+0 به‌ین
فاطما ننه آزادلێق ایسته‌ییر
دوكتور جئری
بئش- آلتێ گۆن ایدی فاطما ننه‌نین یۇخۇسۇ قاچمێشدێ. گئجه یارێسێنادك یئرینده اوْیان- بۇیانا دؤنۆب آزادلێغا فیكیرله‌شیر، فیكیرلشدیجه‌ده اؤزلمی آزادلێق آلماغا آرتێردێ.
یئتمیش یاشلێ فاطما ننه، قێزلارێنێ اره وئرندن سوْنرا یالقێز قالماسێن دئیه، الینی اؤزگه اوْغۇلۇنۇن قاباغێنا آچماسێن دئیه، اوْتاقلارێ‌نێن بیرینی كیرایه وئرمگه باشلامێشدێ. بو ایلكی كیراچێلارێ، ایلقار ایله تایماز آدلێ ایكی اؤیرنجی ایدی. اۆره‌گینه آزادلێق قوْرۇ سالان دا ائله بو گنجلر اوْلمۇشدۇ.
گنجلر گئجه‌لری، آزادلێغا گؤره دانێشێر، دارتێشێركن فاطما ننه اؤزۆ ایسته‌مه‌دن اوْ بیری اوْتاقدا ائشیدیب دۆشۆنجه‌یه دالێردێ؛ آزادلێق چؤره‌ك دئییل چؤره‌كدن واجیب‌دیر، آزادلێق وئرمه‌لی دئییل آلمالێ‌دێر، آزادلێق هامێ‌نێن حاققێ‌دێر، آزادلێغێ بۇ گۆن آلماساق صاباح گئج اوْلاجاق...
فاطما ننه بۇ گئجه سحره‌دك یاتا بیلمه‌دی. آرتێق، آزادلێق آلماغا قرارلێ ایدی. دۆنن سؤز سالماق اۆچۆن گنجلره، "گئجه بتر آزادلێقدان دانێشێردێنێز" دئمیشدی. اوْنلار گۆلۆشۆنجه سؤزۆنۆن آردێنێ تۇتمامێشدێ.
گۆن اوْرتا چاغێ قاپێلارێنێ تێققێلداتدی:
- بۇیۇر ایچری‌یه ننه..- سسی گلدی اوْتاقدان.
ایچری گئچیب قاپێ آغزێندا چؤمبلدی. اۆره‌گی دؤیۆنه- دؤیۆنه سؤزه باشلادێ:
- بالالارێم سیزدن بیر ایسته‌ییم وار!..
ایلقار ایله تایماز بیرگه:
- بۇیۇر ننه - دئدیلر.
- آزادلێق آلماغا گئدنده منی‌ده اؤزۆنۆزله آپاراسێز!...
گنجلر، بیر بیری‌نین اۆزۆنه باخدێلار. ایلقارێن بوغازێ تێخێلدێ، دانێشا بیلمه‌دی. تایمازێن گؤزلری دوْلمۇشدۇ :
- آمما ننه سن چوْخ قوجاسان!..- دئدی.
فاطما ننه سرتجه:
- آزادلێق بیر حاق‌دێرسا، من نییه واز گئچیم اوْندان؟..- دئدی.
دلی بیر جوْشغۇ گنجلرین اۆره‌گینه دوْلدۇ. یۇمۇرۇقلارێنی سێخدێلار. ائشیگه چێخێب باغێر- باغێر باغێرماق ایسته‌دیلر...
فاطما ننه سؤزلری‌نین آردێنێ تۇتدۇ:
- گئچن دفعه سهام عدالت وئرنده خبریم اوْلمادێ حاققیم یاندێ بالالارێم...
Ardında, yazını latin əlifbasında oxuya bilərsiniz
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
پۇللۇ قۇللۇق
دوكتور جئری
شاتاراق...
دیلنچی‌نین گؤزلریندن اوْد پارلادێ؛ اؤزۆنۆ ایتیردی. اوْتوْبۇسۇن سۆرۆجۆسۆ یاخاسێنێ بوْشلامێردێ. شاگیرد قوْلۇندان آسلانماسایدێ سۆرۆجۆ ایكینجی شاپالاغێ قولاغێ‌نێن دیبینه ایلیشدیره‌جك ایدی. دیلنچی، یارێم ساعات قاباق اوْتوْبۇسا چیخیب، "آروادێم، خسته‌خانا‌دا یاتێب، پۇلۇم یوْخدۇر چیخاردام" دئیه‌رك چوْخلۇ پۇل یێغمێشدێ. سۆرۆجۆ اؤزۆ ایكی مین تۆمن اوْوجۇنا باسمێشدێ. اوْتوْبۇس یئرینی دگیشیب باش یئرلشگه‌ده دایانێنجا دیلنچی یانلێشجا یئنه اۆسته چێخێب بۇ كز، "یوْلدا قالمێشام، اوْلسا منه بیر یوْل خرجی وئرین" دئدیكده، دئییلن كیمی گؤزلریندن اوْد پارلادێ. سۆرۆجو قێزغین-قێزغین:
- نئچه ایلدیر دیلنچیلیك ائدیرسن؟!- دئیه سوْرۇشدۇ.
دیلنچی باشینی آشاغێ سالدی:
- اوْن بئش ایلدیر آغا!- دئدی.
- اوْن بئش ایلدیر؟!
سۆرۆجۆ دارتێندێ قوْلۇنو شاگیردین الیندن قورتارسین، باشارمادی. دیل-دوداغێنێ گمیره-گمیره:
- اوْلان، من ایكی ایل دیلنچیلیك ائتمكله اؤزۆمه بۇ اوْتوْبۇسلا بیر حیَط آلمێشام، سن بۇ اوْن بئش ایلده نه پوْخ قارێشدێرمێشسان هله دیلنچیلیك ائدیرسن؟!
یوْلچۇلار گۆلۆشدۆلر. دیلنچی مێزێلدادێ:
- آغا منیم ده اوْن‌ایكی اوْتوْبۇس، سككیز تاكسی، آلتی حیط، بئش دۆكانێم وار، آنجاق دیلنچیلیك منیم آتا-بابا قۇللۇغۇمدۇر، "خلیج همیشه"ده اللی-اللی نفت قۇیۇم بئله اولسا بو ایشی ترگیده بیلنمه‌رم...
سؤزلۆك:
ایلیشدیرمك: نواختن،
باشارماق: بلد بودن، موفق شدن
بوْشلاماق: ول كردن
پارلاماق: درخشیدن
ترگیتمك: ترك كردن، ول كردن
دارتێماق: خود را از چیزی رها كردن
دیلنچی: گدا
سۆرۆجۆ: راننده
شاپالاق: سیلی
قێزغین-قێزغین: عصبانی، خشمناك
قۇللۇق: شغل، پیشه
كز: دفعه
مێزێلداماق: زیر لب زمزمه كردن
یئرلشگه: جایگاه
یانلێش: اشتباه
یوْلچۇ: مسافر
آردێندا یازێنی لاتین الیفباسێندا اوْخویا بیلرسینیز
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سؤزۆم گلیر..
دوكتور جئری
گئجه دانێشێقلارێ
گئجه یارێسێ، ار-آرواد یاتاقدا پێچێلداشاركن اوْغۇل اوْیاق ایدی. آرواد دئییردی:
- كیشی اوْغلۇمۇز بؤیۆیۆب. دئییرم، اینگی ساتیب اوْنۇ ائولندیرك..
كیشی آروادێ‌نین سؤزلرینی دوْغرۇلایێب:
- هه..هه.. دۆز دئییرسن آرواد! -دئیه فێسێلدادیێنجا اوْغلانین اۆره‌گینده زۇرنا-قاوال چالێنماغا باشلادێ.
اۆچ-دؤردگۆن گئچدی. اینك هله ساتێلمامێشدێ. اوْغۇل گئجه‌لر اؤزونو یۇخۇیا وۇرۇب دانێشێقلارا -هردن غئیرتیه توْخۇنسا بئله- قۇلاق آسێردێ.سوْنۇندا بیر گئجه دؤزۆمۆ تۆكه‌نیب دیله گلدی:
- آنا نوْلۇر بیرآز دا اینكدن دانیشین!..
*
سؤزۆم گلیر، "فرهنگستان زبان تركی"-یه. جمهور باشقانی سئچكیلری اؤنجه‌سی گۆنده "فرهنگستان زبان تركی"-نین آچێلێشێندان دانێشێلێردی. آنجاق ایندی اۇزۇن سۆره‌دیر بۇ قوْنۇ یاد-بات اوْلۇب كیمسه‌نین جێنقێرێ چێخێب:
- نوْلۇر بیرآز دا فرهنگستان زبان تركی‌دن دانیشین!- دئمیر.
آچیقلاما:
فرهنگستان زبان تركی: تۆرك دیل قۇرۇمۇ
ساپا ساغلام اؤلمك
موْللانصرالدین اؤلۆم یاتاغێنا دۆشۆب سوْن سوْلۇقلارێنێ چكمكده ایدی. قوْهۇم- قوْنشۇسۇ باشێنا یێغێشێب توْختاقلێق وئرمگه باشلادێلار:
- موْللا ماشاالله یاناقلارێن قێزارێب!
- موْللا ماشاالله كؤكلمیشسن!
- موْللا ماشاالله روحیّه‌ن جاوانلاشیب!
موْللا زارێلدایا-زارێلدایا دانێشێقلارێ كسدی:
- یعنی سیز دئییرسیز من ساپا-ساغلام اؤلورم!...
*
سؤزۆم گلیر، ایقتصادیاتمێزا. بیری دئییر: تورّمی انگلله‌میشیك. اوْ بیری دئییر: ایقتیصادیاتێمێز جانلانێب. آیریسی دئییر: پۇلۇمۇزۇن دگری آرتیب. بیر باشقاسی دئییر:......
الیمی جیبیمین بوْشلوغوندا گزدێرێب دئیینیرم:
- اوْلمایا بیزده وارلانا-وارلانا سێنقێن چێخێریق!
ارلرین سایێ!
بیر گۆن موْللانصرالدین آناسیندان سوْرۇشدۇ:
آنا دۆزۆنو دئ ایندی‌یه‌دك نئچه یوْل اره گئدیب‌سن؟
آناسی گۆلۆمسه‌یه‌رك یانێتلادێ:
- علی، ولی، زولفعلی
بئشی‌ده اوْندان ایره‌لی
پامبیق آتان، قوْز ساتان
رحمتلیك سنین آتان!
*
سؤزۆم گلیر سوْرۇملۇلارێمێزا. سؤز - سؤزه گلنده دئییرلر: قوْیمۇرلار بیزی ایشله‌یك. كئشكه بو سوْرۇملۇلاردا موْللانصرالدینین آناسیجا اۆره‌ك-جۆرأت اوْلایدێ، سایاردێلار، كیملر قوْیمۇرلار اوْنلار ایشله‌سین!
آردێندا یازێنی لاتین الیفباسێندا اوْخویا بیلرسینیز
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گئرچك اؤیرتمنلردن عؤذور دیله‌یه‌رك...
پاراكراسی
دوكتور جئری
اۇستاد فرهیخته، اوْغلۇ هۆشنگین كارنامه‌سینی بیزه گؤسته‌ره‌رك جوْشقۇلاندی:
- باخین نؤمره‌لری‌نین هامیسی ییرمی اوْلۇب!.. من دئییردیم: بیز، آییق-ساییق نابیغه آریا سوْیۇندانیق سیز اینانمیردینیز؛ دئییردینیز: آریا سوْیۇ اۇیدۇرمادیر...
اۇستاد دفتری پرت اوْلدۇ:
- هۆشنگین ییرمی آلماسی‌نین نه ایلگیسی وار آریا سوْیۇندان گلمه‌یه.. نابیغه اولماغا.. چوْخلاری كیمی اوْخۇیۇب ییرمی آلیب‌دیر دا. اوْلمایا كیم ییرمی آلیرسا آریا سوْیۇنداندیر؟!..
اۇستاد فرهیخته قاشلارینی چاتدی:
- یوْوْ...خ كیم اوْخۇیۇب ییرمی آلیرسا هۆشلۆ-باشلی آریا سوْیۇندان دئییل. بیزیم هۆشنگ اوْخومامیش ییرمی آلیر!.. هۆشنگ كیتابلاری‌نین قاتینی آچمیر، سحردن آخشاماجاندا یوْلداشلاری ایله گزیب اگلنمكده‌دیر... سانیرام آرا-سیرا كیلاسا گئدنده اؤیرتمنلری‌نین سؤزلرینی گؤیده قاپدیغینداندیر نؤمره‌لری ییرمی اوْلۇر. آخی نابیغه‌دیر، آریا سوْیۇنداندیر!...
الیمی دیزیمه چالیب بركدن قاققاناق چكدیم. اۇستاد فرهیخته ترس-ترس منه باخدی.
- ائله باخمایین منه!-دئدیم- ایندی نۆمره آلماق قدیمكی‌لر كیمی چتین دئییل!...
اۇستاد فرهیخته دوْداقلارینی بۆزدۆ:
- اوْلمایا ایندی نۆمره پایلاییرلار؟!
- یوْخ نۆمره پایلامیرلار، نؤمره ساتیرلار!
- نه ساتیشی، نه آلیشی؟!!
- ایندی بعضی اۇشاقلار درس اوْخۇماق یئرینه، مشدی عیباد دئمیشلی؛ بئش اوْن ماناتدان گئچیب نؤمره آلیرلار. اؤرنگی بیزیم باجی‌اوْغلو.. دۆشدۆگۆ اۆچ درس بیله‌سینه بئش یۆز مینه باخیب.
اۇستاد فرهیخته‌نین پۆشكۆ اؤلدۆ. اۇستاد دفتری، فرهیخته‌نی آلتدان- آلتدان سۆزه‌رك سوْرۇشدۇ:
- بئله ایسه بۇنلار نئجه بیلیم یۇردونا گئده‌جكلر؟
- هئچ‌چ.. بئش اوْن ماناتدان گئچیب پۇللۇ بیلیم یۇردلارینا گیره‌جكلر!
- مدركلرینه كیم ایش وئره‌جك؟!
- یئنه بئش اوْن ماناتدان گئچیب ایشه‌ده سوْخۇلاجاقلار!
- ایشلرینده بیر پوْخ چیخارسالار نه اوْلاجاقدیر؟
- هئچ ؛ بئش اوْن ماناتدان گئچیب پوْخۇن اۆستۆنۆ اؤرته‌جكلر!
- ....
آردێندا یازێنی لاتین الیفباسێندا اوْخویا بیلرسینیز
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آذربایجان ائل‌ادبیاتیندان بیر ناغیل: یاغسادا، یاغماسادا
دوكتور جئری
بیری‌نین وار ایدی، بیری‌نین یوْخ ایدی! بیر قادین وار ایدی. قادینین بیر اوْغلۇ ایكی قیزی وار ایدی. قیزلاری نئچه آی ایدی، اۇزاق‌ائلده ایكی قارداشا اره گئتمیشدیلر؛ بؤیۆگو اكینچی‌یه كیچیگی ایسه كۆزه‌چی‌یه. بیر گۆن قادین اوْغلۇنۇ یانینا چاغیریب دئدی:
- اوْغلۇم! ایندی آلتی آیدان چوخدور باجیلارین اۇزاق ائله اره گئدیبلر؛ بیز ایسه هله‌لیك اوْنلاردان بیر سالیق تۇتمامیشیق. سندن ایسته‌ییرم گئدیب سوْراقلاشاسان، گؤره‌سن؛ باجیلارین آغ‌گۆن اوْلۇبلارمی یا یوْخ؟
اوْغلان ساغ الینی ساغ گۆزۆنۆن اۆسته قوْیۇب سوْر-سوْوقاتدان ایكی بۇخچا باغلاییب اۇزاق‌ائله یوْلا دۇشدۇ. آز گئتدی، چوْخ گئتدی، دره تپه دۆز گئتدی، سوْنۇندا اۇزاق ائله یئتیشدی. اؤنجه بؤیۆك باجی‌نین ائوینه گئتدی. باجیسی بیر دری، بیر سۇمۇك اوْلمۇشدۇ. اوْغلان كئف-احوالیندان سوْرۇشدۇ. باجیسی باشینی اۆزۆنتۆ ایله ترپه‌دیب دئدی:
- آی قارداش نه كئفی.. نه احوالی؟.. اریم اكینچی‌دیر، یاغیش یاغاندا دئییر؛ گۆلۆر؛ دانیشیر. آللاه ائلهمهمیش یاغیش یاغمایاندا، اكینه‌جكلری قۇرۇیۇر، بۇ اۆزدن حیرصدن گلیب منی آتیر یۇمۇرۇق تپیگین آلتینا!...
اوْغلان بؤیۆك باجیسی ایله ساغ‌اوْللاشیب كیچیك باجیسی‌گیله گئدیر. باجی‌نین رنگی سارالیب سوْلمۇشدۇ. احوالاتی سوْرۇشدۇقدا باجیسی گؤز یاشلارینی آخیدا- آخیدا دئییر:
- اریم كۆزه‌چی‌دیر.. هاوا گۆنشلی اوْلاندا، دئییر؛ گۆلۆر؛ دانیشیر. آللاه ائلهمهمیش هاوا یاغیشلی اوْلاندا، كۆزه‌لری كوْرلانیر، بۇ اۆزدن حیرصدن گلیب منی آتیر یۇمۇرۇق تپیگین آلتینا!..
اوْغلان باجیلاری‌نین دۇرۇمۇنۇ اؤیره‌نیب آناسی‌نین یانینا قاییتدیقدا دئییر:
- آناجان! یاغیش یاغسادا، یاغماسادا باجیلاریمین گۆنلری قارادیر!
اوْ گۆندن، اۇلۇسۇمۇز(میلّتیمیز) سؤز سؤزه گلنده دئیَر:
- اؤلكه تحریملرده اوْلسادا، اوْلماسادا ....
- نفتین بوْشكاسی یۆز دوْلار اولسادا، اوْلماسادا....
- فیلانكس رئیس اوْلسادا، اوْلماسدا...
- دؤولتین خزینه‌سی دوْلو اولسادا، اولماسادا...
........
بوْرادا باجیلارین ناغیلی سوْنا ائردی. گؤیدن اۆچ آلما دۆشسه‌ده، دۆشمه‌سه‌ده اۇلۇسۇمۇزۇن اؤیكۆسو هله-هله سۆرمكده‌دیر...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
گئچنلرده سیزه شئیخیمیزدن یازاجاغیمیزا سؤز وئرمیشدیك. بیرینجی بؤلومو شئیخیمیز بئله دئدی باشلیغی آلتیندا اوخوموشدونوز ایشده ایكینجی بؤلوم:
شئیخیمیزین احوالاتی
دوكتور جئری
یوْخسۇللارین دردیندن..
شئیخیمیزین آروادی قونشولارینا دانیشیردی:
- شئیخیمیز، آغیزلارینا آیلارجا، ایللرجه اَت دَیمه‌ین یوْخسۇللارین قایغیسیندان قیرخ گۆندۆر ات یئمیر؛ خاویار یئییر...
پارتی‌بازلیغا قارشی!
شئیخیمیز پارتی‌بازلیغا قارشی‌دیر. اوْ، اگری‌بۇروق ایداره‌سی‌نین رئیسی‌نین پارتی‌بازلیقلا كۆره‌كنلرینی ایشه سوْخدۇغۇنۇ آنلایینجا اوْنۇ گؤره‌ویندن اۇزاقلاشدیریب باجی‌اوْغلۇسۇنو اوْنۇن یئرینه اوْتۇرتدۇردۇ.
آیدا نئچه كیلوْ ات یئییرسینیز؟
گلیشمكده اولان اؤلكه‌‌لره گؤره یۇردۇمۇزدا ات تۆكه‌تیمی‌نین دۆشۆك اوْلدوغۇنۇ آراشدیران بیر آراشدیریجی شئیخیمیزین قاباغینی كسیب سوْرۇشۇر:
- آیدا نئچه كیلوْ ات یئییرسینیز؟
شئیخیمیز بیرآزجیق سال-چیخدان سوْنرا یانیتلاییر:
- اوْتوز بئش كیلوْ، قیرخ كیلوْ !..
آراشدیریجی اینانمامیشجاسینا:
- اوْتوز بئش كیلوْ، قیرخ كیلوْ مو؟!
بو آرادا بیر موْتۇرچۇ اوْنلارین یانیندان اؤته-اؤته:
- شئیخیمیز داشـ...غیمی یئیه‌سن!-دئیه قیشقیریر.
شئیخیمیز:
- بۇیۇرۇن بو ایكی یۆز اللی قیرامی!....
سؤزلوك:
آراشدیرماق: تحقیق و بررسی كردن
آراشدیریجی: محقق
آنلاماق: فهمیدن
اؤته-اؤته: در حال گذر
اینانمامیشجاسینا: با ناباوری
تۆكه‌تیم: مصرف
دۆشۆك: پایین، كم
قارشی: مخالف
قایغی: درد، غصه
كۆره‌كن: داماد
گؤره‌و: وظیفه
گلیشمكده اولان اؤلكهلرده: كشورهای در حال توسعه
یانیتلاماق: جواب دادن
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیز فقط منه اوستا-اوستا دئیین!..
دوكتور جئری
گۆل‌میرزه، تئیمور آغانین قهوه‌خاناسینا گیردیكده، بالا ماحمۇد، تئشه‌باش ایبیش ایله شۆمشه بایراما عؤمرۆنۆ قارا فهله‌لیكده سۆرتدۆگۆندن دانیشیب وایسینیردی:
- قیزیم ایكی ایلدیر آداخلی‌دیر؛ جئهیز قوْشۇب بخت ائوینه گؤنده‌ره بیلمیرم. فهله‌لیك پۇلۇنۇن بركتی یوْخدۇ كی!...
تئشه باش ایبیش اۆزۆنتۆ ایله:
- آللاه یوْخ یئردن اوّل سنه سوْنرا بیزه بیر قاپی آچسین-دئدی.
بالا ماحمۇد ایله شۆمشه بایرام اللرینی گؤیه قالدیردیلار:
- ایلاهی آمین!!
گۆل‌میرزه دۇمانلاری یاریب بالا ماحمۇد‌گیلین ماساسینا یاخینلاشدی:
- باخیشلایین آغالار! بیر یاخشی بنّا آختاریرام...
بالا ماحمۇدۇن چاتیلمیش قاشلاری آچیلدی:
- لاپ دۆز گلیبسن، آختاردیغین ائله قاباغیندا دایانیب!
تئشه باش ایبیش ایله شۆمشه بایرام بیر بیری‌نین اۆزۆنه باخدیلار.
بالا ماحمۇد:
- هله نه تیكدیرمك ایسته‌ییرسن؟- دئیه سوْرۇشدۇ.
- واللاه دۆزۆنو ایسته‌سن ائل حامامینا گئتمكدن یوْرۇلمۇشۇق ایسته‌ییریك حیطده بیر حامام تیكدیرك...
بالا ماحمۇد گۆلۆمسه‌ییب:
- چوْخ یاخشی ایش گؤرۆرسۆز، ایندی حامام ائو ایله یاری‌دیر...-دئدی سوْنرا گۆل میرزه‌نین ائوی‌نین ایزلیگینی آلیب یارین گلیب ایشه باشلایاجاغینی سؤیله‌دی.
گۆل میرزه گئدن‌دن سوْنرا شۆمشه بایرام، بالا ماحمۇدون اۆستۆنه قاباردی:
- اوْلان سن هاچاندان بنّا اوْلمۇبسان بیزیم خبریمیز یوْخدۇر؟
بالا ماحمۇد دیشلرینی آغارتدی:
- ائله بو گۆندن..
تئشه باش ایبیش قایغین-قایغین:
- اوْلان الینه ایش وئررسن هااا...
بالا ماحمۇد آرخایین- آرخایین:
- هئچ زاد اولماز!- دئدی.
***
ائرته‌سی گۆن، بالا ماحمۇد خره‌چی‌نین اۆستۆنده دیوار هؤرمكده، تئشه‌باش ایبیش آشاغیدا كرپیچ آتماقدا، شۆمشه بایرام ایسه قۆم-اَهك تۇتماقدا ایدی.
بالا ماحمۇد دؤنه-دؤنه تئشه‌باش ایبیش ایله شۆمشه بایراما تاپشیردی:
- گلیب، گئدن اوْلاندا سیز فقط منه اوستا-اوستا دئیین.
تئشه باش ایبش هردن:
- ماحمۇد آغا نییه ایپ چكمیرسن، نییه شۆمشه باغلامیرسان، نییه كرپیچلری بئله قویورسان؟- دئینده، بالا ماحمۇد اۆستونه قیشقیریب:
- اوْلان من اوستایام یا سن؟!...- دئییردی سوْنرا:
- منیم ایپیم هارادا ایدی؟.. منیم شۆمشه‌م اوْلسایدی شۆمشه بایرامی نییه گتیریردیم...
بو سؤزدن شۆمشه بایرام قیزیب دوْداق آلتی نه ایسه دئیه‌رك دئیینیردی.
....
***
گئجه یاریسی گۆل میرزه خاریلتی سسیندن یۇخۇدان دیسكیندی، حیطه قاچدی، ایكی الی اوْلدۇ بیر باشی، حامامین طاغی چؤكمۆشدۆ.
***
تئیمور آغانین قهوه‌خاناسیندا چوْو دوشموشدو؛ گۆل میرزه گیری-گیری بالا ماحمۇدو آختاریر، تاپسا اۇیغون یئرینه آغاج سوْخاجاقدی! بالا ماحمۇد ایله یوْلداشلاریندان ایز-توْز یوْخ ایدی...
***
سككیز ایل سوْنرا حاجی گۆل میرزه ائوینی سۆرتۆب نئچه قات بینا تیكمك ایسته‌دی. بیله‌سینی معمار بایرامین دفترینه گؤندردیلر. حاجی گۆل میرزه نه قدر اؤزونو زوْرا باسدی، معمار بایرامی هارادا گؤردوگونو آنیمسامادی. آنلاشمایا قوْل قویاندان سوْنرا معمار بایرام تئلفوْن آچیب:
- مهندیس ایبیش! زحمت اولماسا منیم اوْتاغیما گلیب حاجی آغا گۆل میرزه ایله گئدیب ائوی‌نین نقشه‌سینی چكین!..- دئدی.
سؤزلۆك:
آداخلی: نامزد
آرخایین: مطمئن
آنلاشما: قرارداد
آنیمساماق: به خاطر آوردن
ائل حامامی: حمام عمومی
ایزلیك: آدرس
اۆزۆنتۆ: تاثر، تاسف
تیكدیرمك: ساختن
چؤكمك: پایین آمدن، نشست كردن.
دؤنه-دؤنه: به دفعات
دیسكینمك: از جا پریدن
سۆرتمك: سپری كردن
قابارماق:درشتی كردن، پرخاش كردن
قایغین-قایغین: نگران
قوْل قوْیماق: امضا كردن
گیری-گیری آختارماق: به شدت در پی كسی یا چیزی بودن
ماسا: میز
وایسینماق: افسوس خوردن
هؤرمك: (آجر) چیدن
هاچان: كی؟
یارین: فردا
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
میلیاردئر اولماق ایسته‌ییرسینیزمی؟
دوكتور جئری
اؤلكه‌میزده میلیاردئر اولماق باشقا اؤلكهلرده گؤره چوخ قوْلای‌دیر؛ نه اؤزل بیلیك-اردم ایسته‌ییر نه اولاغان‌اۆستو بارجاریق- باشاری. دؤرد یؤنۆنۆزه ایتی باخسانیز گۆنده نئچه-نئچه میلیادئرین گؤبه‌لك كیمی اورتایا پیرتلادیغینی گؤره‌جك‌سینیز. سیزده میلیاردئر اوْلماق ایسته‌ییرسینیزسه، ال، ال اۆستۆنه قوْیماییب سۇندۇغۇمۇز یوْل گؤستریجی اؤیكۆلره اؤزن گؤسترمكله قیسا سۆره ایچینده وارلی‌لارین سێراسینا قوْشۇلۇن.
ترقّی پیلّه‌لری
پوْلیس بوْیلاندی. آلا-قارانلیقدا، كۆچه‌نین دیبینده گؤزو ایكی قارالتینی سئچدی. ال‌چیراغی‌نین ایشغینی كۆچه‌یه جالادی. ایكی كیشی، بیری نردویوانی دیوارا دایاییب بیریسی ایسه یۇخاری چیخماقدا ایدی. الینی تاپانچاسی‌نین اۆستۆنه قۇیۇب سسلندی:
هوْی‌ی‌ی... اوْرادا نه قاییرسینیز؟!
آشاغیداكی كیشی سوْیۇق‌قانلی‌لیقلا:
- هئچ!... اوْغلوم اگری‌بۇرۇق ایداره‌سینده ایشه آلینیب بیله‌سینه نئجه ترقّی پیلّه‌لرینی چیخاجاغینی اؤیره‌دیرم...-دئیه یانیت وئردی.
چیخار
بیر زنگین گنج‌‌‌دن سوْرۇشدۇلار:
- قیسا سۆره ایچینده نئجه میلیادئر اوْلدۇنوز؟
زنگین گنج:
- چیخاریم وار ایدی!...- دئیه یانیت وئردی.
- بیر آز آچیقلایا بیلرسینیزمی؟
- ییرمی‌مین پولوم وار ایدی. بیر سبد آلما آلدیم، آلمالاری ساتیب قازانجی ایله ایكی سبد آلما آلدیم؛ ایكی سبدی، دؤرد سبد ائله‌‌‌‌دیم؛ دؤردو، سككیز... بیر آی سونرا...
- بیر آی سونرا میلیادئر اوْلدونوز مۇ ؟!
- هه!... بیر آی سونرا آتام ایداره‌لرینده ایختیلاس ائله‌دی من زنگین اوْلدوم!
ال اۆستونده ال
آغا رئیس، آخشام آروادینا دانیشیردی:
- بوگۆن ایداره‌‌ده بیر اوْغرۇ ایشچی یاخالادیق.. شرف‌سیز منیم جیبیمدن ده پول اوْغۇرلامیشدی...
آرواد قایغین-قایغین:
- نئچه اوْغۇرلامیشدی؟..- سوْرۇشدۇ.
رئیس اۆزۆنتو ایله فیسیلدادی:
- بیلمیرم... مراجعه ائدن‌لرین بیریندن رۆشوت آلمیشدیم، هله سایمامیشدیم!
دؤولت پولونون بركتی وار!
قوْنشۇمۇز احمدآغا ساده بیر دؤولت ایشچیسی‌دیر، آیدا سككیز یوز مین آیلیق آلیر. تزه‌لیكده، ایكی‌یۆز میلیون وئریب بیر ماشین آلیب. شهرین یۇخاریسیندا بیر میلیاردلیق ائو آلدیغی دا سؤیله‌نیر. دۆنن یوْل اۆسته منی گؤتۆردۆ. دیلینین آلتیندان سؤز چكمگه چالیشدیم.
- احمد آغا بیر شئی سوْرۇشسام آجیغینیز گلمزمی؟
- یوخ!
- عمّه‌نیز اؤلۆب‌مۆ ؟
- یوخ!
- پول تاپیب‌سینیزمی؟
- یوخ!
- یوخ یئردن بیله‌نیزه پول یئتیشیب‌می؟
- یوخ!
- بئله ایسه، سؤرۆشماسی عاییب اولماسین، سككیز یۆز مین آیلیقلا نئجه بو ماشینی آلیب‌سینیز؟!
احمد آغا گۆلۆمسه‌دی:
- دؤولتین وئردیگی آیلیق آز اولسادا پۇلۇنون بركتی وار.. نه قدر خرجله‌ییریك قۇرتۇلماق بیلمیر!...
سؤزلۆك
اؤزل : مخصوص
اؤزن: دقت، اعتنا
اؤیكۆ : حكایت
اؤیۆد: نصیحت
اردم: فضیلت
اولاغان‌اۆستو : فوق العاده
اۆزۆنتو: تاسف
بارجاریق: توانایی
بیلیك: دانش
چیخار: لیاقت، شایستگی
زنگین: دارا، متمول
سۆره: مدت
سۇنماق: تقدیم كردن
سوْیوق قانلی‌لیق: خونسردی، بی‌تفاوتی
سێرا: صف
قازانج: سود
قایغین: نگران
قوْشۇلماق: پیوستن
قوْلای : آسان
گنج: جوان
یؤن: جهت
یانیت: جواب
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یۇخۇ گؤرمگی باجارماق!
دوكتور جئری
گئچنلرده آدی‌یوخ ایداره‌سینه چاغیریلمیشدیم. آدی‌یوخ قارداش اۆز- گؤزۆنۆ تۇرشاداراق سْورۇشدۇ:
- گئنه آغا تئیمۇرون قهوه‌خاناسیندا نه مینبره چیخمیشدین؟!
سوْرغۇنۇ آنلامامیشجاسینا دوْداقلاریمی بۆزۆشدۆردۆم:
- نه مینبری؟.. قهوه‌خانادا مینبر یوخدور!...
قارداش گؤزلرینی بره‌لتدی:
- اؤزونو اوْ یوْلا وۇرما، قهوه‌خانادا، "بو ایل مدرسه‌لرده آنادیلی اوْخوناجاق؛ كیتابلار چاپ آلتیندادیر...." سؤزلرینی سن دئمه‌ییب‌سن؟
یاپماجیق گۆلۆشله:
- هه‌‌ه‌ه.. ایندی یادیما گلدی.. قۇربان!.. ترسه عرضیزه چاتدیریبلار... قهوه‌خانادا دوْستلارا دونن گئجه گؤردۆگوم یۇخۇنۇ تعریف‌له‌ییردیم...
قارداش چوخ سایغی ایله قولاغیمین یۇمۇشاغینی سیخاراق توْپارلادی:
- اوْلان سن یۇخۇ گؤرمكده باجارمیرسان؟!..
باشیمی آشاغی سالدیم:
- قۇربان سؤز وئریرم؛ بیر داها بئله بیر یۇخۇلار گؤرمه‌یم.
***
آند ایچیمشدیم یوخو گؤرمه‌یم، گؤرمۆردۆم ده. سیراغا گون، موللانصرالدین اؤزۆ گیردی یۇخۇما. یالقیز- یالقیز شهرین كۆچه‌لرینی دوْلاشیردی. بنیزی سارالیب چالماسی ایسه باشیندا دئییلدی. یاخینلاشیب، "سالام" وئردیم؛ تانیمادی. تانیشلیق وئردیم. گۆلۆمسۆندۆ:
- نه وار نه یوخ؟...- دئدی.
- هئچ... ساغلیغینیز- دئدیم.
اؤزۆمۆ ساخلایا بیلمه‌دیم:
- موْللا عمی عمّامه‌نیزی نئیله‌میشسینیز آز قالیردی تانیمایام بیله‌نیزی!..
دوْلۇخسانان كیمی اوْلدۇ. قوْلۇمدان یاپیشیب بیر قیراغا چكدی. دردی دئشیلدی:
- نئچه ایل بۇندان قاباق بیر توپلانتی‌یا چاغیریلمیشدیم. آرادا بیر مۆخبیر قاباغا گلیب سوْرۇشدۇ:
- موْللا! اؤلكه‌نی بو آغیر ایقتیصادی دۇرۇمدان نئجه چیخارتماق اولار؟
یالان دانیشا بیلمزدیم، دئدیم:
- بیلمیرم!
مۆخبیر قاباردی:
- سیزكی بیلمیرسیز، نییه او یئكه‌لیكده عمّامه‌نی باشیزا قوْیۇب‌سوز؟
منده عمّامه‌نی باشیمدان چیخاردیب بیله‌سینه اوزاداراق:
- بۇیۇرۇن عمّامه‌نی باشیزا قوْیۇب سیز دئیین!- دئدیم.
مۆخبیر چاشقین-چاشقین منه باخاركن بیردن جاماعاتین آراسیندان محمود آغا آدلی بیریسی چیخیب عمّامه‌نی الیمدن آلیب باشینا قوْیۇب آرادان یوْخ اوْلدۇ. ایندی نئچه ایلدیر باشی آچیق كۆچه-كۆچه محمود آغانی آختاریرام.
اورك-دیرك وئرمك اوچون موْللانین الینی سیخدیم:
- بوْشۇنا محمود آغانی آختارما!...
موْللا عمی تدیرگین اوْلدو:
- اوْلمایا عمّامه‌مه بیر شئی اوْلوب؟
- یوووخ... بیر شئی اوْلماییب یالنیز محمود آغا عمّامه‌مه‌نی حسن آغایا وئریب بوندان بئله اوْنو آختارمالی‌سان!
سؤزلۆك:
آنلامامیشجاسینا : تظاهر به نفهمیدن كردن
اورَك-دیرَك وئرمك: قوت قلب دادن
اۆز گؤزۆنۆ تۇرشاتماق: ترش رویی كردن
بارجارماق: باشارماق/ بلد بودن
بره‌لتمك: چشم غرّه رفتن، چشم‌ها را گشاد كردن
بنیز: صورت، رخسار
بوشونا: بیهوده
تدیرگین: ناراحت، مضطرب
ترسه : برعكس
توْپارلاماق: تشر زدن
توپلانتی: جمع، مجلس
چاشقین : گیج، مبهوت
چاغیریلماق: دعوت شدن، فرا خوانده شدن
چالما: عمّامه
دئشیلمك: دهن باز كردن
دوْلاشماق: گردش كردن
دوْلوخسانماق: متاثر شدن
دۇرۇم: وضعیت
سایغی : احترام
سوْرغۇ : سوال
سێراغا گۆن : پریروز
قابارماق: درشتی كردن
مینبر : مِنبر
مۆخبیر: خبرنگار
یاپماجیق: تصنعی، مصنوعی
یانیت: جواب
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
زوْر ایله...
دوكتور جئری
"قه‌فه" وئبلاقی‌نین باشقانی نئچه گون بۇندان اؤنجه مطبه اۇغرایاراق بیلدیرمیش:
دوكتور جئری بئی، نئچه گوندور "زوْر" ایله ایرانچیلاشمیشام، دییه، یازینیزین باشلیغی كیشور دوست و همسایه! سوریه اؤلكه سینین باشقانینا توخوندوغونوزو ظن ائتدییم اوچون بو یازینیزی اوخومادیم.gif)
فیلترینگ نئچه گوندور گیر وئریب قه فه نی باغلامالیسان، یوخسا بیز فیلتر ائدیریق دییه، قه فه نین اوستونه، "تمامی فعالیت های قه قه در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران تعریف میشود" یازمیشام
منیم كیمی زور ایله میللت پرست! لر اوچون ده بیر یازی یاز
نئتداشیمیزین یانیتیندا:
قه‌فه‌چی دوْستۇم!...
اۇمۇد ائدیریم، آپاردیغین اؤنلم‌لر ایشه یاراییب ایشین حاكیمه دۆشمه‌سین! یوْخسا چوْخ قوْرخۇلۇدور زوْر ایله سندن ائله بیر ایرانچی دۆزلده‌لر كسروی، افشار،بیات و...یانیندا چایچی اوْلسون!
گۆلمه‌جه:
وۇرا-وۇرا...
گزمه‌لر بیر كیشینی اوْرۇج یئیركن تۇتۇقلاییب حاكیمی-شرعین یانینا گؤتۆرمۆشلر. حاكیم سوْرۇشمۇش:
- كافیرسن می؟
كیشی:
- یوخ! مۆسلمانام!..- دئمیش.
بۇ یانیتدان اؤفكه‌له‌نن حاكیم، "مۆسلمان اوْرۇجۇنۇ یئیرمی؟"دئیه گزمه‌لره قیشقیرمیش:
- كافیرلیگینی بوینونا آلمایینجا وۇرۇن بو یوْلسۇزۇ!
دۇرۇمۇ بئله گؤرن كیشی، ایكی الینی گؤیه قالدیریب سیزلامیش:
- تانریم! سن اؤزۆن شاهید اوْل، بۇنلار وۇرا-وۇرا منی كافیر ائده‌جكلر!
حئكایه:
آدینی دگیش!
آغا تئیمور شهرین گؤزۆنده بیر قهوه‌خانا آچیب آدینی "كوْر اوْغلۇ" قوْیمۇشدۇ. قهوه‌خانا چوخراق گنجلرین، اؤزل‌لیكله اؤیرنجی‌لرین پاتۇغو ایدی. آغا تئیمۇرۇن ایشی تۇتۇب مۆشتری‌لری گۆنۆ گۆندن آرتماقدا ایدی. آنجاق بیر گۆن مامۇرلار تؤكۆلۆشۆب قهوه‌خانانین قاپیسینی قۇرغۇشونلاییب تئیمور آغانی ایداره‌یه آپاردیلار.
آغا تئیمۇر قورخا-قورخا سۇچۇنۇ سوْرۇشدۇقدا سؤیله‌دیلر:
- قهوه‌خانانی پان‌توركیست‌لرین چنلی‌بئلی ائله‌میسن...
بو یانیتدان آغا تئیمۇر ال-آیاغا دۆشۆب چاره‌نی امكداشلیق ائله‌مكده گؤردۆ.
- سیز دئییرسیز نئیله‌ملی‌یم؟
مامۇرلار آغا تئیمۇرۇن قوْرخدۇغۇنۇ گؤره‌رك بیله‌سینی چوْخ زوْرا باسماییب تكجه:
- بو جریمه‌نی تؤكندن سونرا گئت قهوه‌خانانین آدینی دگیش- دئدیلر.
- آدینی نه قوْْیۇم؟
- مملكتیمیزین بؤیوك آدام‌لاری آز دئییل؛ حافظ، سعدی، خیام، ...
***
آغا تئیمور قهوه‌خانین آدی دگیشیب خیام قوْیدۇ. آدین دگیشمه‌سیله مۆشتری‌لرده دگیشدی. گنجلر، اؤیرنجی‌لر یئرینی بۇغۇ بۇرما لوْطولارا، قوْچۇلار وئردیلر...
بۇ اوْلایین اۆستۆندن بیر آی گئچمه‌میش، یئنه مامۇرلار تؤكۆلۆشۆب قهوه‌خانانی باغلاییب تئیمۇرآغانی ایداره‌یه گؤتۆردۆلر.
آغا تئیمۇر یئنه سۇچۇنۇ سوْروشدۇقدا،مامۇرلار قیشقیردیلار اۆستۆنه:
- اوْلان اۇتانمیرسان شهرین عرق‌ایچن‌لرینی، شراب‌ایچن‌لرینی ییغمیسان باشینا!
آغا تئیمۇر كؤنلۆنده خیامین دده-ننه‌سینی سؤیه-سؤیه سوْرۇشدۇ:
- دئییرسیز نئیله‌ملی‌یم!
- هئچ ... بو جریمه‌نی تؤكندن سوْنرا گئت قهوه خانانین آدینی دگیش!
تئیمۇر آغا میزیلدایا-میزیلدایا سوْرۇشدۇ:
- آدینی فردوسی قویسام یاخشی دیر؟!
مامورلار گۆلۆمسه‌ییب:
- هه.. چوخ یاخشی‌دیر!- دئدیلر.
تئیمۇر آغا بو كز ایشینی برك تۇتدۇ.
- صاباح گلیب، دئمه‌یه‌سیز نییه شهرین یالانچی‌لارینی،گوْپچولارینی، فیریلداقچی‌لارینی ییغمیسان باشینا ها...!
مامورلار بركدن گۆلۆشدۆلر:
- یوخ دئمه‌ریك!...
***
ایندی نئچه آیدیر، اوّل آللاه، سوْنرا حكیم فردوسی‌نین كؤمگی ایله تئیمور آغانین ایشی برك تۇتۇب. قهوه‌خانا ساغچی‌لارین، سوْلچولارین، اوْرتاچی‌لارین، ایداره‌چی‌لرین، آل‌وئرچی‌لرین، رادیوْ-تئلئویزیوْنچۇلارین، قزئته‌چی‌لرین،حاجی‌لارین، نۆماینده‌لرین، شۇرالارین، دللال‌لارین، روضه‌خوان‌لارین، بنگاهچی‌لارین، ... ییغینجاق یئری اوْلوب. مۆشتری‌لر هردن یالاندان "چاییمیز حئسابلانیب" دئیه پۇل وئرمه‌سه‌لرده، تئیمۇر آغا آرخایین دیر؛ قهوه‌خاناسی‌نین آغزی هئچ واخت باغلانمایاجاقدیر ...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نییه اسد عمی‌نین آیاغی كسیلمیر؟!
یازان: اوستاد دفتری
آژیر قاریشیقلی چیغیر-باغیر سسینه كۆچه‌یه قاچدیم. قوْنشۇمۇز، اسدعمینین قاپیسیندا بیر آمبۇلانس دایانمیشدی.جاماعات قاپیلاریندا قیم-قیم قیملیداییردی. اۆره‌گیم اۆزۆزلدۆ... اسد عمی بیر ایكی گون ایدی خسته‌له‌نیب ائوده یاتیردی. اوْلمایا بیله‌سینه بیر شئی اوْلۇب؟ قالابالیغین ایچینه سوْخۇلدۇم. اسدعمینین رنگی ساپ‌‌ساری اوْلمۇشدۇ. آروادی ایله اوْغلو قوْلتۇقلاری‌نین آلتینا گیریب آمبۇلانسا میندیرمك ایسته‌ییردیلر آنجاق آمبۇلانسچی قوْیمۇردۇ. قاباغا گئچیب،"آغا سیزین وظیفه‌ز مریض‌لری سۆرعتله مریضخانایا چاتدیرماقدیر..نییه میندیرمیرسیز؟"دئدیم. آمبۇلانسچی بیر آلتدان بیر اۆستدن منه باخاراق لاغ ایله،" اۆره‌گین یانیر آل دالینا، آپار ..."دئدی. سونرا اؤفكه ایله آمبۇلانسین قاپیسینی چیرپیب قازلادی. آمبۇلانس گؤزدن ایتینجه اسد‌عمی‌به دؤنۆب، "عئیبی یوْخدۇر، ایندی ماشینیمی یاندیریب سیزی مریضخانایا آپارارام" دئدیم؛ كئشگه دئمه‌ییدیم! ایندیجه آمبۇلانسچی‌نین اینسانی وظیفه‌دن بوْیۇن قاچیردیغی‌نین ندنی آنلاییردیم. اسدعمینین آیاغی گئدیردی. یئرده بیر گؤلمج دؤزلمیشدی. آتیلان اوْخون گئری دؤنمه‌دیگی كیمی، اۇچۇرتدۇغوم سؤزۆ قایتارا بیلمزدیم. ماشینین تركینه بیر موشامبا سالیب اسدعمینی میندیردیك. شاه‌داماری كسیلن‌لر كیمی، سۇیۇ گئدیردی یازیق اسد عمی‌نین!
بیر آز گئتدیكده، ماشینین شوشه‌سینی آشاغی ائندیره-ائندیره دئدیم:
- مریضخانا اۇزاقدیر ایسته‌سز بیر یاخشی دوْكتوْرا آپاراق..
اسدعمینین خانیمی باش-گؤزۆنه تاپدایا-تاپدایا:
- اۇستاد هر نه ائله‌ییرسیز ائله‌یین آنجاق تئز اوْلون ...- دئیه سیزیلدادی.
***
آز سونرا دوْكتوْر جئری‌نین مطبینده دایانمیشدیق. دوْكتوْر، اسدعمی‌یه باخاندان سونرا میزی‌نین آرخاسیندا اگلشیب بیر شئی‌لر جیزما-قارا ائده-ائده سوْرۇشدۇ:
- برزیل اتی یئییب‌سیز؟
اسدعمی زاریدی:
- یوْوْخ...
- هیند دۆیۆسۆ یئییب‌سیز؟
- یوْوْ...
- "سبد كالا" یۇرمۇرتاسی یئییب‌سیز؟
- یوْوْ..
- دؤولتی میوه یئییب‌سیز؟
- یوْوْ...
- ...
دوْكتوْر جئری داریخدی. آنلادیم؛ اسد عمی‌نین دۇرۇتماسینی بیر شئین بوینونا آتماق ایسته‌ییر، تاپا بیلمیر.سوسقونلوق اوتاغی بۆرۆدۆ.سالوْندان تئلئویزیون سسی گلیردی. بیردن دوْكتوْرۇن دوداغی قاچدی.نۆسخه‌نی اسدعمینین اوْغلۇنا اۇزاداراق:
- بیر شئی دئییل، "تحریم"لردن‌دیر. بو ایگنه-داوانی ایشلتسه‌ز بیر-ایكی گۆنه توْختایار-دئدی.
***
ائوده اوْتۇرمۇشدۇم قاپی چالیندی. ائشیگه چیخدیم. اسدعمی قوْلۇنۇ اوْغلۇنۇن بوْینۇنا سالاراق قاپی آغزیندا گؤزله‌ییردی. آروادی ایسه مۇشامبا قوْْلتۇغۇندا گئندن باخیردی.
- خئیر اوْلا اسد عمی !- دئدیم.
دوْداقلاری تیتره‌دی:
- اۇستاد! اۆزۆمۆز كسمه‌‌‌‌دی بیر آییریسنا دئیَك.. زحمت اوْلماسا بیزی بیر آیری دوْكتوْرا آپار....
- مَیه دوْكتوْر جئری‌نین داوالاری دۆشمه‌دی؟!
- یوخ!..ائله بیل سیزین بو دوْكتوْر مدركینی دانیشگاهی آزاددان آلیب....
غئیرتیمه دگدی،
- استغفرالله! استغفرالله!.. دوْكتوْر جئری "هاوایی" دانیشگاهیندان فارغ‌التحصیل اوْلۇب- دئدیم.
اسد عمی سۇیۇ سۆزه-سۆزه:
- بئله‌دیرسه، نییه تشخیصی غلط چیخیب.. ایندی نئچه گۆندۆر تلویزیون دئییر: تحریم‌لر گؤتۆرۆلۆب؛ آمما منیم نه تكجه آیاغیم كسیلمه‌ییب بلكه شیددت‌له‌نیب ده!- دئدی.
آچیقلاما:
آیاغی كسیلمك: قطع شدن اسهال
آیاغی گئتمك:آیاغی آچیلماق/ اسهال شدن
اؤفكه: عصبانیت
بوْیۇن قاچیرماق: امنتاع كردن
زاریماق: ناله و زاری كردن
سوسقونلوق: سكوت
شاه‌دامار: شاهرگ
قالابالیق: ازدحام
قیم-قیم قیمیلداماق: به شدت ازدحام كردن
گؤلمج: حوضچه، استخر
گئندن: از دور، از كنار
لاغ: طنز، تمسخر
مۇشامبا: مشنبع، نایلون
ندن: علت، سبب
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
پیس آلیشقانلیقلار
دوكتور جئری
اوستاد دفتری ائلچیلیگه گئتمیشدی. چوخلو دانیشیقدان سونرا قیز آتاسی سوروشدو:
- اوغلونوزون پیس آلیشقانلیغی یوخدور؟!
اوستاد دفتری‌نین دوداغی قاچدی. آرخایین-آرخایین سایماغا باشلادی:
- منیم گول‌بالام... نه قزئت آلار، نه درگی‌یه توْخوُنار، نه كیتاب اوخویار، نه اینتئرنئتده گزر، نه تراختور اویونونا گئدر، نه سیاسته قاریشار، نه اورمو گؤلو دیلینه گلر، نه مدنی فعال‌لارلا دوْلانار، نه....
قیز آتاسی اوستاد دفتری‌نین سؤزونو كسیب جوْشقو ایله:
- بئله كۆره‌كنی بیز گؤیده آختاریردیق یئرده تاپدیق..- دئدی، سونرا خانیمینا دؤندو:
- سیز نه دئییرسینیز خانیم؟
قیز آناسی گولومسه‌دی:
- من نه دئیه بیله‌رم، آللاه مۆبارك ائله‌سین.
- آللاه مۆبارك ائله‌سین...
سؤزلوك:
آرخایین: مطمئن
آلیشقانلیق: اعتیاد، عادت
ائلچیلیك: خواستگاری
توْخوُنماق: دست زدن
جوْشقوُ: هیجان
درگی: مجله
دوْداغی قاچماق: گۆلۆمسه‌‌‌‌مك/ تبسم كردن
قزئت: گۆنده‌لیك/ روزنامه
كۆره‌كن: داماد
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
یارانه گولمه‌جه‌لری
دوكتور جئری
بوندا بیر ایش وار!
بیر گون پیشیك سیچانا دئییر:
- بو دلیكدن چیخ، او دلیگه گیر؛ سنه "یارانه" وئریم.
سیچان دئییر:
- بوندا بیر ایش وار ...یوخسا سن موفته‌سینه "یارانه" وئرمزسن!
یئنی یامان
كوچه‌ده ایگنه سالماغا یئر یوخ ایدی. ایكی قونشو داعوا ائله‌ییردیلر. بیری، او بیرینی كیچیمسه‌مگه؛ تحقیر ائله‌مگه باشلادی:
- فیطره‌خور...زكات‌خور....یارانه‌خور...
یازیق وارلیلار
ایكی یارانه‌خور دانیشیردیلار.
بیرینجیسی:
- گئنه بیز یارانه آلیب گئچینیریك؛ گؤره‌سن بو یازیق وارلیلار نئیله‌یه‌جكلر؟
ایكینجیسی:
- آللاه اونلارین كؤمگی اولسون!...
وارلیلیق بلگه‌سی
ائلچیلیك تؤره‌نینده/مراسیمینده/ قیز آتاسی، اوغلان آتاسیندان سوروشور:
- اوغلونوزون ایقتیصادی وضعیتی/دورومو/ نئجه‌دیر؟
اوغلان آتاسی گولومسه‌یرك قولتوق جیبیندن رفاهی سایتی‌نین پرینتینی چیخاردیب قیز‌ین آتاسینا اوزاداراق دئییر:
- ایقتصادی وضعیتیمیز توپ كیمی دیر.. باخین بیز یارانه آلمیریق!...
وارلی دیلنچی!
دیلنچی الینده‌كی كاغیذی گلیب-گئدنلره گؤستره‌رك یالواریردی:
- آللاهی سئورسیز منه كؤمك ائله‌یین یارانه‌می كسیبلر!
دوه
بیری قونشوسونا توختاقلیق وئریردی:
- چوخ اوزولمه.. بو بیر دوه‌دیر هامی‌نین قاپیسیندا یاتاجاق. بوگون سنین یارانه‌نی كسیبلر صاباحدا بیزیمكینی كسه‌جكلر!..
عجیبه میللت
- ایران میللتی دونیانین ان عجیبه میللتی‌دیر.
- نئجه؟!
- بیر گون اوجوزلو ایمكانلاردان واز گئچیب یارانه‌سینی آلیرلار؛ او بیری گون یارانه‌دن واز گئچیب اوزجوزلو ایمكانلار آلماق ایسته‌ییرلر!
یارانه آلماق یاخشی‌دیرمی؟ پیس‌دیرمی؟
یارانه‌لرین هدفلی‌لندیرمه‌سی‌نین بیرینجی گونونده، موخبیر بیری‌نین قاباغینی كسیب سوروشور:
- یارانه آلماق یاخشی‌دیرمی؟ پیس‌دیرمی؟
- من هله‌لیك بیلمیرم.. آنجاق رادیو-تئلئویزیون هر نه دئسه او دوزدور!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قاییدیب اوّلكی كیمی اولاجاغیق می؟
دوكتور جئری
گیریش:
یئنی دؤولت نئچه آیدیر، بوتون ایمكانلاردان(رادیو، تئلئویزیون، اینتئرنئت، اویدو، گونده‌لیك، كبلید و...) یارارلاناراق یارانه‌لرین شرّیندن قورتولماغا، دورومو اسكی حالینا قایتارماغا چالیشیر. بو ایشده نه قدر باشاریلی اولاجاغی هله‌لیك بللی دئییل. قدیمكی‌لر اولسایدی، بو ایشی بیر گونده، اَن آز ایمكانلا یئرینه یئتیرمك اولاردی. اینانمیرسینیزسا، "آذربایجان فولكلوریندان نمونه‌لر"(1) كیتابیندان اوخودوغوم حئكایه‌نی سیزده اوخویون:
قاییتدیق اولدوق اوّلكی كیمی!
مشروطه‌‌لیكده، شجاع‌الدوله روسیه چار حؤكومتی‌نین گؤز‌‌گؤره‌سی یاردیمی، اینگیلیسلرین اوناییشی/موافقتی ایله تبریزه حاكیم كسیلیر. او دؤنمده بو گونكو كیمی گونده‌لیك قزئت یوخ ایدی؛ رادیو-تئلویزیون دا هله دوزه‌دیلمه‌میشدی؛ اونا گؤره فوری خبرلری جارچی آراجیلغی ایله خالقا بیلدیرَردیلر.
شجاع‌الدوله وریندن بیر جارچی تبریز بازارینا گؤنده‌ریلیر. جارچی قیشقیراراق جار چكیر:
- آی‌ی‌ی...ی تبریزلیلر... بو گوندن، عدلیه قاداغان.. نظمیه قاداغان.. اوز قیرخدیرماق قاداغان...
سونرا دوشونور؛ گره‌ك چوخ شئیلری دئیه. قیسا كسیر:
- خولاصه... قاییتدیق اولدوق اوّلكی كیمی!
آچیقلاما:
(1)- آذربایجان فولكلوریندان نمونه‌لر،1-ینجی جلد، توپلایان دكتر-س.جاوید، انتشارات فرزانه، 1358
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اؤزگه چیراغینا یاغ، اؤز چیراغیمیزا سس!
دوكتورجئری
فارس ادبیاتی‌نین اورتا دیرگی، اوستاد روغنی‌دن سؤز دوشموشدو.
اوستاد دفتری دیشلرینی قیجیرتدی:
- نییه سن همشهریمیز اوستاد روغنی‌نی تانیمیرسان؟!
چیگنیمی آتیب،"تانیمیرام" دئدیم.
- اوستاد، بركتلی دوخسان ایللیك عؤمرونده، فارس دیلینده یوزدن چوخ كیتاب یازیب!
- نییه یاواش دئییرسن، دئنن اؤزگه چیراغینا یاغ اولوب دا؟!
- یوخ.. آنادیلی، توركجه‌یه‌ده بؤیوك خیدمت ائله‌ییب..
- اولمایا ائلین دردینی فارسجا سؤیله‌‌ییب؟!
- یوخ... اوندان‌دا بؤیوك!
- ائلین تاریخ، كولتورونو فارسجا یازیب؟!
- یووخ... اوندان دا بؤیوك!
- یوخسا آنا دیلینین اوخوللاردا اوخوتدورماسینی ساوونوب؟
- یوووخ!... اوستاد آنادیلی‌نین اوخوللاردا اوخوتدورماسینا قارشی‌دیر!!
- من لاپ فاریشیدیردیم... اوستاد روغنی‌نین بؤیوك خیدمتی ندیر.. ؟!
- اوستاد دانیشاندا، فارسجانی تورك لهجه‌سی ایله دانیشار!!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر