحمتلیگن اوغلو سن نه فیکر ائلهییرسن؟... من پولو هارادان گتیریم؟!.. خزانه بوشدور؛ بوتون پول-پارانی مدیرلر آلتلارینا چکیبلر!!..
- ...
ایسکندر یئنه دوشونجهیه دالدی، بیردن الینی آلنینا چالدی:
- تاپدیم!!.. بیلیرسنمی جین آغا؟! سحردن آخشاماجان ائشیکده کل کیمی چالیشیرام، چابالاییرام. آروادیم ایشلهدیگیمی، زحمت چکدیگیمی گؤرمور؛ یئییر، ایچیر، یاتیر، قدریمی بیلمیر، آرغین- یورغون ائوه قاییداندا بیر آجی چای بئله قاباغیما قویمور. اولسا، بیر مدّت منیم یئریمی آروادیمین یئری ایله دگیشدیرهسن بلکه قدر-قیمتیمی آنلاسین.
جین الینی باغرینا باساراق، "باش اوسته" دئدی.
کئفلی ایسکندر سحر اویاندیقدا گؤردو یئری آروادی ایله دگیشیب. خالا خانیم دوروب ایشه گئتدی. ایسکندر ایسه ائوی ییغ- ییغیشدیر ائلهیهرک سیلدی، سوپوردو. اوست- اوستونه قالانمیش کیفیر پالتارلاری یویوب آریتلادی. ناهاری پیشیریب اوجاغا آسدیقدان سونرا اوشاقلاری گؤتورب مدرسهیه آپاردی. خالا خانیم آخشام چاغی دونقولدانا- دونقولدانا ائوه قاییتدی. ال- اوزونو یویونجا ایسکندر سوفرانی آچدی. خالا خانیم بیر ایکی تیکه یئیر-یئمز، "هانی بونون دادی- دوزو؟!" دئیه قیشقیردی باشینا. ایسکندر ایستهدی دئسین:" یاغیمیز قورتولوب" دئیه بیلمهدی، خالا خانیم سیللهنی یاپیشدیردی آغزینا.
بئلهلیکله بیر آی گئچدی. ایسکندر بو دورومدان یورولموشدو آرتیق. آمبارا گئدیب جینه دئدی:
- جین آغا!!... آرواد ایشی ده آسان دئییل! منی اؤز یئریمه قایتار!
جین باشینی آشاغی سالدی:
- اسکندر باجی! .. آرتیق گئج اولوب!... الیمدن بیر ایش گلمز!.. سیز اوّلدن بونون فیکرینده اولمالییدیز!...
ایسکندرین اورهگی اوزولدو:
- نئجه الیمدن بیر ایش گلمز؟!... نییه گئج اولوب؟!...
جین دیلینی چئینهیه- چئینهیه آچیقلادی:
- آخی سیز حامیلهسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ترکیِ آذریِ فارسی(ایرانی)
دوکتور جئری
اوچ-دؤرد گون بوندان قاباق بازاردا، اسکی قونشوموزلا اوز- اوزه گلدیم؛ قولتوغوندا قالین بیر پرونده وار ایدی. یئددی- سککیز ایل اولاردی بیلهسینی گؤرمهمیشدیم:
- خوش گؤردوک جناب "چشم خروس"..
- آااا.. بیزده سنی خوش گؤردوک دوکتور!!..
قوجاقلاشدیق. اؤپوش- گؤروشدن سونرا گیلئیلندیم:
- قونشو! بئله ده اولماز.. بیر یوللوق بیزی اونوتدون هااا...
قولومدان یاپیشیب آغاجین کولگهسینه چکهرک سیزیلدادی:
- اؤزون یاخشی بیلیرسن دوکتور! ایندی هامی اؤزونه دوموکدور.. قارداشین قارداشدان بئله خبری یوخدور!!..
سؤزلرینی اونایلایاراق پروندهیه ایشاره ائلهدیم:
- هله هارایا بئله؟!..
گولومسهدی:
- سیجیللی ایدارهسینه گئدیردیم..
- نه یاخشی؟!
- سوی آدیمی دگیشدیرمک ایستهییرم.
شاشیردیم:
- سوی آدینی دگیشدیرمک ایستهییرسن؟!!.. سوی آدینکی لاپدا یاخشیدیر!!.. گؤزل بیر گول آدیدیر.. هله خوروزون گؤزو دونیادا ان گؤزل گؤزلردندیر؛ ایتی، ابهتلی!...
قاققاناق چکیب گولدو:
- ائلهبیل خبرین یوخدور.."چشم خروس"-ی چوخداندیر دگیشدیرمیشم.. ایندی سویآدیم "جنگی"دیر..
هوروت- هوروت اوزونه باخینجا سؤزونو سوردوردو:
- دوزونو ایستهسن،مدرسهده اوشاقلاریمی سوی آدیمیزا گؤره لاغا قویوب گولوردولر. منده تصمیم توتدوم دگیشدیریم. البته مندن قاباق نیظامی اولان قارداشیم سوی آدینی دگیشیب "جنگی" قویموشدو. منده سیجللی ایدارهسینده ایشلر تئز یولونا دوشسون دئیه ائله "جنگی" آدینی قبول ائلهدیم.
دوداقلاریمی بوزوشدورهرک سوروشدوم:
- ایندی ده "جنگی" -نی دگیشدیرمک ایستهییرسن؟!.. اولمایا ایش- گوجون یوخدور؟!!
اوزونتو ایله فیسیلادادی:
- "جنگی" سوی آدینی سئچدییگیمیز گوندن، بیزی لاغا قویانلارین سایی بیر ایدی اولوب ایکی!!..
قاریشدیردیم:
- داها "جنگی" آدینین نهیینی لاغا قویورلار؟!!
باشینی آشاغی سالدی:
- خالقین آغزینی باغلاماق اولمورکی، ایندی مدرسهده، محلهده بیزه "جنگی خوروز" دئییرلر!
گولمهییمی زور ساخلادیم:
- اوندا دیقتلی اول بوکز یاخشی بیر سوی آد سئچهسن!
ساعاتینا باخا-باخا دئدی:
- ائلهدیر.. یاخشی بیر آد سئچمیشم، ایدارهده قبول ائلهییب، بیلمیرم بیلیرسن یا یوخ؛ بیزیم آتا-بابا قوللوغوموز زرگرلیک ایدی، منده "زرگری" سوی آدینی اؤزوموزه سئچمیشم!
ایستهدیم دئییم؛ "بو آدی دا سئچمه، بیر-ایکی ایل سونرا بونودا دگیشهجکسن" ماجال وئرمهدی ساغ اوللاشیب گئتدی.
"جنگِ زرگری" گئتدیکدن سونرا اؤز- اؤزومه دئدیم:
- بیز نئجه ده قونشوموزا اوخشاییریق!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سنده بئچیت، منده بئچیت!
دوکتور جئری
مشه تاروئردی ایلک کز ایدی تئهرانا گلمیشدی. یئنی ائولنمیش اوغلو کندلری کولتپهده ایش تاپسایدی بلکه عؤمرونده تئهرانی گؤرمهییب باشکندی ده، کولتپه کیمی بیر کند ساناجاقدی. او، سایسیز-حئسابسیز هوندور تیکینتیلری، اوجسوز-بوجاقسیز یوللاری، بوروق-بوروق کؤرپولری، یام-یاشیل پارکلاری، قیم-قیم قیمیلدایان پاساژلاری، توستولری توتن کرخانالاری گؤرجک شاشیردی. میلاد بورجونون باشیندان شهره باخاندا الینی دیزینه چالیب دئییندی:
- پههه آتانی تئهران!!.. ایکی کولتپه... اوچ کولتپه.. دؤرد کول تپه... قورخورام دئییم اون کولتپهجهسن تئهران!!....
*
مشه تاروئردی یئددی-سککیز گون اوغلونون ائوینده قالدیقدان سونرا داریخیب
کولتپهیه قاییتماق ایستهدی. آخشام اوستو، اوغلو اونو ترمینالا گتیریب
اوتوبوسا میندیردی. مشه تاروئردی اوتوراجاغیندا اگلهشهلی بیر عسگر گلیب
یانیندا اوتوردو. چوخ چکمهدی اوتوبوس یولا دوشدو. گؤزونونون قیراغی ایله
عسگره باخدی. اونونلا قونوشوب یولو قیسسالتماق گئچدی اورهگیندن. آنجاق
سؤزه باشلادیقدا اوخو داشا دگدی؛ عسگر فارس ایدی بیر کلمه بئله تورکو
باجارمیردی؛ اونون دا ائله ساوادی یوخ ایدی فارسی دانیشسین. بیر سوره
سوسقون-سوسقون پنجرهدن ائشیگه باخدی. هاوا قارانلیقلاشدیقدا اگیلیب آیاغینین
آلتینداکی چانتانین آغزینی آچیب گلینینین یولونا قویدوغو گونهباخان
توخومو پاکئتینی چیخارتدی. سایغی ایله پاکئتی عسگرین قاباغینا توتوب بویور
ائتدی. عسگر گولومسهیهرک نسه دئییب پاکئتی آلیب دیزلرینین اوستونه
قویوب چیتلاماغا باشلادی. عسگرین بو داورانیشیندان قانی قارالدی. پاکئتی
عسگرین دیزلرینین اوستوندن گؤتورهرک کوکرهدی:
- ائویز ییخیلسین، قاپیز باغلانسین.. بودا مملکندین ایمکانلاری دئییل هامیسینی اؤز قاباغیزا چکهسیز. پاکئتی قوی اورتالیغا...سنده بئچیت، منده بئچیت!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
پالانی کیم گؤتورهجک؟!
دوکتور جئری
آغا ایله نؤکر شهره گئتمیشدیلر. آخشام قاییتدیقلاریندا هاوا قارانلیقلاشیرمئشهده قالمالی اولورلار. پالانی آچیب ائششگی آغاجا باغلادیقدان سونرا آغا دئییر:
- یاخشیسی بودور؛ بیریمیز یاتاق، بیریمیزده کئشیک چکک اوغرو-موغرو گلیب ائششگی اوغورلاماسین!
نؤکر گؤزتلهیهجگینی آنلایالی:
- آغا سن یات من آییغام!- دئییر.
آغا باشینی پالانا قویوب یاتینجا نؤکریده اوتوردوغو یئرده یوخو آپاریر. گئجهنین بیر واختی آغا نؤکری دومسوکلهییر:
- اده آییقسان؟!... ائششگی اوغورلاماییبلار؟!...
نؤکر گؤزونو آچیب گؤرور؛ ائششک یوخدور. سسینی چیخارتمیر:
- آغا آرخایین یاتین، ائششک یئریندهدیر.
یوخو نؤکرین گؤزوندن قاچیر. بیر هوْوور سونرا آغا اویانیر نؤکری دالغین گؤرور:
- نه فیکرلهشیرسن؟!
- دئییرم آغا!.. گؤرهسن او یئکهلیکده نفت دکلینی کیم اوغورلادی؟!...
بو سورغودان آغا پرت اولور:
- اده سنه نه؟!... ائششگی گؤزتله!
- آغا آرخایین یاتین، ائششک یئریندهدیر!
بیر - ایکی ساعات سونرا آغا ساغ یاندان سول یانا چؤننده گئنه نؤکری دالغین گؤرور:
- گئنه نه فیکرلهشیرسن؟!
- دئییرم آغا!.. گؤرهسن یوز ییرمی اوچ میلیاردی کیم اوغورلاردی؟!..
آغا اؤفکهلهنیر:
- اده سنه نه؟!... ائششگی گؤزتله!
- آغا آرخایین یاتین، ائششک یئریندهدیر!
گئجهیاریسی آغا گئنه اویانیر گؤزونون قیراغی ایله باخیر، نؤکر گئنه دالغیندیر:
- گئنه نه فیکرلهشیرسن؟!
- دئییرم آغا... گؤرهسن اوچ مین میلیاردی کیم اوغورلادی؟
آغا دیشلرین قیسیر:
- اده سنه نه؟!... ائششگی گؤزتله!
- آغا آرخایین یاتین، ائششک یئریندهدیر!
آغا سحر اویاناندا گئنه نؤکر دالغیندیر.
- گئنهکی فیکیرلهشیرسن؟!
نؤکر دیلینی چئینهییر:
- آغا دئییرم؛ گؤرهسن ائششگی کیم اوغورلادی؟!
آغا باخیر؛ ائششک یوخدور. ایکی الی ایله نؤکرین باشینا تاپداییر:
- سنکی سحرهجن آییق ایدین، ائششکی هاچان اوغورلادیلار؟
نؤکر باشینی آشاغی سالیر:
- آغا ائششگی نفت دکلیندن قاباق اوغورلامیشدیلار!!
آغا نؤکره بیر-نئچه سیلله-تپیک ووروب یامان-یوووز دئیندن سونرا حیرصی سووویوب نؤکرین سوچونو باغیشلاییر آنجاق نؤکر گئنه دالغین گؤرونور:
- گئنه نهیه فیکیرلهشیرسن؟!
نؤکر اؤزونتو ایله میزیلداییر:
- دئییرم آغا!.. گؤرهسن کندهجن ائششگین پالانینی کیم گؤتورهجک؟!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر