+0 به‌ین
آستا-آستا آسیمیله
دوکتور جئری
کئچن ایل، آنادیلی گونو موناسیبت ایله اوستاد فرهیخته ماکان ایسنا خبر آژانسی ایله بیر دانیشیقدا، "ایراندا، فارسدان باشقاسی یوخدور. هر نه وار؛ فارس‌دیر. دوْنوُقلار /جمادات/ بئله فارس‌دیرلار..." دئیه قونوشموشدو.
من او زامان اوستاد فرهیخته‌نین سؤزلرینی آشیری فارسچیلیغا یوزاراق بیر قولاقدان آلیب او بیریندن اؤتورموشدومسه ده یانیلمیشدیم. ایندی آنلاییرایم؛ اوستاد فرهیخته‌نین دئییندیکلریندن آماجی، ایراندا آسیمیله‌نین باشاری ایله باشا چاتماقدا اولدوغونا توخونماق ایدی. دوغروسو، پیشیگیمیز اولماسایدی من هله-هله او یانیلغیدا قالاجاق ایدیم.
دونن گون‌اورتا چاغی، پیشیگیمیزی یئمگه چاغیردیم:
- پیش پیش پیش!..
دیوار دیبینده اؤزونو گونشه وئرمیشدی. دینمه‌دی، یئنه سسلندیم:
- پیش پیش پیششش!...
باشینی چئویریب ارینه-ارینه میریلدادی:
- مییام...مییام... [ گلیرم..گلیرم..]
هویوخدوم. پیشیگیمیز پیشیکجه‌نی اونوتموشدو. بیردن اوستاد فرهیخته‌نین سؤیله‌دیکلری بئینیمده جانلاندی. حیطین اورتاسیندا بیتله‌نن، کؤپگیمیز آلاباشدان، هاچاندان پیشگین بئله دوروما دوشدوگونو سوروشدوم.
کئی-کئی منه باخیب واققیلدادی:
- هف‌هف...هفت‌هفت...[یئددی یئددی.. یئتمیش یئددی (گون؟!)]
دونیا باشیما فیرلاندی. اؤزومو ساخلایا بیلمه‌ییب چؤمبلدیم. هله اؤزومه گلمه‌میشدیم، کوچه قاپیسی آچیلیب اوخول اؤنجه‌سی اوخویان قیزیم آتیلیب دوشه‌رک ایچری گیردی:
- سلام بابا.. من اومدم.. [ سالام آتا.. من گلدیم..]
بو کز گؤزلریم قارالدی. اللریمی گؤیه قالدیراراق قیشقیردیم:
- ای خدا ما کی فارس شدیم !؟ [ تانریم! بیز هاچان فارسلاشدیق!؟]
Asta-asta Assimilə
Dr.Jery
Keçən il Anadili günü münasibətilə, ustad Fərhixtə Makan ISNA xəbər ajansı ilə bir danışıqda, "Iranda, Farsdan başqası yoxdur. Hər nə var; Farsdır. Donuqlar /cəmadat/ belə Farsdırlar..." deyə qonuşmuşdu.
Mən o zaman ustad Fərhixtənin sözlərini aşırı Farsçılığa yozaraq bir qulaqdan alıb o birindən ötürmüşdümsə də yanılmışdım. İndi anlayıram; ustad Fərhixtənin deyindiklərindən amacı, Iranda assimilənin başarı ilə başa çatmaqda olduğuna toxunmaq idi. Doğrusu, pişiyimiz olmasaydı mən hələ-hələ o yanılğıda qalacaq idim.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آنادیلی گونونه حاضیرلیق
دوکتور جئری
21. فوریه(اسفندین ایکیسی) آنادیلی گونو؛ آنادیلی بایرامی‌دیر. ائلیمیزده، بایرام ایشلرینی نئچه هفته قاباقدان گؤرولدوگونو گؤز اؤنونه آلاراق بیزده ایندیدن بو گونله باغلی کئچیره‌له‌جک برنامه‌لره حاضیرلیق‌لی اولمالی‌ییق. بو دوغرولتودا یوردداشلاریمیزدان ایسته‌ییریک آشاغیدا سایدیغیمیز شئی‌لری ایندیدن تداروک گؤرسونلر:
1- مجوّز
2- آنادیلی برنامه‌لری
3- قالین ایپ بؤرک
4- کتانی باشماق
5- حیَط سندی
باشلیقلارین آچیقلاماسی:
1- آنادیلی برنامه‌لرینی دینج بیر اورتامدا کئچیرمک اوچون بوتون شهرلرده سوروملو ایداره‌لره (فرمانداری، ارشاد ایسلامی و...) مراجیعه ائده‌رک مجوز آلینمالی‌دیر.
2- چالیشمانین مدنی اولدوغونو گؤسترمک اوچون سیاسته بولاشمامیش آنادیلی ایله ایلگیلی برنامه‌لر حاضیرلانمالی‌دیر.
3- گؤزله‌نیلمه‌دن وئریلن مجوز لغو اولونوب مامورلار ییغینجاغی داغیتماغا گلسه‌لر قالین ایپ بؤرک باشی باتومدان قورویا بیلر.
4- آنلاشیلماز ندنلره گؤره، بو گونده توت-ها-توت اولسا کتانی باشماقلا یاخشی قاچیب آرادان چیخماق اولار.
5- حیَط سندی ایله توتولان شخصلر ضامینه بوراخیلا بیلرلر.
آرتیریلمالی‌دیر:
بو گونون قوتلانماسینا ایجازه وئریلمه‌دیگی تقدیرده، گؤی‌ساتان بلندگولاری ایله اویغار دونیانین ساغیر (کار) قولاغینا قیشقیرماق یورددشلاریمیزین دوغال حاقلاری‌دیر.
Anadili gününə hazırlıq
Dr.Jery
210 Fevral (isfəndin ikisi) Anadili günü; Anadili bayramıdır. Elimizdə, bayram işlərini neçə həftə qabaqdan görüldüyünü göz önünə alaraq, bizdə indidən bu günlə bağlı keçirələcək bərnamələrə hazırlıqlı olmalıyıq. Bu doğrultuda yurddaşlarımızdan istəyirik aşağıda saydığımız şeyləri indidən tədarük görsünlər:
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
پورتاغال نمنه‌دیر؟!
دوکتور جئری
اؤیرتمن بالاجا یاشاردان سوروشدو:
- اوغلوم! دئ گؤروم؛ ایکی پورتاغال ایله ایکی پورتاغال نئچه پورتاغال ائدر؟
یاشار چاشیردی:
- آغا موعللیم ! پورتاغال نمنه‌دیر؟!
اؤیرتمن اودقوندو. نسه دئمک ایسته‌دی؛ دئمه‌دی. دئدی:
- اوغلوم، پورتاغالی بوراخ! دئ گؤروم ایکی سانتریفوژ ایله ایکی سانتریفوژ نئچه سانتریفوژ ائدر؟
یاشار بارماغینی قالدیراراق:
- آغا ایجازه! دؤرد سانتریفوژ ائدر!- دئیه یانیتلادی.
Portağal nəmənədir?!
Dr.Jery
Öyrətmən balaca Yaşardan soruşdu:
- Oğlum! de görüm; iki portağal ilə iki portağal neçə portağal edər?
Yaşar çaşırdı:
- Ağa müəllim ! portağal nəmənədir?!
Öyrətmən udqundu. Nəsə demək istədi;demədi. Dedi:
- Oğlum, portağalı burax! de görüm iki santrifüj ilə iki santrifüj neçə santrifüj edər?
Yaşar barmağını qaldıraraq:
- Ağa icazə! dörd santrifüj edər!- Deyə yanıtladı.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
قییام!
دوکتور جئری
داناباش کندی‌نین پیشنامازی، موللا فرضعلی مکّه‌یه گئده‌جک ایدی. آخشام، مسجیدده ایگنه سالماغا یئر یوخ ایدی. موللا کندلیلرله بیر- بیر حالاللاشاندان سونرا مینبره چیخدی:
- آنلاقلی، قاناجاقلی داناباشلیلار!. بو گئده-گئتده سیزی جاماعات نامازینا سیفاریش ائله‌ییرم.. سیزدن ایسته‌ییرم من گئده‌لی جاماعات نامازینی بوشلامایاسینیز!..
بیری سیفاریش اورتاسینا آتلاندی:
- موللاسیز بیز نئجه جاماعات نامازی قیلا بیله‌ریک آغا؟!
موللا فرضعلی یول گؤستردی:
- موللا لازیم دئییل! بیر نفر امینه آدام تاپیب پیشناماز ائدین...
مسجیدین قاپیسیندان بیر اوشاق قیشقیردی:
- آغا ماشین گلدی.. ماشین گلدی...
***
ائرته‌سی گون، داناباشلیلار گون‌اورتا نامازینا ییغیشاندا تزه خاطیرلادیلار پیشناماز تاپما‌ییبلار.
کندخودا دئدی:
- امینه آدامی بیز هارادان تاپاق؟!
مشه ایسلامین اوغلو؛ نیظام هامینی آرخایین ائله‌دی:
- بیزیم کندده امینه آدام یوخدور کی!!..
داناباشلیلار دوغرولادیلار:
- دوز دئییر!...دوز دئییر!..
قلئیچی مورتوض اؤزونو ساخلایا بیلمه‌ییب نیظاما قاباردی:
- اولان سن نه مایماق آدامسان! نئجه کندده امینه آدام یوخدور؟!
هامی بیر آغیزدان سسلندی:
- کیم‌دیر بو امینه آدام؟!
قلئیچی مورتوض دؤشونو قاباغا وئردی:
- امینه آرواد!!
- امینه آرواد؟؟
- هه.. رحمتلیک کبلایی خوجاوئردی‌نین آروادی امینه!..
داناباشلیلار اورکلرینده قلئیچی مورتوضو آلقیشلایاراق امینه آروادین ائوینه یؤنلدیلر.
قاپی چالینیجا امینه آرواد اؤزو ائشیگه چیخدی. بویلو- بوخونلو، شیشمان بیر قادین ایدی. بؤلسه ایدیلر، ایکی-اوچ موللا فرضعلی چیخاردی بیله‌سیندن. کندخودا قاباغا کئچیب اولانلاری آنلاتدیقدان سونرا آرتیردی:
- داناباشدا سیزدن باشقا امینه یوخدور. دیلگیمیز بودور گلیب پیشنامازیمیز اولاسینیز.
امینه آرواد نازلانماغا باشلادی:
- آخی اوتانیرام!.. یوخ اولماز!.. نه دئیرلر؟!...
امینه آروادین تره‌زی گؤتو یئره وورماسینی گؤرون دوکتور جئری، جاماعاتی یارا-یارا قاباغا کئچدی:
- امینه خانیم! موللانین سؤزو، آللاهین سؤزودور. سیز آللاهین سؤزوندن‌می چیخماق ایسته‌ییرسینیز؟
امینه آرواد لؤک دوداغینی دیشله‌یه‌رک دئدی:
- استغفرالله... استغفرالله...
***
قیرخ گون اولمامیش موللا فرضعلی آللاه ائویندن قاییتدی. اؤپوش- گؤروشدن سونرا اوزونو داناباشلیلار توتوب سوروشدو:
- اومودوم آللاها سیفاریشیمی اونوتمامیش‌سینیز؟
کندخودا شست ایله قاباغا کئچدی:
- سیز گئدندن، اول آللاه بیر دان بئله اولسون جاماعات نامازیمیزی ترک ائله‌مه‌میشیک.
موللا سئویندی:
- ساغ اولون..ساغ اولون.. پیشنامازینیز کیم ایدی؟ ایسته‌ییرم اوندان دا بیر اؤزل تشکّور ائله‌یم.
- امینه آرواد.
موللانین گؤزلری بؤیودو. ایکی الی ایله باشینا تاپدادی:
- نه!.. امینه آرواد؟!!
-...
کندخودا باشی ایله اونایلادی.
موللا اؤفکه ایله جاماعاتی دانلاماغا باشلادی:
- به‌یم سیز بیلمیردینیز آرواد دالیندا ناماز قیلماق اولماز، باطیل‌دیر؟!
هامی باشینی آشاغی سالدی. کئفلی ایسکندر آلتدان- آلتدان موللانی سوزه- سوزه دئییندی:
- آغا من ائله اوّل گوندن بیلدیم نامازیمیز باطیل‌دیر آنجاق اوتاندیم دئییم!..
موللانین چاتیق قاشلاری آچیلدی:
- هه! .. اوغلوم ایسکندر سن هارادان بیلدین ناماز باطیل‌دیر؟
کئفلی ایسکندر گؤزلرینی یئره دیکه‌رک میزیلدادی:
- آغا اورادان بیلدیم کی؛ امینه آرواد سجده‌یه گئدنده منیمکی قییام ائدیردی!...
Qiyam!
Dr.Jery
Danabaş kəndinin pişnamazı, Molla Fərzəli məkkəyə gedəcək idi. Axşam, məsciddə iynə salmağa yer yox idi. Molla kəndlilərlə bir- bir halallaşandan sonra minbərə çıxdı:
- Anlaqlı, qanacaqlı Danabaşlılar!. bu gedə-getdə sizi camaat namazına sifariş eləyirəm.. sizdən istəyirəm mən gedəli camaat namazını boşlamayasınız!..
Biri sifariş ortasına atlandı:
- Mollasız biz necə camaat namazı qıla bilərik ağa?!
Molla fərzəli yol göstərdi:
- Molla lazım deyil! bir nəfər əminə adam tapıb pişnamaz edin...
Məscidin qapısından bir uşaq qışqırdı:
- Ağa maşın gəldi.. maşın gəldi...
***
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
سیزین نه‌یه تعصّوبونوز وار؟
دوکتور جئری
بیری‌نین ائششگی ایتمیشدی. چؤل- باییری آختاریب تاپما بیلمه‌دیکده مسجیده گئدیب موللا‌نصرالدینه دئییر:
- جاماعاتدان سوروشون منیم ائششگیمی گؤرن اولوب‌مو؟
موللا نامازی قیلاندان سونرا جاماعاتدان سوروشور:
- سیزین یاشامدا نه‌یه تعصّوبونوز، باغنازلیغینیز وار؟
بیری قالخیب دئییر: یوردا.
او بیری دئییر: ائله.
آیریلاری دئییرلر: دیله، دینه، ناموسا،....
هره بیر شئی دئییر. سونوندا اوچ- دؤرد نفر قالیر. بونلار دئییرلر: بیزیم هئچ نه‌یه تعصٌوبوموز یوخدور!
موللا ائششگ آختارانی سسله‌ییب دئییر:
- آی ائششگ ایتیرن! بوردا اوچ- دؤرد ائششگ وار؛ گل، باخ گؤر هانکیسی سنیندیر؟!
?Sizin nəyə təəssübünüz var
Dr.Jery
Birinin eşşəyi itmişdi. Çöl- bayırı axtarıb tapma bilmədikdə məscidə gedib Molla Nəsrəddinə deyir:
- Camaatdan soruşun mənim eşşəyimi görən olubmu?
Molla namazı qılandan sonra camaatdan soruşur:
- Sizin yaşamda nəyə təəssübünüz, bağnazlığınız var?
Biri qalxıb deyir: Yurda. O biri deyir: Elə. Ayrıları deyirlər: Dilə, dinə, namusa,....
Hərə bir şey deyir. Sonunda üç- dörd nəfər qalır. bunlar deyirlər: Bizim heç nəyə təəssübümüz yoxdur!
Molla eşşək axtaranı səsləyib deyir:
- Ay eşşək itirən! Burada üç- dörd eşşək var; gəl, bax gör hankisi sənindir?!
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
اینسان حاقلاری خورجوندا‌دیر!
دوکتور جئری
1
بیر گون موللا نصرالدین ائششگینی ساتماق اوچون بازارا آپاریر. یولدا ائششگین قویروغو پالچیغا بولاشیر. موللا، " اولا بیلر، بونون اوزوندن ائششگی آشاغی آلالار!" دئیه دوشونرک قویروغو کسیب خورجونا قویور. بازاردا موشتریلر قویروغو یوخ ائششگی گؤردوکده دئییرلر:
- یاخشی ائششک‌دیر، نه یازیق قویروغو یوخدور!
موللا دئییر:
- سیز ائششگین قیمتینی کسین، قویروق خورجوندا‌دیر!
2
فارسلارین بیر مثلی وار؛ چوخ دوشوندوروجودور: " خرِ ما از کره‌گی دُم نداشت". یعنی: ائششگیمیزین قودوقلوقدان قویروغو یوخ‌ایدی.
2+1
ایران، اینسان حاقلاری‌نین اولمادیغینا سوچلاندیقدا سوروملولار جلد تپکی گؤستریرلر:
- اؤلکه‌ده اینسان حاقلاری وار، لاپ یاخشیسی دا وار!
- هانی بیز نییه گؤرموروک؟- دئیه سوروشولدوقدا، مثللرینی اونوتموش کیمی،
- آنایاسادیر!- دئییرلر.
Insan haqqları xurcundadır!
Dr.Jery
1
Bir gün Molla Nəsrəddin eşşəyini satmaq üçün bazara aparır. Yolda eşşəyin quyruğu palçığa bulaşır. Mulla, " ola bilər, bunun üzündən eşşəyi aşağı qiymətə alalar!" deyə düşünrək quyruğu kəsib xurcuna qoyur. Bazarda müştərilər quyruğu yox eşşəyi gördükdə deyirlər:
- Yaxşı eşşəkdir, nə yazıq quyruğu yoxdur!
Molla deyir:
- Siz eşşəyin qiymətini kəsin, quyruq xurcundadır!
2
Farsların bir məsəli var; çox düşündürücüdür: " xər-e ma əz korrəgi dom nədaşt". yəni: eşşəyimizin qoduqluqdan quyruğu yox idi.
1+2
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
آدام اولماق ایسته‌میرم!
دوکتور جئری
شئخیمیزین اوغلو شهرام اوچ ایل ایدی أیری- بوروق ایداره‌سینه سوخولموشدو؛ (داها دوغروسو سوخدورولموشدو) هله آدام اولمامیشدی.
شئخیمیز اوتاقدا وار- گل ائده‌رک دئیینیردی:
- میرزه حبیبین اوغلو آدام اولدو!..شیخ آغانین اوغلو آدام اولدو!..حاجی ایسلامین اوغلونون آدی نه‌دیر؟!..
شهرام میزیلدادی:
- حوججت!..
- هه.. حوججت!.. بورنونو چکمه‌یی باجارمیردی.. ایندی باخ!.. بیر ایل اولماز ایداره‌یه سوخولوب آیاغی‌نین آلتیندا اوچ یوز میلیونلوق ماشین وار ، شهرین باشیندا بیر میلیاردلیق ائو آلیب... بؤیوک بیر آدام اولوب.. بیلمیرم سن اورادا نه غلط دارتیرسان؟!..
شهرام باشینی آشاغی سالدی:
- آتا.. واللاه بیللاه ایداره‌ده، ایت الیندن سوموک گمیرمک اولمور!..
شئخیمیز بو یانیتدان کؤپوردو:
- دئگینن چیخاریم یوخدور!.. دئگینن الیمدن گلمیر!.. دئگینن...
شهرام یئریندن داشلاندی، اوتاقدان چیخا-چیخا:
- آتا.. من آدام اولماق ایسته‌میرم..ال چکین! - دئییب قاپینی چیرپدی.
!Adam olmaq istəmirəm
Dr. Jery
Şeyximizin oğlu Şəhram üç il idi Əyri- buruq idarəsinə soxulmuşdu; (daha doğrusu soxdurulmuşdu) hələ adam olmamışdı.
Şeximiz otaqda var- gəl edərək deyinirdi:
- Mirzə Həbibin oğlu adam oldu!..Şıx Ağanın oğlu adam oldu!..hacı İslamın oğlunun adı nədir?!..
Şəhram mızıldadı:
- Hüccət!..
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
آذربایجان مسئله‌سینده سعدی شیرازی‌نین روْلو
دوكتور جئری
ایران ایسلام دئوریمیندن سونرا، آذربایجان توركلری‌نین میلّی - اینسانی حاقّلارینی الده ائده بیلمه‌دیكلری‌نین ندنینی آراشدیردیقدا، اؤنجه‌لری بونو پهلوی دؤنمیندن بعضی سوروملولارین بئیینلرده تورتالانیب قالمیش شوْوئنیستی دوشونجه‌لرله باغلی بیلیردیم آنجاق سون واختلاردا اینجه‌له‌مه‌لریم سونوجا واریب سوچسوز اینسانلارین بابالینی یودوغومدان پئشمانلیق دویدوم. آنلادیم؛ آذربایجان توركلری‌نین میلّی ایستكلری‌نین یولونا شاتیر اوزادان بونلار یوخ، بلكه شئیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی ایمیش!
سعدی شیرازی كیمدیر؟
سعدی شیرازی، اورتاچاغ فارس ادبیاتی‌نین أن گؤركملی شاعیر، یازیچی، دوشونورلریندن اولوب اونون گولوستان كیتابی، اسكی‌دن بری، مكتب‌خانالاردا، قوتسال قورآن كیتابی ایله یاناشی اؤیره‌دیلیب اؤیودلو سؤزلری توپلومدا اویقولانماغا چالیشیلمیشدیر. ایراندا، گولوستان كیتابینا اینانلارا سعدی اویومجولاری دئییلیر....
اولا بیلر سوروشاسانیز؛ سعدی شیرازی‌نین نه ایلیشكیسی وار آذربایجان مسئله‌سینه؟!...
آچیقلاییرام:
فارس تاریخینده سوركلی ادب‌سیز، بیر كیشی‌دن دانیشیلیب. بو كیشی ادب اولماق اوچون، اون ایل رضاشاهین تورمه‌لرینده دوستاق اولوب ایكینجی دونیا ساواشی سیراسیندا آزادلیغا بوراخیلاراق تبریزه گئدیب آذربایجان میلّی حؤكومتینی قورموشدو. بو پیس كیشی‌نین آدی سئیید جعفر پیشه‌وری ایدی.
پیشه‌وری بیر ایل‌لیك حؤكومتی سوره‌سینده، ایران اؤلكه‌سینه یاراشمایان چوخ پیس ایشلره ال وورموشدو. اؤرنك اولاراق او:
- ایران چرچیوه‌سینده اؤزأرك آذربایجان حؤكومتی یاراتمیشدی.
- توركجه‌نی آذربایجانین دؤولت دیلی اعلان ائتمیشدیر.
- آذربایجانا میلّی مجلیس، میلّی اوردو، میلّی پول یاراتمیشدی
- مدرسه‌لرده آنادیلی‌نین اوخونماسینی ایجباری ائله‌میشدی.
- خالیصه یئرلری كندلیلرین آراسیندا بؤلوشدورموشدو.
- آذربایجان موسیقی، تئاتر، ادبیاتینی یئنی‌دن دیرچلتمیشدی.
- آذربایجان میلّی اونیورسیته‌سی‌نین تملینی قویموشدو.
- وئرگیلری آذربایجانا خرجله‌ییب تهرانا گؤندرمه‌میشدی.
- آذربایجان كند- شهرلری‌‌نین آوادانلیغینا چالیشمیشدیر.
- توركجه درگی - قزئتلر بوراخمیشدی.
- قادینلارین كیشیلرله برابر سس وئرمه حوقوقونو رسمیّیته تانیمیشدی.
- ایران آنایاساسیندا آسیلی قالان ایالتی - ویلایتی انجمنلری قانونونو یورولوگه سالمیشدی.
......
سعدی شیرازی‌نین اویومجولاری پیشه‌وری‌نین بو پیس ایشلرینی گؤردوكده دریندن سارسینتی گئچریب اؤزولموشلر. اونلار ال - اله وئره‌رك (دونن دوست، بو گون دوشمن) آمریكانین یاردیمی ایله آذربایجانا سالدیریب اؤلدوره‌نی اؤلدوروب، اؤلدورمه‌ینی دیدرگین یاخود سورگون ائله‌میشلر. اونلار، پیشه‌وری‌نین پیس ایشلری‌نین ائتكیسینی نئجه آذربایجاندان سیله‌جكلرینی ده دوشونموشلر آنجاق عاغیللاری بیر یئره چاتمایینجا گولوستان كیتابیندان فال آچمیشلار:
بیلگه لوقماندان، " ادبی كیمدن اؤیرندین؟ " دئیه سوروشدوقدا، "ادب‌سیزلردن اؤیرندیم" دئمیشدی."بئله‌كی، بونلارین نه‌لری منه خوش گلمه‌دیسه اونلاری ائتمكدن چكیندیم".
سعدی اویومجولاری فاللارینا چیخان اؤیكونو اوخودوقدا سئوینجدن چیرتیك چالا- چالا پیشه‌وری‌نین پیس ایشلرینی آذربایجاندان سیلمه‌یه باشلاییب قالاق-قالاق یاندیریلان كیتاب تونقالی‌نین باشیندا آند ایچمیشلر؛ سونسوزادك آذربایجانی پیشه‌وری‌نین گؤردوكلری پیس ایشلردن اوزاق ساخلاسینلار.
Azərbaycan məsələsində Sədi Şirazinın rolu
Dr.Jery
Iran islam devrimindən sonra, Azərbaycan türklərinin milli - insani haqqlarını əldə edə bilmədiklərinin nədənini araşdırdıqda, öncələri bunu Pəhləvi dönmindən bəzi sorumluların beyinlərdə tortalanıb qalmış şovenisti düşüncələrlə bağlı bilirdim ancaq son vaxtlarda incələmələrim sonuca varıb suçsuz insanların babalını yuduğumdan peşmanlıq duydum. anladım; Azərbaycan Türklərinin milli istəklərinin yoluna şatır uzadan bunlar yox bəlkə şeyx Müsləhəddin Sədi Sirazi imiş!
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
اوغرولارین اوغروسو
دوكتور جئری
سؤز، یول‌كسنلردن، اوغرولاردان دوشموشدو. اوستاد دفتری دئدی:
- اسكیلرده، بیزیم كندین یولوندا بیر اوغرو وار ایدی؛ گلیب-گئدهنین وار- یوخونو سویوب مینیكینی الیندن آلیب یایاق یولا سالاردی..
دوداغیمی بوزوب،
- بو بیر شئی دئییل كی!..- دئدیم.
اوستاد پرریخته(فرهیخته) سؤزون جیلوونو الینه گئچیردی:
- بیزیم كندین یولونداكی اوغرو، گلیب-گئدهنین وار-یوخونو، مینیكینی اللریندن آلماغا یئتینمه‌ییب شورتدان باشقا بوتون پالتارلارینی اگینلریندن چیخاردیب چیپلاق یولا سالاردی..
بورنومدان، ه‌ی‌ی‌ه‌ه..كیمی بیر سس چیخارداراق،
- بو بیر شئی دئییل كی!...-دئدیم.
پروفسور نصرالدین سؤزه قاریشدی:
- بیزیم كندین اوغروسو دا، سیزینكی كیمی گلیب-گئدهنین وار-یوخونو، مینیكینی، پالتارلارینی الیندن آلاردی بو فرق ایله، شورتا بئله رحم ائله‌مزدی؛ كندلری تومانچاق، چیپلاق یولا سالاردی..
هیرنایا- هیرنایا،
- بو بیر شئی دئییل كی!..- دئدیم.
- بو بیر شئی دئییل! .. بو بیر شئی دئییل!.. سن بویور گؤرك سیزین كندین اوغروسو نه چئشید ایدی؟!..- اؤفكه‌له‌نن پروفسور نصرالدین ایدی.
كؤكسومو اؤتوره‌رك سؤزه باشلادیم:
- بیزیم كندین یولونداكی اوغرو، كندلیلرین وار-یوخونو، مینیكینی، پار-پالتارینی، شورتونو اللریندن آلاندان سونرا بیلیرسینیز نه ائدردی؟
اوستاد دفتری:
- كؤتك ووراردی؟!
- یوخ، اوندان دا پیس!
اوستاد پرریخته:
- باشلارینا پیس ایش گتیرردی؟!
- یوخ، اوندان دا پیس!!..
پروفسور نصرالدین:
- اؤلدورردی؟
- یوخ، اوندان دا پیس!!
-....
سوسدوقلارینی گؤرونجه، اؤزوم آچیقلادیم:
- آدلارینی اللریندن آلاردی..
اوستاد پرریخته پرت اولدو:
- سنین ده میرتی‌نین باشی یاریم دیر دوكتور! آدی دا الدن آلماق اولار؟!!..
سرتجه:
- سن اؤلمه، اؤزوم اؤلوم دوز دئییرم اوستاد!...- دئدیم، آردیندا:
- بیزیم كندلیلرین، قاباقجا آدلاری تورك ایدی.. آدلاری اوغورلاندیقدان سونرا بیر سوره آدسیز قالدیلار.. بیلیرسینیز؛ بو چاغدا آدسیز- كیملیكسیز یاشاماق اولمور..سونوندا آغ‌ساققاللار ییغیشیب گیجیل بازارینا گئتدیلر.. گجیل بازارینی تانیییرسینیز؟..
بیر آغیزدان:
- تانیییریق..- دئدیلر.
- گجیل بازاری‌نین كسروی راستاسی واردیر،؛ بورادا هر چئشید آد ساتیلیر، بیزیمكیلرده گئدیب بو راستادان ایشلنمیش بیر آد آلیب سئوینه-سئوینه گئری دؤندولر...
دوستلار چاشقین- چاشقین سوروشدولار:
- آد نه ایدی؟!
مندیلیمله آلنیمین ترینی سیله- سیله میزیلدادیم:
- آذری..
Oğruların oğrusu
Dr.Jery
Söz, yolkəsənlərdən, oğrulardan düşmüşdü. Ustad Dəftəri dedi:
- Əskilərdə, bizim kəndin yolunda bir oğru var idi; gəlib-gedənin var- yoxunu soyub minikini əlindən alıb yayaq yola salardı..
Dodağımı büzüb,
- Bu bir şey deyil ki!..- dedim.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
نئجه یازمایاق؟
دوکتور جئری
اؤدوللو یاریش:
آشاغیداکی سؤزجوکلرده، هانسی سیرانین یازیلیشی یانلیش‌دیر؟
1- ؟ 2- ؟ 3- ؟
(سورغونو دوغرو اولاراق یانیتلایانلارا، بیر عدد باهار آزادی سیککه‌سی وئریله‌جکدیر.)
1- صاحب 2- ساحب 3- صاحیب
1- صحبت 2- سوحبه‌ت 3- صؤحبت
1- صبر 2- سه‌بر 3- صبیر
1- صندوق 2- سندووق 3- صاندیق
1- عمر 2- عومر 3- عؤمور
1- حقه‌باز 2- حوقه‌باز 3- حوققاباز
1- محتاج 2- موحتاج 3- مؤحتاج
1- محاکمه 2- موحاکمه 3- موحاکیمه
1- مسلمان 2- موسلومان 3- موسلمان
1- معلم 2- موعلم 3- موعللیم
1- منتظر 2- مونته‌زر 3- مونتظیر
1- طلاق 2- ته‌لاق 3- طالاق
1- ظلم 2- زلم 3- ظولم
1- فاصله 2- فاسله 3- فاصیله
1- محال 2- مه‌حال 3- ماحال
...
سورغونون یانیتی:
بیرینجی سیرداکی سؤزجوکلرین یازیلیشی دوزدور؛ فارسلار کیتابلاریندا بئله یازارلار.
ایکینجی سیرداکی سؤزجوکلرین یازیلیشی دوزدور؛ کوردلر کیتابلاریندا بئله یازارلار.
اوچونجو سیرداکی سؤزجوکلرین یازیلیشی یانلیش‌دیر. تورکلر کیتابلاریندا بئله یازارلارسا، کیتابلاری‌نین باسیلماسینا (بیرینجی سیراداکیلار کیمی یازیلمایینجا) ایجازه وئریلمه‌ییب، وئریلمه‌یه‌جکدیر.
سورغونو دوغرو اولاراق یانیتلایانلار، اؤدوللرینی بورادان یوکله‌یه بیلرلر.
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
ایكی اوشاق یئتمز!
دوكتور جئری
آنلاشمازلیق
هردن بئله گؤرونور؛ میللت ایله دؤولت بیر بیری‌نین سؤزونو آنلاماقدا چتینلیك چكیر! دونن قونشوموز كبلایی خوجا وئردی‌نین نوه‌سی‌نین آد قویماسی ایدی. كوچه‌ده قارشی قارشی‌یا گلدیك. سوروشدوم:
- كبلایی! اوشاغین آدینی نه قویدونوز؟
دؤشونو قاباغا وئردی:
- امیر محمد علی
- امیر محمد علی؟!!
- هه!.. گله‌جكده جمعیتیمیز آزالماسین دئیه بیزده دؤولتین نیداسینا لبئیك دئیه‌رك اون ایلدن سونرا نوه صاحیبی اولوب آدینی امیر محمد علی قویدوق!
باشیمی توولاییب دئدیم:
- كبلایی! دؤولت دئییب؛ دؤرد-بئش اوشاق دونیایا گتیرین نه اوچ-دؤرد اوشاغین آدینی بیری‌نین اوزه‌رینه قویون!...
جمعیتیمیزین آرتماسی‌نین یولو
جمعیتین گئت‌گئده آزالماسی اؤلكه باشچیلاریمیزی دریندن قورخویا، قایغی‌یا سالاراق چئشیدلی یوللارلا میللتی دوغوم-دوغوشا شیرنیكدیرمگه چالیشیرلار. بو دوغرولتودا، بیزده، بیر اؤنری ایله بو سورونون اورتادان قالخاماسینا یاردیمچی اولماق ایسته‌ییریك:
اؤنری:
قبیرداشی كیمی، كفن كیمی، مؤهور-تسبئح كیمی، چادیرا كیمی، قیبله‌نوما كیمی، تومان‌باغی كیمی، دیش‌قوردالایان كیمی، ساققال‌داراغی كیمی، ركعت‌سایان تزگاهی كیمی، دوندورما چؤپو كیمی ... دؤولت، آغازاده‌لرین بیرینه تاپشیرسین جمعیتمیزین آزالماسینین قاباغینی آلماق اوچون چیندن، چین‌اوشاغی وارید ائله‌سین...
آج اینسان
چوخلو یوردداشلاریمیز دوشونورلر؛ جمعیتیمیزین آزلماسی‌نین ندنی یوخسوللوق‌دور، فقر‌دیر. بو دوشونجه‌نین یانلیش اولدوغونو، برزیل‌لی بیلگین دوكتور خوزه دو كاسترو، "آج اینسان" كیتابیندا بیلیمسل آچیدان قانیتلامیشدی. خوزه دو كاسترو بیر دئنه‌مه‌ده آغیرلیق، اوزونلوق، ساغلاملیق باخیمیندان عینی اولان ایكی بؤلوك سیچانی؛ بیرینجی بؤلوگو آج، ایكینجینی بؤلوگو توخ ساخلایاراق یوخلامیشدی. بیر سوره سونرا، او، اینانیلمازجاسینا، آج سیچانلارین چوخالماسینا، توخ سیچانلارین آزالماسینا، هردن ده سونسوز، دوغماز دوروما دوشدوگونه تانیق اولموشدو. او كیتابیندا بو سونوجا وارمیشدی: آج اینسان چوخ بالالار!..
بو آراشدیرمادان آنلاشیلیر، اؤلكه‌میزین جمعیتی‌نین آزالماسینین قاباغینی آلماق اوچون میللت یوخسوللوغا، فقره سوروكلنمه‌لی‌دیر. البتته دانماق اولماز، بو یؤنده سوروملولار بؤیوك آددیملار آتیب، آتماقدادیرلار...
هامی دوغماغا ایره‌لی!
جمعیتیمیزین آزلماسی‌نین قاباغینی آلماقدا آغالار، خانیملار چیگین-چیگینه چالیشماقدادیرلار. دونن خسته‌خانایا بیر آغانی گتیرمیشدیلر، یانچیلاری تلم-تله‌سیك سوروشوردولار:
- آغالارین دوغوم اوتاغی هانسی‌دیر؟!
هامی شاشیردی:
- آغادا دوغارمی؟!...
یانچیلاری برانكاردی توولا ایته‌له‌یه‌رك:
- آغامیز باهالیق آلتیندا دوغماقدادیر!..-دئدیلر.
نییه جمعیتیمیزی چوخالتماق ایسته‌ییریك؟
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا، یئر آلتی، یئر اوستو سولارین قورویوب اؤلكه سوسوز بیر چؤللوگه دؤنوشه‌جكدیر.
دئییرم: دوز دئییرلر !
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا، نئفت-گاز یاتاقلاریمیز قورتولاجاقدیر.
دئییرم: دوز دئییرلر !
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا، چئوره كورلانیب، مئشه- اورمانلاردان، یابانچی حئیوانلاردان بیر ایز- توز قالمایاجاقدیر.
دئییرم: دوز دئییرلر!
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا، یئرلی دیل، كولتورلر آرادان گئدیب تاریخدن سیلینه‌جكدیر.
دئییرم: دوز دئییرلر!
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا، ایش یئرلری بوس-بوتون قاپاناجاقدیر.
دئییرم: دوز دئییرلر!
دئییر: دئییرلر؛ اللی ایل سونرا،.................
یورولور؛ دئییر: بئله ایسه نییه گره‌ك ایندیدن اللی ایل سونرایا جمعیتیمیزی چوخالتماق فیكرینده اولاق؟
دئییرم: چوخ آدام بیزه لعنت اوخوسون!
Iki uşaq yetməz!
Dr.Jery
Anlaşmazlıq
Hərdən belə görünür; millət ilə dövlət bir birinin sözünü anlamaqda çətinlik çəkir! Dünən qonşumuz kəblayı Xucaverdinin nəvəsinin ad qoyması idi. Küçədə qarşı qarşıya gəldik. soruşdum:
- Kəblayı! uşağın adını nə qoydunuz?
döşünü qabağa verdi:
- Əmir Məhəmməd Əli
- Əmir Məhəmməd Əli?!!
- Hə!.. gələcəkdə cəmiyyətimiz azalmasın deyə bizdə dövlətin nidasına ləbbeyk deyərək on ildən sonra nəvə sahibi olub adını Əmir Məhəmməd Əli qoyduq!
Başımı tovlayıb dedim:
- Kəblayı! dövlət deyib; dörd-beş uşaq dünyaya gətirin nə üç-dörd uşağın adını birinin üzərinə qoyun!...
بؤلوم: ساتیریک یازیلار
+0 به‌ین
ایراندا دئموكراسی یوخدور
دوكتور جئری
قار- بورانین الیندن تئیمور آغانین قهوه‌خاناسینا قیسیلمیشدیق. ایستی چای جانیمیزی قیزدیریركن، سیجاق دارتیشمادا بئینیمیزی ایسیتمكده ایدی. دارتیشما قونوسو؛ دئموكراسی ایدی.
اوستاد دفتری سؤزون جیلوونو الینه آلمیشدی:
- دئموكراسی، یوردداشلارین رول آلدیغی حؤكومت بیچیمی‌دیر. یوردداشلار دوغرودان یا تمثیلچیلری آراجیلیغی ایله حؤكومتده یئر آلا بیلرلر. دئموكراسی، توپلومداكی؛ سیاسی، ایقتیصادی، دینی، كولتورل، ائتنیك، یاسال ائشیدلیك قونولاریندا اؤنه چیخان بیر آنلاییش‌دیر. یاسال ائشیدلیك، اؤزگورلوك و حوقوقون اوستونلوگو دئموكراسی‌نین ان اؤنملی عونصورلری‌دیر. دئموكراسی، یونانجا دئموكراتییا سؤزجوگوندن گلیر، خالق ایداره‌سی آنلامیندا‌دیر....
اوستاد پرریخته (فرهیخته‌یی سابیق) اوستاد دفترینین سؤزونو كسدی:
- اوستاد ریجا ائدیرم، بوندان بئله دانیشیقلارینیزدا دئموكراسی یئرینه "فرهنگستان زبان فارسی"-نین اؤنردیگی "مردم سالاری" سؤزونو ایشله‌ده‌سینیز.
پروفسور نصرالدین چاشقینلیقلا الینی الی‌نین اوستونه تاپدایاراق اوزونو اوستاد پرریخته‌یه توتدو:
- ایلك كزدیر گؤرورم؛ " فرهنگستان زبان فارسی" قارشیلیق اولاراق یابانچی بیر سؤزه، اویغون بیر سؤزجوك تؤره‌دیب؛ "مردم سواری"..."مردم سواری"... نه گؤزل!.. نه آنلاملی!..
اوستاد پرریخته حیرصدن دوداغینی بوزدو. اوستاد دفتری سؤزلری‌نین آردینی توتماق ایسته‌دیكده، بایاقدان میزین باشیندا اگله‌شیب آلتدان- آلتدان بیزی سوزه‌رك سؤزلریمیزه قولاق آسان بیر ساققالی كیشی دارتیشمایا قاتیلدی:
- ایراندا دئموكراشی یوخدور...
بیر بیریمیزین اؤزونه باخدیق. ساققالی كیشی هئچده "برادر"-لره اوخشامیردی. او بورونو چكه-چكه آرتیردی:
- ایراندا دئموكراشی اولشایدی؛ اوتوژ میلیون مؤهتادین ، مجلیشده بیرجه دنه نوماینده‌شی اولاردی، حق- حوقوقلاریندان دیفاع ائله‌شین...
Iranda demokrasi yoxdur
Dr.Jery
Qar- boranın əlindən Teymur ağanın qəhvəxanasına qısılmışdıq. İsti çay canımızı qızdırırkən, sıcaq dartışma da beynimizi isitməkdə idi. Dartışma qonusu; demokrasi idi.
Ustad Dəftəri sözün cilovunu əlinə almışdı:
- Demokrasi, yurddaşların rol aldığı hökümət biçimidir. Yurddaşlar doğrudan ya təmsilçiləri aracılığı ilə hökümətdə yer ala bilərlər. Demokrasi, toplumdaki; siyasi, iqtisadi, dini, kültürəl, etnik, yasal eşidlik qonularında önə çıxan bir anlayışdır. yasal eşidlik, özgürlük və hüququn üstünlüyü demokrasinin ən önəmli ünsürlərindəndir. demokrasi, Yunanca demokratiya sözcüyündən gəlir, xalq idarəsi anlamındadır....
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
محرم‌لیک خاطیره‌لری
دوکتور جئری
سیزین دده‌ز یوخدور؟!
محرم‌لیکده، آتام گئجه‌لری مسجیده گئدنده، یالوار-یاخارلا اتگیندن آسلاناراق منی‌ده یانیجا آپارماسینی ایسته‌یردیم. آتام،"مسجید اوغول- اوشاق یئری دئییل" دئسه‌ده آغلاما- سیزلامالاریم اوره‌گینی یومشالدیب منی ده اؤزو ایله آپاراردی. مسجیدیمیزین قوللوقچوسو، مشدی تاروئردی قاپی آغزیندا دایانار، تکجه بؤیوکلری ایله گلن اوشاقلاری ایچری بوراخاردی. ایچری‌یه اؤتورولمه‌ین اوشاقلار ایسه پئنجره‌لرین بارماقلیقلاریندان یاپیشاراق، زنجیر وورانلارا، سینه وورانلارا باخاردیلار. بیر گون اوشاقلار مشدی تاروئردی‌نین گؤزون ایراق گؤرونجه مسجیده دولموشدولار. موللا عاشورا احوالاتیندان دانیشیرکن اونلار بیر-بیری ایله شوخلوق ائدیب گولوشوردولر. سونوندا موللانین دؤزومو توکه‌نیب اوشاقلارین اوستونه چیمخیردی:
- سیزین دده‌ز یوخدور؟!
سونرا گؤزو ایله مسجیدین دؤرد بوجاغیندا مشدی تاروئردینی آختاراراق ائکلدی:
- مشدی! بوندان بئله دده-ننه‌سیزلری قویما گلسین مسجیده!...
موللا نه دئییر؟!
مسجیدیمیزین قوللوقچوسو، مشدی تاروئردی، آغزی پیس بیر کیشی ایدی. بیر گون، موللا موسلومون بالالاری احوالاتینی دانیشیرکن، قادینلار مسجیدین یاریم‌قاتیندا چیغیر-باغیر سالاراق سسینی بوغوردولار. بو دورومدان اؤفکه‌له‌نن مشدی تاروئردی آیاغا قالخیب قادینلارین اوستونه قیشقیردی:
- کؤپگین قیزلاری دینمه‌یین گؤرک، بو کؤپک اوغلو ـ الی ایله موللانی گؤسته‌ره‌رک- نه دئییر آخی!..
اوشاق ایدیم!
آنام دئییر:
- بالا اوشاقلیغیندا، آتانلا مسجیده گئتمک اوچون گونده زیرین- زیرین آغلایاردین ایندی نییه مسجیده گئتمیرسن؟!
دئییرم:
- آخی آنا، اوندا اوشاق ایدیم!
بنزه‌ر یازیلار:
Məhərrəmlik xatirələri
Dr. Jery
Sizin dədəz yoxdur?!
Məhərrəmlikdə, atam gecələri məscidə gedəndə, yalvar-yaxarla ətəyindən aslanaraq mənidə yanıca aparmasını istəyərdim. Atam,"Məscid oğul- uşaq yeri deyil" desədə ağlama-sızlamalarım ürəyini yumşaldıb məni də özü ilə aparardı. Məscidimizin qulluqçusu, Məşədi Tarverdi qapı ağzında dayanar, təkcə böyükləri ilə gələn uşaqları içəri buraxardı. İçəriyə ötürülməyən uşaqlar isə pəncərələrin barmaqlıqlarından yapışaraq, zəncir vuranlara, sinə vuranlara baxardılar. Bir gün uşaqlar Məşədi Tarverdinin gözün iraq görüncə məscidə dolmuşdular. Molla Aşura əhvalatından danışırkən onlar bir-biri ilə şuxluq edib gülüşürdülər. Sonunda mollanın dözümü tükənib uşaqların üstünə çımxırdı:
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
خبرین یوْخدۇر!
دوكتور جئری
اسكیلر، دؤولت قۇللۇقچۇلارێ ایشه آلێناندا، ائولرینده یئره بیر كۆپه قویلایێب دوْلاناجان رۆشوت آلێب پۇل آشێراردێلار. روایتلرده گلیب؛ خالق آشێرقان بیر قاضی‌نین الیندن حاكیمه شیكایت ائله‌ییرلر. قاضی گؤره‌ویندن اۇزاقلاشدێرێلێر. اوْ كۆپه‌سێنی یوْخلایاركن اؤز- اؤزونه دئییر:
- نه دؤزۆمسۆز خالق‌دیر بۇ خالق! منیم كۆپه‌م دوْلمۇشدۇ، آرتێق بۇندان بئله اوْنلارا ایشله‌یه‌جكدیم. ایندی مجبوردورلار یئنی قاضی‌نین كۆپه‌سینی اوّلدن دوْلدۇرسۇنلار!
*
اسكیلرده، دؤولت قوللوقچولاری كۆپه‌لری دوْلاناجان رۆشوت یئییب پۇل آشێرێردیلارسا؛ بو گۆنكۆ بعضی قۇللۇقچۇلارێن كۆپه‌لری‌نین دیبی یوْخدۇر سانكی؛ یئییب آشێرماقدان دوْیمۇرلار؛ عئینی بیزیم پروْفئسوْر نصرالدین كیمی.
جۇما آخشامی، اۇستاد دفترینین عمه‌سی‌نین اؤلۆمۆنۆن ایل دؤنۆمۆ ایدی. بیزی‌ده ناهارا چاغێرمێشدێ. هامێ دوْیۇب، یئمكدن ال چكسه‌ده پروْفئسوْر نصرالدین باشینێ آشاغێ سالێب الینه كئچه‌نی ایچری اؤتۆرمكده ایدی. موْللا فرضعلی سۆفره‌نین دۇعاسێنی اوْخۇیۇب اكیلمك ایسته‌‌ییردی آنجاق پروْفئسوْرون یئدیگینی آنلایێنجا یئرینده قێورێلێب آچێلێردێ. پروْفئسوْرۇن دوْیماسێ‌نێن اۇزۇنا چكدیگینی گؤرۆنجه یاواشجا بیله‌سینی دۆمسۆكله‌ییب دئدیم:
- أشی .. بیر آز اؤزونو ترپت؛ بلكه دوْیمۇشسان خبرین یوْخدور؟!...
Xəbərin yoxdur!
Yazan: Dr.Jery
Əskilər, dövlət qulluqçuları işə alınanda, evlərində yerə bir küpə quylayıb dolanacan rüşvət alıb pul aşırardılar. rəvaytlərdə gəlib; xalq aşırqan bir qazının əlindən hakimə şıkayət eləyirlər. qazı görəvindən uzaqlaşdırılır. o küpəsını yoxlayarkən öz- özünə deyir:
- nə dözümsüz xalqdır bu xalq! mənim küpəm dolmuşdu, artıq bundan belə onlara işələyəcəkədim. indi məcburdurlar yeni qazının küpəsini əvvəldən doldursunlar!
*
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر
+0 به‌ین
بۇ اۇشاق كیمدن‌دیر؟!
دوكتور جئری
شئیخیمیزین اۆچ اوْغلۇ واردێر؛ بیرینجیسی- بهرام، ناسادا اۇزای اۇزمانێ‌دیر. ایكینجیسی- پرهام، كمبریج‌ده پروفئسوْر‌دۇر. اۆچۆنجۆسۆ- شهرام، دارغاشاگیرد‌دیر؛ بیر آیاغێ پوْلیس ایداره‌سینده بیر آیاغێ ایسه دوْستاقدا‌دێر. "بهرام آدلێ بیر ایرانلێ ناسانی دوْلاندێرێر" وئرلیشی تئلئویزیوْندان یاییلاندا شهرامێن بوْینۇنا آفتافا آسێلێب كۆچه- بازاردا گزدیریلمكده ایدی. قزئتلر، كمبریج‌ده‌كی ایرانلی، پروفئسوْر پرهامین باشارێلارێنی باساندا، شهرام چاخێر ایچمك سۇچو ایله محكمه‌نین حیطینده قامچێ یئمكده ایدی.
شهرام پوْخ چێخارداندا، شئیخیمیز كۇف دئییب گؤیه چیخیر، گؤزۆنۆ یۇمۇب آغزێنی آچێر، دیلینه گله‌نی دئییردی:
- آ‌آآی سنین اكیب- دوْغانێ‌نێن آغزێنێ...
آآی سنین مۇشتۇلوغۇنۇ گتیره‌نین دده‌سی‌نین سۆمۆگۆنو...
آی.....
یامان-یوْوۇزلارین بؤیوك حیصه‌سی، شئیخیمیزین آروادێ‌نین پایێ‌ایدی:
- اوْغۇل دوْغان یئرده داش دوْغایدێن..تۆن‌به‌تۆنۆن قێزێ دئه گؤرۆم؛ بو گده‌نین تیكه‌سینی هانسێ كؤپگین قێزێندان یئمیسن... نییه بۇ یئتیم اوْ‌بیری اۇشاقلاریما چكمه‌ییب؟...غوربتده‌كی بالالاریم ایرانین، منیم باشیمی اوجالدان یئرده، بۇ یاراماز بوْیۇمو دیری-دیری یئره سوْخۇر..
یازێق آرواد جێنقێرێنی چێخارتمێر، بۆتۆن بو قاخێنجلارا، دانلاقلارا دؤزۆردۆ.
كئچن آی، شهرام بیری‌نین بۇرنۇنۇ سێندێریب اوْتۇز میلیوْن وئرمه‌لی اوْلدۇ. بللی‌دیر؛ دییه‌نی شئیخمیز وئره‌جك ایدی. بێچاق وۆرسایدێن قانێ چێخمازدێ شئیخیمیزین. قێزدی..قێزدی..برك قێزدی. حیرصینی سوْیوتماسایدێ پاتلایاجاق ایدی. آروادێ‌نێن اۆستۆنه یۇمۇلوب آتدێ سیلله- تپیگین آلتینا. بو كز تیكه سؤزۆندن اؤته‌یه گئتدی:
- ایتین قێزی دئ گؤرۆم بو كؤپك اوْغلو كیمدن‌دیر؟!
آروادین آغزی- بۇرنۇ بیر بیرینه قارێشدێ. آفتافا لۆلۆگو كیمی بۇرنۇندان قان آخێردێ. جانا دوْیدۇ. " وۇرما... وۇرما.. دئییم" دئدی آغلایا-آغلایا.
- تئز اوْل دئ..تئز اوْل دئ.. بو بیج كیمدن‌دیر؟!
آرواد هێچقێرا- هێچقێرا یانێتلادێ:
- شهرام اؤزبه‌اؤز اوْغلۇندۇر شئیخ!... بهرام ایله پرهام اؤزگه‌دن‌دیرلر!!..
***
Bu uşaq kimdəndir?!
Dr.Jery
Şeyximizin üç oğlu vardır; birincisi- Bəhram, NASA-da uzay uzmanıdır. ikincisi- Pərham, Kəmbric-də professordur. üçüncüsü- Şəhram, darğaşagirddir; bir ayağı polis idarəsində bir ayağı isə dostaqdadır. "Bəhram adlı bir Iranlı NASAnı dolandırır" verlişi televizyondan yayılanda Şəhramın boynuna aftafa asılıb küçə-bazarda gəzdirilməkədə idi. qəzetlər, Kəmbricdəki Iranlı, professor Pərhamın başarılarını basanda, Şəhram çaxır içmək suçu ilə məhkəmənin həyətində qamçı yeməkdə idi.
بؤلوم: حیكایه و گولمه‌جه‌لر