ایران میللتی آج دئییل!
دوکتور جئری
شئیخ آغا گون اورتا چاغی مسجیده گئدنده، تلویزیونون موخبیری قاباغینی کسدی:
- حاج آغا سیزدن بیر سورغو سوروشا بیلهرم؟
شئیخ آغا باشی ایله "هه" دئدی.
- آمریکانین جومهور باشقانی دونالد ترامپ دئییب: ایران میللتی آجدیر. سیزین بو سؤزه گؤره فیکریز ندیر؟
شئیخ آغا قاش-قاباغینی ساللادی:
- ترامپ آنلاماییب بئله دئییب. آمریکانین میللتی آجدیر! بیزیم میللت لاپدا توخدور. هئچ یانا گئتمیرم، من ائله اؤزومو دئییرم. دونن مشدی خوجاوئردینین ددهسینین قیرخی ایدی. ناهار دویونجا قئیمهپیلوو یئدیک، هله بیر قاپلامادا دولدوروب ائوه آپاردیم. آخشامی دا بزاز حاجی محمدعلینین قیزینین کبین کسمهسی ایدی. یئددی چئشید پیشمیش حاضیرلانمیشدی. یئریز بوش تپه-تیخلام یئدیک. قاییداندا دا یئکه بیر قاپلاما قولتوغوما وئردیلر. بوگون سحر نامازینی قیلدیقدان سونرا دا بیر آللاه بندهسی مسجیدده یاغلی چؤرک پایلادی. چوخ یئمهلی ایدی، بئش دنه یئدیم، یئددی-سککیز دنه ده ائوه آپاردیم...
موخبیر شئیخ آغانین سؤزلرینی کسدی:
- حاج آغا سیز همیشه خئیرده-شرده اولوب بیر تورلو قارنیزی دویورورسوز آمما میللتین دورومو بئله دئییل آخی!!
شئیخ آغا قاققاناق چکیب گولدو:
-هاهاها... رحمتلیگین اوغلو سن نه فیکر ائلهییرسن..میللتین دورمو بیزدن ده یاخشیراقدیر؟!
موخبیر چاش-باش اولدو:
- سیز هارادان بونو دئییرسیز؟!!
بو کز شئیخ آغا سوروشدو:
- سن بیلیرسن سوغانین کیلوسو نئچه مین تومندیر؟
- چوخ باهادیر.. اوچ مین، اوچ مین بئش یوز تومن..
- سن بیلیرسن سوغان نییه بو قدر باهادیر؟!
- ...
- بیلمیرسن من دئییم؛ سوغان بونا گؤره باهادیر، میللت بوللوجا سوغان آلیب یئییرلر ایشتاهلاری آچیلیسن آرتیقراق یئیه بیلسینلر!
موخبیر پرت اولدو:
- حاج آغا! میللتین چوخو آیدا بیر کیلو ات آلیب یئیه بیلمیر، سیز دئییرسیز: سوغان یئییرلر ایشتاهلاری آچیلسین؟!!
شئیخ آغا اگری- اگری موخبیره باخدی:
- نییه یئیه بیلمهسینلر؟.. دؤولت اوجوز اتی تؤکوب بازارا.. یئیهنه مینت!
- بئله ایسه، حاج آغا سیز آیدا نئچه کیلو ات یئییرسیز؟!
شئیخ آغا قاشلارینی چاتیب بیر آز سال-چیخدان سونرا دئدی:
- قیرخ کیلو، قیرخ بئش کیلو!
موخبیر شاشیردی:
- شوخلوق ائلهییرسیز؟!!
شئیخ آغا "یوخ" دئمک ایستهینده، بیر گنج موتورنو اونلارین یاخینلیغیندا ساخلاییب" حاج آغا! حاج آغا! دا...می یئیهسن" دئیهرک باسدی گازا.
شئیخ آغا گولومسهدی:
- ملاحیظه بویوردوز..ائله ایکی یوز اللی قیرام بو!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
هر شئی باهالاشسادا...
دوکتور جئری
والیلیگین ائشیگی قالابالیق ایدی. خالق بیردن-بیره قیزمیشدی سانکی. کیمی آیاغین یئره تاپداییردی، کیمی فیشقا چالیردی، کیمی هارای تپیردی، کیمی یامان دئییردی، کیمی باشینا تاپداییردی، کیمی آغلاییردی...
والی تدریرگین-تدریرگین اوتاغیندا وار-گل ائدیردی. یاردیمچی ایچری گیردی. والی طرفینه قوشدو:
- نولوب؟!.. بورادا دا میللت باهالیق اوچون ائشیگه تؤکولوبلر می؟!
یاردیمچینین دوداق بوزمهسیندن بیر شئی آنلامایان والی اؤفکهلندی:
- سؤیله گؤروم میللت نه دئییر؟! نه ایستهییر؟!
یاردیمچی درین بیر سولوق آلدیقدان سونرا دیله گلدی:
- قوربان خالق دئییر:
چالدی- چاپدیلار قالسین اویاندا،
قاپدی-قاچدیلار قالسین اویاندا،
ایشسیزلیک، یوخسولوق، اعتیاد قالسین اویاندا...
بئنزینی،گازوییلی باهالاشدیردیز دینمهدیک!
گازی، برقی، سویو باهالاشدیردیز دینمهدیک!
ائوی، کرایهنی باهالاشدیردیز دینمهدیک!
داوانی، درمانی باهالاشدیردیز دینمهدیک!
چایی، چؤرگی باهالاشدیردیز دینمهدیک!
یاغی، دوگونو باهالاشدیردیز دینمهدیک!
اتی، تویوغو باهالاشدیردیز دینمهدیک!
یئرآلمانی، سوغانی باهالاشدیردیز دینمهدیک!
میوهنی، گؤیو باهالاشدیردیز دینمهدیک!
یاردیمچینین بوشبوغازلیغیندان دؤزومو توکهنن والی قیشقیردی:
- بئله ایسه درد-چورلاری ندیر؟!!
یاردیمچی باشینی آشاغی سالیب فیسیلدادی:
- قوربان دئییرلر: کفنی باهالاشدیردیغیزدان آیاغیمیزی اوزادیب راحات اؤله بیلمیریک!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ان بؤیوک یالان هانسیدیر؟!
دوکتور جئری
داناباش کندینین میللت وکیللری، ایبیش ایله قیبیش رستوراندا یئییب ایچدیکدن سونرا گارسونو چاغیریب دئدیلر:
- بیز مرج باغلامیشیق هر هانکیمیز ان بؤیوک یالانی سؤیلهسه، میزین حسابینی او بیریسی اؤدهیهجک. بو اوزدن سیزدن ایستهییریک بیزیم آرامیزدا قضاوت ائلهیهسینیز.
گارسون گولومسهیهرک راضیلیغینی بیلدیردیکده، ایبیش دئدی:
- بیز مجلیسده بیر لایحه تصویب ائلهمیشیک؛ 97-نجی ایلده اورمو گؤلو فلاکتلی دورومدان قورتولوب اسکی حالینا قاییداجاق.
بونون آردینجا قیبیش سؤزه باشلادی:
- بیزده مجلیسده بیر لایجه تصویب ائلهمیشیک؛ 97-نجی ایلده آذربایجانلیلارین میللی-مدنی حاقلاری وئریلیب مدرسهلرده تورکجه اوخوتدورولسون.
گارسون بیر ایبیشین، بیر قیبیش اوزونه باخدی. میللت وکیللری ماراقلا گؤزلرینی گارسونون آغزینا تیکدیلر. گارسون میزین حسابینی الینده بوزوشدوره رک دئدی:
- ایکینیزده منده قوناقسینیز!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آوروپا ائششکلری نئجه یاشاییرلار؟!
دوکتور جئری
اؤلکهنین ایقتیصادی دورومو آغیرلاشماغا باشلایاندان موللا نصرالدین ائششگینین خرجینی چتینلیکله عؤهدهلهیه بیلیردی. بیر گون آخشام ائششگی یئملهینده یوموشاق-یوموشاق:
- باخ ائششک! بوگون قزئتده اوخویوردوم: آوروپا ائششکلری داندا بیر کیلو آرپا-سامان یئییرلر، بتر ده قیوراقدیرلار آمما سن داندا اوچ کیلو آرپا-سامان یئییرسن؛ بللیدیر بو گئدیشله کؤکهلیب خستهلهنهجکسن. ایجازهنله ساغلیغینی قوروماق اوچون بوندان بئله آرپا-سامانینی بیر کیلویا آزالداجاغام! – دئیه چووالی آخیرا بوشالتدی. سامانین ایچینده آرپادان ایز-توز یوخ ایدی. ائششک چاش-باش موللایا باخدی. موللا گولومسهدی. ائششک باشینی آخیرا سوخوب یئمگه باشلادی.
ائرتهسی گونو موللا ائششگه سو وئرنده دئیینیردی:
- باخ ائششک! بو گون رادیو دئییردی: آوروپا ائششکلری گونده بئش لیتر سو ایچیرلر، سنه گلینجه، گونده ییرمی لیتر سویون یاریسینی ایچیرسن یاریسینی دا یئره جالاییرسان. بونا سوْووُرقانلیق دئیرلر.
ائششک باشینی آخیرا سوخدو. موللا سوقابینا بیر گالون سو تؤکوب ائشیگه چیخدی.
اوچونجو گون موللا طؤولهنین چیراغینی ائششگه گؤستردی:
- باخ ائششک! بو گون تلویزیون آوروپادا ائششک طؤولهلرینین یوزلوک لامپ ایله ایشیقلاندیریلدیغینی گؤستریردی، باخ بیز ایسه گؤزلری کور ائلهین ایکی یوزلوک لامپ تاخمیشیق!
ائششک قولاقلارینی شوشلهدی. موللا لامپی چیخاردیب ییرمی واتلیق بیر لامپ تاخدی.
دؤردونجو گون موللا طؤولهیه گیرینجه اؤزونو یئلپیکلهمگه باشلادی:
- باخ ائششک! بو گون ائنئرژی توپلانتیسیندا سوروملولارین بیری دئییردی: آوروپادا ائششک طؤولهلرینین ایستیلیگی 17 درجهدیر. بیلیرسن بیزیم طؤولهلرین ایستیلیگی نئچهدیر؟ 35درجه!.. بونا ائنئرژی هدره وئرمک دئمزلرمی؟!..
ائششک قویروغونو بوللادی. موللا ائشیگه چیخاندا سوبانین درجهسینی صیفرین اوستونه قویدو.
بئشینجی گون موللا قاش قاباقلی ایدی:
- باخ ائششک! بو گون مئیداندا دللال دئییردی: بیزیم ائششکلر بیر گون ایشلهییب ایکی گون دینجهلنده، آوروپادا ائششکلر آلتی گون ایشلهییب تکجه بیر گون دینجهلیرلر. باخ..بوندان بئله سن ده آوروپا ائششکلری کیمی هفتهنین یئددی گونونو ایشلهملیسن هااا!
ائششک باشینی آشاغی سالدی. موللا طؤولهدن چیخیب قاپینی چیرپدی.
آلتینجی گون موللا اؤفکهلی- اؤفکهلی:
- باخ ائششک! بو گون قهوهخانا دئییردیلر: آوروپا ائششکلری گونده سککیز ساعات ایشلهییرلر. اؤز آرامیزدیر، سن گونده نئچه ساعات ایشلهییرسن؟ هئچ!.. ایکی ساعات دا ایشلهمیرسن؟ باخ! صاباحدان گونده اون ایکی ساعات ایشلهمهسن آرپا-سامانینی کسهجگم..- دئییب ائشیگه چیخدی.
یئددینجی گون موللا ائششگین آغزینا گم وورا-وورا گیلئیلهنیردی:
- باخ ائششک! ائشیتدیگیمه گؤره آوروپا ائششکلری آخشام اولدو باشلارینی یئره قویوب سحرهجن سسسیز-صداسیز یاتیرلار. من بیلمیرم سن نییه گئجهنین یاریلاری آنقیریب قونشولاری راحاتسیز ائدیرسن؟!!
...
قیرخینجی گون ایدی. بو گون موللا اینتئرنئتده اوخودوغو آوروپا ائششکلرینین داوا-درمان، بیمهسینه گؤره ائششگه دانیشاجاقدی. طؤولهیه گیردی. اؤنجه گؤردوگونه اینانا بیلمهدی آنجاق دوغرو ایدی. ائششک اوزون-اوزون اوزانیب اؤلموشدو. موللا اوزونتو ایله دئدی:
- حئیوان ائششک آوروپا ائششکلرینین یاشاییش بیچیمینه یاخشی اؤیرشمیشدی نه یازیق دوشوب اؤلدو!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شئیخیمیز و اورمو گؤلو
دوکتور جئری
اوتوز نئچه ایل بوندان قاباق، بؤلگهنین آغساققاللاری شئیخیمیزین یانینا گئتمیشلر:
- یا شئیخ!.. سرحدلرده یاشادیغیمیزدان بیزیم یئرلرده صنعت یوخدور؛ کارخانا یوخدور؛ ایش یئری یوخدور؛ گنجلر تئهرانا کؤچورلر؛ کند-شهرلریمیز بوشالماقدادیر؛ بویورورسوز نئیلهیک؟!
شئیخیمیز درین بیر دوشونجهیه دالدیقدان سونرا:
- ایشسیزلیکدن قورتولماق اوچون گئدین اورمو گؤلونه تؤکولن سولارین قاباغینی کسیب اکینچیلیک ائلهیین!-دئمیش.
آغساققاللار سئوینه-سئوینه شئیخیمیزین الینی اؤپوپ آییریلمیشلار...
اوتوز نئچه ایل سونرا یئنه بؤلگهنین آغساققاللاری شئیخیمیزین یانینا گئتدیلر:
- یا شئیخ!.. یویوردوغوز کیمی چایلارین قاباغینا سد ووروب اکینچیلیگه باشلامیشدیق آنجاق ایندی اورمو گؤلونون قوروماسیندان تؤرهنن دوُز-دوُمانا گؤره زمیلریمیز شوراکته دؤنوشوب؛ بویورورسوز نئیلهیک؟!
شئیخیمیز گیجگاهینی قاشایا-قاشایا:
- سدلری سیندیرین گؤلو قورتارین!-دئدی.
آغساققاللار سئوینه-سئوینه شئیخیمیزین الینی اؤپوپ آییریلاندا، بیریسی سوروشدو:
- یا شئیخ!.. بو بیلگهلیک سیزه کیمدن قالیب؟!
یاش شئیخیمیزین گؤزلرینده دالغالاندی. اوزونتو ایله "آتامدان منه قالیب"دئیه آرتیردی:
- رحمتلیک آتام داناباش کندینین شئیخ ایدی. بیرگون کندیلر آتامین یانینا گلیب مصلحتلهشیرلر: "یا شئیخ!.. اینگین باشی کؤپهیه گئچیب. کؤپهنی نئجه چیخارداق؟" آتام دئییر:" اینگین باشینی کسین کوپهنی چیخاردین". کندلیلر اینگی کسدیکدن سونرا یئنه آتامین یانینا گلیرلر:" اینگی کسدیک، باشی کوپهدن نئجه چیخارداق". آتام بو کز،"کوپهنی سیندیرین باشی چیخاردین"دئیه یول گؤستریر. کندلیلر کوپهنی سیندیرماغا گئدنده آتام آغلاماغا باشلاییر. کندلیلر آیاق ساخلاییب، "یا شئیخ! نییه آغلاییرسان؟"دئیه سوروشورلار. آتام الینین دالی ایله گؤزلرینین یاشینی سیله-سیله دئییر:" بونا گؤره آغلاییرام گؤرهسن بیزدن سونرا سیزین موشکوللریزی کیم حلّ ائدهجک؟!".
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اورمو گؤلونون چؤرهگی
دوکتور جئری
اورمو گؤلونون قورماسینین قارشیسینی آلماق اوچون مجلیسده اورمو گؤلو بؤحران قورومو یارادیلاراق بو ایشه بئش یوز میلیارد تومن بودجه آییریلدی. قوروم اون ایلین ایچینده گؤلو اسکی حالینا قایتارمالی ایدی.
بؤحران قورومونون باشقانلیغینا تعیین اولونان دوکتور کویرنیا ایشه باشلادیغیندا آراز چاییندان اورمو گؤلونه سو چکمک ایستهدی. بو ایش اوچون دوققوز نفر تانکئرچی شوفئر ایشه آلدی. شوفئرلر تانکئری بئش یوز مین تومندن آرازدان سو چکیب اورمو گؤلونه بوشالتمالی ایدیلر. بونون آردینجا باشقان، "تانکئرچیلرین حئساب-کیتابلارینی ساخلاماق اوچون ایکی نفر سایمان (حسابدار) گرهکدیر"-دئیه اون میلیون تومن آیلیقلا آغاباجی کویرنیا ایله قارداش کویرنیانی ایشه آلدی. بیر نئچه گون سونرا باشقان، کندلیلرین بوشالدیلان سولاری زمیلرینه آپاراجاغینی دوشونهرک قارداش اوغلو، باجی اوغلو، دایی اوغلو، خال اوغلو، عمی اوغلو، عمهاوغلوزادهلری آیلیق اون ایکی میلیون تومنله گؤزتچی سئچدی. گؤزتچیلری گؤزتلهمک اوچون ده آغاداماد اون بئش میلیون تومن آیلیقلا ایشه باشلامیشدی. اورمو گؤلون دیرچَلیشینین گوندهلیک راپورتلارینی وئرمه گؤرهوی، آیدا اون سککیز میلیون آلان دوکتور عیال کویرنیانین اوزهرینه دوشموشدو. البته آغاقایین اون دوققوز میلیون آیلیقلا گؤرهولیلرین آراسیندا اوُیوم ساغلاماقدا ایدی. خولاصه، اورمو گؤلو بؤحران قوروموندا دولایلی - دولایسیز اولاراق دوخسان دوققوز نفر چالیشماقدا ایدی.
بؤحران قورومونون ایشه باشلاماسیندان ایکی آی گئچیردی. هر شئی ساعات کیمی ایرهلیلهییرکن مجلیسدن باشقانا، "بؤحران قورومونون خرجلری چوخدور، آزالتمالیسینیز"-دئیه بیر مئساژ گلدی. باشقان بیرآز سال-چیخ ائتدیکدن سونرا دوققوز تانکئرچینی ایشدن چیخارتدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خسته خانا نییه چؤکدو؟
دوکتور جئری
ایران، ژاپون، روس شیرکتلرینین ایشبیرلیگی ایله تیکلن یئنی خستهخانا، اؤلکهده باش وئرن زلزلهده چؤکونجه، دؤولت طرفیندن بو قونودا سوروملو اولانلار اولای یئرینه چاغیریلدی. تیکینتینین نقشهسینی چکن ژاپون مهندیسی ییخیلمیش خستهخانایا یئتیشینجه الینی اورگینین اوستونه قویوب، " ائی وای آبیریم گئتدی"دئیه یئره ییخیلیب اؤلدو. خستهخانانین تیکیلیش خرجینی عؤهدهسینه گؤتورن روس مهندیسی ایسه، گؤزو اوچونتویا ساتاشینجا الینی اورگینین اوستونه قویوب،"ائی وای سرمایهم الدن گئتدی" دئیه یئره ییخیلیب اؤلدو. سیرا خستهخانین تیکیش ایجراچیسی ایران مهندیسینه گلینجه، اللرینی گؤیه قووزاییب دئدی:
- آللاه چوخ شوکور!.. نه یاخشی من خستهخانین تیکیشینده سیمان ایشلتمهمیشدیم، یوخسا ایندی بو مهندیسلر کیمی الیمی اورگیمین اوستونه قویوب، "ائی وای سیمانلاریم الدن گئتدی" دئیه یئره ییخیلیب اؤلهجکدیم.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ترامپ گئرچکدن دلیدیرمی؟!
دوکتور جئری
کوچه قالابالیق ایدی. چیغیر-باغیر سسی گئتگئده یوکسلمکده ایدی. شیخ آغا، جینلی بادوشو سیلله-تپیگین آلتینا آتمیشدی. بادوش شهرین دلیسیدیر. بیر گلیشی، آمریکانین یئنی جومهور باشقانینا بنزهدیگیندن، نئچه واختدیر خالق اونا دلی ترامپ دا دئییر. بادوش اؤزونو ایتیرمیشدی، دؤورهلهینلرین آراسیندان یول تاپیب قاچا بیلمیردی ده. قوجا بیر کیشی اورتایا گئچهرک:
- " آغا! یازیقدیر..گوناهدیر..نییه ووروسوز؟!"-دئیه سوروشدو.
شیخ آغا قیزغین-قیزغین قیشقیردی:
- "منه دئییر، ننهنن فیلان-فیلان ائلهییم!"
جاماعات برکدن قاققاناق چکدی.
-"آغا! بادوش دلیدیر.. سفئهدیر..ایشیز اولماسین"
شیخ آغا داها بتر اؤفکهلندی:
- "بو کؤپک اوغلو سفئهدیرسه دئسین: گل، ننهمی فیلان-فیلان ائله، نییه دئییر ننهنی فیلان-فیلان ائلهییم؟!"
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوستان-ین یئنی موُدیرلرینین تجروبهلری نه قدردیر؟
دوکتور جئری
بو ایل حاجی ایسکندرین باغی یاخشی بار وئرمیشدی. آغاجلار پتیراق کیمی آلما گتیریب بوداقلاری سینماقدایدی. درمه واختی یئتیشینده، او سئوینه-سئوینه قلئیچی مورتوضون یانینا گئدیب آلمالارین درمهسی اوچون یئش-اون نفر یاخشی آلمادَرَن ایستهدی. قلئیچی مورتوض، ایشچی دللالی دیر؛ اوزاقدان-یاخیندان گلن ایشچیلره ایش تاپیب یوزدهسینی(درصدینی) آلار. قئلیچی مورتوض، حاجی ایسکندرین قولوندان یاپیشاراق اونو اوزون بوْی، ائنلی کورک، قوللو-بیلکلی، چاتماقاش بیر کیشینین یانینا آپاریب دئدی:
- آختاردیغین آدام ائله مشه نوروزعلیدیر، عاییلهسی ایله بیزیم شهره ایشلهمک اوچون قوناق گلیبلر. چوخ ایشلهین آدامدیرلار، یئددی-سککیز گونه سنین باغین دریب قورتارارلار.
حاجی ایسکندر، نوروزعلینی آشاغیدان یوخارییا سوزهرک سوروشدو:
- مشدی!..اینشاالله سیزین تجروبهنیز وار، باجاریرسیز دا نئجه آلما درهسیز؟!
مشه نوروز علی گولومسهدی:
- حاجی! بونلار نه سؤزدور؟!.. بیز اؤزوموز ائله باغچیییق. گتیرمزلیکدن بو ایل باغ-باغاتیمیزی شاختا ووردو. بیزده الیمیزی اونون-بونون قاباغینا آچمایاق دئیه گلمیشیک بورادان بئش-اوچ تومن پول آپاراق.
قلئیچی مورتوض، نوروز علینین سؤزونو کسدی:
- دوز دئییر حاجی... نوروز علینین قوْزلی کندینده اوچ-دؤرد هیکتار باغ-باغاتی وار.
حاجی ایسکندر قوْزلی کندینین آدینی ایندییهدک ائشیتمهمیشدی. اوزاق دوشموش، اوجقار بیر کند اولمالی ایدی. وئریلهجک موزد اوستونده آنلاشدیقدان سونرا حاجی ایسکندر، مشه نوروز ایله عاییلهسینی وانئته میندیریب باغا آپاردی. ماشینی کوْلانین قاباغیندا ساخلایینجا نوروزعلینین آروادی، اوچ اوغلو ایله دؤرد قیزی یئره آتلانیب یوک-یاپیتلارینی کوْلایا چکمهیه باشلایاندا حاجی ایسکندر نوروزعلییه دئدی:
- کولانین دولابیندا پیشیرمگه هرنه ایستهسهنیز وار، اوجاقدا قاپی آغزیندادیر. من گئدیرم کارخانادان سلهلری گتیرم. ایکی-اوچ گون چکر..سیز صاباحدان ایشه باشلایا بیلرسیز.
نوروز علی الینی گؤزونون اوستونه باساراق حاجی ایسکندر آرخایین ائلهییب یولا سالدی.
***
ایکی گون سونرا، حاجی ایسکندر باغا قاییداندا گؤزلرینه اینانا بیلمهدی. درمه ایشی بیتمک اوزره ایدی! آلمالار دریلیب باغین بیر نئچه یئرینده قوببالانمیشدی! بیلدیر، باغی اوْن گونده درمیشدیلر!! حاجی ایسکندر اوجا آددیملار آلما قوببالارینین بیرینه یاخینلاشدی؛ آلمالارین بیر نئچهسینی گؤتورب باخیب یئره آتدی. سونرا توْواراق ایکینجی قوببانین باشینا قاچدی، یئنه بیر- ایکی آلمانی یوْخلادی. اوچونجو قوبباییا چاتاندا رنگ-روفو ساپساری اولدو. دیزه کؤچوب یئره ییخیلدی. آلمالارین هامیسی ازیلمیش، بوزولموش، یارالانمیشدی!!
اوزاقدان بو گؤرونتو گؤرن نوروز علی آروادینا دئدی:
- حاجی ایسکندر ایشیمیزه باییلدی!
تئز اؤزلرینی حاجی ایسکندرین باشی اوستونه یئتیردیلر. آغزیندان کؤپوک گلمکده ایدی. نوروزعلینی گؤرونجه سیزیلدادی:
- آلمالارین باشینا نه اوْیون گتیریبسیز؟!..
نوروز علی شاشیردی:
- نه اوْیونو حاجی؟.. درمیشیشک دا!!
حاجی ایسکندر اینگیلدهدی:
- نئجه دردیز؟!
نوروز علی دوْشونو قاباغا وئردی:
- قاباقجا آغاجلاری سیلکهلهدیک سونرا آغاج باشیندا قالان آلمالاری چیرپیب یئره تؤکدوک!.. بیز کندیمیزده جویزلری ده ائله بئله درهریک!..
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
تئهران نئجه توریستی شهر اولدو؟
دوکتور جئری
دایی اوغلو، عم اوغلو، خال اوغلو، بیبی اوغلولاریمین آردینجا باجاناغیم-مورتوضدا نئچه آیدیر ایشسیزلیک اوزوندن، عاییلهسی ایله بیرگه تئهرانا کؤچوب. کئچن هفته ائل گونو غوربت ائلده یوخلایاق دئیه تئهرانا گئتدیک. مورتوض شهرین اسکی محلهلرینین بیرینده ایکی قاتلی کیچیک بیر ائو توتموشدو. اوست قاتدا اگلهشیر آلت قاتیدا دوکان ائلهییب یئر-یئمیش ساتیردی. بیزی گؤرجک اورکدن سئویندیلر. ایکینجی قاتا قالخدیغیمیزدا مورتوض اوزونو آتاسینا توتدو:
- دده!.. سن دوکاندا اول؛ ایندی من گلیرم!
بالدیزیم چایلاری قاباغیمیزا دوزونجه مورتوضا دئدیم:
- بیز اوتورموش؛ سن تئز چایینی ایچ گئت دوکانا، کابلایی فارسی بیلمیر، موشتریلری یولا سالا بیلمز.
مورتوض قیس-قیس گولدو:
- بابا نه فارسی؟!..بورادا هامی تورکدور؛ قاپی-قونشو تورک، باققال تورک، قصاب تورک، شیرنیچی تورک، قهوهچی تورک، چؤرکچی تورک، تاکسیچی تورک.. حتی پولیس، بلدیه، مدرسه کیمی دؤولت یئرلرینین ایشچیلری ده تورکدورلر!
بو صؤحبتلرده ایدیک مورتوضون آتاسی آشاغیدان سسلندی:
- مورتوض..مورتوض...
باجاناغیم باشینی پنجرهدن ائشیگه چیخارتدی:
- نه اولوب دده؟!!
- گل گؤر بو توریست نه ایستهییر؟.. من دیلینی بیلمیرم...
مورتوض آشاغی ائندی. دالیجا منده تلهسیک آشاغی ائندیم. من ایندییهدک یاخیندان توریست گؤرمهمیشدیم.
توریست فارس ایدی!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاخشی یالان
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض چوخلو گزیب دوغرو-دوروست بیر ایش تاپمایینجا سیاستچی اولماق ایستهدی. بو اوزدن ددهلیگینین یانینا گلهرک درس آلماق ایستهدی:
- دده! سیز ایللر بویودور سیاست صحنهسینده چالیشیرسیز. سیاستده یالانسیز اولماز دئییرلر. سیزدن ریجا ائدیرم باشلانیشدا یاخشی بیر یالان دانیشاسیز من اؤیرهنیم.
شیخ آغا قاش-قاباغین ساللادی:
- من یالان دانیشمارام!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
گروگان
دوکتور جئری
آغیر تیخاج ایدی. نه ایرهلییه گئتمک اولوردو، نهده گئری قاییتماغا یول وار ایدی. یوزلر ماشین یانا-یانا، دال-دالا حرکتسیز دایانمیشدی. سیقناللارین سسی گئت گئده اوجالماقدا ایدی..
"روز شعر و ادب زبان فارسی (روز شعر و ادب ایران-ی سابیق!)" گونو اوستاد شهریاری آغیرلاماق اوچون "بنیاد ادب و هنر آذربایجان (فرهنگستان زبان ترکی-ی سابیق!)"-ا قوناق چاغیریلمیشدیم. ایندیسه بیر ساعاتدان چوخ ایدی تیخاجدا اللریمی فرمانا تاپدایاراق گؤزلهییردیم. آرتیق گئج قالمیشدیم. تؤرن ایندی باشلامیش اولمالیایدی. کیسمه یولون نییه کسیلدیگینی بیلمیردی. بیردن گؤزوم قارشی طرفدن- ماشینلارین آراسیندان گلن بیر گنج اوغلانا ایلیشدی. ماشینین شوشهسینی ائندیریب اونو سسلهدیم. اوغلان یاخینلاشینجا قاباقدا نه اولدوغونو سوروشدوم. اوغلان تؤوشویه-تؤوشویه دئدی:
- تئروریستلر یولون باشیندا، "فرهنگستان زبان فارسی" باشقانینی گروگان توتوبلار. اونلار دئییرلر یوز میلیون وئرمهسهلر بنزین تؤکوب باشقانی یاندیراجاقلار!
جوشغولاندیم:
- اورتالاما هر ماشینا نه قدر یئتیشر؟!.. وئرهک ده یولو آچسینلار.. خالقین ایشی-گوجو وار!...
گنج اوغلان بارماقلاری ایله گؤسترهرک یانیتلادی:
- ایکی لیتر !!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
أنا کئفلی ایسکندر!
دوکتور جئری
ائل آراسیندا کئفلی ایسکندر آیاماسی(لقبی) ایله تانینان حاج محمدعلی آغا، محرملیک آیی باشلایاندان هر یئرده اوتوروردو سؤزو کربلا فاجیعهسینه چکهرک دئییردی:
-کئشکه من ایمام حسین(ع) زامانیندا اولایدیمدا اونون "هَل مِن ناصِراً یَنصُرُنی؟" [منه یاردیم ائدن واردیر می؟] هارایینا "لبیک" دئییب یاردیمینا قوشوب اوغروندا شهید اولایدیم...
سونرا مندیلینی چیخاردیب اوزونه باساراق هؤنکور- هؤنکور آغلاییردی.
عاشورا گئجهسی، او یئنه یانینداکیلارا آرزوسوندان دانیشیب آغلایاندان سونرا باشینی مچیدین دیوارینا سؤیکهدی. آنسیز اؤزونو کربلا چؤلونون اورتاسیندا گؤردو. بیرآز گئجیکمیشدی سانکی. یزیدین قوشونو شهیدلرین باشینی نیزهلرین اوجونا تاخاراق قانلی ساواش آلانینینی ترک ائتمکدهایدی، اسیرلر آغلاشا-آغلاشا قوشونون دالیجا سوروکلهنهرک چکیلیردیلر.حاج محمدعلی دهشتله بو گؤرنتونو گؤزدن گئچیریرکن قوشوندان بیر آتلی آیریلیب چاپاراق اؤزونو اونا یئتیردی. یاخشی باخدیقدا اونو تانیندی. شیمر ایدی. شیمر قلینجینی چکهرک آتین قاباق قیچلارینی گؤیه قووزایا-قووزایا قیشقیردی:
- هَل أنتَ مِن أصحابُ الحُسین؟
[سن حسین-ین صحابهسیندنسن می؟]
حاج محمدعلی باشینی توولادی:
- لا..لا.. أنا کئفلی ایسکندر!
[یوخ..یوخ .. من کئفلی ایسکندرم!]
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
شئونیزمین الیندن نه چکیریک؟!
دوکتور جئری
ائل باغیندا دالغین-دالغین اوتورموشدوم. بیری الینی چیگنیمه قویدو. اوستاد دفتری ایدی، نئچه یول سسلهمیشدی،ائشیتمهمیشدیم.
- اشی.. نه اولوب گمیلرین می باتیب؟!- دئیه سوروشدو.
الینی سیخدیم. یانیمدا اگلشدی.
- مدرسهلرین آچیلیشینی دوشونوردوم. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین غریبلیگی یادیما دوشدو. یئنه پاییز گلدی ده آنادیلیمیزین ائوده قالاجاغی یادیما دوشدو! بیلیرسنمی اوستاد؟ من هر ایل بو موناسیبته گؤره بیرشئیلر یازیرام. بایاق دوشونوردوم گؤرهسن بو ایل نه یازیم؟
آجی-آجی گولدو:
- اللرینیز آغریماسین یازیرسینیز؛ تکی سوروشا بیلَرم بو کیمی یازیلار بیر-ایکی گون میللتی دویغولاندیرماقدان باشقا نه ایشه یاراییر؟..
درین بیر سولوق آلدیم:
- اوستاد!.. بو یازیلارین نه ایشه یارایاجاغینی بیلمیرم آنجاق بیز موللا نصرالدین نوهلری اولدوغوموزدان اؤزموزده یوکوملولوک دویوروق هر ایل بو قونودا بیر یازی یازاق!!
قاشلارینی چاتدی:
- آنلامادیم،بونون نه ایلگیسی وار موللا نصرالدینه؟!!
گولومسهیرک دئدیم:
- وار اوستاد وار!!.. سانکی ائشیتمهمیشسن بیزیم بؤیوک بابامیز موللا نصرالدین افندینین نجیب بیر ائششگی واریمیش! او، آیدا بیر کره ائششگی بازار آپاریب، ساتماق اوچون دللالا تاپشیرارمیش. گونلرین بیر گونو دللال موللانی بیر قیراغا چکیب دئییر:
- موللا! بو ائششک قاباقدان گلن موشترینی قاپیر، دالدان گلهنی ایسه تَپیر، بونو کیسمه آلمایاجاق!
موللا، دللالین سؤِلرینی دوغرولاییر:
- حاقلیسینیز.. ذاتآ منده بونو ساتماق اوچون گتیرمهمیشم، تکجه گتیرمیشم خالق بیلسین من بو ائششگین الیندن نه چکیرم!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بیزده قورد قارداشدان اؤیرنمیشیک می؟!
دوکتور جئری
بیلگینلرین آراشدیردیقلارینا گؤره:
قانون، عدالت، برابرلیک، حاق-حوقوق کیمی قاوراملار تکجه اینسانی توپلوملارا عایید اولماییب یابانی حئیوان توپلولوقلاریندا گئچرلیدیر.
اؤرنک:
گئچمیشده اورماندا آسلان، قورد، تولکو یولداشلاشیب قرارلارشیرلار؛ آرخا-آرخایا وئرهرک بیرگه اوولاییب بیرگه یئیهلر.
گونلرین بیر گونو، بو اوچو اووا چیخیب بیر دووشان، بیر قویون، بیرده جئیران اوولاییرلار. یئمک واختی گلنده آسلان اوزونو قوردا توتوب دئییر:
- قورد قارداش! سن هامیمیزدان یاخشیراق حاق-حوقوقدان باش چیخاردیرسان دوزو بودور، سن اوولاری آرامیزدا پایلایاسان!
قورد تشکور ائدهرک الینی باغیرینا باسیب دئییر:
- سولطانیم!.. جئیران سیزینکی اولسون، دووشان تولکونونکو، قویون دا منیمکی...
آسلان اؤفکه ایله پنجهسینی قووزاییب وار گوجو ایله قوردون تپهسینه تاپداییر. قورد اوزون-اوزون اوزانیب اؤلور. سونرا آسلان گولومسهیرک تولکویه دؤنور:
- تولکو قارداش! اولماسا اوولاری سیز بؤلون!
تولکو الینی گؤزونون اوستونه قویوب دئییر:
- قوربان! جئیرانی ناهارا یئیین، قویونو شامدا یئیرسیز، دووشانی دا سحریزه ساخلایین!
آسلان قاققاناق چکیب گولور:
- تولکو قارداش! بو عدالتلی پای-بؤلوشو کیمدن اؤیرهنیبسن؟!
تولکو باشینی آشاغی سالیر:
- رحمتلیک قورد قارداشدان!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر