+0 به‌ین
هاراییمیزی ائشیدن وارمی؟!
دوکتور جئری
ترس‌آوا کندی، وای-هارای سسینه یوخودان اویاندی. گئجه، قلئیچی مورتوضون ائوینه اوغرو دوشموشدو. آلتیندان کیلیمی ییغمیش، تومان باغیندا گیزلتدیگی پوللاری چیخارتمیش، آغزینداکی قیزیل دیشلری چکمیش، یاسدیق ایچینه قویدوغو کیملیک بلگه‌سینی، یئر بلگه‌لرینی گؤتورموشدو. قئلیچی مورتوض باش-گؤزونه تاپدایا-تاپدایا آغلاییردی:
- وار-یوخوم الدن گئتدی!.. ائویم ییخیلدی!...
کئفلی ایسکندر تسکین‌لیک وئردی:
- فالچی حسنین یانینا گئت بلکه او...
قئلیچی موتورض زاریلدادی:
- یوووخ....
اوستاد دفتری دئدی:
- یاخشیسی بودور حؤکومته عاریض اولاسان...
قودرت موعللیم قارشیلیق وئردی:
- کندین کؤرپوسونو دونن گئجه سئل آپاریب شهره گئتمک مومکون دئییل!
قلئیچی مورتوض ایچینی چکه-چکه دیله گلدی:
- مئشه یولو.. مئشه یولو ایله گئده‌رم!
قودرت موعللیم کندلیلره چؤندو:
- تک گئتمه‌سی یاخشی دئییل بیریز اونلا گئدین.
کئفلی ایسکندر الینی قولتوق جیبی‌نین اوستونه باسدی:
- منیم واحیب ایشم وار!!
اوستاد دفتری میزیلدادی:
- من بوگون کیتابیمی بیتیرمه‌لی‌یم..
دوکتور جئری تلسدی:
- قاری خججه‌نین سانجیسی توتوب من گئتدیم!
پروفئسور نصرالدین دئیندی:
- منیم ده قیچیم آغریر!..
....
قئلیچی مورتوض مئشه‌ده آزمیشدی. یئددی- سککیز ساعات ایدی بوشو- بوشونا وار-گل ائدیر بیر یئره چیخمیردی. یوللار هامیسی بیر-بیرینه بنزه‌ییردی. گون باتماقدا ایدی. یاواش-یاواش اورگینه قورخو دوشدو. کیمسه سسینی ائشیدسین دئیه باشلادی قیشقیرماغا:
- کؤمک!.. کؤمک!..
بیردن، آرخادان بیری الینی چیگنینه قویدو. چؤندوگونده نهنگ بیر آیی ایله بورون- بورونا گلدی:
- نییه قیشقیریرسان؟!
قلئیچی تیتره‌یه- تیتره‌یه:
- آزمیشام.. قیشقیریرام.. بیری ائشیدسه یاخشی اولار- دئیه یانیت وئردی.
آیی آغزی‌نین سویونو شاپپیلداتدی:
- هه!.. من ائشیتدیم..یاخشی اولدو!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آذربایجانلی‌لارین باشلیجا ایستکلری ندیر؟!
دوکتور جئری
جومهور باشقانلیغی دؤره‌سی‌نین بیتمه‌سی یاخینلاشینجا جومهور باشقانی آذربایجانلی‌لارین باشلیجا ایستکلری ایله تانیشیب گلن دؤورده قوللانماق اوچون اؤزل یاردیمچیسینی تبریزه گؤندریر.
یاردیمچی تبریزه چاتدیقدا، "شهرین آتار داماری آیدینلاردیر"دئیه دوشونه‌رک دوز-دوغرو بیلم‌یوردونا گئدیب اؤیرنجیلردن آذربایجانلی‌لارین باشلیجا ایستکلریندن سوروشور. اؤیرنجیلر اوْی بیرلیگی ایله دئییرلر:
- آذربایجانلی‌لارین باشلیجا ایستکلری آنادیل‌لری تورکجه‌نین اوخوللاردا اوخوتدورماسی‌دیر.
یاردیمچی گؤره‌وینی باشاری ایله سونا چاتدیریغینی ساناراق بیلم یوردوندان چیخیر. بازاردان سور-سووقاتدان آلدیقدان سونرا تهرانا قایتیتماغی شونورکن شهرین اورتاسیندا بوشو-بوشونا گزیشن بیر سورو گنجه توش گلیر. اؤز-اؤزونه دئییر:
- بورایاجان گلمیشم، یاخیشسی بودور، بونلاردان‌دا باشلیجا ایستکلریندن سوروشام.
گنجلر بیر نئچه‌سی دئییرلر:
- بیزیم باشلیجا ایسته‌ییمیز ائولنمکدیر! دؤولتدن ایسته‌ییریک ائولنمه ایشینی قولایلاشدیرسین هامی ائولنه بیلیسین!
یاردیمچی فیکره دالیر:
- دوز دئییرلر، ان باشلیجا ایستک ائولنمک دیر قوشقوسوز!.. بیر میللت تؤره‌مه‌سه آنادیلی ده ائر- گئج آرادان گئده‌جک...
یاردیمچی اؤزونه گلیر. بیری دؤشونه تاپداییردی:
- یوخ..آغا! بیزه ائولنمکدن قاباق ایش گره‌کدیر... ایش- گوج اولماسا بیز ائویمیزی نه ایله گئچیندیره‌جه‌ییک؟!
یاردیمچی الینی گؤزونون اوستونه باساراق:
- گؤزوم اوسته... دؤولتده چاتدیرام سیزین باشلیجا ایسته‌یینیز ایشدیر.. سیزه ایش وئرسین!- دئییب گوجلوکله اؤزونو گنجلرین الیندن قورتاریر.
یاردیمچی اوچ- دؤرد ساعات شهرده دولاشیب جاماعاتدان سورغو- سوال ائدندن سونرا یورولور؛ بیر یئرده اوتورب دینجلمک اورگیندن گئچیرکن گؤزو چمنلرین اوستونه آغنامیش بیر نئچه کیشی‌یه ایلیشیر. یاخیشلاشیر؛ سالام وئریب یانلاریندا اگلشیر، ایش- گوجلریندن سوروشور. کیشیلر یوک‌بوشالدان‌دیرلار. یاردیمچی باشلیجا ایستکلریندن سوروشور.
ان یاشلیسی:
- قویسونلار بیز بورادا بیر نفس آلاق!- دئیر- دئمز بارماغی ایله الینده چوماق طرفلرینه گلن چمن مامورونو گؤستره‌رک یولداشلارینا سسله‌نیر:
- دورون قاچین...گلدی!!
ایشیچیلر قاچا-قاچدا، اؤزل یاردیمچی جیبیندن موبایلینی چیخاردیب جومهور باشقانینا بیر مئساژ گؤندریر:
- آذربایجانلی‌لارین باشلیجا ایستکلری بودور: ایسته‌ییرلر نفس آلسینلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوروجلوق گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
1)
اوروجلوق آیی‌نین ایلک گونونده ترس‌آوا کندی‌نین اذانچیسی خسته‌له‌نیر؛ بو اوزدن کندین آغ‌ساققاللاریندان بیر نئچه‌سی قلئیچی مورتوضون ائوینه گئدیب احوالاتی آنلاتدیقدان سونرا دئییرلر:
- ائشیتمیشیک سنین سسین یاخشیدیر، ایمکانیندا اولسا اذانچیمیز ساغالانادک گلیب مچیده اذان دئیه‌سن!
هر ایشه قولپ قویان قلئیچی مورتوض الینی گؤزونون اوستونه قویوب کندین اذانچیسی اولور.
آخشام باشی، کندلیلر ایفطار زامانینی گؤزله‌ییرکن قلئیچی مورتوض میناره‌یه چیخیر:
- آللاهووو اکبر..
اذانی ائشیدن ترس‌آوالیلار " بیسمیللاه" دئییب اوروجلارینی آچیرلار. بیر آزدان یئنه قلئیچی مورتوضون سسی گلیر:
- آللاهووو اکبر.. بیر، ایکی، اوچ.. بیر ، ایکی، اوچ.. آزماییش ائدیرم...آللاهووووو اکبر....
2)
کئفلی ایسکندرین وار-یوخ بیرجه اینگی بتر خسته‌له‌نینجه اللرینی گؤیه قالدیریب چوخلو یالوار-یاخاردان سونرا دئییر:
- آللاهیم، اینگیمی ساغالدیرسان سؤز وئریرم اوچ گون اوروج توتام.
ائرته‌سی گون اینک ساغالیر، کئفلی ایسکندر ده اوچ گون اوروج توتور. بو اولایدان دؤرد-بئش گون سونرا اینک دوشوب اؤلور. کئفلی ایسکندر باشینی گؤیه قووزاییب اؤفکه‌لی- اؤفکه‌لی دئییر:
- آللاهیم! اوروجلوق یولدادیر، او اوچ گون اوروجو حئسابیندان چیخماسام کیشی دئییلم!!
3)
قودرت موعللیم "مبارزه با روزه خواری" ایداره‌سینه زنگ آچیب دئییر:
- تئزگلین، بیز نفر گؤز قاباغیندا سیگار چکیر!
مأمور :
- سیز باشینی دوموک ائله‌یین، الیمده‌کی چایی ایچیب گلیم دده‌سینی یاندیریم!
4)
اوروج بایرامینا بیر ایکی-گون قالمیش شیخ آغا دانیشیردی:
- نه یازیق اوروجلوق آیی بیتمکده‌دیر، کئشکه ایلده ایکی آی اورجلوق آیی اولاردی!
قاپی آغزیندا اوتورموش کئفلی ایسکندر اؤزونو ساخلا بیلمه‌دی:
- بئله ایسه نییه اورجلوق بیتر-بیتمز بایرام توتورسوز؟! اینسان سئودیگیندن آیریلاندا یاس توتار نه بایرام؟!!
5)
خیرتده‌یه‌جن بورجا باتمیشدیم. شئیخ آغانین یانینا گئدیب چاره ایسته‌دیم. آغا ساققالینی تومارلاییب:
- اورورجلوق آیی دوعالارین قبول اولدوغو آیدیر، آللاهدان نه حاجت دیلرسن یئرینه یئتریر..- دئینجه تئز اؤزومو مچیده یئتریب یالوار-یاخارا باشلادیم:
- ائی بؤیوک آللاهیم! ایلک دفعه‌دیر سنین ائوینه گلیرم، اؤزون بیلیرسن من بونلار کیمی گونده بئش واخت گلیب سنه باش آغریسی وئرنلردن دئییلم، بورجلاریمی اؤده، سؤز وئریرم بیرده گلیب موزاحیم اولمایام...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
من گؤرمه‌میشم!
دوکتور جئری
گیریش:
بیر سیرا اوخوجولار، اوزون سوره‌دیر آردی کسلیمه‌ین کامئنت‌لرینده سوروشورلار: "نییه اؤلکه‌ده گئدن اوغورلوقلارا، یولسوزلوقلارا گؤره بیر شئی یازمیرسان؟". من نه‌قدر،"هانسی اوغورلوق؟!.. هانسی یولسوزلوق؟!.. هامیسی یالاندیر!.. من بیر شئی گؤرمه‌میشم!.."دئیه یازیرام، بئیین‌لرینه باتمیر کی باتمیر. بو اوزدن بو بوش دارتیشمانی قاپاتماق اوچون من بورادا بو دوستلاردان ایسته‌ییرم بو قونودا اللرینده گئچرلی بلگه- بارات وارسا گوندرسینلر اؤز آدلاریلا وئبلاقدا یایینلایاق!
ایندی گئچک هفته‌نین حئکایه‌سینه:
نئچه گون ایدی، خالا خانیم ایکی آیاغینی بیر باشماغا سوخوب،" بیَم من آرواد دئییلم!.. منده چوپور فیضّه‌نین آسدیغی بویون‌باغیلاردان ایسته‌ییرم" دئیه کئفلی ایسکندرین گئجه-گوندوزونو قارا ائله‌میشدی. سونوندا علاجی کسلیمیش ایسکندر آروادینی یانینا سالیب بازارا یوللاندی. اونلار قیزیلچی دوکانینا گیرینجه، قورخونج بیر صحنه‌یه تانیق اولدولار. بیر اوغرو قیزیلچینی اؤلدوروب دوکانی سویماقدا ایدی. اوغرو قیزیللاری توربایا دولدوروب دالینا آتاندا، اوزونو دوکانین بوجاغینا قیسیلمیش بیر مشتری‌یه توتوب دئدی:
- من اوغورلوق ائله‌ینده سن گؤردون؟!
یازیق موشتری باشی ایله "هه" دئیینجه اوغرو تاپانچاسینی چکیب بئینینه بیر قورشون سیخدی. سونرا دؤنوب دوکاندان چیخماق ایسته‌ینده قاپی آغزیندا قوروموش ایسکندر‌له خالا خانیما توش گلدی:
- من اوغورلوق ائله‌ینده سیز گؤردوز؟!!
ایسکندر ایشاره ایله آروادینی گؤسته‌ره‌رک دئدی:
- من گؤرمه‌دیم آمما خالا خانیم گؤردو!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آب کوثر سویو!
دوکتور جئری
کئفلی ایسکندرین عمّه‌سی تانری رحمتینه گئتمیشدی. باش ساغلیغی وئرمک اوچون شهرین جامی‌سینه گئتدیک. مچید قیم-قیم قیمیلداییر؛ جاماعات دولوب بوشالیردی. کئفلی ایسکندر قاپی‌نین آغزیندا دایانیب گلیب گئدنلری آغیرلاییردی. بیز یئتیشنده، موللا فرضعلی سلام-صلوات ایله مینبره چیخماقدا ایدی. بو مجلیسین سونا چاتماسینی گؤستریردی. موللا قیسا بیر دانیشیقدان سونرا مرثیه اوخویوب یاس تؤره‌نینه سون نؤقطه‌سی قویاجاقدی.
- آللاهیمم مه صللی علا.. محمممد و آلی محمممد...
موللا فرضعلی میکروفونون باشینا بیر ایکی کوببا ووروب پوفله‌یندن سونرا سؤزه باشلادی:
بیسم میللاهیل رحمانیررررحیم
بو گون عزیز قارداشیمیز، ایسکندرین عمه‌سی‌نین وفاتی، مؤولامیز علی(ع) آنادان اولما گونو ایله برابر اولوب. بو سببله من بورادا بیر مؤوضویا توخونماق ایسته‌ییرم.
آغالار!.. قییام-قییامت اولاندا ساقی کوثر مؤولا علی(ع) گلیب شیعه‌لرینه آب کوثر سویوندان ایچیرده‌جکدیر. آمما آغالار! مؤولامیز علی(ع) بوتون شیعه‌لره آب کوثر سویو وئره‌جکدیر؟!...[موللا بیر آزجیق سوسونجا، جاماعات پیچیلداشماغا باشلادی]
...آغالار!! روایت‌لر گلیب مؤولا یئددی بؤلوک شیعه‌لره آب کوثر سویو وئرمه‌یه‌جک.. بونلار کیملردیرلر؟!
1- اوروج- ناماز فریضه‌سینی یئرینه یئتیرمه‌ینلر.
2- خمس- ذکات، وجوه شرعینی وئرمه‌ینلر.
3- عاراق-شراب ایچنلر، [باشلار کئفلی ایسکندره چؤندو] قومار اوینایانلار.
4- خالقین مالینی یئینلر، جانینا، ناموسونا تعروض ائدنلر.
5- یالان دانیشانلار، غیبت ائدنلر، افترا-بوهتان وورانلار.
6- یوخسولون الیندن توتمایانلار، مظلومون فریادینا چاتمایانلار. ظولمه دوزنلر.
7- ...
قاپی آغزیندا ال-قولتوق دوران کئفلی ایسکندر موللا فرضعلی‌نین سؤزونو کسدی:
- حاجی آغا!! نییه یاواش دئییرسن؛ دئنن: مؤولا اؤزو تؤکه‌جک، اؤزو ایچه‌جک دا!!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
مکّه‌یه گئتمگیمیز اولمادی!
دوکتور جئری
مچید انگیندن دولو ایدی. مکّه‌یه گئتمه حاضیرلیقلاری گئچیریلیردی. مینبرین قاباغیندا، هر ایل آللاه ائوینه مشرّف اولان، باشدا حاجی جاببار ، حاجی ایسکندر، حاجی عابباس،حاجی فرهاد، حاجی ایمان اولماق اوزه‌ره ییرمی بئش نفر اگلمیشدی. موللا فرضعلی، گئچن ایل آل سعودون تؤرتدیگی جنایتلری بیر-بیر ساییب قینایاراق سؤزو تفتیش اوتاغینا چکدی:
- منیم بورادا، بیر گیلئییم واردیر هر ایل آللاه ائوینه مشرّف اولان آغ‌ساققال حاجیلاریمیزدان. بو نئچه ایلده سیز نییه شورطهلرین تجاووزکارلیغینی گلیب مسئوللارا بیلدیرمه‌میشسیز؟!
حاجی ایسکندر اؤز-اؤزونه دئییندی:
- بیز هاردان بیله‌یدیک بو مناسیکی حجّدن دئییل؟!
موللا فرضعلی بارماغینی توولایاراق قیشقیردی:
- گئنه ساغ اولسون بیزیم گنج حاجیلاریمیز!... اونلار اولماسایدی بیز هله تفتیش اوتاغیندا نه‌لر گئچدیگینی بیلمیردیک!
مچیدین دیبیندن بیری سسلندی:
- آغا! بو ایل نئجه اولاجاق؟!
موللا فرضعلی جاماعاتی آرخایین ائله‌دی:
- مسئوللاریمیزین آردیجیل چالیشمالاری نتیجه‌سینده، خطاکار شورطهلرین هامیسی توتوقلانیب نئچه‌سی إعدام، نئچه‌سی زیندانی، قالانی ایسه قوللوقلاریندان اوزاقلاشدیریلیب‌دیر.
بو خبردن جاماعات راحات نفس چکینجه، قاباق سیرادا اوتورموش حاجیلار هامی بیرلیکده آیاغا قالخیب مچیددن ائشیگه چیخماق ایسته‌دیلر. چاش- باش اولان موللا فرضعلی سوروشدو:
- حاجیلار هارایا؟... مراسیم هله قورتارماییب...
حاجی جاببار پرت اولموشجاسینا:
- بیزیم مکّه‌یه گئتمگیمیز اولمادی!- دئدی.
موللا فرضعلی لاپ بتر چاشیردی:
- آخی نییه؟!!
حاجی جاببار اوزگون- اوزگون دئدی:
- ایندیکی شورطه‌لر اوردا دئییللر نمنه‌یه گئدک!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نفت پولو نئجه اولدو؟!
دوکتور جئری
دؤرد-بئش دؤوره بوندان قاباق میللت وکیلی اولان ایبیش داناباشلی‌زاده دئییردی:
داناباش کندی‌نین میللت وکیلی اولاندا، ائله سانیردیم اوچ- دؤرد آیین ایچینده وضعیم دوزه‌لیب پولا- پول دئمه‌یه‌جگم آنجاق دؤوره سونا چاتماقدا ایدی من هله اؤزومو تاپا بیلمه‌میشدیم! بیر گون اؤزومو، باهالی ماشینلار مینین، تهرانین یوخاری باشیندا نئچه-نئچه حیط آلان، اوچ-دؤرد کارخانانین صاحیبی اولان کولباش‌آوا کندی‌نین وکیلینه یاناشدیریب،"عاییب اولماسین بیر شئی سوروشا بیله‌رم؟!- دئیه یالواردیم. وکیل کولباش‌آوالی گولومسه‌یه‌رک،" بویورون.."دئیینجه آرتیردیم:
- باغیشلا قارداش! بیز ایکیمیز بیرگه مجلیسه وارید اولموشوق، بیرگه چالیشمیشق، بیر حوقوق آلمیشیق، ایندی نئجه اولوب سیزین وضعینیز یاخشیدیر، باهالی ماشینلار مینیرسیز، گؤزل حیطلرده اوتوروسوز آنجاق من هله ایپی- ایپه دوگونله‌یه بیلمه‌میشم؟!...
وکیل قارداش‌واری الینی چیگنیمه قویوب:
- سن ساده بیر آداما اوخشاییرسان.. یولونو سنه اؤیره‌ده‌جگم آمما سندن خواهیش ائدیرم اؤز آرامیزدا قالسین..- دئیه‌رک قولاغیما بیر شئیلر پیچیلدادی.
اوچ- دؤرد گون سونرا، مجلیسده سیرا منیم دانیشماغیما چاتدی؛ آیاغا قالخیب:
- آغایی رئیس! نفت پولو نئجه اولدو؟! دئیه قیشقیریب تئز یئریمده اوتوردوم.
منیم سؤزومدن مجلیس بیربیرینه دَیینجه رئیس تنفس ائلان ائله‌ییب هامی ائشیگه چیخدی.
گئجه ائوده اوتورموشدوم بیردن قاپی تیققیلدادی. قاپینی آچدیغیمدا قارا کوت-شالوار، آغ کؤینک گئین ساققاللی بیر برادرله بورون- بورونا گلدیم:
- سیز نفت پولو ایسته‌میش‌دینیز؟!- دئیه برادر الینی قولتوق جیبنه سوخدو. آغزیم قورودو، آیاقلاریم تیتره‌یه-تیتره‌یه، اورگیمده کولباش آوالینی سؤیه- سؤیه، " بلی" دئدیمسه ده سسیمی اؤزومده ائشیده بیلمه‌دیم. خیسیلتی کیمی بیر سس بوغازیمدان چیخدی. برادر جیبیندن ایمضالانمیش بیر آغ چک چیخاردیب منه اوزداراق:
- بو سیزین نفت پولونوز!!- دئدی.- آنجاق اوّل آخیر دفعه‌نیز اولسون نفت پولو ایسته‌ییرسیز یوخسا...
تئز سؤزونو کسدیم:
- برادر! من پوخ یئییرم بوندان بئله نفت پولو ایسته‌یم، بو منیم نه‌کی واریمادا بسدیر!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آدی دگیشیب
دوکتور جئری
1)
سوبایلارین تانیشما، ائولنمه ایشلرینی آسانلاشدیرماق اوچون غئیر اینتیفاعی عیفاف ائوی‌نین آچیلدیغینی ائشیدن قلئیچی مورتوض، بو یئره موراجیعه ائدرکن شئیخ آغایلا قارشیلاشدی.
شئیخ آغا گولش-قاباقلا قلئیچی مورتوضدان سوروشدو:
- صیغه ایسته‌ییرسیز یوخسا دایمی؟!
مورتوض باشینی آشاغی سالیب میزیلدادی:
- صیغه اولسا یاخشیدیر!!
شئیخ آغا یئنه سوروشدو:
- بیر ساعاتلیق، بیر گونلوک، بیر آیلیق.....
قلئیچی سؤزونو کسدی:
- بیر ساعاتلیق اولسون!..آنجاق.. صیغه اوخونمادان قاباق عفیفه‌لری گؤره بیلرم؟!
شئیخ آغا ساققالینی تومارلایا- تومارلایا:
- محرم، نامحرم مسئله‌سینه گؤره، اوچ آیدان یوخاری صیغه‌لر، عکس آلبوموندان سئچیلیر، اوچ آیدان آشاغی‌لار تکجه آد اوزوندن...- دئییب قالین بیر دفتری قلئیچی مورتوضون قاباغینا آچدی:
- مصمه، فاطما، سوسنبر، لئیلان، طرلان، مخمر، قیزبس، سورا، خندان، ملان...
آدلارین آراسیندا قلئیچی مورتوضون گؤزو مودئرن بیر آدا ایلیشدی:
- مونیکا
دینمز-سؤیله‌مز جیبیندن اللی مین چیخاردیب آدین اوستونه قویدو. شئیخ آغا ویر-ویر صیغه‌نی اوخویوب سالونون دیبینده‌کی ایکینجی اوتاغی گؤستردی. قلئیچی مورتوض اوتاغا گئچدی. تختین اوستونده، اوزونده دوواق بیر قادین اگلشمیشدی. مورتوض یاخینلاشیب دوواغی قالدیرینجا، "وااااخ.." دئییب دالی-دالی ائشیگه چکیلدی:
- بوکی قوتور خججه‌دیر!!
شئیخ آغانین دوداغی قاچدی:
- هه!!... آدی دگیشیب!
2)
کئفلی ایسکندر یوزده ییرمی بئشی بانکین شوشه‌سینده گؤروب ایچری گیردی:
- جناب رئیس! گلمیشم بهره‌لی پول گؤتورم !
رئیس قاش- قاباغین ساللادی:
- آغا! بانکداری ایسلامی دیر.. نه "بهره"سی دئنن "کارمزد"....
ایسکندر الینی الینه تاپدادی:
- پااااه آتانی..."بهره"-نین ده آدی دگیشیب!
3)
مالییه ایداره‌سینده بیری چیغیر-باغیر سالمیشدی:
- سیز وئرگی آلیرسیز یا میللتی سیـ...
مالییه‌چیلرین بیری امکداشی‌نین قولاغینا پیچیلدادی:
- سیـ...ریک! تکجه آدی دگیشیب!
4)
بلدییه‌یه ایشیم دوشوب، مأمور "همیاری" قبضینی الیمه وئریب دئییر:
- بونو بانکا یاتیردان سونرا گلین نامه‌زی آپارین..
قبضه باخیرام، باشیمدان توستو قالخیر:
- "بیغ یاغی" دیر؟!!
مأمور بیغینی ائشه‌رک گولومسونور:
- آدی دگیشیب!
5)
تئهرانا گئتمیشدیک. مجلیسین قاباغیندا، اوستاد دفتری بیردن بیرینی گؤسته‌ره‌رک جوشقولاندی:
- دوکتور باخ!! ... احمد کسروی دیر!!
آداما باخدیم:
- او کی غلامعلی حداددیر!!
اوستاد دفتری دیللندی:
- یووو... کسروی‌دیر؛ آدی دگیشیب!
6)
سویو شیرین بیر قادین دوکتورا مراجیعه ائدیب بوغازی‌نین آغریردیغیندان شیکایت ائدیر. دوکتور خسته‌نی تختین اوستونه اوزادیب یان-یؤره‌سینی اللشدیرمگه باشلاییر. قادین قیرجانا-قیرجانا:
- آغا دوکتور نمنه ائدیرسیز؟!- دئییر.
دوکتور بیج-بیج گولور:
- آدی دگیشیب، موعایینه ائدیرم!
7)
مطبیمی باغلاییبلار. قئلیچی مورتوضلا شئیخ آغانین یانیینا گئتمیشیک. ایکی- اوچ تراوئل آغانین دؤشکچه‌سی‌نین آلتینا قویاراق دئییرم:
- آغا بو "وجوه شرعی"-نی یوخسوللارین آراسیندا پایلاشدیرین بلکه اونلارین دوعالاریندان منیم مطبیم آچلیس...
قلئیچی مورتوض قولاغیما پیچیلداییر:
- اولان سنده هن!!...
دئییرم:
- مایماق دئییلم ، منده بیلیرم آدی دگیشیب...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
" اوصول دین" نئچه دنه دیر؟!
دوکتور جئری
کندین یاپیشیغیندا شئیخ آغانین بؤیوک بیر باغی واردیر. شئیخ آغانین باغی دئدیکده، باغ ایله قیراغینداکی بایاض یئرلر اینقلابدان قاباق، کندین اربابی تئیمور خانینکی ایدی، آنجاق اینقلاب اولونجا، شئیخ آغا تئیمورخانین قاپاراغین گؤرتوره‌رک یئرلرینی یوخسول کندلیلرین آراسیندا پای-بؤلوش ائدیب باغی دا یوخسول تاپا بیلمه‌دیگی اوچون اؤزونه گؤتورموشدو.
گونلرین بیر گونو، کئفلی ایسکندر، شئیخ آغانین گؤزون ایراق گؤره‌رک دوشوب باغدا چاخیر ایچیردی. او ایچه- ایچه ایچینده دانیشیردی:
- اشی! بورا نه یاخشی یئردیر... بوندان بئله گلیب بوردا ایچه‌جگم... آیری یئرلرده دوزگون موسلمانلارین الیندن ایچمک اولمور، آداما ماجال وئرمیرلر...
کئفلی ایسکندر بو دوشونجه‌لرده ایکن، هاردانسا الینده بئلچه شئیخ آغا تاپیلیب گلدی. دورومو بئله گؤرونجه بئلچه‌نین شاپپاسی بیرینی ایسکندرین کورکلریندن ایلیشدیردی:
- مورتدین بیری مورتد! هئچ بوردا چاخیر ایچرلر؟!!
ایسکندر اؤزونو ایتیردی:
- آغا من نه هاردان بیلَیدیم غصبی یئرده ایچمک اولماز؟!
بو سؤزدن شئیخ آغا داها بتر قیزدی، بئلچه‌نی قووزایب یئنه وورماق ایسته‌ینده ایسکندر آمان ایسته‌دی:
- آغا.. سنی آند وئرمیشم او گؤزل جددی‌نین روحونا؛ وورما قوی گئدیم!
شئیخ آغا جددی‌نین آدینی ائشیدینجه بیر از یوموشالدی:
- باخ ایسکندر! سندن بیر سورغو سوروشاجاغام دوز دئسن بوراخاجاغام گئده‌سن یوخسا...
ایسکندر سؤزونو کسدی:
- جددن قوربان! سوروش..
- دئ گؤروم؛ "اوصول دین" نئچه دنه‌دیر؟
اسکندر همن یانیت وئردی:
- اوتوز!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
- قیرخ!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
- اللی!
شئیخ آغا ایلیشدیردی.
....
ایسکندر بئلچه یئیه- یئیه اؤزونو بیر تورلو باغدان ائشیگه سالیب اینگیلده‌یه- اینگیلده‌یه جمدگینی ائوه یئتردی. آروادی خالا خانیم احوالاتی بئله گؤرونجه سورشدو:
- باشینا دؤنوم نییه به بئله؟!!
ایسکندر بئل- بوخونونو اؤوکه‌یه- اؤوکه‌یه زاریلدادی:
- چاخیر ایچمگه شئیخ آغانین باغینا گئتمیشدیم. اوصول دین سوروشدو بیلمه‌دیم منی دؤیدو...
خالا خانیم دئدی:
- دئییدین بئش دیر!...
کئفلی ایسکندر باشینی توولادی:
- رحمتلیگین قیزی! یوز دئدیم راضی اولمادی، بئش دئسه ایدیم اؤلدوره‌ردی منی!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
پخمه
دوکتور جئری
کئچن یازیمیزدا یازدیق:
بایرام قاباغی آللاه شئیخ آغانین الی ایله قلئیچی مورتوضا پول یئتیردی. او دا فورصتی ایتیرمه‌دن زییارتی پاسپورت آلیب بایرام تعطیل‌لرینی گئچیرمک اوچون آنتالیایا یوللاندی.
ایندی ماجرانین قالانی:
قلئیچی مورتوض سحر آنتالیایا چاتینجا، ایلک ایشی هوتئل‌لره، موسافیرخانالارا باش ووروب قالماق اوچون اوجوز-اویغون بیر یئر آراماق اولموشدو آنجاق یوکسک قیمت‌لری گؤرونجه دالی-دالی قاییتمیشدی. شئیخ آغانین حالال پولو ایله بیر گئجه بئله بو یئرلرده قالماق اولمازمیش! قاش قارالماقدا ایدی، او هله یئر تاپا بیلمه‌میشدی. چانتا بئلینده، آماجسیز خیابانلاردا، کوچه‌لرده وار-گل ائدیردی، آیاقلاری قابار ساللامیشدی. گلدیگینه پئشمان ایدی. بیلمیردی نئیله‌سین، تئهراندا اولسایدی بیر کارتون تاپیب ایچینده گئجه‌له‌یه بیلردی!.. دالغین- دالغین یورویورکن، بیردن آرخادان بیری سسلندی:
- مورتوض!...مورتوض!
چؤندوگونده کندلیلری، گول مممدی گؤردو. سئوینجدن چیچگی چاتلادی:
- آییی.. گول مممد!!
- آااا...مورتوض!!... سن هارا، بورا هارا؟!..
قوجاقلاشدیلار. قلئیچی مورتوض اولانلاری اولدوغو کیمی گول مممده آنلاتدی، سونرا سوروشدو:
- سن هاردا قالیرسان؟! سنین یانینا گله‌بیله‌رم؟!...
- منیم بیلیتیم وار... بیر ساعات سونرا ایرانا قاییداجاغام.
قلئیچی مورتوض لاپ داریلدی:
- ایندی دئییرسن من نئیله‌ییم؟!.. گئجه‌نی هاردا قالیم؟
گول مممد گوله‌رک:
- هئچ اوزولمه کیشی!- دئدی، سونرا بارماغی ایله اوزاقلاردا هوندور بیر بینانی گؤسته‌ره‌رک آرتیردی:
- او بینانین یانیندا دار بیر کوچه، کوچه‌نین دیبینده ایسه بیر ایرانلی‌نین ائوی وار. گئجه‌نی اوردا قالا بیلرسن! آز پول قارشیلیغیندا هموطنلره یاخشی "خدمات" وئریر...
***
قلئیچی مورتوض قاپینی چالاندا، بلدییه ساعاتی اون ایکینی چالیردی. اورتا یاشلی بیر کیشی، گئجه پالتاریندا قاپینی آچیب گولر اوزله اونو ایچری‌یه بویور ائتدی. کیچیک حیطی گئچدیکدن سونرا ائوین ایچینه گیردیلر. ائو، اوچو دؤرد بیر هال ایدی هالادا یئددی قاپی آچیلیردی. قلئیچی مورتوض اسنه‌یه- اسنه‌یه دئدی:
- زحمت اولماسا تئز منه بیر بوش اوتاق وئرین...یورغونلوقدان آز قالیر جانیم چیخسین!...
کیشی گولومسه‌دی:
- بایرام قاباغی دیر.. اوتاقلاریمیز میسافیرله دولودور؛ ایسته‌ییرسیز یئریزی نی‌نی‌نین یانیندا سالیم؟
قلئیچی مورتوض اؤز- اؤزونه، " کؤرپه سحره‌دک آغلاییب قویماز یاتیم " دئیه دوشونه‌رک:
- بوش اوتاق یوخدورسا منیم یئریمی ائله بو هالدا سالین- دئدی.
کیشی دینمز- سؤیله‌مز اوتاقلارین بیریندن بیر دست یورقان- دؤشک گتیریب هالین اورتاسینا آتاراق تکرار اوتاغا گئچیب قاپینی باغلادی.
مورتوض سحر اویانیب ال-سویا یئتیرمک اوچون حیطه گئتدیکده گؤزلرینه اینانا بیلمه‌دی. گؤزل بیر قادین حیطین اورتاسیندا ایدمان ائتمکده ایدی. مورتوض دار ایدمان پالتاری‌نین ایچینده قادینین ائنیش-یوققوشلارینی گؤزدن گئچیرده- گئچیرده سوروشدو:
- خانیم! سیز بو ائوین آدامی‌سیز؟!...
قادین شیرین- شیرین:
- بعله..-دئدی.
مورتوض اورکلندی:
- خانیم عاییب اولماسین سوروشا بیله‌رم آدیز نمنه دیر؟!
قادین قیرجانا- قیرجانا :
- منیم آدیم "نی نی" دیر؛ سیزینکی نمنه‌دیر؟!- دئیه قارشیلیق وئردی.
مورتوض ایکی الینی باشینا تاپدی:
- منده "په په"یم!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قلئیچی مورتوضون باشینا نئجه بؤرک قویدوم؟
دوکتور جئری
بایرام قاباغی، گونده، ائوده چکیش-بکیش ایدی. آرواد اوتورودو، دوروردو؛ دئییردی:
- مونیکا خانیم‌گیل پرده‌لرینی دگیشدیردیلر...
- مونیکا خانیم گیل تزه موْبل آلدیلار...
- مونیکا خانیم گیل اون میلیون وئریبلر لوسترا...
- مونیکا خانیم‌گیل...
مونیکا خانیم دئدیکده قونشوموز کئچل فریدونون آروادی چئر منیژه دیر، هاردانسا اللرینه پول گئچندن مونیکاخانیم اولوب. اود اولوب، آلاو اولوب، دوشوب منیم ائویمه!
سونوندا دؤزوموم توکندی:
- مونیکا خانیم فیلان آلیب بئهمان آلیب منه‌نه، سنه‌نه؟!!
بو سؤزومدن آرواد کوف دئییب گؤیه چیخدی:
- نئجه منه‌نه، سنه‌نه؟! پول وئر منده آلیم .. پرده‌لریمیز بوم-بوز اولوب... موْبلار دارما- داغین اولوب... صاباح بایرام گلیر.. قاپی-قونشو ایچینده باشی آشاغی اولاجاغام اولمایا؟!...
سسیمی یوماشالتدیم:
- آرواد!.. آللاها باخ.. تاری‌یا باخ.. من قارنیمیزی زور ایله دویوروام، منیم پول هاردادیر وئریم تخته-پارایا، جیر-جیندیرا، شوشه-موشه‌یه؟!..
آرواد کیچیمسه‌ییجی باخشلاری ایله منه سوزه-سوزه دئیندی:
- نییه مونیکاخانیم ارینده پول وار سنده یوخدور؟!!...
سسیمی لاپ یاواشلاتاراق دئدیم:
- بابا!.. مونیکا خانیم اری اونون-بونون باشینا بؤرک قویماقلا پول قازانیر، بو منیم الیمدن گلمز...
آرواد سینیرلی- سینیرلی قاققاناق چکدی:
-هاهاااها.. دئنن چیخاریم یوخدور...دئنن السیز-آیاقسیزام..دئنن...
سونرا قاپیلاری بیرینه چیرپیب دده‌سی ائوینه گئتدی.
قاپیلار چیرپینیجا، آنسیزین اؤزومده بیر دگیشیکلیک دویدوم. دوشونجه‌لریم تپ-چئویر اولدو سانکی. بؤرکومو قاباغیما قویدوم:
- علی، ولی‌نین باشینا بؤرک قویور؛ ولی، زولفعلی‌نین. قارداش قارداشا آجیمیر بئله. هامی بیربیری‌نین باشینا بؤرک قویور. بو آرادا منده یاپیشمیشام دوزلوکدن. هاچانادک آرواد-اوشاغیم یاوان چؤرک یئیه‌جک‌لر؟ هاچانادک اؤزگه‌لرین یاشامی‌نین حسرتینی چکه‌جک‌لر؟..
گؤزلریمی تاوانا دیکیب دوشونجه‌لریمی سوردوردوم:
- اوْلان داها بسدیر!.. گل سنده اونون- بونون باشینا بؤرک قویماقلا اؤزون، اهل-عیالین بو فلاکتدن قورتاردا!...
آرتیق قراریمی وئردیم:
- آمما کیمین باشینا بؤرک قویوم؟...یاخشیسی بودور دوست-تانیشین باشینا بؤرک قویوم...هه! آدام دوست -تانیش اولان یئرده اؤزگه‌نین باشینا بؤرک قویماز!..اوّل مچیدین ایچی دئییبلر...
دوست-تانیش باشینا بؤرک قویماق اورگیمدن گئچدیکده جان-جیگر دوستلاریم گؤزومون قاباغیندا سیرالاندیلار:
- نئجه‌دی اوستاد دفتری‌نین باشینا بؤرک قویوم؟..
- یوخ بابا!..اونون باشینا او قدر بؤرک گئچیریبلر کی داها یئری یوخدور...
- پروفسور نصرالدین‌له اوستاد فرهیخته نئجه‌دیر‌لر؟
- یوخ جانیم! اونلارین بئش تومنه دگمه‌ین قورو مدرکلریندن باشقا الرینده نه وارکی؟!
- کئفلی ایسکندر ، هه کئفلی ایسکندر یاخشیدیر..کئفلی‌دیر بیلمز باشینا بؤرک گئچیرتمیشم.
- سفئه‌له.. کئفلی‌دن آییغی اولماز... الینه ایش وئررسن ها!..
- شاعیر کل اوغلان؟... نئجه‌دیر شاعیر کل اوغلانین باشینا بؤرک قویوم؟!
- هاه..هاه‌ه.. آخی کل اوغلانین باشی او باشلاردان‌دیر بؤرکسوز اولا؟!!.. قالدی گئتدی، اونون ماتاحی ندیر الیندن چیخاردیم؛ معجز دئمیشلی،"متاعیم شئعردیر آنجاق، اونوندا یوخ خریداری..."
- آهاااا..تاپدیم...قلئیچی مورتوض.. همی ساده، همده یازیق دیر. کوْببانی وور باشینا چؤره‌گینی الیندن آل!
- هه دوز دئییرسن.. نییه‌به اوّلده بو فیکریمه یئتیرمه‌دی؟..
بؤرک قویاجاغیم آدمی تاپینجا آللاها توکّل ائدیب ائودن ائشیگه چیخدیم. اوچ-دؤرد ایل اولار قلئیچی مورتوض یایین‌ائوی آچییب کیتاب ایشی ایله اوغراشیر. اؤز- اؤزمه دئدیم؛ " قلئیچی مورتوض بتر اسکی کیتابلارا بازدی؛ یاخشیسی بودور بیر قوندارما ال یازما کیتابی دوزلدیب، آپاریب بیله‌سینه ایلیشدیریم،... یوخ... یوخ... اوّل گئدیب موقعیتی آراشدیریم سونرا گؤروم نئیله‌مه‌لی‌یم."
بو دوشونجه‌لرده ایدیم اؤزومو قلئیچی مورتوضون کیتابخاناسیندا بولدوم. قالین بیر کیتابی قاباغینا آچیب درین-درین اوخوماقدا ایدی. اوسکوردوم؛ اؤزونه گلدی. گؤزو منه ساتاشینجا ماسانین آخارسیندان قالخیب بوینومو قوجاقلادی:
- أشی... گون هارالاردان چیخیب بیزی یاد ائله‌‌ییب‌سن! خوش گلیب‌سن، صفا گتیریب‌سن! بویور.. بویور ..- دئییب صندل گؤستردی.
اوتورونجا اوزونه باخدیم. گؤزلوگون آرخاسیندان سانکی بیر معصوم قوزو منه باخیردی. ایسته‌دیم دئییم،" مورتوض بگ! منی باغیشلا گلمیشدیم باشینا بؤرک قویوم!" اؤزومو زور ساخلادیم دئمه‌دیم" .
- بو یاخینلاردان گئچیردیم بیردن کؤنلومه دوشدون..گلدیم گؤروم نئیله‌ییرسن؟..
مورتوض گولومسه‌یه‌رک:
- ساغ اولاسان، وار اولسان آیاقلارین آغریماسین قارداش! نه ائده‌جه‌ییک، میلچک قووروق- دئدی.
ال‌یازما کیتاب یادیما دوشدو:
- دئییرم مورتوض بگ! منده بیر اسکی ال یازما کیتابی وار، آدام- مادامین وار اونو ردّ ائله‌یه‌سن گئده... بایرام قاباغی‌دیر آداما پول گره‌ک اولور.
قلئیچی مورتوض قاشلارینی چاتدی:
- ال یازما کیتاب-میتابی بوراخ. پول چیخارتماق دالیسجا اولسان پول " التأثیر عمود مسلمان فی بسط الاسلام" کیتابیندا دیر...
- " التأثیر عمود مسلمان فی بسط الاسلام " داها نه کیتاب دیر؟- دئیه سوروشدوم.
- شئیخ آغانی تانییرسان؟
- اوزاقدان تانیرام...
- " التأثیر عمود مسلمان فی بسط الاسلام" کیتابینی شئیخ آغا یازیب. بیر ایل بوندان قاباق کیتابی من چاپ ائله‌دیم. تزه بئش- اون نوسخه ساتیب اویان- بویان گؤندرمیشدیم، کیتابین قیمتی اوسته منله شیخ آغانین آراسیندا چاخناشیق چیخدی. آغادا قیز‌یب، کیتابلاری ییغیشدیریب آپاردی قویدی ائولرینه!..ایندی نئچه گوندور، منه حؤوزه‌دن زنگ ووروب بو کیتابدان ایسته‌ییرلر. اؤزوده مین جیلد!..ائله بیل بو کیتابین قدر- قیمتی تزه بللی اولوب بیر درسلیک کیمی حؤوزه‌ده اوخوتدوراجاقلار..
سؤزونو کسدیم:
- بئله ایسه کیتابی ایکینجی چاپا یئتیردا؟
آجی-آجی گولدو:
- اولماز.. یازیچی‌نین ایجازه‌سی لازیم دیر.. شئیخ آغادا منله دوشونوشوب وئرمز!
- اوندا نئیله‌مه‌لی؟!
درین بیر سولوق آلیب دئدی:
- ائشیتدیگیمه گؤره شئیخ آغا هله کیتابلاری ساتماییب، ائوینده ساخلاییر. من بیر آرخایین آدام آختاریردیم گؤندریم کیتابلاری اونون الیندن چیخارتسین اونودا تاپدیم!
- او کیمدی؟!
- سن!!
- من؟؟!!
- هه سن!... سن گئت کیتابلاری اونون الیندن چیخارت.. اینان بو ایشین ایچینده یئددی-سککیز میلیون پول یاتیب.
- آخی منیم پولوم یوخدور گئدیب کیتابلاری آلام!
- پول لازیم دئییل؛ سن گئت شئیخ آغانی راضی سال، کیتابین قیمتینی دانیش. من بازاردان پول گؤتوروب وئره‌رم، کیتابلاری حؤوزه‌یه گؤنده‌رندن سونرا بازارین پولو قایتاریب قازانجی بؤلوشه‌ریک!
اورگیمده زورنا-قاوال چالینماغا باشلادی، ایچیمده،" پوللاری گؤتورب آرادان چیخارام"دئیه دوشونورکن:
- ایندی من نئیله‌ییم؟- دئدیم.
قلئیچی مورتوض:
- ایندی سن گئت شئیخ آغانین سوراغینا، کیتابین قیمتی بئش مین تومن‌دیر آنجاق همین کیتاب ایندی چاپ اولسا اون بئش مینه چیخار.. باشاردیقجا کیتابی آشاغی قیمتینده آل، وئرمه‌سه ایکی- اوچ مین تومن گل اوستونه قورخما...- دئیه‌رک الینی چیگنیمه چالیب آرتیردی- ایندی دور گئت گؤروم نئیله‌ییرسن.
***
بیر ساعات سونرا شئیخ آغانین ائوینده ایدیم. آغانین دین-ایمانیدان، علم-بیلیگیندن، کرم- کرامت‌لریندن چوخلو دانیشاندان سونرا سؤزو کیتابا چکیب دئدیم:
- آغا...قراردیر سیزین بو دگرلی کیتابینیز، حؤوزه‌ده اوخونسون، بونا گؤره سیزدن ریجا ائدیرم اولورسا، هدیه عنوانیندا بو کیتابدان مین نوسخه وئره‌سیز آپاراق طلبه‌لر آراسیندا پایلایاق...
شئیخ آغا حنا یاخمیش ساققالینی تومارلایاراق دئدی:
- حاج آغا! [من اؤزومو قومدان گلمیش حاج آغا تانیتدیرمیشدیم شئیخ آغایا] دوزونو ایسته‌سن من چوخ ماییل ایدیم کیتابی بیر ناچیز هدیه کیمی عزیز طلبه‌لرین خیدمتینه گؤنده‌رم آنجاق شرمنده‌لیک‌له دئمه‌لی‌یم من نذر ائله‌میشم بو کیتابین پولونو یوخسوللارین آراسیندا پایلاشدیرام . اؤزوز آگاه‌سیزکی نذری سیندیرماق اولماز...
باشیملا شئیخ آغانین سؤزلرینی دوغرولایاراق:
- حقّ سیزینله‌دیر آغا نذری سیندیرماق اولماز...- دئدیم- سیز نئچه بویورسانیز من حضورلارینیزا تقدیم ائده‌جگم آنجاق قیمت بیر آز آشاغی اولسا چوخ یاخشی اولار آخی بیزیم بودجه‌میز چوخ محدود دور..
شئیخ آغا گولومسه‌یه- گولومسه‌یه:
- اولسون!.. کیتابی جیلدینی آلتی مین دن سیزه حئسابلایاجاغام، اینانین کاغیذی‌نین پولو دئییل- دئدی- .. ایندی سیز پول وئریرسیز یا چک؟!..
- اینشاالله.. پولو بیر یئرده کیتابلاری گلیب آپاراندا وئره‌جگم..
- عیبی یوخدور ..آنجاق قاباقدان بیر بیع وئرمه‌لی‌سیز هر حالدا..
بیع وئرمکدن بویون قاچیرماق اوچون:
- پول کارت‌دا دیر، ایجازه وئرسه‌نیز گئدیب بانکدان آلیم گلیم!- دئدیم- آنجاق شئیخ آغا یاسدیغین آلتیندان بیر کارت اوخویان دستگاه چیخاردیب قاباغیما قویدو. چیخماز بیر دورومدا قالدیم. وار- یوخ بئش یوز مین تومن کیشی‌لیگیمی شئیخ‌آغانین حسابینا بوشالتدیم.
شئیخ آغا منی قاپیدا اوغورلایارکن دئدی:
- بیر ایکی گون ایچینده کیتابلاری آمباردان چیخاردیب ییغارام حیطه، گلیب آپارارسان.
شئیخ آغانین ائویندن اوزاقلاشدیقدا، قلئیچی مورتوضا زنگ ووروب اولانلاری آنلاتدیم سئوینجک دئدی:
- ایشیمیز توتدو.. ایندی من گئدیرم بازاردان پول دوزلدم، تئز گئده‌سن شئیخ آغانی خفه‌له‌یه‌سن!
- بازاردا تانیش- مانیشین وار پول گؤتوره‌سن؟- دئدیم.
گولدو:
- هن بابا!.. بازاردا نه بول حاجی..کربلایی...
***
ایکی گون سونرا، آخشام شئیخ آغا زنگ ووردو:
- حاج آغا! کیتابلار حاضیردیر، گل آپار.
تئز قلئیچی مورتوضا زنگ ووردوم. آنجاق تئلئفون نه قدر زنگ چالدیسا گؤتورن اولمادی. یاریم ساعات سونرا یئنه زنگ ووردوم یئنه خبر یوخ ایدی. تله‌سیک اؤزومو دوکانا یئتردیم، کیتابخانا باغلی ایدی. ائولرینه قاچدیم، کیمسه ائوده دئییلدی. قونشولاری دئدی: موسافیرته گئدیبلر!
کور-پئشمان ائو قاییدیب اؤزومو تختین اوستونه ییخدیم، یئددی دلیگیمدن تر آخیردی، اؤزومو مایماق کیمی حیس ائدیردیم. بیر ایکی ساعات ائله اوزاناقلی قالدیم. بیردن تئلئفون زنگ چالدی، قلئیچی مورتوض ایدی.
- اشی سن هارالارداسان، زنگ وورماقدان یورولدوم؟- دئیه قیشقیردیم.
مورتوض شن سسله دئدی:
- یئرین بوش، آنتالییادایام. آللاه یوخ یئردن یئکه بیر پول یئتیردی، منده ائو- اوشاغی گؤتورب بایرام تعطیلاتینی گلدیم بورایا.
دیشیم باغیرساغیمی کسیردی:
- کیتابلار نئجه اولاجاق؟ شئیخ آغا زنگ ووروب گئدیم کیتابلاری گتیریم.
هیریلدادی:
- کیتابلاری آلماقدان واز گئچدیم، سنده گئت بیعینی گئری آل!
اؤفکه‌لندیم:
- آخی شئیخ آغا قبول ائله‌مز!
قلئیچی مورتوض پرت اولموشجاسینا:
- قبول ائله‌ییر، ائله‌سین؛ ائله‌‌مه‌سه‌ده آغزینی... - دئییب تئلئفونو کسدی.
***
ائرته‌سی گون، ساللانا-ساللانا شئیخ آغانین ائوینه گئتدیم. گولش-قاباقلا منی قارشیلادی. کیتابلار حیطین اورتاسینا قالانمیشدی. دیلیمی چئینه‌یه- چئینه‌یه دئدیم:
- باغیشلا آغا! پول جورله‌مه‌دیگیم اوچون کیتابلاری آلماقدان داشیندیم. منیم بیعیمی وئرسه‌نیز مورخص اولارام.
شئیخ آغانین رنگ-روفو قاچدی، کؤپوردو:
- نمنه؟!..نمنه؟!... کیتابلاری آلماقدان داشیندین؟... سن آنلامادین...سن پوخ یئدین... حوققابازین بیری حوققاباز منیم باشیم بؤرک قویماق ایسته‌ییرسن؟!!
سونرا داها بتر قیشقیراراق:
- اولان غلامریضا قاپینی قیفیللا... سادات خانیم پولیسه زنگ وور!...
قیسا بیر سوره ایچینده هر شئی آنلاشیلدی. بیر ایل بوندان قاباق، ساتیش رئکوردونو قیراجاق دئیه، قلئیچی مورتوض ایکی میلیون قویوب شئیخ آغانین کیتابینی چاپ ائله‌میشدی. آنجاق کیتابین بیرجه جیلدی بئله ساتیلماییب آمباردا شیشمگه باشلامیشدی. سرمایه‌سی‌نین الدن گئتدیگیندن تلاشلانان قلئیچی مورتوض سونوندا منی قوللاناراق کیتابلاری اوچ میلیونا شئیخ آغانین اؤزونه ایلیشدیرمیشدی.
شئیخ آغا یاخامدان یاپیشیب بوراخمیردی، ائشیکده پولیس ماشینین اووولتوسو ائشیدیلیردی اؤز- اوزومه دئدیم:
- دده‌ن سوموگونه پوخ مونیکا خانیم، گؤر منی نه بلایا سالدین!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
کئفلی ایسکندرین مکّه سفری
دوکتور جئری
بانکدان کئفلی ایسکندره مکّه زیارتی چیخمیشدی. گونو گلینجه، قاپی-قونشو، دوست- تانیش مچید قاباغینا ییغیشیب آغلایا-آغلایا اونو یولا سالماقدایدیلار. آغلایان- سیزلایان جاماعاتی گؤرن ایسکندرین اورگینه قورخو دوشدو. تام بو سیرادا، قلئیچی مورتوض بوینونو قوجاقلاییب اؤکوتمه وورا- وورا دئدی:
- آییی..خالا اری هارا گئدیرسن؟!... سن آللاه گئتمه!..
لاپ قورخویا دوشن ایسکندر دولوخساندی :
- آغلاما مورتوض بالا! ایسکندرده پئشماندی، آنجاق نئیله‌مک ایشدی اولوب؛ منی بو بلایا سالانین دده‌سینی سوموگونو سیـ....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
عابباسین قوچو
دوکتور جئری
سئچیم باشلامیشدی. مسجدین قاباغیندا اوزون بیر صف دوزلمیشدی. جاماعات آستا-آستا ایچری گئچیب رأی‌لرینی صاندیغا سالیب دئیه- گوله ائشیگه چیخیردیلار. چودار عابباس نیگران- نیگران سیجیللیسینی الینده سیخیردی. بیر آیاغینی گؤتورب بیرینی قویوردو. یئنه نؤوبتی چاتمیشدی! یئنه بیر باهانایلا نؤوبتینی بیر آیریسینا وئریب، گئدیب صفین دیبینده دایانماق ایسته‌ییردی آنجاق رأی آلان مأمور سیجیللیسینی الیندن دارتیب یانینداکی صندلین اوستونده اوتورتدوردو بیله‌سینی. تر شیر-شیر آلنیندان آخماغا باشلادی. مأمور سیجللینی آچیب بیر عابباسا بیر سیجیللی‌نین عکسینه باخاراق دئدی:
- حاج عابباس آغا!... بیر موشکولوز وار؟!.. بئش آلتی یولدور، گؤرورم نؤوبتیز چاتاندا رأی وئرمه‌دن گئدیب صفین دبینده دایانیرسیز!!
چودار عابباس الی‌نین ترسی ایله آلنین تری سیله‌رک دئدی:
- واللاه دوزونو ایسته‌سن قورخورام گئنه ده خالقین آغزیندا ضرب‌المثل اولام!
مأمور ماراقلاندی:
- نئجه یعنی ضرب المثل اولاسیز؟!
چودار عابباس اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- گئچن ایل، اوشاقلارین داییسی کنددن زنگ ووروب، "قویونلاریمین قوچو یوخدور... منیم ایشیم وار گلنمیرم، مئیداندان بیر قوچلوق آل، گؤندر گلیسن سونرا حئسابلاشاریق"دئدی. منده مئیدان گونو یوز اؤیَجین ایچیندن قارا گوز، قارا آغیز، قارا دیز، اوجا بوی، اوزون ساچاقلی، شنه بورنوز، بیر قوچ سئچیب پولونو ایکی قات اؤده‌دیکدن سونرا کندده گؤندردیم. اوچ- دؤرد ساعاتدان سونرا تئلئفون زنگ ووردو. اوشاقلارین داییسی ایدی. حتمن "اللرین آغریماسین" دئمک ایسته‌ییردی. آنجاق تئلئفون دالیندان قیشقیرتی سسی گلدی،"یئکه چودارسان، او نه قوچدور آلیب گؤندرمیسن؟! هم منی، هم اؤزونو ائل- عالمین مسخره‌سی ائله‌دین!". "نه اولوب؟ نه اولوب؟" دئدیگیمده دایی گئنه قیشقیردی: "نه اولاجاق، قوچ تای داششاق‌دیر!".
چودار عابباس دریندن بیر آخ چکیب آرتیردی:
-او گوندن کندده مثل اولموشام، سؤز-سؤزه گلنده دئییرلر: عابباسین قوچو! بیله‌مه واسواسلیق گلیب، اوچ- دؤرد شئین آراسیندان بیرینی سئچه بیلمیرم! قورخورام!...
مامور، چودار عابباس ایله قایغیداشلیق ائتدی:
- دوز دئییرسن... هله نوماینده سئچمک لاپ چتین ایشدیر... هر نه اولسا اونلاری گؤندریریک مجلیسده، گئدیب ایشیمیزی آشیرسینلار!... آللاه ائله‌مه‌میش نوماینده‌لر...- سؤزونو دَییشدیردی-... حاج عابباس آغا ایسته‌ییرسن بیر‌آز داها سال-چیخ ائله سونرا گل رأی وئر...نه دئییرسن؟!...
چودار عابباس باشی ایله مامورون سؤزلرینی دوغرولایاراق گئدیب صفین دیبینده دایاندی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنا دیلی گونو قوتلو اولسون
توپال عدالت
دوکتور جئری
عدالت‌دن سؤز دوشموشدو. والتئر.س. لاندور دئدی:
- عدالتین گئجیکمه‌‌سی، عدالت سیزلیک‌دیر.
من دئدیم:
- حدادخان دوز دئییر!... اوتوز سککیز ایل آنادیلیمیز- تورکجه‌نین مدرسهلرده اوخونماسینی گؤزله‌مک عدالت‌سیزلیک دئییل‌می؟!
حداد خان عادیل خیمیر-خیمیر گوله‌رک:
- یوووخ!..- دئدی.- باخ!... سیز مدرسهلرده تورکجه اوخومورسوز عوضینده بیزده تورکجه اوخوموروق! بیز مدرسهلرده فارسجا اوخویوروق؛ خوب سیزده فارسجا اوخویورسوز...بونون هاراسی عدالت‌سیزلیکدیر؟! هرشئی ائشیت بؤلونوب؛ هرنه وار هامی‌یا وار.. هرنه یوخدور هئچ کیمه یوخدور...
چاشیردیم:
- آخی بیز سیزین دیلی اوخویوروق!!
حدادخان باشینی توولادی:
- بیزیم دیل، سیزین دیل یوخدور دوکتور!.. بیزیم دیل، سیزین دیلیز؛ سیزین دیلیزده اؤزوزونکو.. هر نه قدر ائوده دانیشیرسیز دانیشین! قاباغیزی آلان یوخدور کی!!..
ایسته‌دیم دئییم:
- ....
تئلئفون زنگ چالدی. "فرهنگستان زبان فارسی" دن حدادخانی آراییردیلار. جومهور باشقانیندان بویروق گلمیشدی:"تئزراق دؤولتی قوروملارین آدلاریندا ایشله‌نن یابانجی سؤزلره فارسجا قارشیلیق دوزه‌تیلسین".
حدادخان دئیینه- دئیینه:
- "فرهنگستان زبان فارسی"-یا آییردیقلاری 14 میلیارد تومن بودجه‌جیک دیر، ایسته‌ییرلر...
سؤزونو کسدیم:
- نییه یاواش دئییرسن، دئ: ات آلمازلار، کوفته‌نین یئکه‌سینی ایسته‌یرلر!...
- ...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قابلامانین دیبی
دوکتور جئری
بیر گون وارایدی بیر گون یوخ ایدی. بیر فاطما خاتین وار ایدی. فاطما خاتینین اری فهله ایدی، داندان شاماجان اونا- بونا ایشله‌یر، آلنینین تری- الی‌نین قاباری ایله بیر تیکه حالال چؤرک قازاناردی. او آخشام آرغین- یورغون ائوه قاییتدیقدا، فاطما خاتین سوفره‌نی آچیب پیشیردیگی یاغ شورباسینی کاساسینا بوشالدیب اؤزو قیراغا چکیلردی. کیشی، بیرقاشیق یاغ، بیر یئرآلما، اوچ- دؤرد نوخود، بیر چیمدیک ساری کؤکدن اولوشان یاغ شورباسینی دوغراییب آروادا یئمک تکلیف ائدینجه، فاطما خاتین محبتلی-محبتلی دئیردی:
- ائی باشیمین یاراشیغی، گؤزومون ایشیغی! سن ایشله‌ییب یورولموشسان، آجسان..سن یئ، من یئمه‌سمده اولار..
کیشی ایصرار ائدینجه فاطما خاتین:
- فاطما زهرمار یئسین چؤر یئسین قابلامانین دیبینی یئسین- دئییب قابلامانین دیبنی سییرمگه یئتینردی.
گونلرین بیر گونونده، یئنه سوفره آچیلیب یاغ شورباسی اورتایا قویولوب فاطما خاتین، "فاطما زهرمار یئسین، چور یئسین قابلامانین دیبینی یئسین" دئیینجه، کیشی نه‌سه آنلامیشجاسینا:
- کؤپگین قیزی، بوگون زهرماری، چورو من یئیه‌جگم" دئییب قاپلامانی آروادین الیندن قاپدی. بیر ایکی ساریلی یومورتا قاپلامانی دیبینه یاپیشمیشدی!
آچیقلاما:
ناغیلدا، فاطما خاتینین بعضی مسئوللاریمیزا بنزه‌مه‌سی تصادوفی‌دیر.
Qablamanın dibi
Dr.Jery
Bir gün var idi, bir gün yox idi. Bir Fatma varaydı xatın var idi. Fatma xatının əri fəhlə idi, dandan şamacan ona- buna işləyər, alnının təri- əlinin qabarı ilə bir tikə halal çörək qazanardı. O axşam arğın- yorğun evə qayıtdıqda, Fatma xatın süfrəni açıb pışırdıyı yağ şorbasını kasasına boşaldıb özü qırağa çəkilərdi. Kişi, bir qaşıq yağ, bircə yeralma, üç- dörd noxud, bir çimdik sarıkökdən oluşan yağ şorbasını doğrayıb arvada yemək təklif edincə, Fatma xatın məhəbbtli-məhəbbtli deyərdi:
- Ey başımın yaraşığı, gözümün işığı! sən işləyib yorulmuşsan, acsan..sən ye, mən yeməsəmdə olar..
Kişi israr edincə Fatma xatın:
- Fatma zəhrimar yesin çor yesin qablamanın dibini yesin- deyib qablamanın dibini siyirməyə yetinərdi.
Günlərin bir günündə, yenə süfərə açılıb yağ şorbası ortaya quyulub Fatma xatın, "Fatma zəhrimar yesin, çor yesin qablamanın dibini yesin" deyincə, kişi nəsə anlamışcasına:
- Köpəyin qızı, bu gün zəhrimarı, çoru mən yeyəcəyəm" deyib qablamanı arvadın əlindən qapdı. Bir iki sarılı yumurta qablamanın dibinə yapışmışdı!
Açıqlama:
Nağılda, Fatma xatının bəzi məsullarımaza bənzəməsi təsadüfidir.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر