+0 به‌ین
بئکارچیلیقدان جمعیتی چوخالتماق!
دوکتور جئری
اکبر خوروزو محله‌ده هامی تانیر؛ ایکی آروادی وار. بیرینجی آروادی خاتین‌دان بئش قیزی، دؤرد اوغلو واردیر؛ قیزلار قونشولوقلارینداکی ایش ائوینده خالچا توخماقدا، اوغلانلاری ایسه بازار آغزیندا باشماق بویاماقدا، اوزرلیک سالماقدادیرلار. ایکینجی آروادی قیزبس‌دن ده اوچ اوغلو ایکی قیزی واردیر. قیزبس خانیمین اوغلانلاری خاتین باجی‌نین اوشاقلاریندان داها باشاریلی، داها باجاریقلی‌دیرلار؛ اونلار زیبیل آییرما /تفکیک زباله/ قوللوغوندا چالیشیر، گئجه‌لری ال آراباسی ایله کوچه‌لره دوشوب قاپیلارداکی زیبیل توربالاریندان دمیر، پلاستیک، کاغیذ توپلاییرلار.
محله‌ده هر کیمسه‌دن اکبر خوروزون سالیغینی توتسانیز بارماغی ایله تئیمور آغانین قهوه‌خاناسی گؤستره‌جکدیر. اکبر خوروز سحر ائرکندن تئیمور آغا ایله دوکانی آچار آخشام قاش قارالاندا باغلایار؛ یوخ! اونلار اورتاق دئییللر قهوه‌خانا اکبر خوروزون پاتوغو داها دوغروسو خوروز نییوز آژانسی‌نین دفتری‌دیر. دونیانین دؤرد بوجاغیندا بیر اولای باش وئرمیش اولسا آیرینتیلارینی خوروز نییوزدان ائشیده بیلرسینیز. دوزونو ایسته‌سه‌نیز تئیمور آغانین موشتری‌لری‌نین چوخونلوغو اکبر خوروزون خبرلری دینله‌مک اوچون قهوه‌‌خانایا گلیرلر!
سون گونلرده چوْو دوشدو؛ اکبر خوروز اوچونجو آروادی آلماقدادیر. سؤیلنتی/شاییعه/ دوز اولمالی ایدی؛ نئچه گون ایدی اکبر خوروز اؤلکه جمعیتی‌نین قوجالماسیندان، تؤره‌نه‌جک ضررلریندن، قاباغینی آلما یوللاریندان دانیشیردی. آروادلاری خبری دویجاق اکبر خوروزو محکمه‌یه چکدیلر.
*
چیغیریش-باغیریش ایچینده یارقیلاما ایشه باشلادی.
بیرینجی آرواد آرا وئرمه‌دن دئیینیردی:
- آغایی قاضی! صاحیبیم ایشه گئتمیر، سحردن آخشاماجان قهوه‌خانالاردا لاققیرتی وورور، اوشاقلاریما دده‌لیک ائله‌میر، دام باشیمیزا ییخیلیر، خرجلیک وئرمیر،...
ایکینجی آرواد بیرینجی آروادین سؤزلرینی کسدی:
- دوز دئییر آغایی قاضی! یارانه‌لری آلیب جیبینه باسیر بیزه بیر شئی گؤرستمیر! قاپیلاردا ایشله‌مک یورولموشام، اوشاقلاریم....
قاضی توخماغینی میزین اوستونه تاپدادی. قادینلار سوسدولار. قاضی قاش-قاباقلا اوزونو اکبر خوروزوا توتوب سوروشدو:
- سیزین ایکی آروادینیز، اون دؤرد اوشاغینیز اولا- اولا اوچونجو آروادی نئیله‌ییرسیز؟!...
اکبر خوروز هیز-هیز قاضی‌نین مونشی‌سینی سوزه‌رک دیله گلدی:
- بئکار آدامیق جمعیتی چوخالدیریق دا!!
Bekarçılıqdan cəmiyyəti çoxaltmaq!
Dr.Jery
Əkbər xoruzu məhəllədə hamı tanır; iki arvadı var. birinci arvadı Xatından beş qızı, dörd oğlu vardır; qızlar qonşuluqlarındakı iş evində xalça toxmaqda, oğlanları isə bazar ağzında başmaq boyamaqda, üzərlik salmaqdadırlar. İkinci arvadı qizəbəsdən də üç oğlu iki qızı vardır. Qızbəs xanımın oğlanları Xatın bacının uşaqlarından daha başarılı, daha bacarıqlıdırlar; onlar zibil ayırma /təfkik zobale/ qulluğunda çalışır, gecələri əlarabası ilə küçələrə düşüb qapılardaki zibil torbalarından dəmir, plastik, kağız toplayırlar.
Məhəllədə hər kimsədən Əkbər xoruzun salığını tutsanız barmağı ilə Teymur ağanın qəhvəxanasını göstərəcəkdir. Əkbər xoruz səhər erkəndən Teymur ağa ilə dükanı açar axşam qaş qaralanda bağlayar; Yox! onlar ortaq deyillər qəhvəxana Əkbər xoruzun patuğu daha doğrusu xoruz News ajansının dəftəri dir. Dünyanın dörd bucağında bir olay baş vermiş olsa ayrıntılarını xoruz Newsdan eşidə bilərəsiniz. Düzünü istəsəniz Teymur ağanın müştərilrinin çoxunluğu Əkbər xoruzun xəbərləri dinləmək üçün qəhvəxanaya gəlirlər!
Son günlərdə çov düşdü; Əkbər xoruz üçüncü arvadı almaqdadır. Söylənti/şayiə/ düz olmalı idi; neçə gün idi Əkbər xoruz ölkə cəmiyyətinin qocalmasından, törənəcək zərərlərindən, qabağını alma yollarından danışırdı. arvadları xəbəri duycaq Əkbər xoruzu məhkəməyə çəkdilər.
*
Çığırış-bağırış içində yarqılama işə başladı.
Birinci arvad ara vermədən deyinirdi:
- Ağayi qazi! sahıbım işə getmir, səhərdən axşamacan qəhvəxanalardan laqqırtı vurur, uşaqlarıma dədəlik eləmir, dam başımıza yıxılır, xərclik vermir,...
ikinci arvad birinci arvadın sözlərini kəsdi:
- Düz deyir ağayi qazi! yaranələri alıb cibinə basır bizə bir şey görsətmir! qapılarda işləməkdən yorulmuşam, uşaqlarım....
Qazi toxmağını mizin üstünə tapdadı. Qadınlar susdular. Qazi qaş-qabaqla üzünü Əkbər xoruza tutub soruşdu:
- Sizin iki arvadınız, on dörd uşağınız ola- ola üçüncu arvadı neyələyirsiz?!...
Əkbər xoruz hiz-hiz qazinin münşisini süzərək dilə gəldi:
- Bekar adamıq cəmiyyəti çoxaldırıq da!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اون بئشینجی مادّه نئجه مئیوه وئردی؟!
دوکتور جئری
ائوده، ایرانین یئددی‌دن بیر اسکیک اؤلکه‌لرله آنلاشدیغینی دوشونمکده‌ایدیم تئلئفون زنگ چالدی. اوستاد دفتری ایدی. سالام، کئف- احوالدان سونرا:
- دوکتور ! ساطیلینی گؤتور گل، گیلاس پایینی آپار ..گئج گلسن سنه بیر شئی قالمایاجاق ها..-دئدی.
اوستاد دفتری‌گیلین حیطینده قوجامان بیر گیلاس آغاجی وار ایدی. بو اوتوز نئچه ایللیک آغاج، باشینی گؤیلره سورتسه‌ده ایندییه‌دک بار وئرمه‌میشدی؛ بو اوزدن آغاجین آدینی آنایاسانین اون بئشینجی مادّه‌سی قویموشدوق!
اوستاد دفتری‌نین سؤزلرینی ظارافات ساناراق:
- اوستاد اولمایا سنده اون بئشینجی مادّه ایله آنلاشی‌یا گئچمیشسن خبریمیز یوخدور؟!- دئدیم.
اوستاد:
- من سنه دئییرم تئز گل پایینی آپار!.. سونرا اوم-کوس ائله‌مه‌یه‌سن ها؟!.. دئمه‌یه‌سن دئمه‌دیم ها؟!...- دئییب تئلئفونو قاپاتدی.
دوغروسو اوستاد دفتری‌نین بو چاغیریشیندان بتر ماراقلاندیم. گئیینیب، کئچینیب ائولرینه یوللاندیم.
قاپینی تیققیلدادیب ایچری گیرینجه گؤزلریمه اینانا بیلمه‌دیم. اون بئشینجی مادّه‌نین بوداقلاری مئیوه‌دن سینماقدا ایدی. گیلاس الیندن یارپاقلار چتینلیکله گؤرونوردو!...
پروفسور نصرالدین ایله اوستاد فرهیخته مندن قاباق اؤزلرینی یئتیریب ساطیللارینی دولدوروب انگلری ایشله‌مکده ایدی.
چاشقین- چاشقین:
- بو نئجه اولا بیلر؟..اوتوز- نئچه ایل مئیوه وئرمه‌ین بو آغاج، قوجا چاغیندا نئجه مئیوه وئره بیلر؟!- دئیه سوروشدوم.
اوستاد دفتری قاققاناق چکیب گولدو:
- گلین بو یانا دئییم - سونرا بیزی حیطین بیر بوجاغینا چکیب یاواشجا آرتیردی- آغاجی قورخوتموشام یولداشلار!.. قورخوتموشام!...
دوداقلاریمی بوزوب:
- آغاجی قورخوتموشسان!؟..- دئدیم.
اوستاد دفتری باشی ایله اونایلایاراق گیلاسین یوغون بوداغیندان آسالانمیش بالتانی گؤستردی:
- هه!.. قورخوتموشام- دئدی- کئچن ایل آغاجین بار وئرمه‌دیگینی کندیمیزین آغ‌ساققالینا دانیشدیم. دئدی: گره‌ک آغاجی قورخوداسان. سونرا آغاج قورخوتماغین یول-یؤندمینی منه اؤیرتدی. منده بیر یاخشی بالتا آلیب ائوه دؤندوم. اؤنجه نئچه یول آغاجین دؤرد دؤوره‌سینه فیرلانیب، " اولان! من سنی نییه اکمیشم؟!..ایلده نییه دیبینه پئهین وئریرم؟!...نییه سنی سوواریرام؟!.. نییه به لال اولوبسان؟! دئ.. دئ.. مئیوه وئره‌سن!.. " دئیه-دئیه آغاجین گؤوده‌سینه بیر نئچه پالتا ایلیشدیردیم. قیشقیرا-قیشقیرا، "سن نه تکجه مئیوه وئرمیرسن بلکه کولگه‌نی ده قونشونون حیطینه سالیرسان!" دئییب بو کز بوداقلاری‌نین بیرینی قیریب یئره سالدیم. اؤفکه‌لی- اؤفکه‌لی، " اوْدون اوْغلو اوْدون! ایندی بیلیرسن سنی نئیله‌یه‌جگم ؟! قیریب یئره سالاجاغام .." دئییب بیر ایکی بالتا اوْیان- بویانینا چالدیم. سس- کویومه آروادیم ائشیگه چیخیب،" نوْلوب، نوْلوب اوستاد؟" دئدی. بالتالایا- بالتالایا آغاجین سوچونو آچیقلادیم. آرواد یایلیغینی آیاقلاریمین آلتینا سالاراق منله آغاجین آراسیندا کئچیب،" اوستاد! آللاهی سئورسن بو آغاجا بیر ایل فورصت وئر! مئیوه وئرمه‌سه اوندا کَس" دئدی. بالتانی آغاجا آسیب،" آغاج آغا!..بو ایل سنه فورصت..دئمه، دئمه‌دیم..گلن ایل مئیوه وئرمه‌سن یئرده‌سن ها!!" دئدیم...-اوستاد گولومسه‌دی- ایشده قورخوتماغین سوْنوجو گؤزوزون قاباغیندادیر...
آغاجا ساری گئتدیم. اوستاد دفتری سسلندی:
- دوکتور گیلاس درمک ایسته‌ییرسنسه قوی نردیوان گتیریم؛ یولداشلار آشاغیداکیلاری یولوشدوروبلار.
یانیتدا:
- یوخ اوستاد! ایسته‌ییرم بالتانین ساپینی اؤپوم!!- دئدیم.
On beşinci maddə necə meyvə verdi?!
Dr.Jery
Evdə İranın yeddidən bir əskik ölkələrlə anlaşdığını düşünməkdəydim telefon zəng çaldı. Ustad dəftəri idi. Salam, kef- əhvaldan sonra:
- Doktor ! satılını götür gəl, gilas payını apar ..gec gəlsən sənə bir şey qalmayacaq ha..-dedi.
Ustad dəftərigilin həyətində qocaman bir gilas ağacı var idi. Bu otuz neçə illik ağac, başını göylərə sürtsədə indiyədək bar verməmişdi; bu üzdən ağacın adını anayasanın on beşinci maddəsı qoymuşduq!
............
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دولت تدبیر و صبر
دوکتور جئری
خالق، یاغیش نامازی قیلماق اوچون باییرا گئدیردیلر؛ تکجه بیر اوشاق اؤزو ایله چتیر گؤتورموشدو. موللا،"اینامی بو اوشاقدان اؤیره‌نین!.." دئیه جاماعاتی دانلادی. بیریسی،" آغا! سیز اؤزونوزده چتیر گتیرمه‌ییب‌سینیز" دئدی. موللا قاباریب: "سوروجوم ماشینیمی ناماز قیلاجاغیمیز یئرده ساغلاییب یاغیش یاغاندا ایچینه گیره‌جگم!..." دئدی.
***
دؤولتی تدیبر و اومیدین اورمو گؤلونه سو چکدیره‌جگینی ائشیدینجه یوخاریدا آنلاتیلان اؤیکونون جاماعاتی کیمی دانلاقلاردا قالامایاق دئیه شالوارلاریمیزی دیزیمیزده قدر چیرمالاییب چؤله دؤنوشموش گؤله یوللاندیق آنجاق اورادا بیلدیردیلر:
اومو گؤلونون کئچن اون ایل ایچینده بو فلاکتلی دوروما دوشدوگونو گؤز اؤنونه آلاراق، ایلیشکیلی قوروملارین ایشینده آخساقلیق اولماسا اون چکه‌جک بو گؤل اسکی حالینا قاییتسین یوخسا بوندان پیسینی ده گؤزله‌ملی اولاجاقسینیز!..
بو اولایدان سونرا دوغروسو بیز اوزده قالمیشیق؛ گؤره‌سن اون ایل دؤزوب صبر ائله‌یک یوخسا شالواریمیزین پاچالارینی آشاغی ائندیرک؟!
**
دئییرم:
اورمو گؤلون دیریتمه‌سی اوچون اون ایل گؤزله‌ملی اولورساق دوخسان نئچه ایل کورلانماقدا اولان تورکجه‌میزین دیرچلتمه‌سی اوچون نئچه ایل گؤزله‌ملی‌ییک؟!....
آللاه منه صبر سیزه دؤزوم وئرسین.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نماینده محبوب!
دوکتور جئری
بعضی مسئوللار سولطانعلی‌نین آروادی‌کیمی اؤزلرینه چوخ آرخاییندیرلار؛ ائله سانیرلار خالق اونلاری سئویر، گونده قوربانلاری اولور!!...
گولمه‌جه:
سولطانعلی‌نین آروادی قوتور خججه قونشو آروادلارینا دانیشیردی:
- اریم منی چوخ سئویر. گونده سحر ایشه گئدنده من یوخودا ایکن اوزومو اؤپور!
آروادلار بو سؤزه اینانماییب سوروشورلار:
- سن یوخودا ایکن هارادان بیلیرسن اوزونو اؤپور؟!
- آخی اویاندیقدا گؤرورم اوزوم یاشدی...
*
سولطانعلی سحر پالتارلارینی گئیینه-گئینه دیوارا یاپیشدیریلمیش "سیبل جان"-نین عکسینه باخیب یئنه دئییندی:
- آللاه جلالینا چوخ شوکور! هامی‌نین آروادی وار بیزیم ده آروادیمیز وار!!
سونرا دؤنوب یاتاقدا خورولدایان قوتور خججه‌نین اوزونه بیر باتمان توپوروب ائودن چیخدی.
Nemayənde-yi məhbub!
Dr.Jery
Bəzi məsullar Sultanəlinin arvadı kimi özlərinə çox arxayındırlar, elə sanırlar xalq onları ürəkdən sevir, gündə qurbanları olur!...
Gülməcə:
Sultanəlinin arvadı qotur xəccə qonşu arvadlarına danışırdı:
- Ərim məni çox sevir; gündə səhər işə gedəndə, mən yuxuda ikən üzumdən öpür!
Arvadlar bu sözə inanmayıb soruşurlar:
- Sən yuxuda ikən haradan bilirsən üzünü öpür?!
- Axı oyandıqda görürəm üzüm yaşdı!
*
Sultanəli səhər paltarlarını geyinə- geyinə divara yapışdırılmış SİBƏLCANın əksinə baxıb yenə deyindi:
- Allah cəlalına çox sükür! Hamının arvadı var bizimdə arvadımız var!!
Sonra dönüb yataqda xoruldayan qotur xəccənin üzünə bir batman tüpürüb evdən çıxdı.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
حاققیمیزی ایسته‌میریک والسلام!
دوکتور جئری
اینقیلاب یئنیجه غلبه چالمیشدی. سولچو یولداشلیق پارتییاسی دونیا فهله گونو شهرین مرکزینده میتینگ کئچره‌جگینی بیلدیرمیشدی. شهر اهالیسی‌نین چوخونلوغونون، کرپیج کوره‌لرینده، اکین یئرلرینده، اینشاآت ایشلرینده، خالچا توخوما داخمالاریندا چالیشدیغینی گؤز اؤنونه آلاراق؛ ایسلامچی قارداشلیق پارتییاسی، سولچولارین بو گیزلی گوجدن یارارلاناراق شهری اله کئچیرمه‌لریندن قورخویا دوشموشدو.
آخشام باشی، قاش قارالاندا یئددی-سککیز ایسلامچی گنج، ایمام جومعه‌نین گؤروشونه گئدیب احوالاتی اولدوغو کیمی اونون حوضورونا چاتدیردی. حاجی آغا قیسا بیر دانیشیقدان سونرا گولومسه‌ییب، "آزغین، آللاه‌سیز کومونیستلر هئچ غلط دارتا بیلمه‌یه‌جکلر!" دئیه قوناقلاری آرخایین ائله‌‌دی؛ سونرا قاپی آغزیندا کئشیک چکن کومیته‌چی قارداشلاردان بیرینی ایچرییه چاغیریب دؤشکجه‌سی‌نین آلتیندان بیر دَمَت پول چیخاردیب بیله‌سینه وئره‌رک قولاغینا نمنه پیچیلدادی!...
***
ائرته‌سی گون، شهرین مرکزی قالابالیق ایدی. اوچ-دؤرد یوز نفر میتینگه قاتیلمیشدی. قاتیلیمچیلار چوخراق گنج اؤیرنجیلر ایدی. یولداش بؤیوک‌آغا کورسویه چیخیب فهله‌لرین، اکینچیلرین حاق-حوقوقلارینی قان‌سوران سرمایه‌دارلاردان آلاجاغینی دانیشیردی. آرا- سیرا گؤستریچیلر یوموروقلارینی گؤیه قالدیراراق،" یاشاسین کارگر!..یاشاسین زحمت‌کئش!.. محو اولسون سرمایه‌دار!.." دئیه یولداشین سؤزلرینی اوْنایلاییردیلار.
بیردن، ییغینجاغین سول طرفیندن، الینده بئل، کولونگ، اوراق، چکیچ، شنه، شومشه داشییان یوز- یوز اللی کیشی گؤرونمگه باشلادی. بونلار فهله مئیدانیندان گلن گون‌موزد ایشچیلر ایدی. فهله‌لر آیاقلارینی یئره تاپدایاراق شوعار وئریردیلر. یولداش بؤیوک‌آغانین گؤزلری یاشاردی؛ فهله‌لرین اویانیشیندان جوشقویا گلدی. اللرینی باشی اوسته بیربیرینه چاتاراق گلنلره دایانیشمادا اولدوغونو گؤسترمگه باشلادی آنجاق چاغیریش-باغیریشلاری آییرد ائدینجه اؤزونو ایتیردی.
فهله‌لر بیر آغیزدان قیشقیردیلار:
محو اولسون کارگر!
محو اولسون زحمت‌کئش!
یاشاسین ایسلام!
حاققیمیزی ایسته‌میریک والسلام!
...
آز سونرا کورسو ییخیلیب یولداش بؤیوک‌آغا آیاق آلتدا قالمیشدی. حاجی آغانین دؤشکجه آلتیسی ایشینی گؤرموشدو!...
Haqqımızı istəmirik vassəlam!
Dr.jery
İnqilab yenicə qələbə çalmışdı. Solçu yoldaşlıq partiyası dünya fəhlə günü şəhərin mərkəzində mitinq keçirəcəyini bildirmişdi. Şəhər əhalisinin çoxunluğunun, kərpic kürələrində, əkin yerlərində, inşaat işlərində, xalça toxuma daxmalarında çalışdığını göz önünə alaraq; islamçı qardaşlıq partiyası, solçuların bu gizli gücdən yararlanaraq şəhəri ələ keçirmələrindən qorxuya düşmüşdü.
Axşam başı, qaş qaralanda yeddi-səkkiz islamçı gənc imam cümənin görüşünə gedib əhvalatı olduğu kimi onun hüzuruna çatdırdı. Hacı ağa qısa bir danışıqdan sonra gülümsəyib, "azğın, Allahsiz kommonistlər heç qələt darta bilməyəcəklər!" deyə qonaqları arxayın elədi; sonra qapı ağzında keşik çəkən komitəçi qardaşlardan birini içəriyə çağırıb döşəkəçəsinin altından bir dəmət pul çıxardıb biləsinə verərək qulağına nəmnə pıçıldadı!...
***
Ertəsi gün, şəhərin mərkəzi qalabalıq idi. Üç-dörd yüz nəfər mitinqə qatılmışdı. Qatılımçılar çoxraq gənc öyərncilər idi. Yoldaş Böyükağa kürsüyə çıxıb fəhlələrin, əkinçilərin haqq-hüquqlarını qansoran sərmayədarlardan alacağını danışırdı. Ara- sıra göstəriçilər yumuruqlarını göyə qaldıraraq," yaşasın kargər!..yaşasın zəhmətkeş!.. məhv olsun sərmayədar!.." deyə yoldaşın sözlərini onaylayırdılar.
birdən, yığıncağın sol tərəfindən, əlində bel, külüng, oraq, çəkiç, şənə, şümşə daşıyan yüz- yüz əlli kişi görünməyə başladı. Bunlar fəhlə meydanından gələn günmuzd işçilər idi. Fəhlələr ayaqlarını yerə tapdayaraq şüar verirdilər. Yoldaş böyükağanın gözləri yaşardı; fəhlələrin oyanışından coşquya gəldi. Əllərini başı üstə birbirinə çataraq gələnlərə dayanışmada olduğunu göstərməyə başladı ancaq çağırış-bağırışları ayırd edincə özünü itirdi.
Fəhlələr bir ağızdan qışqırırdılar:
Məhv olsun kargər!
Məhv olsun zəhmətkeş!
Yaşasın islam!
Haqqımızı istəmirik valslam!
…
az sonra kürsü yıxılıb yoldaş böyükağa ayaq altda qalmışdı. Hacı ağanın döşəkəçə altısı işıni görmüşdü!...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنادیلیمیز نئجه اولدو؟!
دوکتور جئری
جومهور باشقانی تبریزه گلنده، شهرین باش بیلنلری ایله اؤزل بیر اوتوروم کئچیردی. باش‌بیلن‌لیک ده یبزیم باش‌بلامیز اولوب! منی ده بو اوتوروما چاغیرمیشدیلار!
جومهورباشقانی دانیشاندا، گؤز آلتی چئوره‌ده‌کیلری گؤزدن کئچیرمگه باشلادیم؛ کیمی مورگوله‌ییر، کیمی یانینداکی ایله قونشور، کیمی تسبئح جئویر، کیمی ایسه گؤزونو بیر یئره تیکیب کیرپیک بئله وورموردو. یانیمدا اوتوران اوستاد دفتری‌یه دؤندوم. آغزینی یاریم مئتر آچیب اسنه‌ییردی! یاواشجا بیله‌سینی دومسوکله‌ییب دئدیم:
- اوستاد! آغزین آچیق‌ایکن باشقاندان سوروش آنادیلیمیز نئجه اولدو؟!...
Anadilimiz necə oldu?!
Dr.Jery
Cumhurbaşqanı Təbrizə gələndə, şəhərin başbilənləri ilə özəl bir oturum keçirdi. Başbilənlik də bizim başbəlamız olub! Məni də bu oturuma çağırmışdılar!
Cumhurbaşqanı danışanda, gözaltı çevrədəkiləri gözdən keçirməyə başladım, kimi mürgüləyir, kimi yanındaki ilə qonuşur, kimi təsbeh çevirir, kimi isə gözünü bir yerə tikib kiprik belə vurmurdu. Yanımda oturan ustad Dəftəriyə döndüm; ağzını yarım metr açıb əsnəyirdi! Yavaşca biləsini dümsükləyib dedim:
- Ustad! Ağzın açıq ikən başqandan soruş: anadilimiz necə oldu?!...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
جومهور باشقانیندان، "فرهنگستان زبان ترکی" ایسته‌میشدیک یوخسا " بنیاد فرهنگ و هنر آذربایجان"؟!
دوکتور جئری
سیراغا گون باجاناغیم‌گیله قوْناق گئتمیشدیک . آخشام باشی، بالدیزیم حیطده اوْینایان اوْغلو حسنی چاغیریب اوْووجونا بیر بورمالانمیش پول باساراق تاپشیردی:
- قاچ کوچه باشیندان بیر کیلو یئرآلما آل؛ گل.
اوْن دقیقه سوْنرا حسن الی بوْش قاییتدی:
- آنا! بیر کیلوْ سوغان آلیم یا یئرآلما؟!!
بالدیزیم ترس- ترس اوْنا باخدی:
- بیر کیلوْ یئر آلما .. بیر کیلوْ یئر آلما آل، دئدیم!!
بو کز حسن ییرمی دقیقه یوباندی. یئنه یئرآلما آلمامیشدی:
- آنا یادیمدان چیخدی!.. دئدین؛ بیر کیلوْ سوْغان آلیم یا یئرآلما؟!
بالدیزیم اؤفکه‌لندی؛ حسنین قولاغیندان یاپیشیب چکه-چکه وورغولادی:
- بیرررر...کیلوْوْوْوْ...یئرر..آلماااا... آل‌ل‌ل!
قولاق بورما ایشینی گؤردو. حسن یاریم ساعات سوْنرا الی دوْلو قاییتدی؛ بیر کیلوْ سوْغان آلمیشدی!
Cumhurbaşqanından, "Fərhəngistane zəbane torki" istəmişdik yoxsa," bonyade fərhng və honəre Azərbaycan"?!
Dr.Jery
Sırağa gün bacaağımgilə qonaq getmisdik. Axşambaşı baldızım həyətdə oynayan oğlu Həsəni Çağırıb ovucuna bir burmalanmış pul basaraq tapşırdı:
- Qaç küçə başından bir kilo yeralma al; gəl.
On dəqiqə sonra Həsən əliboş qayıtdı:
- Ana! Bir kilo soğan alım ya yeralma?
Badızım tərs-tərs onan baxdı:
- Bir kilo yeralma al, bir kilo yeralma al, dedim!!
Bu kəz Həsən yirmi dəqiqə yubanı; yenə yeralma almışdı:
- Ana! Yadımdan çıxdı; dedin; bir kilo soğan alım ya yeralma?!
Baldızım öfkə ilə Həsənin qulağından yapışıb çəkə-çəkə vurğuladı:
- Birrr.. kilooo...yerr..almaaa...allll...
Qulaqburma işini gördü. Yarım saat sonra Həsən əlidolu qayıtdı; bir kilo soğan almışdı!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دانلود کیبورد مخصوص ترکی آذربایجانی (عربی)
کیمدن اؤیره‌نیب‌سن؟!
دوکتور جئری
گون اورتا چاغی سود آلماغا کوچه دوکانینا گئتمیشدیم. هاشیم باققال اوْن- اوْن ایکی یاشلاریندا بیر اوغلانین یاخاسیندان یاپیشیب سیلکه‌له‌ییردی:
- دئ گؤروم کیمین اوغلوسان؟.. ائویز هاردادیر؟..
اوغلانجیق تیر- تیر تیتره‌یه‌رک یالواریردی:
- آنلامامیشام هاشم آغا!..پوخ یئمیشم!.. سن آللاه بوراخ گئدیم!..
آرایا کئچدیم:
- هاشیم آغا!.. هاشیم آغا.. نولوب؟ - دئیه سوروشدوم.
هاشیم آغا اؤزونه گلدی:
- نئچه گون ایدی ایچریده دوموک اولاندا، ائشیگه قویدوغوم وسایل یوخ اولوردو. بو گون گؤز قویدوم؛ سونوندا اوغرونو پوفک اوغورلاییب اکیلنده یاخالادیم!..
اوغلانین اگین- آیاغیندا باهالی پالتار باشماقلار وار ایدی. اوغرولارا اوخشامیردی هئچ!..
یاخاسینی هاشیم آغانین الیندن چیخارتماغا چالیشاراق:
- هاشیم آغا!..بوراخ گئتسین.. اوشاقدیر، آنلاماییب بیرداها بو ایشلردن گؤرمز..- دئدیم.
اؤفکه‌لندی شاپالاغین قوْوزاییب اوغلانی وورماق ایسته‌دی:
- یوخ!! من گره‌ک بیلم بو کیمین اوغلودور؟..نییه اوغورلوق ائله‌ییر؟!
اوغلان آغلاماق اوز‌ره ایدی. یازیق- یازیق منه باخیردی.
- هاشیم آغا! گوج - زور ایله اولماز. قوی من اؤزوم سوروشوم.- دئدیم.
اوغلانین یاخاسینی بوشلادی. یوموشاق- یوموشاق بیله‌سینی دیله توتدوم:
- اوغلوم!.. بابان وزیردیر؟!..
اوشاق میزیلدادی:
- یوخ!
- بابان وکیل دیر؟
- یوخ!
- بابان قاضی دیر؟
- یوخ!
آرتیق چاشیردیم:
- بئله ایسه اوغورلوغو کیمدن اؤیرنیب‌سن؟
Kimdən öyrənibsən?!
Dr.Jery
Günorta çağı süd almağa küçə dükanına getmişdim. Haşım baqqal on oniki yaşlarında bir oğlanın yaxasından yapışıb silkələyirdi:
- De görüm kimin oğlusan?.. Eviz hardadır?..
Oğlancıq tir- tir titrəyərək yalvarırdı:
- Anlamamışam Haşm ağa!..Pox yemişəm!.. Sən Allah burax gedim!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
دست دوّم دیل!
دوکتور جئری
یئنیجه قونشولوغوموزا گلن مهندیس سیامک، اوشاقلارینا فارسی اؤیرتمکده‌دیر. دونن ائوه دؤندوگومده، یولدا منی ماشینینا میندیردی. اویان-بویاندان دانیشاندان سونرا سؤزو آنادیلی‌نین اؤنمینه چکیب سوروشدوم:
- دوغروسو من بیلمیرم سیز نییه اوشاقلاریزا فارسی اؤیره‌دیرسیز؟!..
مهندیس سیامک اؤزونتو ایله باشینی ترپه‌تیب:
- بو ایمکاناتین اولمادیغیندان دوکتور!!..- دئدی.
چاشیردیم:
- نه ایمکاناتی؟!!
مهندیس آخ- کوف‌له آرتیردی:
- کئچن آی تئهرانا گئتمیشدیم. بیلمیرم، بیلرسن یا یوخ؟ دؤولت بوتون ایمکاناتی تئهرانا تؤکوب.. اورادا اؤز گؤزلریمله گؤردوم؛ فارسلار اوشاقلارینا اینگیلیسی اؤیره‌دیر، اینگیلیسجه دیندیریرلر بیله‌لرینی!.. بیز ایسه...
سؤزلرینی کسیب الیمله خیابانین قیراغینی گؤستره‌رک:
- مهندیس او آراباچی‌نین قاباغیندا ساخلا- دئدیم.
مهندیس سیامک قورخا- قورخا سوروشدو:
- ائوه گئتمیرسیز به‌یم؟!!
گوله‌رک:
- نییه گئدیرم، تکجه ایسته‌ییرم مشه تاروئردی‌دن بئش آلتی کیلو یئرآلما- سوغان آلام!..
[مشدی تاروئردی ایله تانیش اولمایانلار " آجیق" یازیسینی اوخوسونلار!]
Dəsti döyyüm dil!
Dr.Jery
Yenicə qonşuluğumuza gələn mühəndis Siyamək, uşaqlarına Farsi öyrətmədədir. Dünən evə döndüyümdə, yolda məni maşınına mindirdi. O yan-bu yandan danınışandan sonra sözü Ana dilinin önəminə çəkərək soruşdum:
- Doğrusu mən bilmirəm siz niyə uşaqlarıza Farsi öyrədirsiz!?
Mühəndis Siyamək üzüntü ilə başını tərpədib:
- Bu imkanatın olmadığındandır doktor!!- dedi.
Çaşırdım:
- Nə imkanatı!?
Mühəndis ax- küflə artırdı:
- Keçən ay Tehran getmişdim . Bilmirəm, bilirsən ya yox. Dövlət bütün imkanatı Tehrana töküb.. Orada öz gözlərimlə gördüm, Farslar uşaqlarına İngilisi öyrədir, İngiliscə dindirirdilər bilələrini... Biz isə...
Sözlərini kəsib əlimlə xiyabanın qırağını göstərərək:
- Mühəndis o arabaçının qabağında saxla- dedim.
Mühəndis siyamək qorxa-qorxa soruşdu:
- Evə getmirsiz bəyəm!?
Güldüm:
- Niyə gedirəm. Təkcə istəyirəm Məşə Tarverdidən beş- altı kilo yeralma- soğan alam!!
(Məşdi Tarvedi ilə tanış olmayanlar Acıq yazısını oxusunlar!)
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آجیق
دوکتور جئری
جیغیر- باغیر سسینه کوچه‌یه قاچدیم. دوققوز باشلیق کیفلَتینی آرابا اوستونده یئر آلما- سوغان ساتماقلا کئچیندیرن مشدی تاروئردی، یئنیجه قونشولوغوموزا گلن مهندیس سیامکین یاخاسیندان یاپیشیب دویونلمیش یوموروغونو هایدی-هایدی ایدی انگینینه ایلیشدیره‌جکدی. آرایا کئچیب:
- مشه تاروئردی عمی! نییه دالاشیرسیز؟! سیز بؤیوکسوز.. سیز باغیشلایین...- دئدیم.
مشدی تاروئردی دارتیناراق اؤفکه ایله قیشقیردی:
- کؤپک اوغلو کؤپگین اوشاقلارینا فارسی اؤیرتمگی بس دئییل، هله ماشینینی کؤرپونون قاباغیندا ساخلاییب یولو دا کسیر!..
Acıq
Dr.Jery
Çığır-bağır səsinə küçəyə qaçdım. Doqquz başlıq kiflətini araba üstündə yeralma-soğan satmaqla keçindirən Məşədi Tarverdi, yenicə qonşuluğumuza gələn mühəndis Siyaməkin yaxasından yapışıb düyünlənmış yumruğunu haydı-haydı idi ənginə ilişdirəcəkdi. Araya keçib:
- Məşə Tarverdi əmi! Niyə dalaşırsız?... siz böyüksüz.. siz bağışlayın..- dedim.
Məşədi Tarverdi dartınaraq öfkə ilə qışqırdı:
- Köpəkoğlu köpəyin uşaqlarına Farsi öyrətməyi bəs deyil, hələ maşınını körpünün qabağında saxlayıb yolu da kəsir!...
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نه‌کی‌وارین هر گونو بایرام اولسون!
دوکتور جئری
ایل بایرامی‌نین ایلک گونو، سحر تئزدن کوچه‌ده قونشوموز مشدی تاروئردی ایله قارشی قارشییا گلدیم. آلنین تری، بوغازی‌نین سسی، الی‌نین قاباری ایله دوققوز باشلیق کیفلَتینی یئر آلما- سوغان ساتماقلا کئچیندیرن مشدی تاروئردی چوخ گولش‌قاباق، سئویملی بیریسی دیر آنجاق بیلمه‌دیم نییه او گون بیر آز قایغین گؤرونوردو. بایرامی قوتلاماق اوچون قاباغا کئچیب سایغی ایله آلیمی اوزادیب دئدیم:
- مشه تاروئردی عمی بایرامین موبارک اولسون!.. هر گونون بایرام اولسون ..مین بئله بایراملار..
سؤزلریمدن مشدی تاروئردی‌نین رنگی قیپ قیرمیزی اولدو، گؤزلری جیریلیب انگی اسمه‌یه باشلادی سانکی ناموس یامانی دئمیشدیم بیله‌سینه. بیردن سسینی آتدی باشینا:
- اوْلان نه‌کی‌وارین هر گونو بایرام اولسون!.. هرنه‌وارین هر گونو بایرام اولسون!.. هر زادین هر گونو بایرام اولسون!...
مشدی‌نین باغیرتیسینا قاپی- قونشو، " نه اولوب؟.. نه اولوب؟.." دئیه- دئیه ائشیگه توکولوشدولر.
- اولان بایرامین آروادینی فیلان- فیلان ائله‌ییم، پورتاغالیندا کیلوسو اون ایکی مین تومن اولار؟!.. اولان بایرامین دده‌سینی سوموگونو س...م آلما- خیارین کیلوسودا بئش مین تومن اولار؟!..من هارادان اللی مین تومنلیک چرَز-مرَ‌زی (آجیل-ماجیلی) گتیریب تؤکوب قیران- قیریلمیشلارین قاباغینا...
یامان- یوووزلارین سونو یوخ ایدی. مشدی تاروئردی قاتیب- قاریشدیرماقدا ایدی. دورومو بئله گؤرونجه، کاسا- کوزه‌لرین باشیمدا سینماسینی انگلله‌مک اوچون آرادان اکلیلدیم...
اون بئش گون سونرا قاییتدیقدا ائشیدیم من اکیله‌لی مشدی تاروئردینی آمبولانسلا خسته خانایا آپارمیشلار، یازیغین بئینینه قان داشلانمیش‌ایمیش!
اؤزو- اؤزومه دئدیم:
- دده‌ن لعنت بایرام!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
ابوالقاسم تحمیلی
دوکتور جئری
بهمن آیی‌نین اون یئددیسینده، بیر اینقلابی حرکتده، میللتین ایسته‌یی، سلماس شوراسی‌نین قراری ایله، شهرین مرکزینده اولان ابوالقاسم فردوسی‌نین هئیکلینین بوینونا زنجیر سالیناراق آشاغی ائندیلیردی.
سلماسلی‌لارین بو حماسه‌سیندن داریلان اوستاد کئشیرچییان فارس دیلی‌نین قوروجوسو - عادل خانا سیتقایا- سیتقایا سسلندی:
- عادل کجایی که ابولو کشتند؟!
عادل خان بو خبر ائشیدجک باشینا تاپدایا-تاپدایا غربی آذربایجان اوستانین باشقانیا تئلفون آچیب دیللندی:
- ائی باشقان نه یاتمیسان اویان! فردوسی‌نین سوموکلری لرزه‌یه گلدی هئیکلینین یئره دوشمه‌سیندن!
یوخودان داشلانان اوستان باشقانی تلم- تله‌سیک تئلفونلا سلماس شهر شوراسینی آرایاراق قیشقیردی:
- به‌یم بو انرژیی هسته‌ای‌دیر ، حق مسلّم‌میز بیلیب فارس دیلی‌نین اورتا دیره‌گی، بؤیوک فردوسی‌نین هئیکلینی آشاغی ائندیره‌سیز؟!...
بو توپارلامانین آردینجا، شهر سوروملولاری توف- دابانا قاچیب فردوسی‌نین هئیکلینی شهرداری کولوگوندن گؤتوروب بویایاتدیراندان سونرا یئنه شهرین مرکزینه تیکیب اولایی ختم به خئیر ائله‌دیلر فیکیرلریجه. آنجاق اولای ختم به خئیر اولمامیشدی....
دونن شهرین مرکزینه یولوم دوشدو. شهرداری‌دا چالیشان قونشوموز اسفندیاری گؤردوم. فردوسی‌نین هئیکلینین پایه‌سی دیبینه پئهین سپیب سو وئریردی.
قاباغا گئچیب دئدیم:
- آللاه قووّت وئرسین مشه اسفندیار! هئیکلین چئوره‌سینه گول اکیرسن؟!
مشه اسفندیار گولدو:
- ائله بیل خبرین یوخدور خبردن دوکتور!!
ماراقلا سوروشدوم :
- نه خبردن مشه اسفندیار؟..
باشینی توولاییب دئدی:
- فردوسی‌نین ایستکلی‌لری عادل خانا بیر طومار گوندریبلر!
سؤزونون اورتاسینا آتلاندیم؟
- نه طوماری؟
- طومار گؤندریبلر؛ شهرداری، ییخیلان بئش مئترلیک پایه‌نین یئرینه ایکی مئترلیک پایه تیکه‌رک فردوسی‌نین مقامینی آشاغی گتیرمک ایسته‌ییب... یعنی تورکوسو؛ فردوسی آتدان یئنیب ائششگه مینیب‌دیر!!
قاس- قاس گولدوم:
- اولمایا شهرداری بیر آیری اینقلابی حرکتده، یئنه هئیکلی گؤتوروب پایه‌نی اوجالداجاقدیر؟!
مشه اسفندیار باشی ایله "یوخ" دئیه‌رک آرتیردی :
- شهرداری دئییر: ایلین سونودور، بودجه میز یوخدور... بونا گؤره منی مامور ائله‌ییب‌لر، گونده پایه‌نین دبینه پئهین سپیب سو وئریم بلکه بایراماجان پایه اوچ مئتر اوجالیب بو موضوع دا ختم به خئیر اولسون!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
تئلئویزیون اولماق ایسته‌ییرم!
دوکتور جئری
اوستاد دفتری اللرینی گؤیه قالدیراراق یالواردی:
- تانریم! نه اولاردی من تئلئویزیون اولایدیم؟...
چاشیردیم؛ " اولمایا اوستادین باشینا هاوا گلیب؟" دئدیم اؤز- اؤزومه.
- اوستاد! هامی پوللولارین، سییاستچیلرین، توپچولارین، اویونچولارین، اوخویانچیلارین، تانینمیشلارین یئرینده اولماق ایسته‌یرکن، سیز ندن جانسیز بیر نسنه اولماق ایسته‌ییرسینیز؟!
اوستاد کؤکسونو اؤتوروب دئدی:
- تئلئویزیونون سؤزو هامیدان کئچرلی‌دیر. دئسه: قاتیق قارادیر، هامی دئیه‌جک: قارادیر؛ دئسه آغ‌دیر، هامی دئیه‌جک: آغ دیر. دئسه: اؤلکه‌یه قارا بادیمجان گوجو یاخشی‌دیر، هامی دئیه‌جک: یاخشی‌دیر؛ دئسه: یاماندیر، یئنه هامی دئیه‌جک: یاماندیر. دئسه: یارین گؤستری‌یه چیخین، هامی چیخاجاق؛ دئسه: هاوا توزاناقلیدیر ائشیگه چیخمایین هامی قاپیناجاق ائولرینه...
سؤزونو کسدیم:
- بونلارین هامیسی دوغرو؛ سیز نه یاخشی تئلئویزیون اولماق ایسته‌ییرسینیز؟
غم- کدر بولودلاری اوستادین گؤزلرینه کؤچدو، قایغین- قایغین:
- ائوده آرواد- اوشاق اوزومه - سؤزومه باخمیر!!- دئدی.
Televizyon olmaq istəyirəm!
Dr.Jery
Ustad dəftəri əllərini göyə qaldıraraq yalvardı:
- Tanrım! nə olardı mən televizyon olaydım?...
Çaşırdım; " olmaya ustadın başına hava gəlib?" dedim öz- özümə.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
جاوید شاه نامه
دوکتور جئری
بیرینجی ائپیزود
سلماس، 1357 بهمن آیی
فیردوسی قهوه‌خاناسی شاهچیلارین ییغینجاق یئری ایدی. آغا روستم قهوه‌خانا‌نین صاحیبی، اؤزو اصیل سلطنتچی‌لردن اولوب شاهین قاچدیغینا باخمایاراق،"اعلاحضرت بویون-صاباح قاییداجاق!"دئیه، عکسینی هله قهوه‌خانین دیواریندان آشاغی یئریندیرمه‌میشدی.
آخشام باشلاری قهوه خانادا ایگنه سالماغا یئر اولمازدی. روستم آغانین ایرنگلی چایلاریندان نئشه‌له‌نن شاهچی‌لار، شاهنشاهین خیدمت‌لرینی سایار، هردن ده جوشقولانیب خیابانا تؤکوله‌رک، " جاوید شاه... جاوید شاه" شعاری وئرمگه باشلایاردیلار. هردن ده اوتوروب بوینو بوکوک- بوینو بوکوک دردله‌شردیلر. بیر گون شهرین بؤیوک چوداری حاجی زؤهراب، شاهین قاچدیغینا اوزوله‌رک دئدی:
- اؤز آرامیزدا قالسین شاهیمیزدا بتر قورخاقدیر، قاپی قاپییا دگییب تیق سسی چیخینجا قویور قاچیر!.. دئین یوخدور؛ رحمتلیگین اوغلو نییه خاریجه‌یه قاچیرسان گل سنی بئش- اون گون په‌یه‌ده گیزلدیم ..آرا ساکیتلشندن سونرا چیخ گئت شاهلیغین ائله دا...
بهمنین ییرمی ایکیسینده اینقلاب غلبه چالینجا میللت خیابانلارا تؤکولوشوب بارماقلاریندا ظفر علامتی توتاراق شادلیغا، شعار وئرمگه باشلادیلار. جمعیت فیردوسی قهوه‌خاناسینا یاخینلاشینجا، آغا رستمین شاگیردی تلم-تلسیک قهوه خانا گیریب قیشقیردی:
- آغا روستم!.. آغا روستم!.. تئز اول اعلاحضرتین عکسینی آشاغی یئندیر.. اینقلابچیلار شعار وئره-وئره بویانا گلیرلر.. ائله بیل دئییرلر: بارماقلاریمیزی سوخاجاییق شاهچیلارین گؤزونه!!...
ایکینجی ائپیزود
سلماس، 1393 بهمن آیی
سلماس میللتی سحر اویاندیقدا گؤزلرینه اینانا بیلمه‌دیلر. فیردوسی‌نین مجسمه‌سی شهرین مرکزیندن یوخ اولموشدو. بیردن- بیرده شهرده اینقلاب اولدو سانکی. هر آغیزدان بیر هاوا چیخیردی.
کیمی:
- فیردوسی صله‌یی ارحام اوچون زابلستانا گئدیب بویون صاباح گله‌جک!...
کیمی:
- فیردوسی گئدیب سولطان محمود غزنوی‌نین چک‌لرینه برگشت وورسون!
کیمی:
-- فیردوسی سولطان محمودنون آداملاری‌‌نین قورخوسوندان قویوب قاچیب!..-دئییر،کیمی‌لری‌ده:
- سولطان محمود غزنوی‌نین آداملاری فیردوسی‌نین باشینی اکیب‌لر- دئییردیلر.
بو سؤیلنتی‌لرین آردینجا، سارسینتی گئچریدن، گئجه‌لری یوخو گؤزلرینه گلمه‌ین، بو آغیر ایتکی‌دن اورمو گؤلو دردینی اونودان غئیرتلی وطنداشلار، اؤلکه‌نین دؤرد بوجاغیندان، شهر مسئوللارینی زورا باساراق 24 ساعات ایچینده مجسمه‌نین اؤلو یا دیریسینی تاپمالارینی ایسته‌دیلر.
بو اولتیماتومون مورکبی قورومامیش هر شئی آیدینلاشدی:
فیردوسی بایرام پالتاری آلماق اوچون خریده گئتمیشدی!
*
بو گون، ایسفندین سککیزی، فیردوسی یئنی بایرام پالتارینی گئیینه‌رک گلیب یئنه شهرین مرکزینده اگلشدی.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنادیلی گونو گولمه‌جه‌لری
دوکتور جئری
نئجه تورکجه‌نی رسمییّته میندیرمک اولار؟
اوستاد فرهیخته ایله دارتیشیردیق:
- ایراندا، ایکی‌یوزمین‌لیک ائرمنی خالقی‌نین آنادیللرینده قیرخ مدرسه‌سی، ایکی دانیشگاه شؤعبه‌سی، ایکی گونده‌لیکی، نئچه- نئچه درنگی اولا-اولا نییه قیرخ نئچه میلیونلوق تورک میلّتی‌نین هئچ نه‌یی یوخدور؟
اوستاد باشینی توْولادی:
- لاپ تورکه‌سایا آدامسان دوکتور!
دوداغیمی بوزوشدوردوم:
- نییه؟!..
- دؤولت گئجه- گوندوز دیلی‌نیزین رسمی‌لشدیرمه‌سی اوچون چالیشیر آنجاق سیزین نه خبرینیز وار، نه‌ده امکداشلیق ائله‌ییرسینیز!
- نئجه، نئجه؟!!
- هه!... شیرین دیل ایله أریییب یوز-ایکی مین نفر حدودونا یئتیشسه‌نیز، اینانین هم دیلی‌نیز رسمی اولاجاق، هم مدرسه- مکتب صاحیبی اولاجاقسینیز!!
خاچا حؤرمت!
کیتاب ائوینده بیر گنج ایله قارشیلاشدیم، بوینونا خاچ آسمیشدی. چاشدیم:
- سیز بیر یاندان تورکجه کیتاب آلیرسینیز، بیر یاندان دا بوینوزا خاچ آسمیشسینیز، ائرمنی‌سینیز می؟!
- یووووخ! تورکم ، موسلمانام ..- دئدی.
- آمما بو خاچ؟!..
گولدو:
- ایراندا خاچا یوکسک حؤرمت واردیر، بیزده دوستلارلا بیرگه خاچ آسماغا باشلامیشیق بلکه دؤولت بیزیم دیلی ده ائرمنیلر کیمی رسمییّته تانیسین!!..
آنادیلی گونو بایراملیغی
ایسفندین ایکیسی آنادیلی بایرامی دیر. بایراملاردا، بایراملیق وئرمک بیر دب‌دیر. بیز ده بو گون موناسیبت ایله، دؤولت باشچیلارمیزدان کیچیجیک بیر بایراملیق ایسته‌ییریک!
یوخ!... تورک‌دیلینی رسمییّته تانیمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اولاسی دئییل!
یوخ! .. تورک فرهنگیستانی آچمالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک بو اللریندن گلمز!
یوخ!... تورک دیلینی دانمامالارینی ایسته‌میریک؛ بیلیریک دانماماق اولماز!
یوخ!....
ایسته‌دیگیمیز بایراملیق ساده‌جه بودور :
دیلیمیزی قوروماق اوچون، آذربایجانین اوستانی رادیو- تئلئویزیون کاناللارینی باغلایین!
مدرسه‌لرین فرقی
ایرانداکی بوتون مدرسه‌لر داش-کرپیچدن دوزلیب‌سه، اؤیرنجیلر عئینی کیتابلاری اوخویورلارسا، اؤیرتمن‌لر عئینی درسلری اؤیردیرلرسه، کیچیجیک بیر شئی‌ده فرق واردیر:
گئنلده، فارس بؤلگه‌لرینده، اوشاقلار مدرسه‌نی بیتیردیکده، دوکتور، مهندیس، اوستاد، بئکار،... اولورلار، تورک بؤلگه‌لرینده مانقورت.
تورکان پارسی‌گوی فارس دیلینی تحریم ائدیب
آنادیلی گونو موناسیبت ایله آذربایجانین "تورکان پارسی‌گو" شاعیرلری، بیر بیلدیری‌ده، دؤولت تورک دیلینی رسمییّته تانیمایینجا فارسجا شئعیر سؤیله‌مکدن ال چکیب فارس میلّتینی شئعیرسیز قویاجاقلارینی بیلدیریب‌لر.
بو شوک خبردن سارسیلان فارس میلّتی بیر گؤستری‌ده، " دویغولاریمیز بو تحریمین آلتیندا اوْووُلوب خیشل اولمادان 5+1(بئش آذربایجان اوستانی+ تهران ) دانیشقلاری باشلانمالی‌دیر."دئیه دؤولتی اویاریب.
میلّت وکیل‌لریمیز تئهراندادیرلار یوخسا باکیدا؟!
اوستاد دفتری شاپپیلتی ایله الینی آلنینا تاپدادی:
- دوکتور! لاپ چاشمیشام...
- یئنه نه اولوب؟!.. -دئدیم.
- دوغروسو قاتمیشام، بیلمیرم بیز سئچدیگیمیز مجلیس نوماینده‌لرینی تئهرانا گؤندریریک یوخسا باکی‌یا؟!
- بو نه سؤزدور اوستاد، بللی‌دیر تئهرانا گؤندریریک!
اوستاد دفتری دوشونجه‌یه دالدی آز سونرا:
- بئله ایسه نییه، آرا- سیرا ایرانین باکیداکی بؤیوک ائلچیلیگی نوماینده‌لریندن،" نییه آذربایجانلیلار آنادیللرینده تحصیل آلمیرلار؟" دئیه سوروشاندا، دئییرلر: "آذربایجانلیلار آنا دیللرینده تحصیل آلماق ایسته‌میرلر!".
سورغو- یانیت
- آذربایجان ایرانین باشی دئییل می؟
- نییه باشی‌دیر!
- باشین دیلی اولماز می؟
- نئجه اولماز، دیلسیز باش نه‌یه گره‌کدیر؟!!
- بئله ایسه نییه ایران تورکجه قونوشمور؟!
- ایرانین سسی باشقا یئردن چیخیر!!...
دیل باشا بلا دئییل!
دیل باشا دئییل، گؤ** بلادیر، اوزون دانیشیرسان باتوم سوخورلار!...
Anadili günü gülməcələri
Dr.Jery
Necə Türkcəni rəsmiyyətə mindirmək olar?
Ustad Fərhixtə ilə dartışırdıq:
- İranda, ikiyüzminlik Erməni xalqının Anadillərində qırx mədrəsəsi, iki danişqah şöbəsi, iki gündəliyi, neçə- neçə dərnəyi ola-ola niyə qırx neçə miliyonluq Türk millətinin heç nəyi yoxdur?
Ustad başını tovladı:
-Lap Türkəsaya adamsan doktor!...
Dodağımı büzüşdürdüm:
- Niyə?!..
- Dövlət gecə- gündüz dilinizin rəsmilşədirməsi üçün çalışır ancaq sizin nə xəbəriniz var, nədə əməkdaşlıq eləyirsiniz!
- Necə, necə?!!
- Hə!... şirin dil ilə əriyib yüz- ikiyüzmin nəfər hüduduna yetişəsəniz, inanın həm diliniz rəsmi olacaq, həm mədrsə- məktəb sahibi olacaqsınız!!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر