بیر عؤمرون تجروبهسی
دوكتور جئری
بیر آیاغی پولیس ایدارهسینده، بیر آیاغی دادیگاهدا، بیرآیاغی دادسرادا، بیر آیاغی! ایسه زینداندا اولان قره دایی، بیر عؤمور شرفلی یاشامدان سونرا، اؤلوم یاتاغینا دوشوب سون وصیتلرینی اوغلانلارینا ائتمكدهایدی:
- گؤزومون ایشیقلاری!...
مملكتده آلنی آچیق، باشی اوجا یاشاماق ایستهییرسیزسه بیلمهلیسیز هانسی جورملری(سوچلاری) ایشلهیهسیز... هانسیلاری ایشلهمهیهسیز...
آدام اؤلدورسَز، قورخمایین! اوچ-دؤرد آیین ایچینده بئش اون تومن دییه وئرمكله زینداندان چیخا بیلرسیز!....
.. قاچاقچیلیغین قورخوسو یوخدو...باشی-دیبی بئش-اوچ قیران جریمهدیر..جیبدن یوخ!.. قاچاق مالدان وئرجكسیز...
ایداره-میدارهده ایشلهسز ایختیلاسدان، پولآشیرماقدان قورخمایین..اوستو آچیلسا چایچینین بوینونا آتابیلرسیز....
اوزوم دیوارا، فحشا-محشا ایشینده یاخالانساز اؤزوزو ایتیرمهیین، تؤوبه یولو هامییا آچیقدیر...یولا گلمیش آزغینلارا جایزهده وئریرلر!....
زمینخوارلیقدان قورخمایین ... دیبی بودور شهرین شورا رئیسی یا شهرداری اولاجاقسیز...
روشوت آلیش وئریشیندن قورخمایین ...داییلارین داییسی دئمیشلی: روشوتی هانسی الدن وئرسز اوبیری الدن نئچه قاتینی گئری آلاجاقسیز... بیردهكی... روشوتچینی آسمازلار-كسمزلر تكجه بازنیشسته ائدرلر...
اوغورلوقدان دام-دیوار دلمكدن قورخمایین، توتولساز اوچ آی تكمیلی اؤرگهنیم آلماق اوچون دانیشدانلارین(دانیشگاه-زیندانلارین) بیرینه گؤندریلهجكسیز...
شهرین سدمعبر رئیسی یا پولیسی محلهسی اولماق ایستهییرسیزسه ارازیل-اوباش اولماقدان قورخمایین...
بؤرك گؤتوروب قویماقدان............
دایینین سؤزلری اوزانینجا، اوشاقلاری داریخما باسدی:
- آتا بونلارین هامیسی یاخشی بیلیریك، دئیه بیلرسن هانی جورملری ایشلهمهیك؟
دایی دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- هه! .. گؤزومون ایشیقلاری!....
سون كز زینداندا اولاندا... بیر نئچه گنج گتیرمیشدیلر... هرهسینه اون- اونبئش ایل باغیشلانماز زیندان وئرمیشدیلر... ایندییهجن ائشیدمهدیگیم.. غریبه بیر جورم(سوچ) ایشلهمیشدیلر... سیز بو جورمی ایشلهمهیین نولور.....
اوشاقلار شاشیردیلار هامیسی بیر دن:
- نه جورمی آتاجان؟ - دئدیلر.
قره دایی جورمون آدینی خاطیرلاماق اوچون اؤزونو بیر سوره زورا باسدی سونوندا:
- فعال مدنی! - دئیه یانیت وئردی.
بؤیوك اوغول هویوخموش اویان بویانا باخاراق قارداشلارینا:
- آتام ائله بیل ساییر- باییر ائلهییر... تئز چَنهسینی چكین!- دئدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نییه فارسی اؤیرهنیریك؟
دوكتورجئری
ایندییهدك هئچ اؤزونوزدن،" نییه فارسی اؤیرهنیریك؟!..."دئیه سوروشموشسونوز.
اولابیلر دئیهسینیز:
- یوخ!
یا:
ـ ائله بئله!
یا:
- آتا بابامیز اؤیرنیبلر بیزده اؤیرهنیریك..
یا:
- آنایاسانین 15.نجی مادهسینین اوّلی بئله باشلانیب.
یا:
- شهریارین فارسی شئعیرلرینی اوخویاق!
یا:
ـ بؤیوك آدام اولاق!
یا:
- مدرك آلاق!
یا:
ـ تهرانا بئیین یا بدن ایشچیسی اولاراق گئدنده كیمسه بیزی لاغا قویمایا!
یا:
- شیرین دیر!
یا:
- كلاسلیدیر!
یا:
.....
دئمهلییم:
ـ بیز ایندی چئشیدلی-چئشیدلی عاغیلا باتان؛ باتمایان ندنلره گؤره فارسی اؤیرهنیریكسه آتا-بابالاریمیز گئچمیش دؤنملرده كؤتك یئمهمك اوچون فارس دیلینی اؤیرنمك ایستهمیشلر. (بو كؤتك زورونا فارسی اؤیرنمكله فرقلیدیر!).
ایشده بو قونودا بیر گئرچك حیكایه:
رضا شاهِ لارج دؤنمینده، فارس دیللی امنیهلر آذربایجان كندلیلرینه اولمایان-قالمایان ظولملر ائدیردیلر.اونلار گونده، آنلاشیلماز ندنلره گؤره كندلره تؤكولوب خالقی سیلله-تپیك، توفنگ قونداغینین آلتینا آتیب اؤز دیللرینده نم-نهلر دئیه-دئیه چالیب چاپیردیلار. بو دورومدان یورولان كندلرین بیرینده، خالق ییغیشیب (ایندی بیز میللت وكیلی سئچدیگیمیز كیمی)ایكی كیشینی سئچیب جیبلرینه یئترینجه پول قویوب تهرانا گؤندریرلر. بو كیشیلرین گؤرهوی گئدیب تهراندا فارس دیلینی اؤیرنمك سونرا گلیب امینهلر ایله دانیشماق-آنلاشماق ایدی.(آخی او دؤنملرده ایندیكی كیمی كندلرده فارس دیلی و ادبیاتی اؤیرهدن مدرسه-دانیشگاهلار یوخ ایدی).
سئچیلن كیشیلر تهرانا گئدیب بیر هفتهنین ایچینده پوللاری كابارا، سینما، پاركلاردا خرجلهییب كنده قاییدیرلار؛بو سورهده هرهسی تكجه بیر سؤز اؤیرهنه بیلمیشدی.اونلار گوندهلیك دانیشیقلاریندا بو سؤزلری سؤزلرینه قاتاراق كندلیلره ایفاده ساتیردیلار.
گونلرین بیر گونونده یئنه امنیهلر كنده تؤكولوشدولر. امنیهلرین باشچیسی كندیلرین بیرینین یاخاسیندان یاپیشیب اؤز دیلینده نم-نهلر دئدی. كندلی هوروت-هوروت باخینجا امینه قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالاراق دئدی:
- قود..قود.. قودا!!
كندلی سانكی امینهنین نه دئدیگینی آنلادی. او دا قوللارینی قاناد كیمی بیربیرینه چالا-چالا:
- قوققولو قو...قوققولو قو...- دئدی.
بو داورانیشدان امنیهنین بویونون دامارلاری اوخلاندی. كندلینی آتدی یوموروق آلتینا. احوالاتی بئله گؤرن كندلیلر تئز بیرینی تهران گؤرموشلرین دالیسیجا گؤندریلر. چوخ چكمهدی تهران گؤرموشلرین بیری تاپیلدی. او آرخایین-آرخایین آددیملایاراق امینهنین قاباغینا گئچیب دئدی:
- پدر سوخته!
امنیهنین گؤزلری شاشقینلیقدان ائشیگه پیرتلادی؛كؤپوردو . كندلینی بوراخیب یومولدو تهران گؤرموشون اوستونه. كندلیلر ال-آیاق ائلهمهسهایدیلر تهران گؤرموشو بوخاجاق ایدی امنیه. تئز اوبیری تهران گؤرموشو گتیردیلر. اوبیری تهران گؤرموش اولای یئرینه چاتینجا قیشقیردی:
- ولش كن!
بو سؤزدن امنیه داها بتر شاشیردی. نه دوشوندوده بیرینجی تهران گؤرموشو بوراخیب یانینداكیلار اوزاقلاشماق بویروغو وئردی.
امنیهلر گئتدیكدن سونرا كندلیلرین قیوریشیغی آچیلدی. پیچیلداشماغا باشلادیلار:
-گئنه ساغ اولسون ولش كن!....
- ولش كن اولماسایدی امنیه پدر سوختهنین ددهسینی یاندیراجاق ایدی....
- ...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
فیطره ذكاتی نئچه وئرمهلیییك؟
دوكتور جئری
موبارك اوروجلوق آیینین بیتمهسینه چوخ آز بیر سوره قالیب. اوروجلوق آیینین اؤنملی فرضلریندن بیری فیطره ذكاتی وئرمكدیر.فیطره ذكاتی یوخسوللارا وئریلیر (فیطره ذكاتی وئرمك اوچونبؤیوتَج(میكروسكوپ) اله آلیب ایرانی الك-ولك ائتسهنیزده یوخسول تاپا بیلمهیهجكسینیز چونكو وئریلن نقدی یارانهلر هامینی باریندیریب). فیطره ذكاتی اوروجلوق آیینین سون ایكی گونوندن باشلایاراق بایرام نامازینا قدر یوخسوللارا وئریلمهلیدیر. فیطره ذكاتینین مقداری اوچ كیلوقرام اولوب ایل بویو ان چوخ یئیلدیگی یئمكلردن وئریلیر. مثلا: هندیستان دویوسو (كیلوسو: 5000 تومن)، آمریكا بوغداسی (كیلوسو: 800 تومن)، برزیلی ات (كیلوسو:17 مین تومن)، توركیه تویوغو(كیلوسو 4800 تومن) خزر خاویاری كیلوسو: بووووق تومن)....
البته میللتمیزین سحره، ناهارا، شاما ان چوخ یئدیكلری شئیلردن بیریده حیرسدیر؛ باهالیق حیرسی ، سوروملولارین حیرسی، باش بیلنلرین حیرسی، تلویزیون حیرسی و ...
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
قونشویا ایسته!
آذربایجانلیلار
آلتمیش نئچه ایل دیر
باغیر.. باغیر ..باغیرراق
باغیمسیزلیق ایستهییرلر
اؤزگورلوك ایستهییرلر
اولوسال...
اؤلكه
دؤولت
مجلیس
دیل
بایراق
اوردو
پارا
دامغا...
ایستهییرلر
فلسطینلیلره
بؤلوم: آجی گولوشلر
یوردوموزون آدینی نئجه یازمالیییق؟!
دوكتور جئری
بیز چاتدیقدا اوستاد دفتری بیر شئیلر جیزما-قارا ائتمكدهایدی.
-اوستاد نه یازیرسینیز؟-دئیه سوروشدوم.
اوستاد دفتری باشینی قالدیریب بیزی گؤرونجه آیاغا قالخیب گؤروشهرك:
- یولداشلار! سیزجه یوردوموزون آدینی نئجه یازمالیییق؟-دئدی. سونرا كاغیذدا یازدیغینی بیزه گؤستردی:
آذربایجان یوخسا آزربایجان؟
دالغین-دالغین:
- یوردوموزون قوجامانلیغینی، بیرده، بیز كیمی خلفاوغوللارینین اوزوندن الیف قددینین دال اولدوغونو گؤز اؤنونه آلاراق دال "ز" ایله یازساق یاخشی دیر!- دئییب كاغیذدا آذربایجانـین آلتینا جیزیق جكدیم.
اوستاد دفتری اوزونو پروفسور نصرالدینه توتوب،"سیز نه دئییرسینیز پروفسور؟"-دئدی.
پروفسور نصرالدین آجی-آجی گولومسهیرك:
- یوردوموزون آدینی دستهلی "ز" ایله یازمالیییق !- دئدی.
چاشدیق؛ اوستاد دفتری نهسه دئمك ایستهییردی آنجاق پروفسور سؤزونون آردینی توتدو:
- بو گون دونیادا، تكجه الینده دسته-دگنك گزدیرنلرله دانیشیق آپاریلیب حق-حوقوق وئریلیر. بیز؛ الی یالینلار ایسه، یوردوموزون آدینی آظربایجان كیمی یازماقلا، وارلیغمیزی تاپدالایانلاری، دستهلی "ز"-دان قورخودوب باسدیریلمیش؛ چئینمیش حق-حوقوقوموزو گئری آلماغی دوشونه بیلهریك!...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ائله بئله اولار!
دوكتورجئری
مشهمحرمین اوتوز بئش یاشی وار. دوننهجن، اوتوز بئش ایل ایدی بیلمیردی گؤزلری ضعیفدیر. مشهمحرم اوغلونو آشیلاماق اوچون كندین ساغلیق ائوینه آپارماسایدی، اورادا توخونوب داوا-درمانی یئره تؤكمهسهایدی، بللی دئییلدی داها نئچه-نئچه ایل دونیانی بوز-بولانیق گؤرهجكایدی!
دونن گئجه مشهمحرم بؤیوك بیر قوناقلیق وئردی؛ گؤزلوك قوناقلیغی! منیده چاغیرمیشدی. آخشام اوستو بیر چلنگ باغلاییب ائولرینه گئتدیم. اوتاقدان آردی كسیلمز گولوش سسلری ائشیدیلیردی. ایچری گئچدیم. قوناقلار دؤرد دؤورده اوتورموشدولار. مشهمحرم منی گؤرجك آیاغا قالخیب، " خوش گلدین عمیاوغلو" دئیهرك یئر گؤستردی. قارا قابلی یئپ-یئكه بیر گؤزلوك تاخمیشدی گؤزلرینه. " عمی اوغلو گؤزلوگون موبارك اولسون!" دئییب اگلشدیم.
قوناقلارین بیری،"مشهمحرم بایرام گونو نئجه خانننهنین عوضینه كبلایی بایرامین آروادینی اؤپدون؟! " دئیه سوروشدو. هامی گولوشدو.
مشهمحرم گولومسهیهرك:
- آللاه بهداشت مامورونون آتاسینا رحمت ائلهسین او گؤزلریمین ضعیف اولدوغونو سؤیلهمهییب گؤز دوكتورونا گؤندرمهسهایدی هله-هله چوخلاریندان سیلله-دایاق یئیهجكایدیم!-دئدی.
بتر ماراقلاندیم؛سوروشدوم:
-" عمی اوغلو یاشین بو یاشا چاتیب سن بیلمیردین می گؤزلرین ضعیف دیر؟"
مشهمحرم بوینو قیسدی:
- واللاه دوزونو ایستهسن ایندییهجن فیكر ائلهییردیم گؤز ائله بئله اولار!
قوناقلار بو سؤزدن بیر-بیرینه دَییب بركدن قاققیلداماغا باشلادیلار. مشهمحرم اوتانجدان باشینی آشاغی سالدی. سورغوم اوزوندن مشهمحرم لاغا قویولموشدو. اؤزومدن پیسیم گلدی. اؤزومو ساخلایا بیلمهدیم.
-"آغالار چوخدا مشهمحرمه گولمهیین! بیز هرهمیز اؤزوموزه گؤره بیر یئكه مشهمحرمایك!"-دئدیم.
قوناقلارین بیری قاشلارین چاتاراق:" نئجه یانی؟" دئیه سوروشدو.
یاپماجیق بیر گولوشله یانیتلادیم:
- مثلا بیز مشهمحرملر دوشونوروك مملكت ائله بئله اولار؛ بیر دیل رسمی اولار قالان دیللر ایسه گئدیب قوروت اووار!
قوناقلار بیر منه بیرده اوتاغین دیبینده اوتوران ساققاللی بیر آغایا باخدیلار. آغا آدییوخ قارداشلارینا چوخ بنزهییردی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیسقانج
دوكتور جئری
آرا زنگده، اوشاقلارین فارسی كیتابلاری جیریلمیشدی. سوچلانان سولماز ایدی. سولمازگیل بیر آی اولمازدی بو كیچیك شهره سورولموشدولر. اؤیرتمن آرالیقسیز سولمازی سوروشدوروردو. قیزجیغاز بوجاغا سیغینیب سیتقایا-سیتقایا،"منیم ایشیم دئییل خانیم!"دئییردی.
تهمینه آلتدان-آلتدان سولمازی گؤزدن گئچیرهرك بیج-بیج گولومسوندو:
-آخ جان كلَگیم توتدو! بو پانتوركیستین قیزینی اوخولدان ائشیگه اؤتورسهلر یئنه من كلاسین بیرینجی شاگیردی اولاجاغام!...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاخشی أر
دوكتور جئری
دوستاغین باشقانی آسیلاجاق قادینین دامینا گئدیب،"یاسالاریمیزدا باكیره قادینلارین اعدامی ساقینجالیدیر بو اوزدن سیزی آغانین عقدینه گئچیرمهلیییك، نه دئییرسینیز؟" دئیه سوروشور. قادین گولومسهییب:" بیر سورون یوخ!" دئییر.
ائرتهسی گون قادینی دار آغاجینا آپاراندا تانیقلارین قاباغیندا بیر آن دوراقسانیب آغایا:
ـ " سیز یاخشی بیر اینسانسینیز" دئییر. "خستهخانادا ایدز بولاشیقلی قان آلدیغیم گوندن دوشونوردوم؛ عؤمرومون سونونادك كیمسه منله ائولنمهیهجك".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
سئچیم گونونه حاضیرلیق
دوكتور جئری
یارین سئچیم گونو، سرنوشت تعیین ائلهمه گونودور. بو گونوندن یارینا حاضیرلیقلی اولمالیسینیز.
حاضیرلیقلار سیرایلا بئله دیر:
1ـ آخشام تئز یاتاجاقسینیز.
2ـ سحر ائركندن اویانیب بئش-اون دقیقه ایدمان یاپاجاقسینیز .
3ـ دوش توتوب ناماز قیلاجاقسینیز.
4 ـ نامازدان سونرا یاخشی بیر سئچیم یاپمانیز اوچون یئددی-سككیز دقیقه تانریا یالوار-یاخار ائدیب دوعا ائدهجكسینیز.
5 ـ مقوی بیر صبحانه یئیهجكسینیز.
6 ـ تمیز پالتارلارینیزی گئییب اوزهرینیزه مشهد عطری سورتهجكسینیز.
7 ـ قورآن آلتیندان گئچیب رای آلان حوضهلرین بیرینه یوللاناجاقسینیز.
8 ـ محكم، آرخایین آددیملارلا حوضهیه قدم باساجاقسینیز.
9ـ سیرادا دایاناجاقسینیز.
10ـ سیرادا دورانلارنلارلا یاواش-یاواش پیچیلداشاجاقسینیز،گولوشهجكسینیز.
11ـ نوبتینیز چاتینجا رای آلانین اوزونه باخیب گولومسهیهجكسینیز.
12- الینیزی قولتوغونوز ساغ جیبینه سوخاجاقسینیز.
13ـ الینیزی چیخاردیب قولتوغونوزون سول جیبینه سوخاجاقسینیز.
14ـ بیرآز نیگران اولاجاقسینیز.
15ـ یان جیبلرینیزه باخاجاقسینیز.
16ـ تلاشلاناجاقسینیز.
17ـ شالوارینیزین قاباق جیبلرینی، دال جیبلرینی آختاراجاقسینیز.
18ـ بیردن، ایكی گون قاباق باققالدان یاغ-دویو آلاندا پولونوزون سیغیشمادیغینی، سیجیللینی گیروو قویدوغونوزو خاطیرلایاجاقسینیز.
19ـ ایكی الینیز بیر باشینیز اولاجاق.
20ـ سرنوشتینیزی تعیین ائدهبیلمهیهجكسینیز....باییلاجاقسینیز.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
ان یاخشی پیس!
دوكتور جئری
جمعهگونو یولداشلارلا آنلاشدیق ائشیگه چیخاق.
من دئدیم:"باغا گئدك".
پروفسور نصرالدین دئدی:"یوخ، داغا گئدك!".
اوستاد دفتریده چؤلو اؤنردی. گؤردوك اولمایاجاق پوشك آتدیق،چؤل چیخدی.
یوك-یاپیتی اوستاد دفترینین آراباسینا چاتیب یولا دوشدوك. آز گئتدیك، چوخ گئتدیك دره تپه دوز گئتدیك سونوندا گؤز ایشلهدیكجه اوزانان بیر چؤللوگه یئتیشدیك. چؤل نه چؤل! لوت كویری بونون قاباغیندا گئیینَكلی گؤرونوردو. الیمین ترسی ایله آلنیمین ترینی سیلهرك :
ـ آذربایجاندا بو گئنیشلیكده بیر چؤلون اولدوغونو هئچ بیلمیردیم بورانین آدی ندیر؟! ـ دئیه سوروشدوم اوستاد دفتری دن.
ـ اورمو گؤلو چؤلودور! ـ دئدی.
چادیری قوروب اوجاغی قالادیق. برزیلی اتلری شیشه چكه-چكه سؤز پوشك آتماقدان دوشدو.
ـ نئچه سئچهنهیین آراسیندان بیرینی سئچمهده، پوشك آتماق ان اویغون، ان یاخشی یولدور من بیلهلی؛ همی كیمسهنین اورهگی قالمیر همیده اگلنجهلی اولور. اورنگی: جومهور باشقانی آدایلارینین رادیو-تلویزیون چیخیشلارینا پوشك آتاندا ، توپلار دزگاهین ایچینده فیرلاناندا نفسلرین سینهلرده گیزلندیگی،نومرهلرین بیر-بیر چیخدیغیندا هامینین راضی-راضی چپیك چالیب گولوشمهسی چوخ گؤرمهلی ایدی یولداشلار!!...
دئییرم كئشگه، سئچیم گونو، هر صاندیغین باشینا بیردنه بو دزگاهلاردان قویالار. همی اگلهنهریك، همی آداییمیزی سئچهریك، همی ده آمریكانین آغزینا یوموروق ووراریق...
پروفسور نصرالدین باشیلا سؤزلریمی اونایلایاراق اوستاد دفترینی سوزدو:
ـ اَشی سامان سنین دئییل سامانلیق كی سنیندیر، نه چیگه-پیشمیش اتلری تئز-تئز ایچرییه اؤتورورسن بیزی ده گؤزله؟
اوستاد دفتری بیر شئی ائشیدمیرمیش كیمی ایشینده ایدی، دگیرمانی دورمادان ایشلهییردی.اوستادین سایمازلیغینی گؤرن پروفسور نصرالدین قونوشوغوموزون آدینی توتدو:
ـ چوخلاری پوشگه اینانمیرلار دوكتور! دئییرلر: یاخشیراق ایله یاخشینین آراسیندا یاخشیراغی؛ پیسراق ایله پیسین آراسیندا ایسه پیسی سئچمهلیییك.....
ـ ای وای اؤلدوم....ای واییی...
زاریلدایان اوستاد دفتری ایدی. گؤزلری ایله او یان بویانی آختاریردی:
ـ هانی سو؟!..
ـ سو گتیرمهمیشم، چانتادا ایچگی وار،گؤتور. ـ دئدیم. (فیكرینیز شنگولكولایا گئتمهسین، ایچگیمیز سادهجه پئپسیكولا ایدی)
اوستاد دفتری اؤفكهایله:
ـ سو باشینا ایچگی ایله گئدهجگم اولان؟! ـ دئیهرك اوزاقلاشیب بیر كولون دالیندا گؤزدن ایتدی. پروفسور نصرالدین گولومسهدی:
ـ چوخ یئمهیین بویودا وار اوستاد!!ـ دئدی.
آنسیز كول دیبیندن اوستاد دفترینین باغیرتی سسی یوكسلدی:
ـ یاندیم آناممم!..یاندیم اویییی....
یئریمیزدن داشلاندیق." ای واییی.. اوستادی ایلان چالدی!" دئدیم. كول دیبینه قوشدوق. اوستاد دفتری یامان دورومدا ایدی! قیپ قیرمیزی كسیلمیشدی!...
ـ نولدو سنه اوستاد؟ـ دئیه سوروشدوم.
ـ سو یوخویدو یانیمی بو كولون یارپاغی ایله سیلدیم ـ دئدی. كولا باخدیم. چاشقینلیقلا:
ـ سیز آجیتقان یارپاغی ایله یانینیزی سیلمیشسینیز ؟!ـ دئدیم . اوستاد دفتری گؤینهیه-گؤینهیه:
ـ ایستهدیم داش ایله اؤزومو تمیزلهیم گؤردوم گونش داشلاری كؤز كیمی قیزاردیب بونا گؤره بو میراتا قالمیشین یارپاقلاریندان قوپارتدیم! ـ دئدی.
اونو چادیرا گؤتوردوك. بیر آز اوزو قویلو اوزاندی آنجاق بیردن بیره ایلان كیمی آچیلیب قیوریلماغا باشلادی. سیزیلدایا-سیزیلدایا:" ائله بیل كهلیگیم آزیب!" ـ دئدی. پروفسور نصرالدین های سالدی:
ـ هایدی كولون دیبینه!
اوستاد دفتری بیر گؤز قیرپیمیندا آرادان یوخ اولدو. " سانیرام اوستادین باشینا گون گئچیب "ـ دئدیم. پروفسور اوجاغین اوستونده كؤزهرن اتلری گؤزدن گئچیرهرك:
ـ هر نه دیر بو اتلرین باشینین آلتیندادیر! ـ دئدی.
هاندان-گئجدن اوستاد دفتری شالوارینی چكه-چكه یاخینلاشدی رنگی آغ آپپاق اولموشدو.چومبلدی. شالواری اوتوراقدان تیلیت قان ایچینده ایدی!
اؤزومو ساخلایا بیلمهدیم."اوستاد یئنه نولدو؟"ـ دئدیم. اینگیلدهیه-اینگیلدهیه:
ـ یانیمی سیلمك اوچون یئردن بیر پارچا كسسك قوپارتدیم ائله بیل ایچینده شوشه قیرغی وار ایدی ـ دئدی.
پروفسور نصرالدین سینیرلندی:
ـ اَشی سو اولمایان چؤلده سیچاندان سونرا شالوارینی یوخاری چكیب گلده! نه چئشید-چئشید سیلمه سئچهنكلری دئنهمك ایستهییرسن؟! اوتوراغان یازیغین گلمیرمی؟!...
آرتیق پوشكوموز اؤلموشدو. ییر-ییغیش ائلهییب شهره قاییتدیق.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسخ
یازان: دوكتور جئری
یامان داریخمیشدیم. یولومو ائلباغیندان سالدیم. بیری ایله قونوشماق، دردلشمك گئچیركن اورهگیمدن گؤزوم پروفسور نصرالدینه ساتاشدی. بیر آغاج اوتورقانین اوستونده كزیشیب مورگو دؤیوردو. سئوینجك سسلندیم:
ـ قود قودا قودا !! (1)
پروفسور گؤزلرینی آچیب منی گؤرونجه چیچگی چاتلادی:
ـ قید قود قیدی قود قودا؟!(2)
اؤپوش-گؤروشدن سونرا قوشا اوتورقانین اوستونده چومبلدیك. پروفسور منی سوزه-سوزه:
ـ قیدقید قودقید قیت؟ (3) ـ دئدی.
اوزگون-اوزگون:
ـ قیت قیت قیدا قید قیت ـ دئدیم ـ قیدقید قیدا قیت، قیدقید قودا قود!... (4)
پروفسور نصرالدین اوتورقادان آتلانیب چمنلرده ائشینه-ائشینه:
ـ قید قیت قیت، قیداقید قید قود (5) ـ دئدی.
باشیملا پروفسورون سؤزلرینی اونایلایاراق:
ـ قیدقید قیدا قودقیدقید قود قودا قدقوت قداقدا؛ قیدی قیدقوت قوتاقوت قیدقودا. (6)ـ دئدیم.
پروفسور قوللارینی هاوادا یئللندیرهرك قاققیلدادی:
ـ قد...قد...ققد.. قودا قیدقد قودا! قودقود قودی قوت قود. قود قودا قودد قیت قودا، قیت قودا قودا؟!(7)
حاق سؤزون قاباغیندا نه دئیه بیلردیم كی؟!
ـ قود(8) ـ دئدیم.
اتك یازیلار:
چئویرن: فرانتس كافكا
(1) اوهوییی...پروفسور!!
(2) اوه.. دوكتور جئری سنسن می؟!
(3) اَشی چوخداندیر گؤزه گؤرونمورسن؟
(4) قیرمیزی اتین باهالاشماسی حالیمی یامان پوزوب ؛ یاخشی بیلیرسن منیم آغزیمی قیرمیزی ات ایله آچیبلار، ات اولماسا اؤلهرم!..
(5) قیرمیزی ات باهادیرسا تویوق اتی یئ، همی اوجوزدور همی فایدالی .
(6) واللاه دوزونو ایستهسن نئچه آیدیر تویوق اتی یئییرم آنجاق بیر یئرده اوخوموشام؛ اوزون سوره بیر حئیوانین اتیندن یئییلسه او حئیوانین اوتور-دوروشو اینسانا سیزمیش اولاجاقدیر.
(7) قاه... قاه...ققا.. بوراخ بو سؤزلری دوكتور! سنده نه اوخویورسان اینانیرسان. من نئچه ایلدیر سحره، ناهارا، آخشاما تویوق اتی یئییرم، نییه تویوغا دؤنوشموشم؟!
(8) یوخ
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بو آیین قاووتونو آلیبسینیزمی؟!
دوكتور جئری
یارانهنی آلیب كئفیم بَتر ساز ایدی. بیر شئیلر آلماق اوچون بازاری الك-ولك ائتمكده ایدیم ؛ هردن ده میزیلدایا-میزیلدایا ماهنی اوخویوردوم:
ـ مندیلیمده پارهم وار
اورهگیمده یارهم وار
خالقین، مالی-دؤولتی
منیمده یارانهم وار!
قالابالیقدا بیردن اوستاد دفتریله بورون-بورونا گلدیم. اؤنجه تانیمادیم بیلهسینی. بیر دری بیر سوموك اولموشدو. گؤزلری درینه گئدیب آوورتلاری ایچری باتمیشدی. بورنونو توتسایدین جانی چیخاردی. قوجاقلاشدیق؛ ماراقلا:
"خوش گؤردوك اوستاد!"- دئدیم. "نییه به بئله؛ اولمایا یارانهنی كسیبلر؟"
اوستاد دفترینین سسی سانكی قویو دیبیندن گلیردی:
" یوخ!..."ـ دئدی.
اوستاد دفتری اهل-عیاللی بیریسی ایدی. دؤولتین، "ایكی اوشاق یئتمز" چاغریسینا لبیك دئیهرك ایكی فقره دوغورمادا بئش اوشاق صاحابی اولموشدو؛ بیرینجینده ایكیز، ایكینجینده اوچوز!..
بارماق اوجو یارانهسینی ساییشلادیم اوچیوزاللی مینه یاخین ایدی. اؤزومو ساخلایا بیلمهدیم دوغروسو:
ـ "باغیشلایین اوستاد، سوروشا بیلرم نئچه یارانه آلیرسیز؟!"
آجی بیر گولوش دوداغینا یاخیلدی:
ـ " هئچ!"
"بیر یاندان دئییر یارانهمی كسمهییبلر بیر یانداندا دئییر هئچ یارانه آلمیرام" ـ دئیه دئیندیم. "اولمایا یارانهسینی آروادی آلیر ".
لاپ قاریشدیرمیشدیم. اوستاد دفتری چاش-باشلیغیمی گؤرونجه یئنه قویو دیبیندن:
" ائله بیل خبرین یوخدو دوكتور؛ موللانصرالدینین باشینا گلن اویون باشیمیزا گلیب!"- دئدی.
"نه اویونو ؟..."ـ دئمك ایستهییردیم، اوستاد دفتری قویمادی:
" بیر گون موللانصرالدین ائششك اوستونده قاووت یئیردی بركدن بیر یئل اسمهیه باشلاییر. یولدان گئچن بیریسی موللادان نه یئدیگینی سوروشدوغوندا دئییر: بئلهكی یئل اسیر؛ هئچ!"
اوستاد دفتری الینی چیگنیمه قویوب گؤزونو گؤزومه تیكهرك سؤزلرینی یئكونلاشدیردی:
"هه!.. آغرین آلیم دوكتور جئری...بئلهكی باهالیق توزاناق سالیب بیزده هئچ یارانه آلیریق!"
اوستاد دفترینین بو سؤزلرینی ائشیدجك سئوینجیمدن الیمی الیمه چالاراق قیشقیردیم:
ـ "تاپدیم! تاپدیم!..."
اوستاد دفتری هویوخدو.قولومو سالیب بوینونا، او اوزوندن بو اوزوندن اؤپه-اؤپه دئدیم:
" آیلار ایدی؛ یارانهیه توركجهده نه دئیرلر دئیه دوشونوردوم بو گون تاپدیم؛ قاووت دئیرلر اوستاد... قاووت!...".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
باهالیق دوهسی یاوان چؤرهگین قاپیسیندا!
دوكتور جئری
ات، یاغ، دویودن
سونرا باهالیق دوهسی گئدیب یاوان چؤرهگین قاپیسیندا یاتیر. اونلار آمبارلانیب
خالق قیتلیغا دوشور. گونده بیر نئچه ژانوالژان توتوقلانیب دوستاغا آتیلیر. بلدییه
باشقانی؛ مادلن تهرانا بیر تئلگرام گؤندهریر:
- خالق آجیندان
اؤلور، اون گؤندهرین.
تهراندان یانیت
(جاواب) گلیر:
- اون یوخ، قاییشلارینیزی
برك باغلایین، تحریمدهییك.
مادلن یئنه تئلگرام
گؤندهریر:
- قاییش گؤندهرین!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
جئری
نیوز آژانسیندان بیر نئچه خبر:
رئیس
جمهور خانواده
یوزلر
بیلگین و اوزمانین جومهور باشقانی پوستونا آدای اولماسینین آردیجا، اؤلكه
سوروملولاری بو پتانسیل دن آرتیقراق یارارلانماق اوچون "پزشك خانواده"
ایله یاناشی " رئیس جمهور خانواده" طرحینینده ایجرا اولونماسینی
دوشونورلر. بئلهلیكله بوتون خانوادهلر بو مقامین مزایا و آیریجالیقلاریندان فایدالانمیش
اولاجاقلار....
خلیجین
آدی فارس دئییلمیش!
اوردیبهشت
آیینین اونو، ائورنسل خلیج فارس گونودور! بو گون مناسبتی ایله تاریخ ، جغرافیا آراشدیرجیلاری
بیر ییغینجاقدا، خلیجین آدینین فارس اولمادیغینی ایرهلی سورهرك سوروملولاردان
بوتون كیتاب و خریطهلردن بو آدین دَییشدیرلمهسینی ایستهمیشلر. بو بیلگینلرین
فیكریجه،بو آدی عربلر خلیجه وئریب خلیجین گئرچك آدی ازلدن "خلیج پارس"
اولموشدور.
بو خبرین یاینلانماسینین آردیجا، بیرسیرا
آذربایجان آیدینلاری "خلیج پارس" آدینین اؤنَرمَنلرینه دستك اولاراق،
بیر آچیق دیلكچهده عربلشمیش آذربایجان آدینی، اصیل پارسی آدی؛ "آذرپادِگان"-ا
دؤنوشدورمك ایستهمیشلر. بو ایستك گئرچكلهشیرسه، آرتیق آذربایجان اراضیسینده
یارانان یئنی استانلارین آد سئچمهسینده چتینلیك چیخماییب بو استانلاری؛
آذرپادگان01، آذرپادگان02، آذرپادگان03 و... كیمی
آدلاندیرماق اولاجاقدیر.
عربلرین موشكولو بیر ایدی، اولدو ایكی...
"خلیج فارس" آدینین "خلیج
پارس"-ا دؤنوشدورمه خبری عربلری
ولولهیه سالیب. عربلر ایران رسمیلرینه بیر مكتوب گؤندهرهرك همیشهلیك
اولاراق "خلیج فارس" آدینی قبول ائدیب دَییشمهمهسینی ریجا ائتمیشلر. عربلرین
بو قرارا گلمهلری، عرب دیلینده "پ" حرفینین اولمادیغیندان ؛ بو حرفی
تلفظ ائتمكده چتینلیك چكهجكلری قورخوسوندان قایناقلانیر.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
رأی صاندیغی ایله اورمو گؤلونه سو آپاراجاقلار!
دوكتور جئری
اورمو گؤلونون قوروماسی اوزون سوره ایدی
اونودولوب اوزهرینده تارتیشیلمیردی آنجاق جومهور باشقانی اورمو گزیسینده یئنه بو
قونونو گوندهمه گتیردی. احمدینجات گؤلون قورماسینین قارشیسینی آلماق اوچون
چابالارین قات- قات آرتاجاغیندان دانیشاندا سوروشدولار:
- سایین باشقان! سككیز ایلدیر بو سؤزلری
تكرارلاییرسینیز؛ نییه هله بیر ایش گؤرولمهییب؟!
جومهور باشقانی اوزونتو ایله باشینی ترپهدهرك
دئدی:
- وئرمهسه معبود نئیلهسین محمود! الیمدن
گلدیگی قدر سككیز ایلدیر تانرییا یالواریرام اورمو گؤلونون اوزهرینه یاغمور- یاغیش
یاغسین؛ یاغمیر!...
او سؤزلرینی اوستو اؤرتولو بئله سونلاندیردی:
بیزیمله اولاسانیز؛ آللاهین كؤمكلیگی ایله قوراجاغیمیز گلن دؤولتده بو یالوار- یاخاریلارین
اولوملو سونوجونا تانیق اولاجاقسینیز!...
بؤلوم: ساتیریک یازیلار