+0 به‌ین
خیردا پول
دوکتور جئری
ائشیتدیک؛ قلئیچی مورتوض موقاویمتی ایقتیصاد سیاستلری دوغرولتوسوندا چالیشماغا باشلاییب. بئله‌کی آروادی خویلو خانیمین ائوده پیشیردیگی آیران آشیلاری، آپاریب شهرین ائل باغیندا ساتاراق یاخشی گلیر الده ائدیر. همی آش ایچک، همی ده قلئیچی مورتوضون یئنی ایشینی تبریکله‌یک دئیه، اوستاد دفتری ایله ائل باغینا یوللاندیق. اوزاقدان قلئیچی مورتوضو گؤردوک. قاباغیناداکی قازانی مالاغا ایله قاریشدیرا-قاریشدیرا اوخویوردو:
- بیرفارسا، ایکی فارسا، اوچ فارسا، دؤرد فارسا، بئش فارسا اون بئش فارسا...
بیزی گؤردوکده سسینی خیپ کسدی. اوستاد دفتری اؤفکه‌لندی:
- اشی یوز کره سنه دئمه‌میشم اؤزگه قؤوملره توخونما؟! فارسا یئرینه دئیه بیلمزسن شئونیسته؟!
قلئیچی مورتوض چاش-باش اولدو:
- اوستاد سن ندن دانیشیرسان؟ مملکندین خیردا پولونون آدینی فارسا قویوبلار..
قلئیچی‌نین سؤزونو کسدیم:
- فارسا یوخ پارسه!
قلئیچی باشی ایله سؤزومو دوغرولادی:
- هه ائله او سن دئین. منیم دیلیم چؤنمور اونو دئییم. ایندیدن تمرین ائله‌ییرم نئجه تلفوظ ائله‌ییم. هرنه اولسا منیم اساس آل-وئریم خیردا پول‌لا اولاجاق!
اوستاد دفتری ائتدیگی یانلیش قضاوتدن پئشمانلیق دویوب باشینی آشاغی سالاراق نسه دئمه‌دی.
آشیمیزی ایچیب آییریلماق ایسته‌ینده سوروشدوم:
- مورتوض بگ نئچه ائله‌دی؟
گولش قاباقلا جاواب وئردی:
- قابیلی یوخدور؛ ائله‌دی ییرمی فارسا!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
کورعلی
دوکتور جئری
وار- یئمزلردن سؤز دوشموشدو. اوستاد دفتری ماراقلی بیرخاطیره سؤیله‌دی:
ییرمی ایل قاباق ائو تیکدیرمک ایسته‌ییردیم. دمیر آلماق اوچون شهرین بؤیوک تاجیری کورعلی‌نین دوکانینا گئتدیم. گره‌ک اولان دمیر چئشیدلری‌نین لیستینی وئردیکده کورعلی چؤرتکه‌نی گؤتوروب شاققاشاقلا حسابلایاراق دئدی:
- ائله‌دی بیرمیلیون ایکی یوز اللی بئش مین بئش یوز تومن.
دسته چکیمی چیخاردیب مبلغی یازماق ایسته‌ینده کورعلی دئدی:
- بیزیم ساتیشلاریمیز نقد دیر، چک قبول ائله‌مه‌ریک.
ائرته‌سی گونو بانکدان نقد پول آلیب دمیرلری آلماغا گئتدیم. کورعلی یئنه دوننکی کیمی چؤرتکه‌نی گؤتورب شاققاشاقلا حسابلاماغا باشلادی:
- ائله‌دی بیر میلیون اوچ اللی بئش مین بئش یوز تومن!- دئدی.
چاشیردیم:
- حاجی.. دونن آخشام دئدیز ائله‌ییر: بیرمیلیون ایکی یوز اللی بئش مین بئش یوز تومن!!
کور علی گولومسه‌دی:
- او دونین قیمتی ایدی، بو گون دمیر قالخیب!
نه قدر آند-ماند ائله‌دیم یوزمین اوسته‌لیگی مندن آلماسین ایشه یارامادی. علاجیم کسلینجه، کیفیمدن بیر میلیون اوچ یوز اللی مین تومن چیخاردیب میزاوستونه قویا-قویا اورگیمده دئدیم:
-عیب ائله‌مز کور علی، من بیر گون بو پولو سنین گؤنوندن چیخاردارام!
کور علی تراوللری سایدیقدان سونرا دئدی:
- قالدی بئش مین بئش یوز تومنی!
- حاجی بیر میلیونلوق آل-وئر بئش- اوچ تومن اوخوماز، اونو وئرمزلر- دئدیم.
- بئله بیر ایشیمیز یوخدور، بئش مین بئش یوز تومنی وئر!- دئدی.
علاجسیز قالاراق جیبیمدن بئش مین تومن چیخاردیب میز اوستونه بوراخدیم.
کور علی یئنه ال چکن دئییلدی:
-بئش یوز تومنی قالدی!
کورعلی‌نین بو داورانیشدان یاواش- یاواش اؤفکه‌نمگه باشلامیشدیم. زورلوقلا اؤزمو ساخلادیم. جیبیمدن مین تومن چیخاردیب میزین اوستونه قویاراق دئدیم:
- حاجی! بئش یوز تومنین یئریه مین تومن وئریرم تکی سیزدن بیر سوال سوروشا بیله‌رم؟!
کور علی تئز مین تومنلیگی گؤتورب دخیله آتاراق:
- سوروش.. سوروش..-دئدی.
دیشیم باغیرساغیمی کسه-کسه دئدیم:
- حاجی! سکسن بئش یاشیز وار، اؤولادیز دا کی یوخدور، آخی بو پوللاری کیمه ییغیرسیز؟!
کورعلی قاققاناق چکیب گوله-گوله دئدی:
- آروادیمین سونکو ارینه ییغیرام!
اوستاد دفتری‌نین خاطیره‌سیندن هامیمیز گولمگه باشلادیق. هاندان-گئجدن سوروشدوم:
- هله اوستاد! او یوز مین تومن اوسته‌لیگی کورعلی‌دن چیخاردا بیلدیز؟!
اوستاد دفتری باشی ایله هه دئیه‌رک آچیقلادی:
- بیرایل سونرا کور علی اؤلدو آروادینی آلدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دولار نه واخت قالخیر؟
دوکتور جئری
آدی اوستونده دیر؛ بیزیم بو قلئیچی مورتوض گئچمیشلرده قالایچی‌لیق ائدردی. دوکانیندا، خالقین پاخیرلانمیش میس قابلارینی کوره‌ده قیزدیردیقدان سونرا نیشادیر توزو سورتوب، اوستوندن قالای چکه‌رک پار-پار پارلاداردی. او، قالای چکمکله یاناشی، دیبی دلینمیش قاب-قاجاقلاری‌نین دلیگینی ده توتاردی. بو ایش اوچون لحیم میخی وار ایدی. میخی قیزدیریب قابین دلینمیش یئرینه سورته‌رک لحیم‌له‌یردی. بو قوللوقلار اوچون، او یوخسول کندلیلریندن پول یئرینه یومورتا، یاغ، بوغدا کیمی کند محصوللاری آلاردی.
دئییرلر، بیر گون رحمتلیک کربلایی آغاوئردی‌نین آروادی فاطما خاتین دیبی دلینمیش قازانچاسینی قالایچی‌یا آپاریر. قلئیچی مورتوض تئز لحیم میخینی قیزدیب بیر-ایکی کره قازانچانین دیبینه چکه‌رک دلیگی توتور. فاطما خاتین زحمت‌یانا اوچون زنبیلیندن بیر یوموتا چیخاردیب میزین اوستونه قویاندا قئلیچی مورتوض دئییر:
- مشدی خانیم، ائله‌دی ایکی یومورتا.
فاطما خاتین دئینمگه باشلاییر:
- نییه؟!.. نه اولوب؟!.. قاب-قاجاغین دلیگینی توتماغا هامی بیر یومورتا وئریر دا!
قلئیچی مورتوض الی‌نین ترس ایله آلنینین ترینی سیله-سیله دئییر:
- مشدی خانیم، لحیم میخی‌نین قیمتی قالخیب.
فاطما خاتین سسینی آتیر باشینا:
- نییه؟!.. نه اولوب؟!.. میخ بیزی گؤردو قالخدی؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
هانی منیم یارپاغیم؟!
دوکتور جئری
بیز اؤرت باسدیر ماحالی‌نین ترس آوا خالقی، چوخ سوْووُرقان ایدیک. الیمیزه گئچنی یا قارنیمیزا خرجله‌ییریک یا اگنیمیزه. مومکوندور اینانمایاسانیز؛ بیز قاباقجالاری صوبحانه، ناهار، شام یئیردیک. هر مؤوسومون اؤزونه مخصوص پالتارلارینی آلیب گئیردیک. بیز بیلمیردیک، زیرپی دوشمن بیزیم بو بوش داماریمیزدان خبردار اولسا تحریملرله بیزی دیزیه چؤکورمک ایسته‌یه‌جک. تانری انرژی وزیری‌نین دده به دده‌سینه رحمت ائله‌سین. او اولماسایدی، بیز نه گونه قالاجاق ایدیک؟
گئچنلرده انرژی وزیری دانیشیقلاریندا، " تحریم‌کنندگان فهمیده‌اند نقطه ضعف ما، مصرف است. ما جامعه‌ای مصرفی هستیم. چرا چین اینگونه تحریم نمی‌شود؟ چون با یک وعده غذا هم رفع گرسنگی می‌کنند." دئیه خالقی اویارینجا، بیز سانکی یاتمیش ایدیک اویاندیق. هامیمیز ائولردن ائشیگه تؤکولوشه‌رک شیخ آغانین محضرینه یئتیشیب گؤستریش ایسته‌دیک. شیخ آغا مینبره چیخیب خالقی تقوایا، دونیانین زرق و برقیندن اوزاق گزمگه سیفاریش ائله‌یندن سونرا دئدی:
- مادامکی، بیز اوت-علف ایله قارنیمیزی دویورا بیله‌ریک نیه گؤزوموزو خاریجه‌دن گلن اته، یاغا، دوگویه تیکمیشیک؟ مادامکی، بیز آللاهین وئردیگی آغاج یارپاقلاری ایله بدنیمیزی اؤرته بیله‌ریک نییه خاریجه‌دن پالتار وارید ائله‌ییریک؟ بیز آز مصرف ائله‌سک، دوز مصرف ائله‌سک، اؤزوموزونکولری مصرف ائله‌سک دوشمن نه‌یی بیزه تحریم ائده‌جک؟!
شیخ آغانین دانیشقلاری، ترس آوا خالقی بوس-بوتون دگیشدیردی. سوْووُرقانلیق بیر یوللوق بئیینلردن چیخدی. ائرته‌سی گوندن، خالق اوت-علف ایله قارنینی دویوروب ائشیگه چیخاندا ایسه دال-قاباغینا یاپیشدیریغی ایکی یارپاق‌لا اؤرتونمگه باشلادی...
***
دونن أیری بوروق ایداره‌سینده ایشیم وار ایدی. یارپاقلاریمی یاپیشدیریب ائشیگه چیخاندا، گؤزلریمه اینانمادیم. شیخ آغانین اوغوللوغو، قلئیچی مورتوض یارپاقسیز، تشکیلاتینی توولایا-توولایا مئشه‌یه ساری گئدیردی. قاباغینی کسدیم:
- اشی بو نه وضعیت‌دیر؟ سوْووُرمامازلیغین دا بیر حدّ-حودودو وار!
باشینی آشاغی سالیب دئدی:
- منیم تقصیریم یوخدور. گئجه یاتاندا، یارپاقلاریمی میزین اوستونه قویموشدوم. سحر اویاندیقدا گؤردوم، دده‌لیگیم یانلیشجا صوبحانه یئرینه یئییب.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
حاییف اوروجلوق آیی قورتولدو!
دوکتور جئری
اوروج بایرامینی قوتلاماق اوچون قلئیچی مورتوض‌گیله گئتمیشدیم. ال-قولتوق اوتورموشدو. دالغین گؤرونوردو. الیمی چیگنینه قویونجا اؤزونه گلدی. ال سیخیشیب، اؤپوشدوکده:
- بایرامین موبارک اولسون، ایطاعتلرین، عیبادتلرین قبول اولسون- دئدیم.
آجی بیر گولوش دوداغینا یاخیلدی. گوله- گوله آرتیردیم:
- اشی نه قاش-قاباغین ساللامیسان؟ بیرآز گول؛ دانیش؛ ائله بیل بایرام گونودور هااااا!
دریندن بیر آخ چکه‌رک فیسیلدادی:
- حاییف اوروجلوق آیی قورتولدو!
چاش-باش قالدیم:
- تانری‌نین قوناقلیق آیی ایلده بیر آیدیر دا!! اولمایا ایسته‌ییرسن ایلین اون ایکی آیی اوروجلوق اولسون؟!
اوزونتو ایله باشینی توولاییب دئدی:
- گئنه رمضانلیقدا اوروجوموزو یئییردیک، دئیرم، بو باهالیقلا بوندان بئله نمنه یئیه‌جه‌ییک؟
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
هانسینی؟
دوکتور جئری
شیخ آغا دالغین گؤرونوردو. هر ایلکی کیمی، بو ایل ده قارداش اؤلکه‌لرین باشچیلارینی ایفطارلیغا چاغیرمیشدی. آنجاق تحریملر اوزوندن تؤره‌نن چاتیشمازلیقلاری بیرتورلو قوناقلاردان گیزلتمک ایسته‌ییردی. نئچه ساعات ایدی دوشونوب داشینماقدا ایدی. بیردن قاش-قاباغی آچیلدی. سئوینجدن چیتمیق چالاراق قاپی نؤکری- قلئیچی مورتوضو یانینا چاغیردی:
- اوغول مورتوض! ایفطارا قوناقلاریمیز وار. سندن ایسته‌ییرم، قوناقلارین یانیندا من سنه، " بیرشئی گتیر" دئیه بویوروق وئرنده، سن، "هانسینی گتیریم آغا؟" دئیه سوروشاسان.
قلئیچی مورتوض الینی ساغ گؤزونون اوستونه باسیب ائشیگه چیخاندا شیخ آغا اؤز-اؤزونه:
- بئله‌لیکله قوناقلار هر شئی‌ین گئن-بول اولدوغونو ساناجاقلار- دئیه گولومسوندو.
قاش قارالینجا قوناقلار بیر-بیر، ایکی-ایکی گلیب سوفره‌نین باشیندا اگلشدیلر. شیخ آغا ، " فیلانی گتیر، بئهمانی گتیر" دئیه آرد-آردا قلئیچی مورتوضا بویروق وئریردی.
سونوندا اذان دئییلدی. شیخ آغا قوناقلارا، "بسم الله" دئیه بویور ائتدیکدن سونرا قلئیچی مورتوضا سسلندی:
-اوغول! او بیری اوتاقدان دده‌می ده چاغیر گلسین ایفطارینی آچسین.
قلئیچی الینی ساغ گؤزونونون اوستونه باساراق سوروشدو:
- آغا! هانسی دده نیزی؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یئرآلما باهالیغی شایعه‌دیر
دوکتور جئری
هرگون آخشام نامازیندان سونرا، شیخ آغایلا گونون مسئله‌لرینه گؤره دانیشاریق. بو گون مشه خوجاوئردی اؤفکه‌لی-اؤفکه‌لی دئدی:
- آغا!.. بویورون منیم کیمی کاسیب آداملار بو باهالیقلا نئجه گئچینسینلر؟! مسئوللار هارادا اؤلوبلر؟! گئچن هفته یئرآلمانین کیلوسونو آلمیشدیم دؤرد مین تومنه، بو گون اولوب سککیز مین تومن!!
شیخ آغا اگری-اگری مشه خوجاوئری‌‌نین اوزونه باخیب باشینی توولادی:
- مشدی! سیز نییه دوشمنلرین شایعه‌لرینی تکرارلاییرسیز؟.. هانسی باهالیق؟!.. سیز فیکر ائله‌ییرسیز بیز یئرآلما یئمیریک؟!..قیمتلردن خبریمیز یوخدور؟!.. من اؤزوم هفته‌ده، کبلایی آللاه قولو باققالدان ، اون مین تومنلیک یئرآلما آلارام. آند اولسون آللاهین وحدانیّتینه بو نئچه واختدا بیر قیران بئله اولسون مندن آرتیق پول آلماییب!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نئجه اوروج توتاق؟
دوکتور جئری
موبارک اوروجلوق آیی یاخینلاشماقدادیر. دونن آخشام نامازیندان سونرا، شیخ آغایا دئدیلر:
- آغا!..ات باهادیر، دوگو باهادیر، یاغ باهادیر آلیب یئیه بیلمیریک، گومانیمیز بیر یئرآلما-سوغانا گئدیردی او دا جئیران داغینا چیخاندان الیمیز اتگیندن اوزولوب، بو گئدیشله بویورون بیز نئجه اوروج توتاق؟!
شیخ آغا بیرآز ساققالینی تومارلایاندان سونرا دئدی:
- باهالیق، یاغیش کیمی آللاه رحمتی دیر! باهالیقدان، نسه تاپیب یئیه بیلمیرسینیزسه، دئمک ایشلرین یاریسی اؤز-اؤزونه دوزه‌لیب. تکجه اوباشدان دوروب نیّت ائله‌مک قالیب!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایشله‌سم ده، ایشله‌مه‌سم ده
دوکتور جئری
بیزیم بو اوستاد دفتری‌نین کیچیک اوغلو چوخ چالیشقان بیر اوشاق‌دیر. یوکسک تحصیلاتینی بیتیریب ایش تاپا بیلمه‌ینده، چوخلاری‌نین ترسینه، مدرکینی بیر قیراغا قویوب بنّا یانیندا کرپیچ آتماغا باشلامیشدی. تیکینتی ایشی اولمایاندا ایسه خیابان قیراغیندا جوراب ساتیردی. دئمک اولار ایندییهدک من اونو بوش-بئکار گؤرمه‌میشدیم. آنجاق بایرامدان بو یانا، او هر گون قزئته قولتوغوندا تئیمورآغانین قهوه‌خاناسینا گلیب بولماجا چؤزمکله واختینی سورتور! دونن بیله‌سینه یاناشیب اویان-بویاندان دانیشاندان سونرا ایش-گوجوندن سوروشدوم.
- ایشله‌میرم!- دئدی.
اوزونتو ایله باشیمی توولایا-توولایا:
- بوگونلر ایش تاپماق چتیندیر هر حالدا!- دئدیم.
گولومسوندو:
- ایش اولسادا، اولماسادا من ایشله‌میرم!
شاشیردیم، چالیشمادیغی‌نین ندنی سوروشدوقدا دریندن بیر سولوق آلیب دئدی:
- بیلدیگین کیمی قاباقجالاری بنا یانیندا ایشله‌ییردیم. بیلدیر آتام اللریمین قابارینا دؤزمه‌ییب اویان-بویاندان بئش میلیون تومن جورله‌دی، بیر ایش یولا سالیم. یولداشلاریم دئدیلر، قیزیل سیکّه آل. بئش میلیون‌لا اوچ دنه سیکّه آلماق اولاردی.من اونلارین سؤزلرینه قولاق آسماییب بیر جوراب توخوما دزگاهی آلیب گئجه-گوندوز ایشله‌مکله بئش میلیونلوق سرمایه‌می اون بئش میلیون ائله‌دیم..
دانیشیغینی کسیب آلقیشلاماغا باشلادیم:
- ساغ اول واللاهی!!..نه دئمیشم بئله ایشه...
اوستادین اوغلو گولدو:
- دوزدور من بئش میلیونو بیر ایلده اون بئش میلیون ائله‌میشدیم آنجاق بو ایل، اون بئش میلیون‌لا گئنه تکجه اوچ دنه سیکّه وئریردیلر! یعنی، منیم بیر ایللیک تاقا-تاققیم هاوایا گئتمیشدی! بو اوزدن فیکیرلشدیم؛ مادامکی ایشله‌سم ده، ایشله‌مه‌سم ده سرمایه‌م اوچ دنه سیکه‌دیر، اون بئش میلیونو وئریب اوچ دنه سیکه آلدیم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بیرآز دا اوغرولارین فیکرینده اولون!
دوکتور جئری
کاتتا ایسلامین اوغلو، باغلاری ائششگین بئلینه
چاتیب گئتمک ایسته‌ینده، حاجی محمدعلی آغا برزگر توزاناق سالاراق اؤزونو یونجالیغا
یئتیردی. موتوردان آشاغی ائندی. دیشی باغیرساغینی کسیردی. بیر هفته ایدی، قان تر
ایچینده تک باشینا یونجانی بیچیب، تاغالاییب، بوکموشدو. آنجاق باغلارین قوروماسینی گؤزله‌یندن ، کیمسه گونده-گونده گلیب
یونجالاری اوغورلاییردی. نئچه گون پوسقودا یاتدیغی ایشه یاراماسا دا، ایندی آلدیغی
بیر راپورت ایله اوغرونو سوچ اوسته یاخالامیشدی.
حاجی محمدعلی یومروغونو سیخاراق دیشی‌نین دبیندن
چیخانی دئمک ایسته‌ینده، کاتتا ایسلامین اوغلو تئز اونو قاباقلادی:
- حاجی محمدعلی آغا اوتانمیرسان؛ نییه به باغلاری کیچیک سالمیسان؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آللاه ائله‌مه‌سین!
دوکتور جئری
ایل دَییشینجه، قلئیچی مورتوض تاکسی تیلفون‌لا تئز اؤزونو دده‌لیگی- شیخ آغانین ائوینه چاتدیردی. هر ایلده‌کی کیمی ایکی قات اَییلیب شیخ
آغانین الینی مارچا-مارچ‌لا اؤپه‌‌رک یئنی ایلینی قوتلادی. بایرام سوفره‌سی‌نین
قیراغیندا اَیله‌شیب دادلی باسلیقلاری یاواش-یاواش اَریتمگه باشلایاندا، شیخ آغا
اؤلکه‌نین آغیر ایقتیصادی دوروموندان دانیشماقدا ایدی. سؤزلر سونا یئتیشینجه، شیخ
آغا الینی اوزادیب سفره‌نین اورتاسیندان کیتابی گؤتوردو. قلئیچی مورتوضون اورگی
دؤیونمگه باشلادی. ایندی، شیخ آغا هر ایل اولدوغو کیمی، شاخ بیر اللی مین‌لیک چیخاردیب
بیله‌سینه وئره‌جکدی. آنجاق شیخ آغا بو کز کیتابی آچیب آراسیندان گؤی بیر ایکی مین‌لیک
چیخاردیب قلئیچی مورتوضا اوزادراق:
- آللاه ایشینه رونق وئرسین- دئیه خئییر دوعا
ائله‌دی.
باسلیق قلئیچی مورتوضون بوغازینا تیخیلان کیمی
اولدو. گؤزلری دولدو. بلکه ده تاکسی تیلفونا وئردیگی بئش مین تومن یادینا
دوشموشدو. تیتره‌ک سسله دئدی:
- آللاه ائله مه‌سین آغا!.. آللاه ائله‌مه‌سین!
بو یانیتدان شیخ آغا شاشیردی:
- اوغلوم!.. آداما خئییر دوعا ائله‌ینده، دئییر:
آمین. آللاه ائله‌مه‌سین نه دئمکدیر؟!!
قلئیچی مورتوض باشینی آشاغی سالدی:
- آغا ائله بیل ائشیتمه‌میشسن؛ نئچه گوندور
کندیمیزین اؤلو یویانی آللاهین رحمتینه گئدیب من اونون وظیفه‌سینده چالیشیرام!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قوتور ایت
دوکتور جئری
نئچه واخت ایدی اؤرت باسدیر ماحالی‌نین باش کندی
- ترس‌آوا بؤیوک بیر فلاکته اوغرامیشدی. هارادانسا بیر آزغین مئیمون تاپیلیب کندین اکینه‌جکلرینی یئره سورتمگه
باشلامیشدی. اهالی‌نین فیکرینجه، دوشمنلر
اؤرت باسدیر ماحالی‌نین ایقتیصادیاتینی کورلاماق اوچون بو مئیمونو ترس آوایا
آزدیرمیشدیلار. بو فلاکته قارشی ترس‌آوا باشچیلاری‌نین تدبیرلری ایشه یارامایینجا،
کاتتا ایسلام چاره‌سیز قالاراق شیخ آغانین حوضورونا چاتیب گؤستریش ایسته‌دی. شیخ
آغا قاشلارینی چاتاراق درین بیر دوشونجه‌یه دالدی. بیردن قاش-قاباغی آچیلدی:
- گئدین قلئیچی مورتوضون یانینا. بو یولسوزون
عؤهده‌سیندن تکجه او گله بیلر!
یاریم ساعات سونرا، کاتتا ایسلام‌لا نئچه آغ
ساققال قلئیچی مورتوضون قاپیسیندا دایانمیشدی. هاندان-گئجدن یاراقلانمیش قلئیچی مورتوض ائودن
ائشیگه چیخدی. چیگنینده بیر توفنگ، یانیندا ایسه هئیوه‌ره بیر قوتور ایت وار ایدی.
برابرجه اووون سوراغینا گئتدیلر. مئیمون گوندوزلری کندین قیراغیندا اولان هوندور
چینار آغاجی‌نین باشیندا گیزله‌نیردی. آغاجین دبینه یئتیشنده، قلئیچی مورتوض
توفنگی کاتتا ایسلاما وئره‌رک دئدی:
- من آغاجا چیخیب مئیمونونو یئره آتاجاغام. ایت،
مئیمونو زورلا-زورلایا اؤلدوره‌جکدیر!
کاتتا ایسلام شاشیردی:
- بئله ایسه توفنگ نه‌یه گره‌ک دیر؟!
قلئیچی مورتوض میزیلدادی:
- آللاه ائله‌مه‌میش، مئیمون منی آشاغی آتسا،
سیز ایتی ووراسیز!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیمتلرده می کئفله‌نیب؟!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض، قیرخ یاشلی سون بئشیک خالاسینی اره وئرمیشدی. گنجلر حیطده یاللی گئدیردیلر. بیز، بیر قیراقدا دایانیب گوندمده اولان ایقتیصادی دوروما گؤره دارتیشماقدایدیق. اوستاد دفتری دئییردی:
- اؤلکه ایقتیصادیاتیندان باش چیخارتماق اولمور؛ دولار باهالاشدیقدیجا جینسلرین قیمتی ثانیه‌دن ثانیه‌یه آرتیردیردی آنجاق ایندی دولارین اوجوزلاشدیغینا باخمایاراق جینسلرین قیمتی اؤز باهالیغیندا دایانیب؟!
بو قونودا هره اؤز دوشونجه‌سینی ایره‌لی سورمکده ایکن، قلئیچی مورتوضون بؤیوک خالا اری- کئفلی ایسکندر حیط قاپیسیندان ایچری گیردی. دانیشیغین آخیمینی دَییشدیریمک اوچون دئدیم:
- یولداشلار! ایسته‌ییرسیز ایسکندری کئفلندیریب بیرآز اگله‌نک؟
اوستاد دفتری ایله پروفئسور نصرالدین گوله-گوله،" هه..هه"دئینده قلئیچی مورتوض دیللندی:
- یوخ اولماز! دده‌لیگیم شیخ آغا بیزه ایچکینی قاداغان ائدیب، بیلسه پیس اولار.
گولومسه‌یه‌رک دئدیم:
- نیگران اولما...
ایسکندری قارشیلاییب اؤپوش-گؤروشدن سونرا دئدیم:
- یولداشلار! بو قوتلو موناسیبته گؤره، سیزی بیر بارداق شرابا قوناق ائله‌مک ایسته‌ییرم، نه دئییرسیز؟!
هامی باشی ایله "یاخشی" دئینده ایسکندرین دوداغی قاچدی. ایچرییه گئچیب مطبخدن بئش بارداق گیله‌نار شربتی گتیردیم. بارداقلاری چاخناشدیب باشیمیزا چکدیکدن سونرا گؤزلریمیزی کئفلی ایسکندره تیکدیک. ایچکی همن ائتکیسینی گؤستردی. کئفلی ایسکندر دبرجه‌لنه-دبرجه‌لنه گئدیب یاللی باشی وظیفه‌سینی اوزه‌رینه گؤتوره رک عؤمروموزده گؤرمه‌دیگیمیز ادابازلیقلاری ایفا ائتمگه باشلادی. گولونج بیر بیچیمده، مندیلی الینده فیرلاداراق اگیلیب-دوروردو. هردن توخ ووروب یانینداکیلاری یئره سره‌‌له‌ییردی. گولمکدن قارنیمیزین اتلری آغریماقدایدی. بیردن ایسکندر اویناماغین بوشلاییب اورتالیغا گئچه‌رک کئفلی-کئفلی اوخوماغا باشلادی. هامی ماتدیم-ماتدیم یئرینده قورودو. ایسکندر اوخوماغیندا اؤلکه مسئوللاری تنقید آتشینه توتموشدو. من ایندییهدک بو تنقیدلرینی بی‌بی‌سی رادیوسوندان بئله ائشیتمه‌میشدیم! قلئیچی مورتوضون رنگ-روفو قاچدی. منه قاش-گؤز ائله‌دی، بیر ایشلر گؤروم. تئز ایسکندره یاناشیب قولومو بوینونا سالاراق قولاغینا پیچیلدادیم:
- ایسکندر! ایچدیگین شراب دئییلدی گیله‌نار شربت ایدی!
ایسکندر گؤزلرینی آخدیراق کئفلی-کئفلی فیسیلدادی:
- بونو تئزراق دئییدین، من آرتیق کئفلنمیشم!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
خویلو خانیم مسئول اولوب!
دوکتور جئری
چیغیر-باغیر سسینه کؤچه‌یه تؤکولوشدوک. قلئیچی مورتوض ایله آروادی خویلو خانیم دالاشیردیلار. قلئیچی مورتوض کؤپورموشدو؛ آغیزینا گله‌نی دئیه‌رک خویلو خانیمین اوستونه یومولوردو. زور-گوج ایله قولتوغونا گیریب بیزیم ائوه گتیردیک. قونشولارین بیری دوداقلارینین آراسینا یاریمچیق بیر سیگار قویدو. بیر- ایکی درین سولوق ووردوقدا بیرآز حیرصی سویویان کیمی اولدو.
یوموشاق-یوموشاق سوروشدوم:
- مورتوض آغا گئنه نه اولوب؟!
سیگارین دومانینی بورنونون دلیکلریندن ائشیگه فیسقیراراق دئدی:
- نه اولاجاق؟!..بیزیم آرواد دا مسئول اولدو!..
شاشیردیم:
- بوکی لاپ یاخشیدیر!.. بوگونلری، بیر حوقوقلا ائوی گئچیندیرمک چتیندیر. ایندی گره‌ک هم کیشی ایشله‌یه، همی آرواد. اولمایا سن آروادین ائشیکده ایشله‌مه‌سینه قارشیسان؟
آجی-آجی گولدو:
- نئچه واختدیر؛ من آخشام آرغین-یورغون ایشدن قاییداندا، آرواد دیبی قاپمیش، دادسیز-دوزسیز شامی قاباغیما قویوب، من دیللنمکدن اؤزو ویر-ویر تؤکه‌رک دئیینیر: "نییه شامیمیز یانیق دادی وئریر؟.. نییه ائویمیز سوپورولمه‌میش قالیب؟ نییه ائوده پالتارلار یویولمور؟ نییه پوللاریمیز فالچی‌نین، دوعایازانین جیبینه گئدیر؟ " . بایاق یوموشاقجاسینا بیله‌سینه دئدیم: "آی خانیم! نییه اؤلکه مسئوللاری کیمی دانیشیرسان؟ سن شامی پیشیریرسن! سن ائوی سورپورملی‌سن! سن پالتارلاری یومالی‌سان! پولو خرجله‌ین سنسن! بو ایشلری باجارمیرسانسا، بیر قوللوقچو توتوم؟ بو سؤزومدن اؤفکه‌نیب قاپ-قاجاغین بیربیرینه چالاراق قیشقیر-باغیر سالدی: دئننُْْ، ایسته‌ییرم ائویمیزی داغیداسان؟ دئنن، ایسته‌ییرم سنین اوستونه گونو گتیرم؟.. دئنن، ایسته‌ییرم...
قلئیچی مورتوض یاواش-یاواش قیزیشیردی. دیواربیر قونشوموزا گؤز ائله‌دیم؛ بیر سیگار یاندیریب دوداقلارینین آراسینا قویدو.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت دولارین قیمتینی نئجه کُنترل ائدیر؟
دوکتور جئری
ییرمی ایل بوندان قاباق، قلئیچی مورتوض اوجا بوی، ائنلی کورک، بوغو بورما بیر گنج ایدی. سرت داشی اووجوندا سیخسایدی سویونو چیخاردا بیلردی. چوخ باجاریقلی ایدی، هر ایش الیندن گلردی. آنجاق بونلارلا بئله ایش تاپماقدا چتینلیک چکیردی. داها دوغروسو ایش تاپیردی آمما بیر-ایکی گونون ایچینده ایشدن قوْووُلوردو. مومکوندور دئیه‌سه‌نیز: حتما اخلاقی یوخ ایدی. یوخ!..یوخ!.. او، چوخ گولش قاباق، سؤزه باخان، باشی آشاغی بیر اوغلان ایدی. سوروشورسونوز: بئله ایسه، نییه ایشدن قوْووُلودو؟!
قلئیچی مورتوضون ایشدن قوْووُلماسی‌نین سببی "مبراتا قالمیشی" ایدی! بللی اولمایان ندنلره گؤره، اونون "میراتا قالمیشی" گون بویو قالخمیش دورومدا ایدی! اؤنجه‌لر، گئن تومان گئیه‌رک بو عئیبی گیزلتمک ایسته‌سه‌ده ایشه یارامادی؛ گئنه بیر آغاجدان گؤزه سوخولوردو! ساعاتدان،ساعاتا بوزلو سویا باسدی، داها بتر شاخلاندی! یئمگینه قورو لومون، کافور تؤکدو، ترس نتیجه آلدی...
هریاندان علاجی کسیلمیش قلئیچی مورتوض، بیرگون دده‌لیگی شیخ آغانین حضورونا یئتیشه‌رک اوتانا-اوتانا احوالاتی اولدوغو کیمی دانیشیب گؤستریش ایسته‌دی. شیخ آغا بیر سوره دوشونجه‌یه دالدیقدان سونرا سوروشدو:
- شیخ حسن دولگری تانییرسان؟
- هه!.. آغاجچیلار راستاسیندا نجّار دوکانی وار.
- اونون یانینا گئت. منیم سالامیمی یئتیر. علاج اونون یانیندادیر!
شاشیرمیش قلئیچی مورتوض، نسه دئمه‌دن جلد اؤزونو نجّار دوکانینا چاتدیردی. شیخ حسن دولگر گؤز آلتی قلئیچی مورتوضون قالخمیشینی اؤلچو-بیچی ائتدیکدن سونرا، بوخجونو گؤتوروب دوکاندان ائشیگه چیخدی. چوخ چکمه‌دی، قاییتدی. الینده بیر هاچا وار ایدی. شیخ حسن هاچانی قلئیچی مورتوضا اوزاداراق آچیقلادی:
- بو هاچانی اوستدن میراتا قالمیشان ووراجاقسان!
دوغرودان دا هاچا ایشه یارادی.
***
بو اولایدان اون بئش ایل گئچمیشدی. قلئیچی مورتوض چئشیدلی قوللوقلاردا چالیشاراق اؤزونه خئیلک مال-دؤولت ییغیب سئودیگی، موللا فرضعلی‌نین قیزی- خویلو خانیملا ائولنمیشدی. آنجاق بو دؤنه آیری بیر سوْرون یاخاسیندان یاپیشمیشدی: "میراتا قالمیشی" قالخمیردی!
چئشیدلی داوا-درمانلار ایشه یارامایینجا، دده‌لیگی شیخ آغایا مراجیعت ائتمه‌دن دوس-دوغرو شیخ حسن دولگرین دوکانینا قوشدو. اؤپوش-گؤروشدن سونرا دردینی دانیشیب درمان دیله‌دی. شیخ حسن دولگر گولومسه‌یه‌رک دئدی:
- علاجی چوخ ساده دیر؛ بو کز هاچانی آشاغیدان ووراجاقسان!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر