+0 به‌ین
اوستونه چیخمامیشام!
دوکتور جئری
دونن سویوق-سازاقدان تئیمور آغانین قهوه‌خاناسینا قیسیلمیشدیم. دئمک اولار؛ تئیمور آغا شهرده هامینی تانییر جیک- یؤکونه تانیشدیر. بو اوزدن بیله‌سیندن سوروشدوم:
- تئیمور آغا!.. محرمعلی داناباش‌زاده‌نی تانیییرسان؟!
- دیلغیر ماحمودون اوغلونو دئییرسن؟!
- هه.. اؤزودور..
- نئجه به‌یم؟!...سندن بورج-مورج آلیب؟...
- یوووخ.. مجلیس سئچکیلرینه آدای اولوب، ایسته‌ییرم بیلم نئجه آدامدیر، یاخشیدیر؟!..پیسدیر؟!..
تئیمور آغا بیر آز دوشونجه‌یه دالدیقدان سونرا دئدی:
- واللاه هله اوستونه چیخمامیشام!
بو یانیتدان پرت اولدوم:
- تئیمور آغا پیسدیر...عاییبدیر... بو نه سؤزدور دئییرسن؟!!..
تئیمور آغا ائله قاققاناق چکدی بوتون قهوه‌خاناداکی موشتریلر بیزه دؤندولر. سونرا گوله- گوله:
- نییه پیس اولسون اوغلوم!.. بودا آداملاری تانیماق اوچون بیر یولدوردا.. سن گره‌ک بیله‌سن کیمه سس وئریرسن!!...- دئییب آرتیردی:
- ییرمی، ییرمی بئش ایل بوندان قاباق...اوندا هله قهوه‌خانانی آچمامیشدیم؛ فهله‌لیک ائدیردیم.. بیر گون ناشتاولیق یئینده، آللاه رحمت ائله‌سین بیر میرت‌باز بنّامیز وار ایدی، بیزدن سوروشدو: ایندییه‌دک کیم دده-ننه‌سی‌نین اوستونه چیخیب، الینی قووزاسین؟ یئددی- سککیز نفر ایدیک هامیمیز الیمیزی قووزادیق! آنجاق علی قره آدلی بیر یولداشیمیز وار ایدی او ایکی الینی قووزادی. بنا چاشقین- چاشقین علی قره‌یه دؤندو : قره سن نییه ایکی الینی قووزامیسان؟! علی قره هیرنایا- هیرنایا دئدی: آخی من قایناتا- قاینانامین اوستونه‌ده چیخمیشام!
Üstünə çıxmamışam!
Dr.Jery
Dünən soyuq-sazaqdan Teymur ağanın qəhvəxanasına qısılmışdım. demək olar; Teymur ağa şəhərdə hamını tanır, cik- bökünə tanışdır. Bu üzdən biləsindən soruşdum:
- Teymur ağa!.. Məhərrməli danabaşzadəni tanıyırsan?!
- Dılğır Mahmudun oğlunu deyirsən?!
- Hə.. özüdür..
- Necə bəyəm?!...Səndən borc-morc alıb?...
- Yooox.. məclis seçkilərinə aday olub, istəyirəm bilim necə adamdır, yaxşıdır?!..pisdir?!..
Teymur ağa bir az düşüncəyə daldıqdan sonra dedi:
- Vallah hələ üstünə çıxmamışam!
Bu yanıtdan pərt oldum:
- Teymur ağa pisdir… ayıbdır.. bu nə sözdür deyirsən!!..
Teymur ağa elə qaqqanaq çəkədi bütün qəhvəxanadaki müştərilər bizə döndülər. Sonra gülə- gülə:
- Niyə pis olsun oğlum!.. buda adamları tanımaq üçün bir yoldurda.. sən gərək biləsən kimə səs verirsən!!...- deyib artırdı:
- Yirmi, yirmi beş il bundan qabaq...onda hələ qəhvəxananı açmamışdım; fəhləlik edirdim.. bir gün naştavlıq yeyəndə, Allah rəhmət eləsin bir mırtbaz bənnamız var idi, bizdən soruşdu: indiyədək kim dədə-nənəsinin üstünə çıxıb əlini qovzasın? yeddi- səkkiz nəfər idik hamımız əlimizi qovzadıq! ancaq Əli qərə adlı bir yoldaşımız var idi o iki əlini qovzadı. Bənna çaşqın- çaşqın Əli qərəyə döndü : Qərə sən niyə iki əlini qovzamısan?! Əli qərə hırnaya- hırnaya dedi: Axı mən qaynata- qaynanamın üstünədə çıxmışam!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیز پول ایتیرمه‌ییب‌سینیز؟!
دوکتور جئری
گون اورتا چاغی ائوه قاییتدیقدا، نه ائو سیل-سوپور اولموشدو نه ده مطبخدن بیشمیش ایگی گلیردی. گازین اوستونده‌کی بوش قابلامانی یوخلایاندا حیات یولداشیم دیله گلدی:
- بو گون خدیجه خانیم قویمادی ایش-گوجومه یئتیشیم.
- گئنه قایناناسینی پیسله‌مگه گلمیشدی؟!
- یوووخ... سحر چؤرک آلماغا گئدنده کوچه‌دن بیر میقدار پول تاپدیم . قاپی - قونشویا تاپشیردیم کیمین پولو ایتیبسه گلسین نیشانینی وئرسین آلسین. ائو ایشلرینه تزه باشلامیشدیم قاپی چالیندی. خدیجه خانیم ایدی. کئف- احوالدان سونرا دئدی:
- سحر یومورتا آلماق اوچون باققالا گئدنده بئش مین تومن پول ایتیریب.
دئدیم:
- خدیجه خانیم من تاپان پول بئش مین تومن دئییل.
یاریم ساعات سونرا گئنه خدیجه خانیم قاپینی چالدی:
- بایاق بیزیم جلال دئییردی کوچه‌ده اوینایاندا آلتی مین تومن پول سالیب ایتیریب.
دئدیم:- خدیجه خانیم ! تاپدیغیم پول آلتی مین دئییل!
بیر ساعات سونرا گئنه خدیجه خانیم گلدی:- قیزیم یئددی مین تومن کیفیندن سالیب!
دئدیم: - یئددی مین ده دئییل!!
بیر ساعات اون دقیقه اولمامیش گئنه خدیجه خانیم تاپیلدی:- أریم دئییر سککیز مین پولو دوشوب جیبیندن.
دئدیم:- سککیز مین ده دئییل..
...
نه باشین آغریدیم سحر ساعات سککیزدن ایندی‌یه‌جن- دیوارداکی ساعاتا باخدی؛ بیر یاریم ایدی- خدیجه خانیم گلیب بیر- بیر بوتون ائل- طایفاسی‌نین بو کوچه‌دن گئچدیگینی،گئچرکن ده پول ایتیردیگینی ایدیعا ائدیب.
سؤزلر بورایا یئتینجه یئنه قاپی چالیندی. خدیجه خانیم ایدی!
حیات یولداشیم اؤفکه‌لندی:
- خدیجه خانیم بو کز هانسی قوهوموز بو کوچه ده پول ایتیریب؟!
- باجی نییه به حیرصله‌نیرسن؟.. دئییرم پولون یییه‌سی تاپیلماسا اونو وئر بیر موستحق آدام وار اونا وئریم!..
حیات یولداشیم قیزغین- قیزغین:
- باش اوسته!- دئییب قاپینی چیرپدی.
باشیمی توولایاراق:
- آللاه! نه آداملار تاپیلیر بو دونیادا؟!- دئدیم.
- ...
یوموشاق- یوموشاق میزیلدادیم:
- دئییرم؛ عزیزیم! او پول ائله منیمکی‌دیر!.. سحر ایشه گئدنده جیبیمدن مندیلیمی چیخارتدیم بورنومو سیلیم حتما اوندا حبیمدن دوشوب.
حیات یولداشیم گؤزلرینی برلده- برلده:
- سنینکی دیرسه، نئچه دیر؟!- دئیه سوروشدو.
- اؤزون بیلیرسن من جیبیمین پولونون ساییسینی بیلمه‌رم.. نئچه اولسا ائله منیم دیر؛ وئر گلسین- دئدیم.
حیات یولداشیم کوف دئییب گؤیه چیخدی:
- أشی نییه یالان دانیشیرسان.. سحر چؤرکچی‌یه گئدنده جیبلرینی آختاردیم هئچ پول وار ایدی سالیب ایتیره‌سن؟.. چؤرگی ده نیسیه آلمیشام...
Siz pul itirməyibsiniz?!
Dr.Jery
Günorta çağı evə qayıtdıqda, nə ev sil-süpür olmuşdu nə də mətbəxdən bişmiş iyi gəlirdi. Qazın üstündəki boş qablamanı yoxlayanda həyat yoldaşım dilə gəldi:
- Bu gün Xədicə xanım qoymadı iş-gücümə yetişim.
- Genə qaynanasını pisləməyə gəlmişdi?!
- Yoox... səhər çörək almağa gedəndə küçədən bir miqdar pul tapdım. Qapı - qonşuya tapşırdım kimin pulu itibsə gəlsin nişanını versin alsın. Ev işlərinə təzə başlamışdım qapı çalındı. Xədicə xanım idi. Kef- əhvaldan sonra dedi:
- Səhər yumurta almaq üçün baqqala gedəndə beş min tümən pul itirib.
Dedim:
- Xədicə xanım mən tapan pul beş min tümən deyil.
Yarım saat sonra genə Xədicə xanım qapını çaldı:
- Bayaq bizim cəlal deyirdi küçədə oynayanda altı min tümən pul salıb itırib.
Dedim:- Xədicə xanım ! tapdığım pul altı min deyil!
Bir saat sonra genə Xədicə xanım gəldi:- Qızım yeddi min tümən kifindən salıb!
Dedim: - yeddi min də deyil!!
Bir saat on dəqiqə olmamış genə Xədicə xanım tapıldı:- Ərım deyir səkkiz min pulu düşüb cibindən.
Dedim:- səkkiz min də deyil..
...
Nə başın ağrıdım səhər saat səkkizdən indiyəcən- divardaki saata baxdı; bir yarım idi- Xədicə xanım gəlib bir- bir bütün el- tayfasının bu küçədən geçdiyini,geçərkən də pul itirdiyini iddia edib.
Sözlər buraya yetincə yenə qapı çalındı. Xədicə xanım idi!
Həyat yoldaşım öfkələndi:
- Xədicə xanım bu kəz hansı qohumuz bu küçə də pul itirib?!
- Bacı niyə bə hirslənirsən?.. deyirəm pulun yiyəsi tapılmasa onu ver bir müstəhəqq adam var, ona verim!..
Həyat yoldaşım qızğın-qızğın:
- Baş üstə!- deyib qapını çırpdı.
Başımı tovlayaraq:
- Allah! nə adamlar tapılır bu dünyada?!- dedim.
- ...
Yumuşaq- yumuşaq mızıldadım:
- Deyirəm; əzizim! o pul elə mənimkidir!.. səhər işə gedəndə cibimdən məndilimi çıxartdım burnumu silim hətmən onda cibimdən düşüb.
Həyat yoldaşım gözlərini bərəldə- bərəldə:
- Səninkidirsə, neçədir?!- deyə soruşdu.
- Özün bilirsən mən cibimin pulunun sayısını bilmərəm.. Neçə olsa elə mənimdir; ver gəlsin- dedim.
Həyat yoldaşım kuf deyib göyə çıxdı:
- Əşi niyə yalan danışırsan.. səhər çörəkçiyə gedəndə ciblərini axtardım heç pul var idi salıb itirəsən?.. Çörəyi də nisyə almışam...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سککیز کئچی، دوققوز تکه
دوکتور جئری
قاپی گوپ- گوپ دؤیولوردو. آچینجا قلئیچی مورتوضلا بورون-بورونا گلدیم. تؤوشویه- تؤوشویه:
- هارالارداسان به دوکتور ؟!...حاققینی یئدیلر! - دئدی.
چاشیردیم:
- هانسی حاق؟!... منیم حاققیم یوخدور کی؟!
قلئیچی مورتوض قیزدی:
- حاققینی یئییب‌لرده، حاققین یوخدور دا!!..
- هله دئ گؤروم نه اولوب؟..
قولومدان یاپیشیب دالیسجا چکه- چکه دئدی:
- گل یولدا دئیه‌رم..گئج اولار..
- یوخ! دئمه‌سن گلمه‌رم- دئدیم.
اؤفکه‌لی - اؤفکه‌لی:
- اوستاد دفتری، پروفسور نصرالدین، کئفلی ایسکندر، اوستاد فرهیخته، کل اوغلان... آد یازدیریبلار بیر سن قالیبسان!..-دئیه دیللندی.
- هارا؟.. نه‌یه آد یازدیریبلار؟...
- سنده لاپ باغدا دئییلسن دوکتور!.. مجلیس سئچکیلرینه آدای اولوبلار...بَه‌یم خبرین یوخدور.. اوچ- دؤرد آی سونرا سئچیم اولاجاق؟!
چاشقین- چاشقین:
- پاهووو.... داها کیملر یازیلیب؟- دئیه سوروشدوم:
- چوخ آدام یازیلیب، دئییلنلره گؤره، دوققوز مین دوققوز یوز دوخسان دوققوز نفر آد یازدیریب.. دالی قالانی سنسن!
باشیمی توولادیم:
- نییه یاواش دئییرسن.. دئنن سککیز کئچی‌دیر دوققوز تکه دا!
Səkkiz keçi, doqquz təkə
Dr.Jery
Qapı güp-qüp döyülürdü. Açınca Qəleyçı Murtuzla burun buruna gəldim. Tövşüyə- tövşüyə:
- Haralardasan bə doktor?! haqqını yedilər!
Çaşırdım:
- Hansı haqq!?.. mənim haqqım yoxdur ki!..
Qəleyçi murtuz qızdı:
- Haqqını yeyiblərdə, haqqın yoxdur da!!..
- Hələ de görüm nə olub?..
Qolumdan yapışıb dalısca çəkə-çəkə dedi:
- Gəl yolda deyərəm..gec olar..
- Yox! deməsən gəlmərəm- dedim.
Öfkəli - öfkəli:
- Ustad dəftəri, professor Nəsraddin, Kefli İskəndər, Ustad Fərhixtə, Kəloğlan... ad yazdırıblar bir sən qalıbsan!..- dilləndi.
- Hara?.. nəyə ad yazdırıblar?...
- Səndə lap bağda deyilsən doktor!.. məclis seçkilrəinə aday olublar...bəym xəbərin yoxdur.. üç- dörd ay sonra seçim olacaq?!
çaşqın- çaşqın:
- pahooo.... daha kimlər yazılıb?- deyə soruşdum:
- Çox adam yazılıb, deyilənlərə görə, doqquz min doqquz yüz doxsan doqquz nəfər ad yazdırıb.. dalı qalanı sənsən!
Başımı tovladım:
- Niyə yavaş deyirsən.. Denən səkkiz keçidir doqquz təkə da!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دعوا کاغیذی
دوکتور جئری
ائوه قاییداندا، کوچه‌ده عیسا خانلا قارشیلاشدیم:
- عیسا خان هارالارداسان؟.. یوخسان؟..
قیرخیق باشینی قاشییا- قاشییا:
- ایچریده ایدیم- دئدی.
عیسا خان آشاغی داناباشلی‌دیر. آشاغی داناباشلیلار، بؤیوکلو- کیچیک دعواکاردیرلار. آیدا اوچ-دؤرد یول ساواشیب- دالاشماسالار گونلری گئچمز. دئییرلر؛ بیر آشاغی داناباشلی بیر گون بیر یوز‌مین‌لیک تراوئل تاپیب اویان- بویانینا باخاندان سونرا یئره آتیر. خالق شاشیریب، "پولو نییه یئره آتدین؟" دئیه سوروشدوقدا، اؤفکه‌لی- اؤفکه‌لی دونقولدانیر: " ائله ساندیم دعوا کاغیذی‌دیر!"
عیسا خانین بو کز نییه دوستاغا دوشدوگونو ماراقلاندیم. اؤزو دیله گلدی:
- قیرخ گون بوندان قاباق داناباش کندینه گئتمیشدیم. داناباشدا نه‌گؤرسم یاخشیدیر؟.. خرمنلیکده یئددی-سککیز نفر بیر کیشینین جانینا دوشوب دؤیوردولر. اون- اون‌بئش نفرده اللرینده موبایل قیراقدان فیلم چکیردیلر. قان گؤزومون قاباغینی توتدو...
سؤزونون اورتاسینا آتداندیم:
- حتما یازیق کیشینین یاردیمینا قوشدون؟!..
گؤزلرینی سوزدوردو:
- یوووخ... سیلله- تپیک‌له، الیمه گئچن داش- کرپیچ‌له کیشینی تاپداماغا باشلادیم! پولیس گلمه‌سه‌ایدی اؤلدوره‌جگ ایدیم بیله‌سینی.
- ...
ییرمی دؤرد ساعات توتوقلو قالاندان سونرا محکمه‌یه وئردیلر. قاضی سوردوشدو:" بو کیشینی تانییردین؟". دئدیم: "یوخ!". دئدی: "سنینله دوشمن‌لیگی وار ایدی؟!". دئدیم: "یوخ!". دئدی: بئله‌ایسه، ندن بیله‌سینی دؤیدون؟!". دئدیم: "بیرینجیسی بیر آی ایدی ساواشمامیشدیم جانیم گیجیشیردی آغایی قاضی!.. ایکنجیسی ده هامی ووروردو، منده ووردوم. گوناهی اولماسایدی یئددی- سککیز نفر بیله‌سنی دؤیمزدیلر کی؟!". بو سؤزلریمدن قاضی قیزیب منی ایچری اؤتوردو...
دونن کیشی گلیب ریضاییت وئریب زینداندان آزاد اولدوم . دوغرودان یاخشی بیر کیشی ایدی؛ دئییردی؛ او گون داناباش کندینده فیلم اویناییردیلار.
Dava kağızı
Dr.Jery
Evə qayıdanda, küçədə İsa xanla qarşılaşdım:
- İsa xan haralardasan?.. Yoxsan?..
Qırxıq başını qaşıya- qaşıya:
- İçəridə idim- dedi.
İsa xan aşağı danabaşlıdır. Aşağı danabaşlılar, böyüklü- kiçik davakardırlar. Ayda üç-dörd yol savaşıb- dalaşmasalar günləri geçməz. deyirlər; bir aşağı danabaşlı bir gün bir yüz minlik travel tapıb oyan- buyanına baxandan sonra yerə atır. Xalq şaşırıb, "pulu niyə yerə atdın?" deyə soruşduqda, öfkəli- öfkəli donquldanır: " Elə sandım dava kağızıdır!"
İsa xanın bu kəz niyə dustağa düşdüyünü maraqlandım. özü dilə gəldi:
- Qırx gün bundan qabaq danabaş kəndinə getmişdim. danabaşda nə görsəm yaxşıdır?.. xərmənlikdə yeddi-səkkiz nəfər bir kişinin canına düşüb döyürdülər. on- onbeş nəfərdə əllərində mobayl qıraqdan fılm çəkirdilər. Qan gözümün qabağını tutdu...
Sözünün ortasına atdandım:
- hətmən yazıq kişinin yardımına qoşdun?!..
Gözlərini süzdürdü:
- yooox... sillə- təpiklə, əlimə geçən daş- kərpiçlə kişinı tapdamağa başladım! Polis gəlməsəydi öldürəcək idim biləsini.
- ...
Yirmi dörd saat tutuqlu qalandan sonra məhkəməyə verdilər. Qazi soruşdu:" bu kişini tanıırdın?". dedim: "Yox!". dedi: "Səninlə düşmənliyi var idi?!". dedim: "Yox!". dedi: belə isə, nədən biləsini döydün?!". dedim: "birincisi bir ay idi savaşmamışdım canım gicişirdi ağayi qazi!.. ikincisi də hamı vururdu, məndə vurdum. günahı olmasaydı yeddi- səkkiz nəfər biləsni döyməzdilər ki?!". Bu sözlərimdən qazi qızıb mən içəri ötürdü…
Dünən kişi gəlib rizayət verib zindandan azad oldum . Doğrudan yaxşı bir kişi idi. deyirdi; o gün danabaş kəndində fılm oynayırdılar.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ایتین یئددی جانی وار شووینیستلرین سککیز
دوکتور جئری
اوستاد دفتری تورک میلّتینه ائدیلن تحقیرلری قینایاراق دئدی:
- گؤره‌‌سن اؤلکه‌ده فارس شوونیزمین تمل داشینی قویان فروغی‌لر، کسروی‌لر، شیخ‌الاسلامی‌لر، افشارلار... ایندی جهنّمده نه قایییرلار؟!
- اونلار جهنّمده دئییللر کی؟!- دئدیم.
چاشیردی:
- جهنّمده دئییللر؟!... اولمایا گؤردوکلری یاخشی ایشلردن یانا جنّتده دیرلر؟!
- یوووخ!..جنّتده ده دئییللر!
- آآآهاا.. آنلادیم برزخده دیرلر..
باشیمی توْولادیم:
- یوخ.. اورادا دا دئییللر..
اوستاد آرتیق قاریشدیرماقدا ایدی:
- دئیه بیلرسن بو درینه باتمیشلار ایندی هارادادیرلار؟!
- ایراندا، شووینیستلر اؤلونجه، تئز اونلاری "بازیافت" ائله‌ییب تزه شووینیست دوزلدیرلر. دؤرد دؤوره‌نه بیر باخ!...
İtin yeddi can var şovinsistlərin səkkiz
Dr.Jery
Ustad Dəftəri Türk millətinə olan təhqirləri qınayaraq dedi:
- Görəsən ölkədə Fars şovinizminin təməl daşını qoyan Furuğilər, Kəsrəvilər, Şeyxolislamilər, Əfşarlar... indi cəhənnəmdə nə qayırırlar?!
- Onlar cəhənnəmdə deyillər ki! - dedim.
Çaşırdı:
- Cəhənnəmdə deyilər?!.. Olmaya gördükləri yaxşı işlərdən yana cənnətdədirlər?!
- Yooox.. cənnətdə də deyillər!
- Aaahaa...anladım bərzəxdədirlər...
Başımı tovladım:
-Yox, orada da dəyillər..
Ustad artıq qarışdırmada idi:
- Deyə bilərsən bu dərinə batmışlar indi hardadırlar?!
- İranda, şovinistlər ölüncə, tez onları "BAZYAFT" eləyib təzə şovinist düzəldirlər, dörd dövrənə bir bax!
BAZYAFT: yenindən dönüşdürmə
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اوچ باتمان ایکی یوز اللی پونزا معذرت
دوکتور جئری
- آغا من معذرت ایسته‌ییرم...
- معذرتیمیزی قبول ائله...
- معذرت..معذرت...
- کیچیکدن خطا، بؤیوکدن عطا.. سیز باغیشلایین...
...
معذرت-معذرت سسینه ائشیگه چیخدیم. کوچه‌ده اون- اون بئش باهالی ماشین ساخلامیشدی. مشدی تاروئردی‌نین قاپیسی قالابالیق ایدی. اؤز-اؤزومه دئدیم:
- اولمایا، صدا-سیما طرفیندن گلیب فیتیله برنامه‌سینه گؤره بیزدن عؤذور دیله‌یه‌لر؟!
- عؤذور دیله‌مه‌یه گلیب‌لرسه، نییه به مشدی تاروئردی‌نین قاپیسینا ییغیشیبلار؟!
- بللی‌دیر؛ مشدی تاروئردی کوچه‌نین آغ ساققالی‌دیر!!..
ییغینجاغا یاخیشلاشدیم. مشدی تاروئردی قاپی‌نین آستاناسیندا قولتوق آغاجی ایله دایانمیشدی، ساغ قیچی گؤیده قالمیشدی. توپلاشانلار اللرینی دوشلرینه قویوب سایغی ایله عؤذور دیله‌مکده‌ایدیلر.
- آغا بیز معذرت ایسته‌ییریک ایش‌دیر اولوب...
- معذرت..معذرت..معذرت...
گؤز گزدیردیم؛ آرالاریندا تحمیلی دوستوم، فارس دیلی و ادبیاتی اوستاسی، اوستاد فرهیخته‌نی سئچدیم. بیله‌سینه یاخینلاشیب:
- خوش گؤردوک اوستاد!- دئدیم.
- اووه.. بیزده سنی خوش گؤردوک دوکتور!.. نه وار، نه یوخ؟!..
- خبرلر سیزده... نه یاخشی بورالاردان؟- دئیه سورشدوم.
اوستاد فرهیخته قاشی ایله مشدی تاروئردینی گؤسته‌ره‌رک دئدی:
- رئیسیمیزین اوغلو، ماشینلا قونشوزا چارپیب قاچییب. ائله بیل نؤمره‌سینی گؤتوروب پولیسه وئریب‌لر. ایندی گلمیشیک رضایتینی آلیب ماشینی توقیفدن چیخارداق...
- بیله‌سینه خسارت وئره‌جک‌سیز؟ آخی یازیق کیشی دوققوز باشلیق کیفلتینی آرابا اوستونونده یئرآلما- سوغان ساتماقلا گئچیندیر..نئچه آی ایشیندن قالاجاق..
بیج-بیج گولدو:
- خسارت-مسارت وئره بیلمه‌ریک آنجاق نه قدر ایسته‌سه معذرت‌خواهلیق ائله‌یه‌‌ریک!
- ریضایت وئرمه‌سه، اوندا نئجه اولاجاق؟!
- هئچ!.. سن بیلیرسن رئیسیمیزین کوره‌کنی هانسی ایداره‌نین رئیسی‌دیر؟
دوداغیمی بوزوشدوروب، "یوخ" دئدیکده اگیلیب قولاغیما پیچیلدادی. سئیرک توکلریم باشیمدا بیز-بیز اولدو.
- ریضایت وئرمه‌سه سول قیچی‌دا ساغ قیچینا تای اولاجاق!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
زاپاس عایله
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضلا واجیب بیر ایشم وار ایدی. قاپالی بیر ماشین توتوب ترس‌آوا کندینه یوللاندیم. قاپیلارینی چالدیقدا اؤزو ائشیگه چیخدی. گولش-قاباقلا منی قارشیلاییب ایچری‌یه بویور ائتدی. خالاسی اری کئفلی ایسکندر ده قوناغی ایدی. نفس دریب چایلاشدیقدان سونرا گؤزومون قیراغی ایله کئفلی ایسکندر باخاراق اوزومو قلئیچی مورتوضا توتوب دئدیم:
- مورتوض بیگ! ایسکندرده اؤزوموزونکودور؛ سندن بیر شئی ایسته‌یه‌جگم یوخ دئمه‌یه‌سن!
قلئیچی مورتوضون دوداغی قاچدی:
- اولمایا بؤیوک خالاما ائلچی گلیبسن؟!!... اولسون.. اولسون سؤزوم یوخدور!
قیزاریب بوزاردیم دیلیم توتار- توماز :
- یوووخ!.. خالانا گؤره گلمه‌میشم...- دئدیم.
سؤزومو آغزیمدا قویدو:
- آهااا بیلدیم.. اورتانجی عمه‌مه گؤره گلیبسن!..
آلنیمدان تر شیر-شیر آخماغا باشلادی:
- یووو...
- دایی قیزیم گول‌نیسایا گؤره...
- یووو..
- عمیم نوه‌سی قیزبسه گؤره..
- یوو...
- کاتدانین بؤیوک قیزی ایسته‌رمه گؤره..
- یوو...
- شئیخ آغانین باجیسینا گؤره...
- یوخ...یوخ...یوخ!
اؤفکه‌لندیم:
- هئچ دیل آغیزا قویورسان من دئییم نه‌یه گلمیشم ؟!.. ویر- ویر ساییرسان..
سوسدو؛ باشینی آشاغی سالدی:
- باغیشلا دوکتور! بیزیم کنده هر بیر غریبه گلیر ائله سانیریق ائلچیلیگه گلیب!!
دوداغیمی بوزدوم:
- نه اوچون؟!!
- بیزیم ماحالدا کیشی‌لرین نسلی کسیلیب مونقریض اولماقدادیر!..
شاشیردیم:
- نئجه...نئجه؟!!
قلئیچی مورتوض اوزونتو ایله :
- کندیمیزین بوتون گنجلری فهله‌لیک، هامبالیق اوچون تئهرانا کؤچوب اوردا قالیب اوردا ائوله‌نیرلر-دئدی- بو اوزدن ماحالیمزین قیزلاری ائوده قالیب قارتالیرلار!.. بیزده اوزاقدان هر گلنی ائلچی سانیریق..
قایغی ایله الیمی چیگنیه قویوب دئدیم:
- مورتوض بیگ سن اؤزون بیلیرسن من ائولی‌یم؛ آرواد- اوشاغیم وار!
آجی- آجی گولدو:
- واللاه بیزیم ائلچیلریمیزین هامیسی ائله دول، ایکینجی آرواد آلماق ایسته‌ین کیشیلردیر!...
سوسدوغومو گؤرونجه سؤزو دگیشدیردی:
- دئمه‌دین منیمله نه ایشین وار ایدی؟!
یانیتیندا باشیمی توولایاراق دئدیم:
- او قدر بیلمه‌می سورغو- سوالا توتدو یادیمدان چیخدی نه اوچون گلمیشم!
کئفلی ایسکندر یئرینده دیکله‌نه‌رک:
- دئییرم ایندیکی گلیبسن، گل مورتوض بیگین بؤیوک خالاسینی آلدا منیمله باجاناق اولاق! - دئییب قلئیچی مورتوضون قولاغینا پیچیلدادی: گئنه هئچ زاددان یاخشیدیر؛ ائله دئییل!
ترس- ترس بیله‌سینه باخدیم. دوختونو پوزمادان آرتیردی:
- نییه به بوْز- بوْز باخیرسان! مگر سن ایسته‌میرسن آمریکا - اسرائیل ایله موباریزه ائله‌یه‌سن؟!
کئفلی‌نین بو سؤزلریندن آز قالا بوُینوز چیخارداجاقدیم:
- ایکینجی آرواد آلماغین نه دخلی واردیر آمریکا - اسرائیل ایله موباریزه‌یه؟!
کیچیمسه‌ییجی باخیشلاریلار منی سوزدو:
- مگر ائشیتمه‌ییبسن؛ آمریکا ایله اسرائیل سییاسی، ایقتیصادی، نیظامی ساحه‌لرده مملکندیمیزی آلت ائتمگی باجارمایینجا بو کز بؤحران یارتماق اوچون چئشیدلی یوللارلا عایله اوجاقلارینی داغیتماغی دوشونمکده‌دیرلر؟!
آلایجی بیر بیچیمده:
- ایکینجی آرواد آلساق دوشمنلرین بو قورغوسونون قاباغینی آلاجاغیق اولمایا؟!!-دئیه سوروشدوم.
- ائله‌دیر؛ آزغین دوشمنلر عایله اوجاغیمیزین بیرینی داغیتسالار هئچ اولماسا بیر زاپاسی یئرینده اولاجاق! سایسیز- حئسابسیز سانتریفیوژلاریمیز کیمی!!
من قاچما یولونو آختاریرکن قلئیچی مورتوض کئفلی ایسکندره دؤنوب دئدی:
- دئییرم؛ شئیخ آغایا بیر زنگ ووروم گلسین صیغه‌نی اوخوسون! سن دئییرسن؟!
Zapas ailə
Dr.Jery
Qəleyçi Murtuzla vacib bir işim var idi. Qapalı bir maşın tutub Tərsava kəndinə yollandım. qapılarını çaldıqda özü eşiyə çixdi. Güləş-qabaqla məni qarşılayıb içəriyə buyur etdi. xalası əri Kefli İskəndər də qonağı idi. Nəfəs dərib çaylaşdıqdan sonra gözümün qırağı ilə kefli İskəndər baxaraq üzümu Qəleyçi Murtuza tutub dedim:
- Murtuz bəy! İskəndərdə özümüzünküdür; səndən bir şey istəyəcəyəm yox deməyəsən!
Qəleyçi Murtuzun dodağı qaçdı:
- Olmaya böyük xalama elçi gəlibsən?!!... Olsun.. olsun sözüm yoxdur!
Qızarıb buzardım dilim tutar- tumaz:
- Yooox!.. xalana görə gəlməmişəm...- dedim.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نفت پولو
دوکتورجئری
قاپینی دؤین، قونشوموز مشدی سولطانعلی ایدی. ائشیگه چیخاجاق یئنه بیر کاغیذی الیمه وئریب سوروشدو:
- باشینا دؤنوم بالا!... باخ گؤر بو نفت پولودور؟!
مشدی سولطانعلی، ساده بیر کیشی‌دیر؛ یئتمیش‌بئش یاشی وار؛ دئدیگینه گؤره او نفت پولونا گؤره اینقیلاف ائله‌ییب. ایندی اوتوز نئچه ایلدیر گؤزونو قاپییا تیکیب بوگون-صاباحدیر نفت پولونو گتیریب قاپیدان بیله‌سینه تحویل وئره‌لر. ها بیله‌سینه دئییرم،"آی مشه سولطانعلی عمی! آلدیغین بو یارانه‌لر ائله نفت پولودور!" بئینینه باتمیر کی باتمیر، دئییر: "یوخ بالا سن بیلمزسن! بو رایانه‌دیر.. سو- برق پولودور... نفت پولو دئییل، من نفت پولونو تانییرام!...".
کاغیذا باخدیم؛ گاز ایخطار کاغیذی ایدی:
-مشه سولطانعلی عمی، ائوده اولمامیشسیز، بونو گاز ایداره‌سی طرفیندن آتیبلار...
سؤزومو کسدی:
- یعنی نفت پولونو گئدیب گاز ایداره‌سیندن آلاجاغیق؟!
- یوخ!.. گاز کونتورونون سایینی یازیب آپاراجاقسیز گاز ایداره‌سینه قبض آلاسیز...
- نفت پولونون قبضینی؟!
- یوخ! قبض آلاسیز آپاراسیز بانکا...
- قبضی آپاراق بانکا نفت پولونو اورادان آلاق؟!
- یوخ! آپاراسیز گازین پولونو بانکا تؤکه‌سیز...
مشدی سولطانعلی‌نین قاش-قاباغی ساللاندی.
ساتاشدیم:
- قاش- قاباغینی بئله ساللاما مشدی موشتولوغومو وئر!
دوداغی قاچدی:
- نه اولوب اولمایا نفت پولونو وئره‌جک‌لر؟!..
- یوخ گازین قیمتی گئنه باهالاشیب ایکی قات اؤده‌یه‌جه‌ییک!!
پرت اولدو:
- سنین ده میرتینین باشی یاریم‌دیر!!
سؤزو دگیشدیردیم:
- مشدی سن هئچ بیلیرسن گاز نئجه دوزه‌لیر؟!..
چیگنینی آتدی:
- من نه بیلیم یئردن چیخیر.. اؤز-اؤزونه دوزه‌لیر دا!!..
بیلگینجه‌سینه قاشلاریمی یوخاری قالدیریب باشیمی توْولادیم:
- یوخ مشدی گاز اؤز-اؤزونه دوزلمیر... آدی اوستونده اولدوغو کیمی، گاز نفتین اوستوراغی‌دیر!!
مشدی سولطانعلی چاشقین-چاشقین الینی الینه چالدی:
- پاااه آتانی...دئمک نفت پولو وئرمکدن نفتین اوستوراغی‌نین پولونودا بیزدن آلیرلار؟!!..
باشیملا دوغرولادیم.
Neft pulu
Dr.Jery
Qapını döyən, qonşumuz məşədi Sultanəli idi. Eşiyə çıxcaq yenə bir kağızı əlimə verib soruşdu:
- Başına dönüm bala!... bax gör bu neft puludur?!
Məşədi Sultanəli sadə bir kişidir.Yetmişbeş yaşı var. Dediyinə görə o neft puluna görə inqilaf eləyib. İndi otuz neçə ildir gözünü qapıya tikib bugün - sabahdır neft pulunu gətirib qapıdan biləsinə təhvil verələr. Ha biləsinə deyirəm,"Ay məşə Sultanəli əmi! aldığın bu yaranələr elə neft puludur!" beyninə batmır ki batmır, deyir: "Yox bala sən bilməzsən! bu rayanədir.. su- bərq puludur... neft pulu deyil, mən neft pulunu tanıyıram!...".
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دونیانین ان قیسسا حئکایه‌سی
دوکتور جئری
نئچه ایل بوندان قاباق، فولکلور توپلاماق اوچون همدانین اوجقار کندلری‌نین بیرینه گئتمیشدیک. سَکسن-دوخسان یاشلاریندا اولان، چوخلو ناغیل- حئکایه بیلن، یالقیز بیر قوجانین ائوینی بیزه گؤستردیلر. گؤروشونه گئتدیک. تورکجه قونوشدوغوموز گؤرونجه سئوینجدن گؤزلری یاشاردی. بوینوموزا ساریلدی،"شیرین دیلیزه قوربان اولوم"دئدی. اوتوردوق، تیتره‌ک الی ایله هره‌میزه بیر چای سوزدو. حئکایه دئمه‌سینی ایسته‌یینجه دونیانین ان قیسسا حئکایه‌سینی بیزه سؤیله‌دی:
"آنادیلی ایله مدرسه"نین حئکایه‌سی
بیری وار ایدی بیری یوخ ایدی. بو گون ایکیسی‌ده یوخدی.
Dünyanın ən qıssa hekayəsi
Neçə il bundan qabaq, folklor toplamaq üçün Həmədanın ucqar kəndlərinin birinə getmişdik. Səksən-doxsan yaşlarında olan, Çoxlu nağıl-hekayə bilən, yalqız bir qocanın evini bizə göstərdilər. Görüşünə getdik. Türkcə qonuşduğumuzu görüncə sevincdən gözləri yaşardı, boynumuza sarıldı, "şirn dilizə qurban olum" dedi. Oturduq, titrək əli ilə hərmizə bir çay süzdü. Nağıl deməsin istəyincə, dünyanın ən qıssa hekayəsini bizə söylədi:
" Anadili ilə mədrəsə"-nin hekayəsi
Biri var idi, biri yox idi. Bu gün ikisidə yox di.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
کیملیک بلگه‌سی
دوکتور جئری
قاپینی تیققیلدادیب ایچری کئچدی. اوتاقدا ایکی کیشی اگلشمیشدی. بؤیوک میزه یاخینلاشدی:
- سالام جناب رئیس!
بؤیوک میزین یییه‌سی باشینی قالدیردی:
- بویورون!
- جناب رئیس کیملیک بلگه‌می ایتیرمیشم...
- نئچه واخت دیر؟!
- چوخدان دیر.
-...
- اولورسا بیر یئنیسینی آلماق ایسته‌ییرم.
باشقان یاردیمچیسینا دؤندو. یاردیمچی کیچیک میزی‌نین اوستونده‌کی بلگه‌لیکدن بیر فورم چیخاردیب باشقانا اوزاتدی.
باشقان قلمی گؤتوردو:
- آدین؟
- آدیم؟...
- هه.. آدین؟!..
-...
یاردیمچی گولومسوندو.
- آدیم... قونشولار منه کوروش دئیرلر!
- دده‌ن آدی؟..
- دده‌مین آدی؟!
یاردیمچی الینی آغزینا باسماسایدی پیققیلدایاجاقدی.
- قونشوموزون دده‌سی‌نین آدی روستم‌دیر منیمکی...
بارماغینی گیجگاهینا قویوب گؤزونو تاوانا زیلله‌دی.
سوْی آدین؟!
گؤزلر تاواندا ایدی.
- ائویز هارادادیر؟
گؤزلری تاواندان آخدی:
- فیردوسی بولواری، حافیظ خیابانی، سعدی کوچه‌سی،ائو نومره‌سی...
یئنه گؤزلرینی تاوانا زیلله‌دی. یاردیمچی هیر-هیر هیرنادی.
باشقان یازماغا باشلادی. یازدیقجادا اوجادان اوخویوردو:
آد: کوروش
سوْی آد: آریانژاد
دده آدی: روستم
ننه آدی: تهمینه
تهمینه‌نی یازینجا باشقانین اؤزونونده دوداغی قاچدی.
باشقان فورمو ایمضالاییب یاردیمچی‌یا اوزاتدی. یاردیمچی فورمونون بیلگی‌لرینی بوش کیملیک بلگه‌سینه کئچدیکدن سونرا مؤهورله‌ییب کوروشا اوزاداراق:
- موبارکین اولسون- دئدی.
کوروش سئوینه- سئوینه باشقانا دؤندو:
- جناب رئیس سیزجه ایندی آرواد- اوشاغیم منی ائوه بوراخاجاقلار؟!
باشقان یاردیمچی‌یا باخدی؛ ایکیسی ده گولدولر.
Kimlik bəlgəsi
Dr.Jery
Qapını tıqqıldadıb içəri keçdi. Otaqda iki kişi əyləşmişdi. Böyük mizə yaxınlaşdı:
- Salam cənab rəis!
Böyük mizin yiyəsi başını qaldırdı:
- Buyurun!
- Cənab rəis kimlik bəlgəmi itirmişəm...
- Neçə vaxtdir?!
- Çoxdandır.
-...
- Olursa bir yenisini almaq istəyirəm.
Başqan yardımçısına döndü. yardımçı kiçik mizinin üstündəki bəlgəlikdən bir form çıxardıb başqana uzatdı.
Başqan qələmi götürdü:
- Adın?
- Adım?...
- Hə.. adın?!..
-...
Yardımçı gülümsündü.
- Adım... qonşular mənə Kuruş deyərlər!
- Dədən adı?..
- Dədəmin adı?!
Yardımçı əlini ağzına basmasaydı pıqqıldayacaqdı.
- Qunşumuzun dədəsinin adı rüstəmdir məniməki...
Barmağını gicgahına qoyub gözünü tavana zillədi.
- Soyadın?!
Gözlər tavanda idi.
- Eviz haradadır?
Gözləri tavandan axdı:
- Firdovsi buluarı, Hafiz xiyabanı, Sədi küçəsi,ev nömrəsi...
Yenə gözlərini tavana zillədi. yardımçı hır-hır hırnadı.
Başqan yazmağa başladı. yazdıqcada ucadan oxuyurdu:
Ad: Kuruş
Soyad: Aryanejad
Dədə adı: Rüstəm
Nənə adı: Təhminə
Təhminəni yazınca başqanın özünündə dodağı qaçdı.
Başqan formu imzalayıb yardımçıya uzatdı. Yardımçı formunun bilgilərini boş kimlik bəlgəsinə keçdikdən sonra möhürləyib Kuruşa uzadaraq:
- Mübarəkin olsun- dedi.
Kuruş sevinə- sevinə başqana döndü:
- Cənab rəis sizcə indi arvad- uşağım məni evə buraxacaqlar?!
Başqan yardımçıya baxdı; ikisi də güldülər.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
جین چیراغی
دوکتور جئری
آنباردا نمنه آختاریرکن گؤزوم بیر اسکی جین چیراغینا ساتاشدی. دئمه‌لی‌یم؛ بیزیم ائو شهرین ان اسکی ائولریندن بیری ساییلیر، آنباریندا یئددی آرخادان دؤنه‌نیمیزدن بیر ایزلر تاپماق اولار. جین چیراغی‌نین اوزه‌رینده هئروقلیف خطینده بیر شئیلر یازیلمیشدی. ماراقلاندیم، تئز بر کؤهنه پارچا گؤتوروب یازی‌نین اوستونو سیلمگه باشلادیم. بیردن چیراغین لولوگوندن، توْو ایله قارا بیر دومان چیخماغا باشلادی. قیسا بیر سوره ایچینده دومان بیربیرینه قوْووشاراق هئیوه‌ره بیر دئوه دؤنوشدو. قورخمادیم دئسم یالان دئمیشم، قورخدوم. آنجاق قوجامان دئو ال-قولتوق، "من بو چیراغین قولویام؛ بوندان بئله سیزین قوللوغونوزدایام؛ هر نه آرزو- دیلگینیز واردیر بویورون یئرینه یئتیریم" دئیینجه اؤزومو ییغیشدیردیم. جادولی جین چیراغینا گؤره بیر شئیلر اوخویوب ائشیتمیشدیم آنجاق بیزیم ائوده اولدوغونو هئچ بیلمیردیم. بیر آز دوشوندوکدن سونرا دئدیم:
- یئنی اؤیرتیم ایلی باشلادی‌دا، بیزیم آنادیلمیزین اوخوللاردا اوخوتدورماسیندان خبر یوخدور. سندن ایسته‌ییرم آنایاسانین اون بئشینجی مادّه‌سینی یورولوگه گتیره‌سن!
دئو بیر آز میس- میس ائله‌یندن سونرا دیله گلدی:
- اوزگونَم آغا، ریجا ائدیرم، بو بویوروغونوزدان واز گئچه‌سه‌نیز! آرواد-اوشاغیما یازیغینیز گلسین، قورخورام منه پان تورکیست دامغاسی ووروب الیمه ایش وئره‌لر!...
اؤز- اؤزومه، " یازیق یالان سؤیله‌میر!" دئدیم.
- بئله ایسه، منی جومهور باشقانی ائله!
"جومهور باشقانی اولاسام اؤزوم اون بئشینجی مادّه‌نی یورولوگه گتیره‌رم" دئیه دوشوندوم. دئو الینی باغرینا باسیب، " بو ساعات آغا" دئیه‌رک بورولغان کیمی بورولوب یئنه هر یانی چن- دومان بورودو. چن- دومان یاتیشینجا اؤزومو یئکه بیر اوتاقدا، بؤیوک بیر ماسانین آرخاسیندا بولدوم. جومهور باشقانی اوتاغیندا ایدیم سانکی. قوجامان بیر شکلیمی دیوارا یاپیشدیرمیشدیلار. شکیل نئجه ده منه تانیش گلیردی! سئوینجیمدن فیرلانان اوتورغیجیمدا بیر نئچه یول فیرلاندیم. کؤنلومه چای دوشدو. آیفونو باسیب چای ایسمارلاماق ایسته‌دیگیمده بیردن باییردا بیر گورولتو قوپدو. کیمسه اوتاغیمین قاپیسینی یومورقلاماغا باشلادی.
- من اینقیلابچی‌لارین وریندن سیزینله دانیشیرام، اللرینیز باشینیزا قویوب اوتاقدان ائشیگه چیخین باشقان قذافی...
Cinçırağı
Dr.Jery
Anbarda nəmnə axtarırkən gözüm bir əski cin çırağına sataşdı. Deməliyəm; bizim ev şəhərin ən əski evlərindən biri sayılır, anbarında yeddi arxadan dönənimizdən bir izlər tapmaq olar. Cinçırağının üzərində heroqlif xəttində bir şeylər yazılmışdı. Maraqlandım, tez bir köhnə parça götürüb yazının üstünü silməyə başladım. Birdən çırağın lülüyündən, tov ilə qara bir duman çıxmağa başladı. Qısa bir sürə içində duman bir birinə qovuşaraq heyvərə bir devə dönüşdü. Qorxmadım desm yalan demişəm, qorxdum. Ancaq qocaman dev əl-qoltuq, "Mən bu çırağın quluyam; bundan belə sizin qulluğunuzdayam; hər nə arzu- dilyiniz vardır buyurun yerinə yetirim" deyincə özümü yığışdırdım. Caduli cinçırağına görə bir şeylər oxuyub eşitmişdim ancaq bizim evdə olduğunu heç bilmirdim. Bir az düşündükdən sonra dedim:
- Yeni öyrətim ili başladıda, bizim anadilmizin oxullarda oxutdurmasından xəbər yoxdur. səndən istəyirəm anayasanın on beşinci maddəsini yürülüyə gətirəsən!
dev bır az mıs- mıs eləindən sunra dilə gəldi:
- Üzgünəm ağa, rica edirəm, bu buyruğunuzdan vaz geçəsiniz! arvad-uşağıma yazığınız gəlsin, qorxuram mənə pantürkist damğası vurub əlimə iş verələr!!...
Öz- özümə, " yazıq yalan söyləmir!" dedim.
- Belə isə, məni cumhurbaşqanı elə!
" cumhurbaşqanı olsam özüm on beşinci maddəni yürülüyə gətirərəm" deyə düşündüm. Dev əlini bağrına basıb, " Bu saat ağa" deyərək burulğan kimi burulub yenə hər yanı çən- duman bürüdü. Çən- duman yatışınca özümü yekə bir otaqda, böyük bir masanın arxasında buldum. cumhurbaşqanı otağında idim sanki. Qocaman bir şəklimi divara yapışdırmışdılar. Şəkil necə də mənə tanış gəlirdi! Sevincimdən fırlanan oturğıcımda bir neçə yol fırlandım. könlümə çay düşdü.Ayfonu basıb çay ismarlamaq istədiyimdə birdən bayırda bir gürültü qopdu. kimsə otağımın qapısını yumuruqlamağa başladı.
- Mən inqilabçıların vərindən sizinlə danışıram, əllərinizi başınıza qoyub otaqdan eşiyə çıxın başqan QƏZZAFİ...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آغلامالی گولمه‌جه!
دوکتور جئری
بیر کیشی آروادینی بوشاماق ایسته‌ییردی.
قاضی سوروشور:
- سیز نییه آروادینیزدان آیریلماق ایسته‌ییرسینیز؟!
کیشی یازیق- یازیق دئییر:
- آروادیم کاردیر، کوردور، چولاق‌دیر، کئچل دیر...یئنه ساییم؟!
قاضی چاشیریر:
- بئله ایسه نییه اونونلا ائوله‌نیب‌سینیز؟!
کیشی باشینی توولایاراق:
- آخی آلاندا بئله دئیلدی! - دئیه یانیت وئریر- یوموروق ایله ووراندا گؤزو چیخیب، قولاغی‌نین دبینی قیزیشدیراندا کار اولوب، پیلله‌لردن ایتله‌ینده قیچی سینیب، ساچلارینی یولدوغومدان کئچل اولوب...یئنه ساییم؟!...
***
کئچنلرده ایران جوغرافیا عئلم‌لری‌نین دده‌لیگی پروفئسور کردیوانی‌نین خیدمتینه یئتیشیب:
- پروفئسور بیز اورومو گؤلو ایله نئیله‌مه‌لی‌ییک؟!- دئیه سوروشدوق.
پروفئسور بیر آتدان- بیر اوستدن بیزه باخاراق دئییندی:
- به‌یم اورمو گؤلونه نه اولوب؟!
باشیمیزی آشاغی سالدیق:
- هئچ‌چ‌چ... کؤرپو آدینا اورتاسینا مینلر تون داش تؤکه‌رک بئلینی سیندیردیق، چایلارین قاباغینی باغلاییب سوسوز بوراخدیق، چئوره‌‌سینی یاندیریب کول ائتدیک،فلامینگولاری دیدرگین سالدیق،... یئنه سایاق؟!
پروفئسور بیر آز فیکره جومدوقدان سونرا:
- بئله ایسه، بوشلایین گئتسین!!- دئدی.
ایکی الیمیز اولدو بیر باشیمیز، دئدیک:
پروفئسور! بیز اورمو گؤلونو بوشلامیشیق، او بیزی بوشلامیر!!
Ağlamalı gülməcə!
Dr.Jery
Bir kişi arvadını boşamaq istəyirdi.
Qazi soruşur:
- Siz niyə arvadınızdan ayrılmaq istəyirsiniz?!
Kişi yazıq- yazıq deyir:
- Arvadım kardır, kordur, çolaqdır, keçəldir...yenə sayım?!
Qazı çaşırır:
- Belə isə niyə onunla evlənibsiniz?!
Kişi başını tovlayaraq:
- Axı alanda belə deyildi! - deyə yanıt verir- yumuruq ilə vuranda gözü çıxıb, qulağının dibini qızışdıranda kar olub, pillələrdən itələyəndə qıçı sınıb, saçlarını yolduğumdan keçəl olub...yenə sayım?!...
***
Keçənlərdə Iran coğrafiya elmlərinin dədəliyi professor Kərdivanının xidmətinə yetişib:
- professor biz urumu gölü ilə neyləməliyik?!- deyə soruşduq.
Professor bir atdan- bir üstdən bizə baxaraq deyindi:
- Bəyəm urmu gölünə nə olub?!
Başımızı aşağı saldıq:
- Heççç... körpü adına ortasına minlər ton daş tökərək belini sındırdıq, çayların qabağını bağlayıb susuz buraxdıq, çevərəsini yandırıb kül etdik,flaminqoları didərgin saldıq,... yenə sayaq?!
Professor bir az fikrə cumduqdan sonra:
- Belə isə, boşlayın getsin!!- dedi.
İki əlimiz oldu bir başımız, dedik:
-Professor! Biz urmu gölünü boşlamışıq, o bizi boşlamır!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دملنمه‌میش آنایاسا مادّه‌لری
دوکتور جئری
اؤتن گون جومهور باشقانی اینقلابدان اوتوز یئددی ایل کئچدیگینه توخوناراق آنایاسانین بعضی مادّه‌لری‌نین ایجرا اولونماماسیندان گیلئیلندی. بو خبری ائشیدنده، بیردن تئیمور آغانین دملنمه‌میش چایی یادداشیمدا جانلاندی.
تئیمور آغانین داییسی اؤلموش اوچ گون ایدی قهوه‌خاناسی باغلی ایدی. اوچ گوندن سونرا تزه دوکانی آچمیشدی اکبر خوروز ایچری سوخولوب:
- بیر چای گتیر..- دئدی.
تئیمور آغانین گؤزو ساماوارین باشینداکی چایدانا ایلیشدی. بیر چای سوزوب اکبر خوروزونون قاباغینا قویاراق میزلری سیلمگه باشلادی. اکبر خوروز چایی هورتولتو ایله ایچندن سونرا صندلی‌یه یاسلانیب دئدی:
- تئیمور آغا! اورگینده دئمه؛ اکبر خوروزدور بیلمه‌دی.. چایین دم آلمامیشدی ها!!..
بو سؤزدن تئیمور آغا پرت اولدو. حیرصله چایدانی ساماوارین باشیندان گؤتوروب چایینی کوچه‌یه سپه‌رک دئدی:
- اولان! ایشه‌یه‌سن بو چایین ایچینه؛ اوچ گوندور ساماوارین باشیندا دم آلماییب!
Dəmlənməmiş anayasa maddələri
Dr.Jery
Ötən gün cumhurbaşqanı, inqilabdan otuz yeddi il keçdiyinə toxunaraq anayasanın bəzi maddəlrinin icra olunmamasından gileyləndi. Bu xəbəri eşidəndə, birdən Teymur ağanın dəmlənməmiş çayı yaddaşımda canlandı.
Teymur ağanın dayısı ölmüş üç gün idi qəhvəxanası bağlı idi. Üç gündən sonra təzə dükanı açmışdı əkbər xoruz içəri soxulub:
- Bir çay gətir..- dedi.
Teymur ağanın gözü samavarın başındakı çaydana ilişdi. Bir çay süzüb əkbər xoruzunun qabağına qoyaraq mizləri silməyə başladı. Əkbər xoruz çayı hortultu ilə içəndən sonra səndəliyə yaslanıb dedi:
- Teymur ağa! üryində demə; əkbər xoruzdur bilmədi!... çayın dəm almamışdı ha!!..
Bu sözdən teymur ağa pərt oldu. Hirslə çaydanı samavarın başından götürüb çayını küçəyə səpərək dedi:
- olan! İşəyəsən bu çayın içinə; üç gündür samavarın başında dəm almayıb!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دؤولت، میللت آراسیندا دیل‌بیرلیک، اورک بیرلیک!
دوکتور جئری
بو ایل، "دؤولت، میللت آراسیندا دیل بیرلیک، اورک بیرلیک" ایلی آدلاندیریلیب. دیل‌بیرلیک، اورک‌بیرلیک قارشیلیقلی آنلاشی، درک دئمکدیر. یعنی؛ دؤولت دئینلری میللت آنلایا، درک ائله‌یه، میللت دئینلری ایسه دؤولت....
دونن دؤولته باغلی یئکه‌باشلارین بیری ایله دانیشیردیم:
- سیزجه دؤولت، آذربایجان میللتینی آنلاییر، درک ائله‌ییرمی؟!
یئکه‌باش بیر میثقال دیلینی بوراخیب یئکه باشی ایله، "هه" دئدی.
- بئله ایسه، ندن یئنی اؤیره‌تیم (تحصیلی) ایلی باشلادی دا، یئنه آنادیلی‌‌نین مدرسه‌لرده اوخوتدورماسیندان خبر یوخدور؟
یئکه‌باش، یئکه باشینی قاشایا-قاشایا:
- کوردو دیلی‌نین اوخوتدورماسینی بو ایل سنندج دانیشگاهیندا باشلامیشیق اینشاالله گلن ایل نوبت مدرسه‌لرده یئتیشه‌جکدیر! - دئیه یانیت وئردی.
چاش-باش اولدوم:
- کورد دیلی‌نین دانیشگاهدا اوخوتدورماسی‌نین نه ایلیشکیسی (ارتباطی) وار بیزه؟!!..
یئکه‌باش قاشلارینی چاتدی:
- به‌یم سیز استادیوملاردا، گؤستریلرده، هارایلامیردینیز:" کورد دیلینده مدرسه، اولمالی‌دیر هر کسه"..
پرت اولدوم:
- بیز دئییریک : تورک دیلینده مدرسه... هارادا دئمیشیک کورد دیلینده مدرسه....
یئکه‌باش یئریندن داشلاناراق:
- باغیشلایین بیز یانلیش ائشیتمیشیک... ایندیجه جومهور باشقانینی آراییب قونونو (موضونو) آچیقلایارام..ـدئییب موبایلینی جیبیندن چیخادیب نومره‌لری چئویردی.
موبایل اوچ- دؤرد کز بوق....بوق... چالاندان سونرا بیر خانیم سسی:
- مشترک مورد نظر خاموش می‌باشد لطفا بعدا شماره‌گیری کنید...
***
"درک" دن سؤز دوشدو. دئمه‌لی‌یم : درک اولماسا، ائر- گئج طرفلرین آراسیندا آنلاشمازلیق، آیریلیق تؤره‌نه‌جکدیر، ایستر بو طرفلر ار ایله آرواد اولسون ایستر دؤولت ایله میللت!!
گولمه‌جه:
قاضی اوزونو گنج قادینا توتوب سوروشدو:
- سیز ندن ارینیزدن بوشانماق ایسته‌ییرسینیز؟
قادین مندیلی ایله گؤزلری‌نین یاشینی سیله- سیله:
- جناب قاضی! اریم منی درک ائله‌میر.
قاضی گنج ار- آروادین ایشینه یئیشندن سونرا قاپی آغزیندا گؤزله‌ین قوجا ار- آروادی ایچری‌یه چاغیریب:
- آی ننه بو یاشدا سیز نییه ارینیزدن بوشانماق ایسته‌ییرسینیز؟!- دئیه سوروشدو:
قاری قادین اوتانا- اوتانا:
- جناب قاضی! منیم اریمده منی برک ائله‌میر!- دئدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قیرخ قاپی
دوکتور جئری
دوکتور ائلمی سسلرین چوخونلوغونو قازاناراق تبریزین میللت وکیلی سئچیلمیشدی. او، سئچیم قاباغی سؤز وئرمیشدی؛ آیاغی میللت ائوینه آچیلسا، آسیلی قالمیش اون بئشینجی مادده‌نی یورورلوگه گتیریب آنادیلی- تورکجه‌نی مدرسه‌لرده اوخوتدوراجاقدیر.
یئنی مجلیس اولوشونونجا، دوکتور ائلمی‌نین ایلک ایشی مجلس باشقانی‌نین گؤروشونه گئتمک، قونونو اونونلا آرایا قویماق اولدو. باشقان دفترینده گولش‌قاباقلا دوکتور ائلمینی قارشیلاییب دئدی:
- بو قونونو مجلیس آلانیندا اورتایا چیخارماغا گره‌ک یوخ!.. بیزیم چئیشدلی کومیسیونلاریمیز واردیر. بو کومیسیونلاردان بیری ده "قؤوملرین حوقوقلاری کومیسیونو" دور. آنجاق سولو-چؤره‌کلی اولمادیغینا گؤره (باشقان گولومسه‌یه‌رک دوکتور ائلمی‌یه گؤز ووردو) ایندییه‌دک کیمسه بو کومیسیوندا چالیشماق ایسته‌مه‌ییب. سیز ایسته‌ییرسینیزسه من ایندی‌دن سیزی قوتلاییب ایشینیزدن باشاریلار دیله‌ییرم.
دوکتور ائلمی آیاغا قالخدی:
- من ایندی نئیله‌ملی‌یم؟!- دئیه سوروشدو.
- ائله بیل سیز ایشه باشلاماغا چوخ تله‌سیرسینیز؟!
دوکتور ائلمی باشی ایله اونایلادی. دفتردن ائشیگه چیخدیلار. باشقان بارماغی ایله سالونون دیبینده‌کی قاپینی دوکتور ائلمی‌یه گؤستره‌رک دئدی:
- سیزه اوغورلار اولسون!
دوکتور ائلمی سایغی ایله باشقانا باش اگیب آرخایین، اوجا آددیملارلا سالونون دیبینه یوللاندی. دوغرو ایدی؛ قاپی‌نین اوستونده یازیلمیشدی : "قؤوملرین حوقوقلاری کومیسیونو". جوشقو ایله قاپینی آچیب ایچری گیردی. دار- اوزونسوو بیر اوتاق ایدی؛ بوش اوتاقدا ایکی آیری قاپی وار ایدی: بیرینجی‌نین اوستونده: "اون بئشینجی مادده"، ایکینجی‌نین اوستونده: "اون دوققوزنجو مادده" یازیلمیشدی. بیرینجی قاپینی آچدی؛ ایکی قاپیلی بیر آیری اوتاغا گیردی؛ بیرینجی‌نین اوستونده، "رسمی دیل" ایکینجی قاپی‌نین اوستونده " غئیر رسمی دیللر" یازیلی ایدی. "غئیر رسمی دیللر" قاپیسینی آچدی؛ اوزون بیر سالونا گیردی؛ گؤز ایشله‌دیکجه قاپی وار ایدی. قاپیلارین اوستونده‌کی‌لره باخدی: آذری، بلوچی، تاتی، تورکمنی، تورکی، خلجی، خوراسانی، سیستانی، طبری، عربی، قشقایی، کوردی، گیلکی، لکی،لوری ....
بیر آز وار- گل ائتدیکدن سونرا "تورکی" قاپیسینی آچدی. ایچریده سککیز- دوققوز قاپی داها گؤردوندو:
غربی آذربایجانی، شرقی آذربایجانی ، اردبیلی ، زنجانی ، همدانی ، تئهرانی ، مرکزی ، شمالی خوراسانی...
چاشیرسادا، "شرقی آذربایجانی " قاپیسینی آچدی.ایچریده‌کی قاپیلار ایکی‌یه آزالادی: تبریزی ؛ چئوره تبریزی. تبریزی قاپیسینی آچیب ایچری گیردی. دوکتور ائلمی اؤزونو مجلیسین دال خیابانیندا گؤردو!
Qırx qapı
Dr.Jery
Dr. Elmi səslərin çoxunluğunu qazanaraq təbrizin millət vəkili seçilmişdi. O, seçim qabağı söz vermişdi; Ayağı millət evinə açılsa, asılı qalmış 15.ci maddəni yürürlüyə gətirib anadili- Türkcəni mədrəsələrdə oxutduracaqdır.
Yeni məclis oluşununca, Dr. Elminin ilk işi məclis başqanının görüşünə getmək, qonunu onunla araya qoymaq oldu. Başqan dəftərində gülşqabaqla Dr. Elmini qarşılayıb dedi:
- Bu qonunu məclis alanında ortaya çıxarmağa gərək yox!.. bizim çeşidli komisyonlarımız vardır. Bu komisyonlardan biri də "Qövmlərin hüquqları komisyonu" dur. Ancaq sulu-çörəkli olmadığına görə (başqan gülümsəyərək Dr. Elmiiə göz vurdu) indiyədək kimsə bu komisyonda çalışmaq istəməyib. Siz istəyirsinizsə mən indidən sizi qutlayıb işinizdə başarılar diləyirəm.
Dr. Elmi ayağa qalxdı:
- Mən indi neyləməliyəm?!- deyə soruşdu.
- Elə bil siz işə başlamağa çox tələsirsiniz?!
Dr. Elmi başı ilə onayladı. Dəftərdən eşiyə çıxdılar. Başqan barmağı ilə salonun dibindəki qapını Dr. Elmiiə göstərərək dedi:
- Sizə uğurlar olsun!
Dr. Elmi sayğı ilə başqana baş əyib arxayın, uca addımlarla salonun dibinə yollandı. Doğru idi; Qapının üstündə yazılmışdı : "Qövmlərin hüquqları komisyonu". Coşəu ilə qapını açıb içəri girdi. Dar- uzunsov bir otaq idi; boş otaqda iki ayrı qapı var idi: birincinin üstündə: "on beşinci maddə", ikinci otağın qapısında: "on doqquzuncu maddə" yazılmışdı. Birinci qapını açdı; iki qapılı bir ayrı otağa girdi; birincinin üstündə, "rəsmi dil" ikinci qapının üstündə " qeyr rəsmi dillər" yazılı idi. "qeyr rəsmi dillər" qapısını açdı; uzun bir salona girdi; göz işələdikcə qapı var idi. Qapıların üstündəkilərə baxdı: Azəri, Bəluçi, Tati, Türkəməni, Türki, Xələci, Xorasani,Sistani, Təbəri, Ərəbi, Qəşqayi, Kürdiı, Giləki, Ləki,lori ....
Bir az var- gəl etdikdən sonra "Türki" qapısını açdı. içəridə səkkiz- doqquz qapı daha gördündü:
Qərbi Azərbaycani, şərqi Azərbaycani, Ərdəbili, Zəncani, Həmədani, Tehrani, Mərkəzi, şimali Xorasani...
Çaşırsada, "şərqi Azərbaycani " qapısını açdı.içəridəki qapılar ikiyə azaladı: Təbrizi; çevrə Təbrizi. Təbrizi qapısını açıb içəri girdi. Dr. Elmi özünü məclisin dal xiyabanında gördü!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر